Transcript Devamı
POSTOPERATİF ANALJEZİDE ZAYIF OPİOİDLERİN YERİ Dr.Sema Tuncer S.Ü.Meram Tıp Fakültesi Algoloji Bilim Dalı 2004 AĞRI TEDAVİSİ “İNSAN HAKKI” (IASP) International Association for the Study of Pain 2009-2010 Musculoskeletal Pain 2008-2009 Cancer Pain 2007-2008 Pain in Women 2006-2007 Pain in Older Persons 2005-2006 Pain in Children 2004-2005 Rigth to Pain Relief 2010-2011 AKUT AĞRI? Acil servise başvuran hastaların % 70’i AĞRI nedeni ile başvurmakta, Sadece ABD’de yılda yaklaşık 100 milyon ameliyat yapılmakta ve bu hastaların % 80’den fazlası POSTOPERATİF AĞRI’ dan yakınmaktadır. Yeterli tedavi edilmediğinde; %10-15’inde kronik ağrı gelişmekte Bu hastaların %2-10’u ise şiddetli ağrıdan yakınmaktadır. www.iasp-pain.org POSTOPERATİF AĞRI Cerrahi geçirmiş bir hastada; önceki hastalığı, geçirdiği cerrahi veya ikisinin ortak sonucu olarak gelişen Nosiseptif, enflamatuvar ve nöropatik kompenentleride olan kombine bir ağrıdır. POSTOPERATİF AĞRI TEDAVİSİ Zayıf opioidler Kodein Dekstropropoksifen Hidrokodon Tramadol Güçlü opioidler Morfin Fentanil Bupromorfin Metadon Meperidin POSTOPERATİF AĞRI TEDAVİSİNDE AMAÇ; EN AZ YAN ETKİ İLE, İYİ BİR ANALJEZİ SAĞLAMAK. Zayıf opioid tercihi Kodein Yan etki emniyeti, Güçlü opioidlere göre monitorizasyon gerektirmemeleri Günübirlik cerrahi uygulamalarının artması Tedavide genellikle non-opioid analjeziklerle kombine edilerek kullanılırlar. Dekstropropoksifen Hidrokodon Tramadol KODEİN Doğal bir fenantren türevidir. Mü reseptörüne düşük affinite gösterir. Opium içinde % 0.7-2.5 konsantrasyonda bulunursa da çoğunlukla morfinden elde edilir. Analjezik, Antitüssif, Antidiyareik %10 (spartein oksijenaz) CYP2D6 morfin Faz I CYP3A4 Faz I norcodein % 80 Faz II GLUCURONIL TRANSFERAZ codein-6-glucuronide %90’ı karaciğerden metabolize olarak idrarla atılır ve %10’u karaciğerde morfine dönüşerek etkisini gösterir. Oral İntramuskuler Tablet: 7.5, 15, 30, 60 mg İntravenöz Solusyon: 15 mg/ 5ml Subkutan GIS absorbsiyonu çok hızlı. Oral biyoyararlanımı yüksektir (%60). İ.V. kullanımı önerilmemekte. (Anaflaksi, Ciddi hipotansiyon, Apne, Pulmoner ödem). Ampül: 15-30 mg/ml Rektal Kombine Preparatlar Kodein + Parasetamol 7.5, 10, 15 mg + 300 mg Ülkemizde hazır preparatı yoktur. Kodein + Asetilsalisilik Asit 9.6 mg + 400 mg Kodein + Ibuprofen Kaşe ve şurup formları hazırlatılabilir Şurup: 60 mg/5ml 12.8 mg + 200mg (Ülkemizde yok) Kodein + Naproksen Sodyum 30mg +550 mg Etkisi oral yoldan 15-30 dakikada başlar. Maksimum etkiye 30-60 dakikada ulaşır Erişkin doz; (oral-IM doz) 15-60 mg veya 0.5-1 mg/kg 4-6 saat Çocuk doz; 0.5-1 mg/kg 4-6 saat Etki süresi 4-6 saat. (rektal doz;1 mg/kg 4-6 saat) Maksimum günlük doz: 300 mg LD50: 500 mg dır. Etkisi morfin etkisinin yaklaşık onda biri kadardır. Tek doz 60 mg üzerinde kullanılmamalıdır. 120 mg subcutan kodein, 10 mg sc morfine eşdeğer analjezi sağlar. 30 mg kodein, 650 mg aspirin dozuna eşdeğer analjezi sağlamaktadır. Baş dönmesi İSTENMEYEN VE TOKSİK ETKİLER Sersemlik Üriner retansiyon Konstipasyon Halsizlik Karın ağrısı Ağız kuruluğu Öfori Bulantı- kusma Kaşıntı Sedasyon Terleme-kızarıklık Kodein belirgin olarak konstipasyona neden olurken, sedasyon, bulantı ve kusma gibi yan etkileri azdır Bulantı güçlü opioidlere göre daha az görülür. 100 mg üzeri dozlarda öfori bildirilmiştir Kodein-Postoperatif Analjezi Minör cerrahi girişimler (oral cerrahi) Hafif –orta şiddette ağrısı olacağı düşünülen cerrahi girişimler Günübirlik cerrahi girişimler Özellikle aşırı sedasyon, PCO2 basıncının yükselmesi, pupil reflekslerinde değişiklik ve bulantı-kusma istenilmeyen durumlarda (kraniyotomi) Genellikle non-opioid analjeziklerle kombine edilerek kullanılırlar. Nöroanestezi (İngiltere-İrlanda) Kraniotomi sonrası Postoperatif analjezide kodein -dihidrokodein postoperatif analjezide kodein YETERSİZ ANALJEZİ Quiney N: Br J Neurosurg. 1996 Stoneham MD: Eur J Anaest. 1995 Meta-analiz Parasetamol (650mg/1000mg) Parasetamol (650/1000) + Kodein (60 mg) DAHA ETKİN Yan etkilerde farklılık yok (13 çalışma, n=794) 10 çalışma oral cerrahi, 1 çalışma jinekolojik, 1 çalışama ortopedik 1 çalışma genel cerrahi Parasetamol (650mg/1000mg) + Kodein (60 mg) Parasetamol (650/1000) Moore A. Pain 1997 de Craen AJM BMJ 1996 Healt Technology assesment 1998. . . Oral tek doz kodein uygulamalarında morfin ve metabolitlerinin plazma konsantrasyonları oldukça düşük bulunmuştur. Bu nedenle tek doz tedaviler başarısızdır . Paulsen Eur J Clin Phar 1998 Postoperatif analjezide kodein; -Tek doz kullanılmamalı, tekrarlayan dozlar şeklinde uygulanmalıdır -Nonopioidlerle birlikte kullanılmalıdır HİDROKODON Oral (dihidrokodein) Analjezik, Antitüssif İntranasal Kodeinin yarı yapay türevidir. Analjezik etkinliği kodeinden biraz daha iyidir. Rektal Tablet: 5, 7.5, 15 mg Kapsül, Şurup Yan etkiler kodeinden daha az görülür Yavaş salınımlı formunun uzun-aralıklı tedaviye olanak sağlaması kodeine göre avantaj sağlamaktadır. Tutturro MA, Ann Emerg Med. 1991 Genellikle parasetamol ve ibuprofen ile kombine edilerek kullanılır. Hidrokodan 5-15 mg + parasetamol 300-650 mg Hidrokodon 7.5 mg +ibuprofen 200mg Ülkemizde preparatı yoktur. Hidrokodon-Postoperatif Analjezi Meta-analiz: (dental, ortopedik , minör günübirlik cerrahi) (oral ve tek doz) Tek doz 30 mg hidrokodon ile plasebo arasında fark yok. 400 mg ibuprofen, 30 ve 60 mg hidrokodono göre daha iyi analjezi sağlamıştır. Bulantı, kusma, baş ağrısı, baş dönmesi, sersemlik en sık gözlenen yan etkilerdir. Postoperatif analjezide hidrokodein; -60 mg ve tek doz yerine multipl doz tercih edilmeli. -Nonopioidlerle kombine edilerek kullanılmalıdır. Edwards JE.Healt Technology Assesment 1998 DEKSTROPROPOKSİFEN Yapısal olarak metadona benzeyen bir yapay opioiddir. (Mü-opioid reseptör agonisti, nikotinik asetilkolin reseptör antagonisti, zayıf seratonin reuptake inhibitörü) Oral biyoyararlanımı yüksek olduğu için oral kullanılır. Kodeinden daha iyi analjezi sağlar Oral . İntravenöz Doz; 32.5- 60-100 mg 6-8 saat Ülkemizde preparatı yoktur Maksimum günlük doz 300 mg Rektal Genellikle non-opioid analjeziklerle (parasetamol, asetilsalisilik asit) kombine edilerek kullanılırlar. Aktif metaboliti norpropoksifen düşük opioid aktiviteye sahiptir . fakat lokal anestezik etkisi vardır. Lidokainden daha potentdir. Direk kardiyak etkileri nedeniyle kalp hızı düşer, kontraktilite azalır. QRS genişler. Yüksek dozlarda veya uzun süreli kullanımda bu etkisinden dolayı aritmi ve kardiyak depresyon görülebilir. Yüksek dozda ve yaşlılarda uzun süre kullanıldığında konvülsyona neden olabilir. Dekstropropoksifen-Postoperatif Analjezi Meta-analiz: (epizyotomi, dental, ürogenital, jinekolojik cerrahi) (oral ve tek doz) Tek doz 65 mg dekstpropoksifen ile plasebo arasında fark yok. 130 mg dekstpropoksifen daha iyi analjezi sağlamış, fakat yan etki insidansı artmış ( uyku hali, sersemlik, baş dönmesi) Collins SL, Healt Technology Assesment 1998 Dekstpropoksifen hidroklorid 65mg Dekstproposifen napsylate 100 mg Plasebo ile karşılaştırıldığında + Parasetamol 650 mg. DAHA İYİ ANALJEZİ 400 mg ibuprofen daha iyi analjezi 100 mg tramodol ile eşdeğer analjezi TRAMADOL HİDROKLORİD Her Opioid (Zayıf mü opioid reseptör agonist etki) Nonopioid (Noradrenalin ve seratonin geri alınımını inhibe eder, nöronal seratonin salınımını artırır) santral etkili bir analjeziktir. biri farklı bir mekanizmaya sahip iki enantiomerden oluşan rasemik bir karışımdır. (+) tramadol ve metaboliti O-desmetiltramadol (M1) opioid agonist etki ve seratonin geri alınım inhibisyonuna neden olur. (+) (-) (-) tramadol noradrenalin geri alınım inhibisyonuna neden olur. Analjezik etkinlikte (+) tramadol, (-) tramadolden 10 kat daha aktiftir. Analjezik etkisi, her bir enantiomerin ayrı ayrı sağladığı etkilerin toplamından daha büyüktür. Arbaiza ve Vidal 2007, Penson 2005 Etki Mekanizmaları Antinosiseptif Etki Opioid mekanizma Endojen analjezi sistemini Potansiyelize etmektedir. Monoaminerjik Mekanizma (Santral sinapslarda NA ve 5-TH seviyeleri yükselir) Bu özelliği ile Tramadolün ANALJEZİK / ADJUVAN etkiyi bir arada içerdiği düşünülmektedir. ADDİTİF ETKİ Yan etkiyi artırmaksızın antinosisepsiyonu belirginleştirir Antidepresan Tip Etki Lokal Anestezik Etki Nonopioidlerle SİNERJİK ETKİ yaratır. Lehmann KA. Drug, 1997 Aydınlı I. Ağrı.2006 Pang WW.Reg Anesth Pain Med Reeves RR. Drugs Today, 2008 Tramadol µ opioid reseptör affinitesi Kodeinden 10 kez, Dekstrpropoksifenden 60 kez, Morfinden 6000 kez daha azdır. Opioid analjezik etkinlik esas olarak ana molekülün aktif metaboliti olan O-desmetil tramadol (M1) ile sağlanır. M1 metabolitinin µ reseptör affinitesi ana molekülden 200 kez daha fazladır. Lehmann KA. Drugs, 1997 Lee CR. Drugs, 1993 Metabolizma Emilim Oral GIS absorbsiyonu çok hızlı (%95-100) Oral biyoyararlanımı yüksektir (%70). Tekrarlanan dozlarda %100 Rektal Rektal biyoyararlanımı % 78 Intramusküler İntramüsküler uygulamada biyoyararlanımı %100 Stokrom p450 sistemi ile metabolize olur. M1 metaboliti için spartein oksijenaz (CYP2D6) gereklidir. Bu izoenzim beyaz ırkın % 10’u, asyalıların %1’inde yoktur. Bu kişilerde tramodole cevap yetersizdir Eliminasyon Dağılım Dokulara (beyin, akciğer, karaciğer, böbrek) kolay ve yüksek oranda geçer. Plasentadan %1 Anne sütüne geçiş %0.1 Böbreklerden atılır Karaciğer sirozunda ve renal yetersizlikte tramadol dozu yarıya indirilmeli, doz aralığı iki katına çıkarılmalıdır. Yaşlı hastada düşük doz başlanmalıdır Liao S. Pharmaceutical Research, 1992 , Lee CR.Drugs, 1993, Aydınlı I. Ağrı, 2006, Ross DM. Pharmacology&Therapeutics 2000 Yan etki bakımından enantiomerler birbirleri ile antagonist etkileşim içindedirler Daha az konstipasyon, Opioidlere özgü yan etkiler daha az görülür Sedasyon yapmaması İmmunsupresyon Solunum depresyonu Ciddi kardiyovasküler etkilere neden olmaması Bağımlılık potansiyelinin düşük olması n İYİ TOLERE EDİLİR Tramadolün akut ve kronik ağrıda yaygın kullanılmasına yol açmıştır. UYGULAMA YOLLARI Oral Normal salınımlı kapsülü (50 mg), Oral İntramusküler İntravenöz Kontrollü salınan form (100mg tb), Damla formu (2.5 mg/damla) Parasetamol ile kombinasyonu (tramadol 37.5 mg + parasetamol 325 mg) Subkutan Rejyonel uygulamalar Rektal İntravenöz, İntramusküler, Subkutan, Rejyonel uygulamalar Parenteral formu (100mg/2cc), Rektal Suppozituar formu (100mg supp), Tramadol -Postoperatif Analjezi Oral Uygulama Etki başlama; Kapsül formu: 20-40 dk Yavaş salınımlı tb. 60 dk Oral tramadol + parasetamol 37.5+325 Günübirlik cerrahi cerrahi sonrası ve 6 saat ara ile 30+ 500mg Daha iyi analjezi, daha az yan etki ve daha az ek analjezik ihtiyacı Oral tramadol Sezaryen cerrahisi Kodein +parasetamol 75 veya 150 mg Parasetamol + propexypene 650 mg + 100 mg Daha iyi analjezi, daha az yan etki ve daha az ek analjezik ihtiyacı . 150 mg daha da effektif . Ciddi yan etki yok. Fakat baş dönmesi daha fazla. Sunshine A. Clin Pharm Ther 1992 Oral Tramadol + Parasetamol 37.5+325 Parasetamol 1000mg Günübirlik cerrahi Daha iyi analjezi, Daha az yan etki ve Daha az ek analjezik ihtiyacı Oral Tramadol + Parasetamol 37.5+325 cerrahi sonrası ve 6 saat ara ile Spagnoli AM. Invivo 2011 Tramadol kapsül 50 mg Günübirlik cerrahi Daha iyi analjezi ve hasta memnuniyeti Rawal N. J Pain Res. 2011 Oral Tramadol + Parasetamol (4x1) Günübirlik cerrahi 37.5+325 %88.8 hasta memnuniyeti çok iyi. Yan etki azlığı memnuniyeti artırmakta. Coluzzi F. Mirena Med. 2011 Parenteral Uygulama İntramuskuler i.m Tramadol 50 mg i.m Meperidin 50mg (Tekrarlayan dozlar 25 mg) Sezaryen cerrahisi Etkinlik, ek analjezik ihtiyacı ve yan etki insidansı benzer Hüseyinoğlu Ü. Kafkas J Med Sci, 2011 i.mTramadol 100mg i.m Diclofenac 75 mg i.m Tramadol + Diklofenak 100mg + 75 mg Sezaryen cerrahisi Kombine kullanım daha iyi analjezi ve sensoryal sensitizasyonu azaltıyor Ortopedik cerrahi i.m Tramadol 100 mg (Maksimum 400mg/gün) i.m Keterolac 30 mg (Maksimum 80 mg/gün) Daha efektifve daha iyi tolere edilmiş Lanzetto A. Cur ther Res. 1998 Parenteral Uygulama Subkutan Subkutan Tramadol 1.5 mg/kg İntravenöz Tramadol 1.5 mg/kg İngüinal herni Analjezi ve yan etki insidansı benzer dos Santos TO, Rev Bras Anesthesiol 2010 Subkutan HKATramadol İntravenöz HKA Morfin Ortopedik cerrahi Analjezi benzer, Bulantı-kusma tramadol grubunda daha fazla Hopkins D. Can J Anaesth, 1998 Parenteral Uygulama İntravenöz 100 mL serum içerisinde 50-100 mg tramadol 20-30 dk da infüzyon olarak i.v doz 2-3 dk da yapılmalıdır. (Yan etlileri azaltmak için, özellikle geçici hemodinamik problemler ve bulantı) İ.V kullanım ile ilgili olumlu sonuçlar bildiren çalışmalara rağmen, etkinliğinin optimal düzeyde olmadığını ileri süren çalışmalarda mevcuttur. Etkinin yavaş başlaması ve tavan değere sadık kalınma zorunluluğu yetersiz kalmanın nedenleridir. Bu sakıncalar göz önünde tutularak kişiye özgü ağrı tedavisini sağlayan HKA yöntemi önerilmektedir. i.v Tramadol 1 mg/kg operasyon sonu ve 6 saat ara ile aynı doz tekrar Herni cerrahisi Menteş O. Hernia 2009 Efektif Analjezi i.v Tramadol; 100 mg yükleme doz 50 mg tekrarlayan dozlar Abdominal cerrahi Morfin; 5 mg yükleme doz 5 mg tekrarlayan dozlar Analjezik etkinlik ve yan etki insidansı benzer Tramadol 1mg (10 olgu) VAS≥ 8 Ortopedik cerrahi VAS=5 uygulamaya devam 292.5 mg (160-460) Vichers MD. Eur J Anaest, 1995 Morfin 0.1 g (10 olgu) VAS≤1 stop 27 mg (135 dk) (20-45.1) (şiddetli ağrı) Wiebalc A. Acute Pain. 2000 Ciddi yan etkiler tramadolde daha az. Morfin (solunum depresyonu –sedasyon 2 olgu) Tramadol 100 mg veya Abdominal cerrahi Daha etkin analjezi Metamizol 2.5 g Parasetamol 1000 mg Rodriguez MJ. Curr Ther Resp 1993 HKA- Tramadol HKA-Morfin Abdominal cerrahi Tramadol daha etkin analjezi Stamer UM. Eur. J Anaesth, 1997 Meme cerrahisi Benzer analjezi, yan etki fazla Silvasti M. Eur J Anaesth, 2000 Jinekolojik cerrahi % 67.8 olgu yeterli analjezi % 75 olgu yeterli analjezi Abdominal cerrahi Morfin daha iyi Stamer U. Anaesthesist, 1994 Murphy JD. J Opioid Manag. 2010 HKA –Petidin HKA -Tramadol Abdominal cerrahi Vichers MD. Eur J Anaesth 1992 Analjezik etkinlik ve yan etki insidansı benzer Tramadol Lomber disk cerrahisi Petidin Morfin Fentanil Eşdeğer analjezi, tramadol grubunda daha az yan etki Özyalçın S. Türk Anesth Rean Mec. 1997 Abdominal cerrahi Tramadol Petidin Morfin Eşdeğer analjezi, benzer yan etki Ek analjezik ihtiyacı tramadol grubunda fazla Unlugenç H. Anesth Analg 2008 HKA - infüzyon HKA; 100 mg yükleme doz 20 mg bolus, 5 dk kilit Torakotomi infüzyon; 3 mg/kg yükleme doz 0.35 mg /kg/sa infüzyon Yüksek yükleme dozu daha etkin ve daha erken analjezi sağlamıştır Tunç M. SDÜ TF Derg. 2006 Jinekolojik Cerrahi HKA; 3 mg/kg yükleme doz 30 mg bolus, 5 dk kilit 5mg/sa infüzyon infüzyon; 3 mg/kg yükleme 0.35 mg /kg/sa infüzyon Benzer analjezik etkinlik Laparoskopik Kolesistektomi HKA; 50 mg yükleme doz 20 mg bolus, 30 dk kilit 5mg/sa infüzyon toplam tramadol 164±52.19 (60-200) Jellinek H. Anaesthesist, 1990 infüzyon; 100 mg yükleme 12.5 mg/sa infüzyon 400 mg Menteş O. Gülhane Tıp Derg. 2009 Her iki grupta da etkin analjezi. Fakat HKA grubunda daha az tramadol tüketimi. Yükleme doz; 1.25 mg/kg 2.5 mg/kg 3.75 mg /kg 5 mg/kg 2.5 mg etkin doz, minimal yan etki, hafif sedasyon Pang WW. Can J Anaesth 2003 Yükleme doz; İntraoperatif dönemde yapılmalıdır (yan etki ve analjezi) Cerrahi başlarken yapılırsa daha yüksek doz verilebilir (5mg/kg) Cerrahi sonlanmadan önce 2-3 mg/kg yapılmalıdır. Pang WW. Can J Anaesth 2000 İntraoperatif yükleme dozu postop bulantı-kusma insidansnı azatıyor. Bolus doz; 20-30 mg olmalı ve yavaş verilmeli Kilitli kalma süresi: 5-10 dakika 30 mg daha etkin, bulantı-kusma artıyor ve hasta memnuniyeti azalıyor Kliniğimizde ; Yükleme doz; 2.5 -3mg/kg (intraoperatif) 1.5-2 mg/kg (postoperatif) Bolus doz: 20 mg HKA solusyonunu: 5-10 mg/ml Kilitli kalma süresi: 10 dk Multimodal Analjezi Tramadol HKA Abdominal Cerrahi Tramadol + Lornoksikam Tramadol + metamizol Daha etkin analjezi Daha az tramadol tüketimi Kemal SO. Ağrı 2017 Tramadol HKA HKA: bolus 20 mg Sezaryen Cerrahisi HKA Tramadol + Parasetamol bolus 20 mg + 1000 mg parasetamol (4X1) Daha etkin analjezi Daha az tramadol tüketimi Tramadol + Rafocoxib (preoperative) Kılıçarslan A. Ağrı 2010 Tramadol Abdominal Cerrahi Daha etkin analjezi Daha az tramadol tüketimi KaramanlıoğluAnesth Analg 2010 Tramadol + Morfin HKA-Morfin + Tramadol infüzyon HKA-Morfin Yan etki artmaksızın morfin tüketimi azalmış, analjezi kalitesi artmıştır Kocabaş S. Clin Exp Obstet Gynecol 2005 Preoperatif 100 mg tramadol (30 dk önce) Postoperatif Morfin HKA + tramadol infüzyon Plasebo Postoperatif Morfin HKA + tramadol infüzyon Postoperatif morfin tüketimini azaltmıştır Wang F. Pharmacol Rep, 2009 Morfin + Tramadol birlikte kullanım İnra-additif ve sinerjik etki Rıbezzi M. Minerva Anesthesiol 2010 Rektal Uygulama Etki başlama; 90 dk Rektal Tramadol 100 mg (preemptif) Rektal İndometazin 100mg (preemptif) Diagnostik dilatasyon ve küretaj İntraoperatif propofol ve ek analjezik ihtiyacı daha az. Minimal yan etki ile efektif analjezi. Khazin V, J Obst Anesth, 2011 Rejyonel Uygulama Spinal - Epidural Postoperatif Klinikte nörotoksisite lehine bir bulgu saptanmamıştır. Çalışmalar kısa sürelidir Deneysel bir çalışmada nörotoksik olabileceği ileri sürülmüştür. Uygulama lisansı yoktur analjezi amaçlı epidural ve spinal tramadol uygulamaları yapılmıştır Abdominal Cerrahi ve Sezaryen Cerrahisi Epidural Tramadol Yeterli postoperatif analjezi Ortopedik Cerrahi Epidural Tramadol 100 mg bolus, 50mg Baraka A. Can J Anaesth. 1993 Siddik-sayid S. Can J Anaesth 1999 Epidural buterfenol 2 mg bolus, 1mg Daha effektif analjezi sağlamıştır Gupta P, J Anaesth Clin Pharm 2011 Epidural Tramadol Ortopedik Cerrahi Efektif analjezi sağlanamamıştır Grace D. Anaesthesia, 1995 Spinal Tramadol TURP % 0.5 bpivacaine + 25 mg tramadol Alhashemi JA. Br J Anaesth 2003 Postoperatif morfin tüketimini ve ağrı skorlarını etkilememiştir. İntraartiküler İntraartiküler kullanımına ait lisansı yok. Hem artroskopik cerrahide, hemde kronik ağrıda uygulanmıştır. Artroskopi diz İntraartiküler tramadol 10 mg intraartiküler morfin 1 mg Morfin daha iyi analjezi sağlamış Likar R. Clin Drug Invest İntraartiküler tramadol 20-50-100 mg Artroskopi diz 50 ve 100 mg, analjezik tüketimi benzer Fakat 100 mg yan etkiye neden olmadan çok iyi analjezi sağlamıştır Alagöl A. Knee Surg Sports Traumatol Arthrosc, 2004 Perinöral Uygulama Lokal anesteziğe ilave edilen tramadolün etkinliği ??? Psoas kompartman bloğu Aksiller blok Levobupiv %0.5(4ml/kg)+ tramadol 1.5mg/kg Etkinliği artırmadığı Analjezi süresine etkisi olmadığı Kesimci E, Acta Anesth Scand. 2007 Mannion S. Br J Anaesth. 2005 RIVA Lidokain%0.5+ tramadol 1.5mg/kg (40 ml) Analjezi süresini uzattığı Lidokain%0.5+ tramadol 50 mg (30 ml) Lidokain%0.5+ tramadol 100 mg (30 ml) Katkı sağlamadığı Tan SM. Ann Med Sing 2009 Langlois G. Can J Anaesth 2002 Mepivakain % 1 + tramadol 100 mg (40 ml) Yan etki olmaksızın blok süresini uzattığı Kapral S. Anesth Analg, 1999 Aslan B.Ağrı 2009 Ropivakain 7.5 mg/ml + tramadol 100 mg (40 ml) Katkı sağlamadığı Mepivacain %1.5 + tramadol 40 mg (40 ml) tramadol 100 mg tramadol 200 mg Doza bağlı olarak analjezi süresini uzattığı Robaux S. Anesth Analg 2004 İntradermal olarak uygulandığında lokal anestezik etkisi gösterilmiş. Tsai YC. Pain 2001, Gerçek A. Ağrı, 2004 Altunkaya H. Anesth Analg, 2004 i.v Tramadol 2mg/kg Trocar bölge infiltrasyonu Tramadol 2mg/kg Laparoskopik kese Daha iyi analjezi ve ilk analjezik ihtiyacı daha geç. Matkap E. J Clin anesth, 2011 Yara yeri infiltrasyonu İngüinal Herni (çocuk) Tramadol 2mg/kg Bupivakain 2mg/kg Daha iyi analjezi ve ilk analjezik ihtiyacı daha geç. Demiraran Y. Paediatr Anaest, 2006 Yara yeri infiltrasyonu İngüinal Herni (erişkin) Tramadol 2mg/kg Bupivakain %0.25 2mg/kg Daha iyi analjezi ve ilk analjezik ihtiyacı daha geç. Erken mobilizasyon Malik AI. J Surg Pak, 2011 Monoaminerjik komponente bağlı İSTENMEYEN VE TOKSİK ETKİLER Baş ağrısı Bulantı- kusma Konstipasyon Sersemlik Uyku hali Ağız kuruluğu Terleme Opioid komponente bağlı Shipton EA. Anaest Intensive Care 2000 Wilder-Smith CH. Pain 2001. Yorgunluk, halsizlik Üriner retansiyon Akut ve Kronik ağrı sendromlu 3068 hasta (Çok merkezli çalışma); %16.1 yan etki izlenmiş. Koordinasyon bozukluğu Bulantı en sık izlenen yan etkiler. Cossman M. MM, 1887 Shipton EA. Anaest Inten Care 2000 Dayer P. Drugs, 1997 Lehman KA.Drugs,197 Güçlü opioidlerle karşılaştırıldığında; yan etkilerin daha az birçoğunun önlenebilir veya kolaylıkla tedavi edilebilir Nonopioidlerle karşılaştırıldığında (parasetamol-metamizol) ise bulantı, kusma, sersemlik ve sedasyon gibi yan etkiler daha fazla. Rawal N.Anaesth Analg 2001 Solunum depresyonu terapotik dozlarda yok denecek kadar azdır. Solunum Sistem Postoperatif ağrı tedavisi; Güçlü opioidlere göre daha az solunum depresyonu yapar. Solunum depresyonu (olgu sunumları) Renal yetmezlik (olgu sunumu) i.v tramadol i.v morfin 50 mg 5mg Morfin grubunda desaturasyon i.v tramadol i.v petidin 0.6 mg/kg 0.6mg/kg Petidin grubunda solunum depresyonu 600mg/24 saat infüzyon (olgu sunumu) YAŞLI VE YÜKSEK DOZ DİKKAT Stamer UM.Anaesthesist,2003. Maier C. Anaesthesist, 1994 Analjezik etkinliğinin yeterli olması, solunum depresyonu ve hipoki riskinin az olması toraks cerrahisinde tercih nedeni olmuştur. Erolçay H. Eur J Anaesth, 2003 Gastrointestinal Sistem Güçlü opioidlere göre intestinal motiliteyi daha az etkiler. Bulantı-kusma en sık Konstipasyon morfine göre daha az Dihidrokodoine göre GIS fonksiyonları daha az etkiliyor. Oddi sfinkterinin düz kas fonksiyonlarını etkilemiyor Bamigbade TA. Pain, 1998 Wilder-Smith CH. Pain 2001. Block MB. Anaesth Analg 2002 Son yıllarda bulantı-kusma oranı daha düşük; Yükleme dozunun anestezi bitiminden önce intraoperatif dönemde uygulanması İ.v ugulamaların yavaş yapılması Bulantı- Kusma olasılığını azaltmaktadır. Pang WW. Can J Anaesth 2000 HKA Tramadol HKA bolus doz: 20mg Droperidol ilavesi 20 mg + 0.1 mg 10 mg + 0.1 mg Tuncer S. J Med Sci 2000 Ng KF. Can J Anaesth, 1997 Bulantı-kusma daha az Sedasyon skorları yüksek HKA Tramadol Deksamethazon 150 microg/kg bolus tek doz Bulantı-kusma daha az Yan etki yok HKA Tramadol Tuncer S. Clin Drug Invest , 2002 Metoclopramide bolus doz: 20 mg tramadol + 1 mg metoclopramid Bulantı-kusma daha az Sedasyon yok Pang WW. Can J Anaesth, 2002 Tramadol HKA (bolus:30 mg, kilitli kalma süresi:10 dk) + ondansetron infüzyon ( 1mg/ml/sa) Ondansetron eklenen grupta daha fazla tramadol tüketimi olmuştur. Bulantı insidansı daha yüksektir Arcioni R. Anesth Analg 2002 Anestezi indüksiyonunda 15 dak önce 1 mg/kg tramadol + 0.1 mg/kg ondansetron Tramadol tüketimi daha fazla Bulantı-kusma insidansı benzer bulunmuştur. De Witte JL. Anesth Analg 2001 Tramadol-5HT3 antaonistleri (ondansetron) ile birlikte kullanımı, tramadolün analjezik etkinliğini azaltmaktadır. Tramadol tüketimini %40-50 artırmaktadır. Bu ilaçların antiemetik etkinliğide azalmaktadır. Postoperatif analjezide tramadol kullanılacaksa antiemetik olarak ilk seçenek 5HT3 antagonistleri olmamalıdr Kardiovasküler Sistem i.v uygulama sonrası vazodilatasyona bağlı hipotansiyon görülebilir. Ürogenital Sisten Düz kas kontraksiyonuna sebep olarak idrar retansiyonuna yol açabilmektedir. Nadiren hipertansiyon görülebilir. Yavaş infüzyon (20 dk. sürede) uygulanmalı Postop ağrı tedavisi; Bolus dozlar 2-3 dk verilmeli -Morfinle benzer MI ve angina pektoriste aritmi, taşikardi, ventriküler fibrilasyon bildirilmiştir. -Morfinden daha az Bu tür vakalarda kullanılmamalıdır. Bamigmade TA.Pain Rewiews,1998 Vickers MD. Anaesthesia 1992. Santral Sinir Sistem Postoperatif ağrı tedavisi; Toksik dozlarda konvülziyona neden olur (monoaminerjik mekanizma). Terapötik dozlarda tek başına konvülziyon için risk oluşturmaz. Yüksek doz tramadol (oral,i.v), Epilepsi anamnezi, Konvülziyon eşiğini düşüren ilaçlar ile kullanım (MAOİ, TSAD, SSRI) Konvülziyon eşiğini düşürme olasılığı, beyin cerrahisi olgularında çekince yaratmıştır. Kraniotomi cerrahisi tramadol-kodein karşılaştırılmış analjezik etkinlik tramadolde daha iyi ve konvülziyon izlenmemiş. Lalwani D, 1995 Gasse C. Pharmacotherapy 2000. Vickers MD. Anaesthesia 1992. EPİLEPTİK VE KONVÜLZİYON EŞİĞİNİ DÜŞÜREN İLAÇLAR DİKKAT Olgu sunumu; 42 y. mental retarde ve serebellar ataksi Postoperatif ağrı tedavisi için i.v tramadol Epilepsi atağı Yarkan Uysal H. Pain Med, 2011 Morfin immunsüpresif etki gösterir. Özellikle akut ve kronik ağrı başlangıcında, lenfosit proliferasyonunu, doğal öldürücü hücre aktivitesini, makrofaj fonksiyonlarını öldürmektedir. İmmun Sistem Tramadol; immun süpresif etkisinin olmadığı, NK hücrelerinin aktivitesini, lenfosit proliferasyonunu ve interlökin üretimini artırdığı ileri sürülmektedir. Deneysel çalışmada; NK hücre aktivitesinde değişiklik yapmadığı, splenosit proliferasyonunda azalmaya yol açtığı Tsai YC. Pain., 2001 İmmun süpresif etkisi olduğu ve bu etkinin doza ve sitokin düzeyine bağlı olduğu Qian YN. Br J Anaesth 2005. Postop ağrı tedavisi; Tramadol Kanser Hastaları Akut Ağrı Tedavisi Morfin NK hücre aktivitesi ve lenfosit proliferasyonunun normal seviyeye dönmesi daha hızlı Sacerdote P. Anesth Analg. 2000. Cerrahi stresin sebep olduğu metastatik yayılım hızını tramadolün önleyebileceği gösterilmiş Gaspani L. J Neuroimmunol 2002; Parasetamol + Epidural Ropivakain ve Tramadol Kolon cerrahisi; sitokin ve immun sistem parametrelerinde değişikliğe neden olmamıştır. Voloshin AG. Anesth Rean. 2011 İMMUN SUPRESYONUNUN BELİRGİN OLDUĞU CERRAHİLERDE TRAMADOL TERCİH EDİLMELİDİR. 1-2 mg/kg Çocuklarda Kullanım 8 mg/kg/gün maksimum doz Çocuklarda kullanımı lisanslı olmamasına rağmen Yapılan çalışmalarda tramadolün iyi tolere edildiği, emniyetli ve etkin olduğu rapor edilmiştir. Çocuklarda yan etki erişkine göre daha azdır. Racciliffe S. 1994 i.v tramodol 1-2 mg/kg i.v morfin 0.1 mg/kg Analjezik etkinlik benzer, yan etkiler tramaodolde daha düşük (bulantı-kusma). Engelhartdt T. Paediatr Anaesth, 2003. oral 1-2 mg tramodol etkinliği (7-16 yaş) 2 mg /kg grupta ek analjezik ihtiyacı % 50 daha az. Finkel JG. Anaesth Analg 2002 Yenidoğan (major ve minör cerrahi) Tramadol 0.1-0.2 mg/kg/sa Fentanil 1-2 µg/kg/sa (72 ssat) fentanil kadar effektif, fakat bir üstünlüğü yok. Alencar AJ. Arch Child Fetal, 2011 Çocuklarda Kaudal Tramadol Bupivakaine ilave edilen tramadol % 0.125 bupivacain +1 .5g/kg tramadol Caudal tramadol 1-7yaş Analjezi süresini uzatmakta Epidural tramadoll 2-12 yaş Caudal tramadol 2-5 y Yıldız TS. Paediatr Anaesth, 2010 Ropivacaine ilave edilen tramadol 0.7 ml ropivacain + 2 mg/kg tramadol İnanoğlu K. J Anaesth 2010 Daha iyi analjezi sağlamakta ve analjezi süresini uzatmaka Bupivakaine ilave edilen tramadol 0.5 ml bupivacain + 2 mg/kg tramadol Şenel AC. Acta Anaesthesiol Scand. 2001 Daha iyi analjezi sağlamakta ve analjezi süresini uzatmakta Bupivakaine ilave edilen tramadol Caudal tramadol Bir avanataj sağlamadığı Caudal Tramadol Prosser DP. Br J Anaesth 1997 Morfin Analjezi kalite ve süre benzer bulunmuştur Özcengiz D. Paediatr Anaesth. 2001 Yan etkileri azaltmak için yavaş uygulanmalıdır (Kardiovasküler ve bulantı-kusma) Bulantı-kusma insidansı yüksek olgularda antiemetik ile birlikte kullanılmalıdır Orta şiddetli ağrılarda düşük doz Yüksek şiddetteki ağrılarda yüksek doz uygulanmalıdır. Daha etkin ve daha erken analjezi sağlamak için yüksek yükleme dozu intraoperatif verilmeli Hasta Kontrollü Analjezi kullanılmalıdır. Hastanın özellikleri ZAYIF OPİOİDLER MULTİMODAL ANALJEZİ Cerrahinin özellikleri Uygun zamanda Uygun doz Uygun şekil Uygun süre ile ETKİN VE GÜVENLİ ANALJEZİ “İnsanların elde edebileceği mutluluklar, keyifte değil ağrısız olmaktadır” John Dryden TEŞEKKÜRLER