Transcript 2.1. Teoria i praktyka makroekonomii

makroekonomia
dr aneta nowakowska - krystman
cel zajęć
Celem zajęć jest:
-zapoznanie studenta z pojęciami i problemami
makroekonomii,
-ukazanie związków przyczynowo-skutkowych
między procesami gospodarczymi a różnymi
formami polityki ekonomicznej państwa,
-przy równoczesnym nacisku na poprawnie
stosowanie narzędzi analizy ekonomicznej.
Ćwiczenia służą przerobieniu maksymalnej ilości
problemów i zadań liczbowych ilustrujących kwestie
omawiane na wykładzie.
literatura
Literatura obowiązkowa:
1. D. Begg, S. Fischer, R. Dornbusch: Ekonomia, tom II [makroekonomia], wyd. II,
PWE, Warszawa 2003
2. D. Kamerschen i inni: Ekonomia, Fundacja Gospodarcza NSZZ Solidarność,
Gdańsk 1991 [wybrane zagadnienia makroekonomiczne]
4. A. Nowakowska-Krystman: Problemy ekonomiczne. Ćwiczenia., AON, Warszawa
2007 [zagadnienia makroekonomiczne]
Literatura dodatkowa:
1. B. Czarny i inni: Podstawy ekonomii, PWE 1998
2. M. Szczepaniec: Makroekonomia. Przewodnik, Wydawnictwo Uniwersytetu
Gdańskiego, Gdańsk 2000
3. P. Samuelson, W Nardhaus: Ekonomia, PWN 1995
4. A. Kondratowicz: Makroekonomia http://coin.wne.uw.edu.pl/~kondratowicz
5. Rocznik Statystyczny
tematyczna struktura treści przedmiotu
Zakres prezentowanych zagadnień
Temat
Globalne problemy makroekonomiczne
1. Mierzenie sytuacji
ekonomiczno –
społecznej kraju
Przepływ dób i usług w gospodarce. Mierzenie sytuacji ekonomiczno-społecznej kraju. Istota rachunków narodowych w gospodarce
narodowej. Algebraiczna i graficzna prezentacja mierników rachunkowości społecznej.
2. Inflacja
Istota inflacji, interpretacji przyczyn (rozróżnienie typów inflacji), przejawów i skutków inflacji. Możliwości i sposoby przeciwdziałania
inflacji. Polska politykantyinflacyjna.
3. Siła robocza
Struktura siły roboczej. Istota zatrudnienia i bezrobocia. Omówienie spadku produktywności pracowników. Ekonomicznych kwestie
przyczyn, przejawów i skutków bezrobocia. Prawo Okuna. Różnice między szkołami makroekonomicznymi w poglądach dotyczących
przyczyny i skutki bezrobocia i możliwość ich zmniejszania. Przeciwdziałanie bezrobociu wykorzystujące politykę aktywną lub
pasywną. Powiązania inflacji i bezrobocia (krzywa Philipsa).
4. Kształtowanie
globalnego popytu i
globalnej podaży
Współzależności makroekonomiczne na globalnym rynku. Siły kształtujące zagregowany popyt (wydatki konsumpcyjne, wydatki
inwestycyjne, wydatki rządowe, eksport netto). Specyfika funkcji konsumpcji a’ la Keynes oraz funkcji oszczędności. Krzyż
Keynesowski. Uproszczony sformalizowany model Keynesa. Nowe teorie konsumpcji.
Zagregowana podaż. Możliwości wytwórcze gospodarki. Determinanty zagregowanej podaży (zasoby siły roboczej, zasoby
materialne czynników produkcji, dostępność czynników produkcji, postęp naukowo – techniczny, poziom cen, regulacje rządowe).
5. Koniunktura
gospodarcza
Istota koniunktury i jej wyznaczników w gospodarce. Cykle koniunktury gospodarczej. Rodzaje i przyczyny cykli. Główne problemy
kształtowania koniunktury. Teoria koniunktury gospodarczej. Cykliczność koniunktury i możliwość wpływania na nią.
6. Wzrost gospodarczy
Przedstawienie istoty wzrostu i rozwoju gospodarczego. Zaprezentowanie teorii i modeli wzrostu. Omówienie czynników wzrostu i
rozwoju gospodarczego. Określenie barier wzrostu gospodarczego w zależności od specyfiki kraju.
Polityka gospodarcza
7. Polityka fiskalna
Główne rodzaje polityki makroekonomicznej (polityki fiskalnej, polityki monetarnej oraz zagranicznej polityki ekonomicznej). Funkcja
budżetu państwa. Wpływ podatków i wydatków budżetu państwa na gospodarkę. Krzywa Laffera. Skutki deficytu budżetowego i
długu publicznego.
8. Polityka monetarna
Rodzaje pieniądza. Funkcja pieniądza w gospodarce. Popyt na pieniądz, podaż pieniądza. Motywy trzymania pieniądza (motyw
transakcyjny, przezorności, spekulacyjny i portfelowy).
Zmiany w realnych zasobach pieniądza. Narządzia regulacji podaży pieniądza przez bank centralny. Miary ilości pieniądza (M0, M1,
M2, M3).
9. Polityka handlu
zagranicznego
Istota, zakres międzynarodowych stosunków ekonomicznych. Ewolucja w podejściu do handlu zagranicznego. Istota, cel i przyczyny
międzynarodowej integracji gospodarczej. Korzyści i zagrożenia wypływające z gospodarki otwartej.
10. Równowaga na
rynkach dóbr i usług
oraz rynku pieniądza
Podstawowe założenia równowagi na rynku towarowym i na rynku pieniężnym. Model IS – LM wyprowadzony drogą algebraiczną
oraz klasyczną metodą graficzną „czterech ćwiartek”. Efektywność polityki pieniężnej i polityki fiskalnej w ramach modelu IS-LM.
Dlaczego ekonomia jest
potrzebna na różnych
specyfikach studiów?
teoria i praktyka
makroekonomii
teoria i praktyka
„Teoria ekonomii nie dostarcza zbioru stwierdzeń
możliwych do bezpośredniego zastosowania w
polityce. Jest to raczej metoda niż doktryna, narzędzie
umysłu, technika myślenia, która pozwala jej
użytkownikowi na wyciągnięcie poprawnych
wniosków.”
J.M. Keynes
Plan wykładu
1.
Ekonomia jako nauka
2.
Prawidłowości
3.
Osobliwości ekonomii
4. Dlaczego ekonomiści nie mogą dojść do
porozumienia
5. Podział ekonomii
6. Czym zajmuje się makroekonomia
1. ekonomia jako nauka
Nauka jest zbiorem usystematyzowanej
wiedzy z różnych dziedzin.
Ekonomia należy do:
-nauk nomotetycznych
-nauk społecznych
-nauk ścisłych
-nauk stosowanych
1. ekonomia jako nauka
Dyscypliny naukowe, które uzupełniają
ekonomie to:
statystyka
matematyka
logika
nauki polityczne
badania historyczne
1. ekonomia jako nauka
Ekonomia stanowi podstawę dla
innych nauk:
ekonomik branżowych
zarządzania
marketingu
rachunkowości
finansów
2.
Prawidłowości
2.1. twierdzenia
2.2. prawa ekonomiczne
2.3. teorie ekonomii
2.4. modele ekonomiczne
2.5. metoda badawcza
2. prawidłowości ekonomiczne
Prawidłowości ekonomiczne są to
związki i relacje istniejące w relacjach
rzeczywistości gospodarczej zachodzące między
różnymi kategoriami ekonomicznymi. Ekonomia
stara się je wykryć i opisać. Mogą one przybrać
formę twierdzenia, prawa lub teorii.
2. twierdzenia
Twierdzenie to oparte na naukowych
przesłankach konstatacje, oceny i wnioski.
2. prawa ekonomiczne
Twierdzenia wyrażające ważne i trwałe
prawidłowości procesu gospodarczego to
prawa ekonomiczne.
Rodzaje praw:
prawa przyczynowe
prawa współistnienia
prawa funkcyjne
2. teorie ekonomiczne
Celem ekonomi jest dostarczanie jak najbardziej
wiarygodnych teorii dotyczących szeroko
rozumianego procesu gospodarowania.
Zbudowana teoria jest próbą odnalezienia
porządku w pozornie losowych zdarzeniach
codziennego życia.
Teoria ekonomiczna – uporządkowane
wyjaśnienie tego, jak gospodarka funkcjonuje lub
funkcjonowałaby w określonych warunkach.
2. modele ekonomiczne
Modele – ułatwiają wykrycie najistotniejszych
zależności. Szczegółowo wyjaśnia to
ekonometria.
Budowa modelu:
1. Wybór zestawu zmiennych objaśniających
2. Wybór analitycznej postaci zależności
3. Estymacja parametrów
4. Weryfikacja modelu
2. modele ekonomiczne
Rodzaje zmiennych:
zasoby (wartość zmiennej na dany dzień)
strumienie (wartość zmiennej w jakimś okresie)
zmienne endogeniczne (zależne), możemy
wyjaśnić poprzez zależności miedzy elementami
modelu
zmienne egzogeniczne (niezależne)
determinowane są poprzez czynniki zewnętrzne
2. modele ekonomiczne
Rodzaje zależności:
-zależności o charakterze funkcyjnym (jedna
zmienna określa drugą)
np. wzrost G zależy od wzrostu T
-Zależności o charakterze definicyjnych
(tożsamości) (jedna zmienna określona jest w
kategoriach innych zmiennych)
np.
Y = C+S ; GNP = C+Ib+G+NX
2. metoda badawcza
Metoda składa się z czynności:
1. Obserwacji (wstępny etap powstawania teorii)
2. Definiowania (charakterystyka lub wyjaśnianie
znaczenia używanych wyrazów)
3. Indukcji (wysunięcie ogólnych wniosków
dotyczących danego zjawiska)
4. Dedukcji (wnioskowanie prowadzące do uznania
prawidłowości lub jej obalenia)
5. Weryfikacji (konfrontacja teorii z rzeczywistością)
Rys. Ekonomiczna metoda badawcza
Obserwacja
Uogólnienia obserwacji
czyli hipotezy (indukcja)
Terminy, definicje i
klasyfikacja
Wyprowadzenie
wniosków
(dedukcja)
Test logiczny
sprawdzenie poprawności
wnioskowania
Poprawność
logiczna
Przeformułowanie
definicji i hipotez
Usunięcie błędu
logicznego
Test empiryczny
krytyka naukowa
konfrontacja z rzeczywistością
Niespójność
logiczna
Przejściowe
przyjęcie teorii
Brak falsyfikacji
Odrzucenie teorii i
zastąpienie jej przez
inną
Falsyfikacja
3.
Osobliwości ekonomii
3.1. prawdziwość danych źródłowych
3.2. prognozy
3.3. doświadczenie w ekonomii
3.4. założenia upraszczające
3.5. założenie stałości pozostałych czynników (ceteris
paribus)
3.6. błędy wnioskowania
3.6.1.błędy wnioskowania – post hoc ergo proper hoc
3.6.2.jeden mechanizm może ukryć inny
3.6.3.całość i część – logiczny błąd założenia
3.7. subiektywizm
3.8. niepewność w życiu gospodarczym
3.9. zmienności warunków gospodarowania
3.10. ekonomia a interesy
4. kłótliwe towarzystwo
dlaczego ekonomiści
nie mogą dojść do porozumienia
1. spór dobrze się sprzedaje
2. niezgodności leżą w sferze ekonomi normatywnej
3. sferze ekonomi pozytywnej spory są odnośnie roli
pieniądza i teorii inflacji
4. wynikają z wielości szkół, nurtów ekonomicznych
[szkoła klasyczna, keynesowska, monetarystyczna
– Fridmana i inne (ekonomia podaży- reganomika,
racjonalnych oczekiwań, permanentnego dochodu,
cyklu życia)]
5. podział ekonomii
ekonomia normatywna i pozytywna
mikroekonomia i makroekonomia
5. podział ekonomii
Ekonomia normatywna – oparta na etyce i
tworzonych na jej podstawie sądach
wartościujących
Ekonomia pozytywna – opis faktów,
okoliczności, wzajemnych zależności w
gospodarce
5. podział ekonomii
Do lat 30 –tych XX w. panowało powszechne
przekonanie, iż prawa ekonomiczne dla
przedsiębiorstwa czy kraju są identyczne.
Polak – Kalecki
Anglik – Keynes
odkryli, iż prawa rządzące jednostka i całym
społeczeństwem mogą być inne.
6. czym zajmuje się makroekonomia
6.1. ekonomia w procesie rządzenia
6.2. problemy makroekonomiczne
6.2.1. mierzenie gospodarki w skali makro
6.2.2. inflacja
6.2.3. bezrobocie
6.2.4. stagflacja
6.2.5. spadające tempo
wzrostu produktywności i realnego dochodu
6.2.6. cykle gospodarcze
6. ekonomia
XIX w. – epoka duchowieństwa
Pierwsza poł. XX w. – rządy zdominowane przez
prawników
Obecnie – epoka ekonomistów zaczęta od
Jimmy’ego Cartera
6. cele polityki w makroskali
-
pełne i stabilne zatrudnienie,
-
rozsądna stabilność cen,
-
wysokie i coraz wyższe zarobki,
-
rozsądna stabilność kursu waluty,
-
równowaga bilansu płatniczego.
6. problemy makro
Mierzenie gospodarki w skali makro dotyczy mierzenia
takich agregatów społecznych jak: GNP (PNB), GDP (PKB),
dochód narodowy, stopa bezrobocia, CPI, itd.
Inflacja to wskaźnik zmiany cen.
Bezrobocie oznacza straconą produkcję (nazwaną luką
PKB), jak również trudną sytuację osobistą, tych którzy nie
mają pracy.
Stagflacja oznacza występowanie jednoczesne inflacji i
bezrobocia.
Wskaźnik ubóstwa (dyskonfortu) - zsumowana stopa
bezrobocia ze stopą inflacji
Wskaźniki inflacji, bezrobocia i
ubóstwa na koniec grudnia
lata
1999
2000
2001
2002
2003
2004
6,3
10,1
7,4
3,4
0,5
1,7
Stopa
bezrobocia
11,4
13,7
15,7
18,0
18,7
20,6
Wskaźnik
ubóstwa
18,3
23,8
23,1
21,4
19,2
22,3
Stopa inflacji
(średnioroczna)
6. problemy makro
spadające tempo wzrostu poduktywności i realnego
dochodu
Bez wzrostu produkcji na pracownika nie może być wzrostu
dochodu. Wynika to z faktu, iż wzrost dochodu bez pokrycia
w wyższej produkcji powodowałby tylko wzrost cen tych dóbr.
Produktywność można zwiększać na wiele sposobów: wzrost
kwalifikacji, lepsza oświata, odkrywanie tańszych źródeł
energii.
6. problemy makro
GNP
cykle gospodarcze
Aktywność gospodarcza przebiega w bardzo różnym rytmie.
Długoterminowy ruch w górę lub w dół aktywności
ekonomicznej (np. PNB) określany jest mianem trendu. Owe
ruchy mogą trwać kilka lat, w ramach ogólnego trendu i
określane są mianem cykli gospodarczych. Obejmują one
cztery fazy: recesję, dno koniunktury, ożywienie, szczyt.
Długość cyklu mierzona jest od szczytu do szczytu.
trend
cykl
czas
Sposoby rozwiązania problemów
makroekonomicznych
szkoły myśli ekonomicznej
Szkoła klasyczna
Nowe kierunki: historyczny, subiektywistyczny i
marksistowski
Szkoła keynesowska
Szkoła monetarystyczna
Ekonomia podaży (reaganomika)
Szkoła racjonalnych oczekiwań
Teoria dochodu permanentnego
Teoria cyklu życia
Dziękuję Państwu za uwagę