Transcript dosyayı indir

DIŞ TİCARETTE KULLANILAN ÖDEME
YÖNTEMLERİ
Öğr. Gör. İsmail METİN
ULUSLARARASI TİCARETTE KULLANILAN
ÖDEME ŞEKİLLERİ
1. Peşin Ödeme (Cash in Advance - TT)
2. Mal Mukabili Ödeme (Cash Against Goods)
3. Vesaik Mukabili Ödeme (Cash Against Documents)
4. Kabul Kredili Ödeme (Acceptance Credit)
5. Akreditifle Ödeme (Letter Of Credit - L/C)
DIŞ TİCARETTE ÖDEME ŞEKLİNİN ÖNEMİ
• İç piyasaya göre daha çeşitli ve karmaşık bir süreçtir
• Hasar ve kayıp riski daha fazladır
• Yabancı ülke hukuku ve kambiyo rejimi bilinmezler
içermektedir
• Müşteri kredibilitesi ile birlikte ülke riski de üstlenilmektedir
HANGİ ÖDEME YÖNTEMİNİ KULANACAĞIZ
• Mal ve sektör bazında yerleşik gelenekler
- Malın çeşidi
- Malın tutarı
- Maliyetler
• Alıcı ile satıcı arasındaki güvenin derecesi
• Ülkenin genel politikası
• Nakit ödeme gücü
1. PEŞİN ÖDEME
(Cash In Advance, Advanced Payment,
Cash Payment , TT In Advance)
 İhracat gerçekleşmeden önce ithalatçının bedeli ödemesi
ve ihracatçının bedeli tahsil ettikten sonra malları sevk
etmesidir.
 İhracatçının hiçbir riski yoktur.
 Ödeme Nakit, Çek veya Banka Havalesi ile yapılabilir.
 Peşin ödemeler, pazarlık gücünün olmadığı veya üretici
tekeli olduğu durumlarda kullanılır.
Peşin Ödeme İşleyişi
1
İTHALATÇI
İHRACATÇI
4
3
GÜMRÜK
2b
2
İTHALATÇI
BANKASI
2a
İHRACATÇI
BANKASI
PEŞİN ÖDEME
•
•
•
•
•
•
•
İzmir’de bir firmanın Rusya’ya üzüm ihracatı.
İlk sevkiyat: 4 Palet
……..
Dördüncü sevkiyat: 8 Palet
Beşinci sevkiyat: Yarım 20” Flat Konteyner
İlk 5 yüklemede Peşin ödeme kullanılmıştır ……. Ardından
5 Konteynerlık bir sipariş vermiş ama mal bedelini teslimden
sonra vereceğini belirtmişti.
• İzmirli firma sahibi “zamanı geldi” diye düşünmüştü. Malları
hazırlayıp gönderdi, Mallar Rusya’da çekildi ama Rus
firmadan bir daha haber alınamadı….
•
2. MAL MUKABİLİ ÖDEME
(Cash Against Goods, Cash On Delivery,
Open Account)
• Satış sözleşmesine konu olan
tarafından
teslim
alınmasından
ödenmesidir
eşyanın, İthalatçı
sonra
bedelinin
• Risk ihracatçı üzerindedir.
• İthalatçının çok iyi tanınması, ona güvenilmesi veya bir
banka garantisi ile güvence sağlanması gerekir.
MAL MUKABİLİ ÖDEME İŞLEYİŞİ
MAL MUKABİLİ ÖDEME İŞLEYİŞİ
1.
2.
3.
4.
5.
İki firma aralarında sözleşme yaparlar,
İhracatçı firma malı gönderir,
İhracatçı firma belgeleri doğrudan ithalatçıya gönderir,
İthalatçı firma malı gümrükten çeker,
İthalatçı firma kendi bankasına mal bedelini öder.
3. VESAİK MUKABİLİ ÖDEME
(Cash Against Documents)
• İthalatçının ilgili belgeleri mal bedelini ödediği zaman
kendi bankasından alması şeklindeki ödeme türüdür.
• Mallar, ihracatçı tarafından alıcıya gönderilir ve aynı
anda bankaya bir talimat verilerek mal bedeli ödendikten
sonra vesaiklerin alıcıya teslim edilmesi istenir.
VESAİK MUKABİLİ ÖDEME
• Türkiye’den Nijerya’ya 3 konteyner makarna; Vesaik Mukabili
olarak CIF teslim şekli ile gönderiliyor.(Fiyat ton başına 415 USD).
• Mallar Nijerya gümrüğüne gidiyor ama konteynerleri çeken
olmuyor. Firma yetkilisi Nijeryalı firmayı arıyor, karşı taraf
durumunun kötü olduğunu , iflas edeceğini belirtiyor. Türk firma
sahibi başından vurulmuşa dönüyor.
• Bu arada kendisine Nijerya’dan bir telefon geliyor, gümrükteki
maldan haberi olduğunu ve almak istediğini söylüyor. Ton başına
200 USD vereceğini ekliyor.
• Türk firma malları bu firmaya satıyor, sonradan anlaşılıyor ki,
Nijerya’daki iki firma ortak çalışıyor…
VESAİK MUKABİLİ ÖDEME
Vesaik Mukabili Ödeme şeklinde önemli olan;
• Konşimentonun alıcı banka adına yapılması gerektiğidir.
• Eğer böyle yapmazsak ödeme şeklimiz Mal Mukabiline
döner ve firma rahatça malın bedelini ödemeden malı
ülkesine sokabilir.
4. KABUL KREDİLİ ÖDEME
(Acceptance Credit)
• 2 özelliği vardır: Mal bedelinin belli bir vade sonunda
gerçekleşmesi ve vadenin belli bir poliçeye bağlanmasıdır.
• İhracatçı Satışa konu olan eşya için Eşyanın sevk
edilmesinden sonra İthalatçı firma adına vadeli bir poliçe
düzenler. Sevkiyatla ilgili Konşimento, Fatura, Sigorta
poliçesi vb. belgeleri poliçe ile birlikte Kendi ülkesindeki
bankasına verir.
•
Satıcının bankası poliçe ve belgeleri alıcıya veya alıcının
bankasına gönderir.
4. KABUL KREDİLİ ÖDEME
(Acceptance Credit)
• Tahsil eden banka Poliçe ve vesaiki alıcının bilgisine
sunar. Poliçe alıcı tarafından kabul edilir ise Bankaca
'kabul edilmiştir' şerhi yazılarak Kabul edilen poliçe
satıcıya intikal ettirilir. Satıcı, bu vadeli ödeme için
güvence almış olur.
• Vadeli poliçe 30, 60, 90 veya 180 gün gibi ibraz vadeli
AKREDİTİFLİ ÖDEME
(Letter Of Credit - L/C)
 Akreditif, ithalatçı tarafından bir bankaya açtırılan ve malın
sözleşme
koşullarına
uygun
biçimde
gönderilmesi
durumunda, ihracatçıya ödeme yapılacağını taahhüt eden bir
ödeme şeklidir.
 Bu ödeme şeklinde, mal bedelinin ödenmesi bir veya birden
fazla banka tarafından garanti altına alınmıştır. Şartlı bir
banka garantisidir.
Akreditifin Tarafları
1. Applicant (Akreditif Amiri - İthalatçı)
2. Issuing Bank (Amir Banka - İthalatçının Bankası)
3. Advising Bank (Muhabir Banka – İhracatçının Bankası)
4. Beneficiary (Akreditif Lehtarı - İhracatçı)
_____________________
5. Reimbursing Bank (Rambursman Bankası)
6. Negotiating Bank (İştira Bankası)
Akreditifin Faydaları
• Bankanın ödeme güvencesine sahiptir. L/C, Hem ithalatçıyı
hem de ihracatçıyı korur.
• Alıcının ülkesindeki politik risk, güvenden dolayı en alt düzeye
inmiştir.
• Yeni pazarlara girerek satışlar arttırılabilir.
• Akreditif bağlantısı gösterilerek ihracat kredisi alınabilir.
• Ama akreditifli Ödeme maliyetler nedeniyle çok tercih edilmez.
AKREDİTİF İŞLEYİŞİ
AKREDİTİF ÇEŞİTLERİ
1.Dönülebilir ve Dönülemez Akreditifler (Revocable and Irrevocable L/C)
2. Teyitli / Teyitsiz Akreditif (Confirmed / Non-confirmed L/C)
3. Devredilebilir Akreditif (Transferable L/C)
4.Rotatif Akreditif (Revolving L/C)
5.Bölünebilir Akreditifler (Divisible L/C)
6.Karşılıklı Akreditif (Back to Back L/C)
7.Peşin Ödemeye İmkan Veren Akreditif (Red and Green Clause L/C)
8. Teminat Akreditifi (Stand By L/C)
Kabili Rücu (Cayılabilir – Geri Dönülebilir)
Akreditif (Revocable L/C)
• Amir, Amir banka, Lehtar veya Lehtarın bankasından herhangi
biri akreditiften vazgeçebilir.
• Bu tür akreditif ihracatçı açısından güvenceli değildir.
Gayri-Kabili Rücu (Cayılamaz – Geri
Dönülemez) Akreditif (Irrevocable L/C)
• Akreditifin tüm tarafların onayı olmadan, süresinden önce
geri alınması, bozulması, iptali mümkün değildir.
• Gerekli şartlar yerine getirildiği taktirde akreditif bedelinin
amir bankaca ödeneceği taahhüt edilmiştir.
• İhracatçı açısından güvencelidir.
ÖNEMLİ !
• Akreditifin açıkça Dönülebilir veya Dönülemez bir
akreditif olduğu belirtilmemişse, akreditif;
Dönülemez (Gayri-kabilirücu) olarak kabul edilir.
Teyitsiz Akreditif (UnconfirmedL/C)
• İhracatçının ülkesinde bulunan lehdarbankası, amir
bankanın ödeme taahhüdünü teyit etmeksizin, lehine bir
akreditif açıldığını ihracatçıya bildirir.
• Akreditifle ilgili herhangi bir taahhütte bulunmaz.
• İhbar ettiği akreditifin gerçekliğini ve doğruluğunu kontrol
etmek dışında bir sorumluluğu yoktur.
Teyitli Akreditif (Comfirmed L/C)
• Muhabir banka da akreditifi “teyit” ederek, malın bedelinin
ödeneceği konusunda ek bir teminat vermektedir.
• Bu durumda ihracatçı, yurt dışındaki bankasının yanında kendi
bankasının da taahhüdünü sağlamış olur.
• Bir bankanın teyidini ekleyerek akreditifi lehdara ihbar etmesi,
akreditifi açan bankanın bütün sorumluluklarının, lehdar banka
tarafından da üstlenilmesi anlamına gelir.
Rotatif (Dönen-Yenilenebilen) Akreditif
(Revolving L/C)
• Bir kısmı veya tamamı kullanıldıkça, ek bir değişiklik
talimatına gerek kalmaksızın aynı şartlarla veya aynı tutar
için otomatik olarak yenilenen bir akreditiftir.
• Zaman ve komisyon ücretlerinden tasarruf yapılır.
Kırmızı Şartlı Akreditif (Red Clause L/C)
• Malların gönderilmesinden önce lehdara, ihraç edeceği malların satın
alınmasında, gerekiyorsa işlenmesinde, ambalajlanma sında, sevk
mahaline gönderilmesinde ve nakliye vasıtası gelinceye kadar
depolanmasında kullanılmak üzere, avans verilmesini veya peşin ödeme
yapılmasını mümkün kılan akreditiftir.
• Avans veya peşin ödeme koşulu akreditifin üzerine kırmızı ile yazıldığı
için bu isim verilmiştir.
• Alıcı ve satıcıların birbirlerini iyi tanıdıkları, lehdarın güvenilir bir firma
olduğu, veya alıcının malı temin edeceği ülkede şube veya temsilcisinin
bulunduğu hallerde uygulanmaktadır.
Yeşil Şartlı Akreditif (Green Clause L/C)
• Kırmızı şartlı akreditife benzer şekilde satıcıya peşin ödeme yapılma
olanağı verir.
• Ancak, bu tür akreditifte peşin ödeme veya avans, mallar önce bir
depoya banka adına teslim edilmesi ve depo teslim makbuzunun
bankaya verilmesi karşılığında ithalatçının avans alabilmesidir.
Karşılıklı Akreditif (Back to Back L/C)
• Transit ticarette, aracı vasıtasıyla yapılan satışlarda kullanılır. Transit
ticarette aracı firma, hem ithalatçı hem de ihracatçı konumundadır.
• Aracı firma satış yapacağı ülkede lehine açılmış bulunan akreditifi,
teminat göstererek kendisinin ithalat yapacağı firma lehine bir akreditif
açabilir. Orijinal akreditif yanında açılan bu ikinci akreditife karşılık
göstermek suretiyle açıldığı için “karşılıklı akreditif” denir.
• Karşılıklı akreditifle, orijinal akreditif tamamen bağımsız iki ayrı akreditif
olup, aynı iş ilişkisinin birer parçasıdır. Her iki akreditifin koşulları birbiri
ile uyumlu olmalıdır.
• Orijinal akreditifin lehdarı pozisyonundaki ihracatçı, karşılıklı akreditifin
amiridir.
Devredilebilir Akreditif (Transferable L/C)
• Kredi şartları değiştirilmeksizin lehdar tarafından akreditiften doğan hak
ve yükümlülüklerin, ikinci bir lehdara devredilebilmesine olanak sağlayan
bir akreditif türüdür.
• Devredilebilir akreditif yalnız bir kere devredilebilir.
• Akreditifin devredilebilmesi için gayri kabili rücu olması ve üzerinde
devredilebilir (transferable) yazılması gerekir.
Garanti (Teminat) Akreditifi (Stand-by L/C)
• Bir tür garanti mektubu niteliğindedir. Bir mal alım satımı ile ilgili olmayıp, bir
hizmetin yerine getirilmesini garanti altına almak için oluşturulur.
• Diğer akreditif türlerinde belli bir taahhüdün yerine getirilmesi sonucunda
ödeme yapıldığı halde, garanti akreditifinde, akreditif amirinin yapmayı
taahhüt ettiği işi yerine getirmemesi durumunda ödeme yapılır.
ÖNEMİ VE SONUÇ:
• Yurt dışına satılacak ürünün yüksek kalite, düşük fiyat,üretim
esnekliği vb. konularda rekabet gücü yüksek olduğunda alıcı
bulma olasılığı fazladır. Ama bunlar dış ticaret için yeterli değildir.
Dış Ticaretin iki önemli yönü olan İthalat ve ihracat’ın ilk
aşamasından son aşamasına kadar ne tür uygulamalar
gerçekleşebileceğini bilmek, taraf olunacak kurumları tanımak ve
sorumluluklarını yerine getirmek ayrıca önem taşır.
• Dış Ticarette ilk hatanız son hatanız olabilir. Bu yüzden, ithalat ve
ihracat işlemleri özel bilgi ve dikkat gerektirir.