Transcript Proto-sunu3 (Leishmaniosis)

Leishmania
Memeli ve sürüngenler (Makrofaj
içinde amastigot)
Amerika kıtasında PsychodidaeLutzomyia
Asya,
Avrupa
ve
AfrikaPhlebotomus (promastigot)
Amastigot formları (LeishmanDonovan cisimcikleri)
Yuvarlak, oval yapıdadır. Omurgalı
konak
Promastigot
İnce uzun mekik şeklindedir.
Omurgasız konak ve besiyerleri
Amastigote form, Leishmandonovan cisimcikleri
• 2-5 mikron, Omurgalı konakta (Köpek, insan),
Makrofaj hücrelerde
Leishmania formları
Köpek, insan
Phlebotomus, vektör
Leishmania, promastigote,
14-20x1.5-3.5 mikron
Konakta makrofaj içinde
amastigot olarak çoğalır.
Vektör sinek kan emerken
kanda bulunan parazitleri
alır.
Vektörün sindirim
sisteminde promastigot
olarak çoğalır.
Vektör kan emerken
promastigotları verir.
leishmaniasis
Leishmania türlerinin coğrafik, klinik, epidemiyolojik,
biyokimyasal, antijenik vb. özellikleri ile tür ayrımı yapılır.
Morfolojik olarak yapılamaz. Bu yüzden komplexler
altında toplanır.
1-Leishmania donovani komplexi:
Visceralleishmaniosis
a) Leishmania donovani: Phlebotomus, Visceral
leishmaniosis, post kala azar dermal leishmaniosis
b)Leishmania infantum: Phlebotomus, Visceral
leishmaniosis
c)Leishmania chagasi: Lutzomyia, Visceral
leishmaniosis, basit kutanöz leishmaniosis
Leishmania enfeksiyonları
2-Leishmania tropica komplexi: basit kutanöz
leishmanios, vektör Phlebotomus
a) Leishmania tropica: basit kutanöz
leishmanios, kentsel alanda, köpek, kuru tip
lezyonlar
b)Leishmania major: basit kutanöz leishmanios,
kırsal alanda, kemiriciler, nemli-sulu lezyonlar.
c)Leishmania aethopica: basit kutanöz
leishmaniosis
Leishmania enfeksiyonları
3-Leishmania braziliensis komplexi: basit kutanöz
leishmanios, mukozal leishmaniosis; vektör
Lutzomyia
a) Leishmania braziliensis: basit kutanöz
leishmanios, mukozal leishmaniosis (Espundia)
b) Leishmania peruviana: basit kutanöz leishmanios,
c) Leishmania guyanensis: basit kutanöz
leishmanios,
d) Leishmania panamensis: basit kutanöz
leishmanios, mukozal leishmaniosis (nadiren)
4- Leishmania mexicana komplexi: basit kutanöz ve diffuz
kutanöz leishmanios
İnsan, köpek ve kedilerde Leishmania Türleri ve
Oluşturdukları Enfeksiyonlar
CL: Kutanöz leishmaniosis, VL: Visceral leishmaniosis, MCL: Mucocutanöz
leishmaniosis, DCL: Diffuz cutanöz leishmaniosis
İnsan
Köpek
Kedi
L. tropica
CL, VL*
CL, VL
-
L. donovani
VL, CL
-
-
L. infantum
VL, CL
VL
DCL
CL, MCL
CL, MCL
VL, CL
VL
CL, DCL,
MCL
CL
Etken
Eski
Dünya
Yeni
Dünya
L. braziliensis
L. chagasi
L. mexicana
CL
İnsanlarda Leishmaniosis
• İnsanlarda deri, yaygın deri, hem mukoza hem deri, visceral olmak
üzere 4 tip leishmaniasis de görülür.
1. KUTANÖZ LEİSHMANİASİS (Deri L., Şark Çıbanı):
Leishmania tropica ve L. major (Deri lezyonları, RES, monosit)
Lenf yumrusu ve mukoz zarlarda da rastlanır.
Şark çıbanından iyileşen kişilerde kalıcı bağışıklık şekillenir.
L. tropica: Kuru şark çıbanı, yıl çıbanı, Şark çıbanı, Halep çıbanı
(KENTSEL)
Akdeniz havzası, Hindistan, Türkiye
Vektör sinek kan emerken etkeni konağa verir. İnkübasyon süresi 1-2
aydır. Önce ısırık yerinde kabarcık-yara, ülser-kabuk- iyileşir ancak
iz kalır.
Hayvanlardan köpekler enfekte olur, kemiriciler rezervuardır.
Phlebotomus papatasi, P. sergenti, P. longicuspis
İnsanlarda Leishmaniosis
L. major : Sulu şark çıbanı
Güney Rusya, Orta Asya ve Ortadoğu (KIRSAL)
Lezyonlar sulu olup, mukozalara da yayılır.
P. caucasicus, P. papatasi
Ömür boyu bağışıklık şekillenir.
Kuru tip deri leishmaniosis: birincil konak insan, ikincil köpek
Islak tip deri leishmaniosis: birincil konak kemirici, ikincil insan ve köpek
2. DİFFUZ KUTANÖZ LEİSHMANİOSİS (YAYGIN DERİ L.)
Leishmania mexicana kompleksi, Vektör Lutzomyia
Birincil konak kemirici, insan rastlansal konak, Zoonoz, Orta ve Güney
Amerika
Hastalığın diffuz hal almasında genetik yatkınlık, hücresel bağışıklığının
azalması, coğrafi bölge insanı olması
Derin şişlikler oluşur, ısıya duyarlı etken vücudun perifer bölg. Gelişir.
‘Lepra yüz’
İnsanlarda Leishmaniosis
3. MUKOKUTANÖZ LEİSHMANİOSİS
Leishmania brasiliensis kompleksi, Vektör Lutzomyia
Güney Amerika, İnsan ve köpeklerde
Burun dudak gibi mukozalarda yayılır.
4. VİSCERAL LEİSHMANİASİS (İç Organ L.)
L. donovani kompleksi (L. donovani, L. infantum ve L. chagasi)
Deride kara lekeler oluştuğu için KALA AZAR (kara humma, dumdum
humması)
L. donovani (Hindistan, Afrika, Çin) Tilkiler nadiren köpek rezervuar,
Phlebotomus vektör
L. infantum (Orta Asya, balkanlar, Akdeniz havzası, Afrika, TürkiyeAkdeniz Kala Azar etkeni) Phlebotomus vektör, köpekler rezervuar
L. chagasi (Güney Amerika)-Lutzomyia vektör, köpekler rezervuar
İnsanlarda Leishmaniosis
4. VİSCERAL LEİSHMANİASİS (İç Organ L.)
Hastalık %90 5 yaş altı çocuk, yetişkinlerde immunsupresif durumlarda
gözlenir
Patogenez ve klinik: Vektör sineğin soktuğu yerde önce papül, sonra
aylarca süren düzensiz ateş, dalak, karaciğer, lenf y., kemik iliği,
böbrek, kan ve lenf damarlarını istila eder. Anemi- hepatosplenomegali,
ağız, burun vb. organlardan kan gelir, ölüm-tedavi (%90-95 olumlu)
İNSAN LEİSHMANİOSİSİNDE EPİDEMİYOLOJİ
Vektör ve rezarvuar konaklardır.
Vektörlerin gelişmesine uygun iklim (Psycodidae-yağışlardan sonra artarlar)
Rezervuar konakları türlere göre değişir. L. peruviana ve L. chagasi dışında
ormanlık alanlardaki kemirgenlerdir. Ormanlık bölgelerde görülür.
L. infantum, L. chagasi, L. peruviana-köpek ve carnivor
L. donovani, L. tropica-insandan insana bulaşır. Kentsel bölgelerde görülür.
L. major- kemirici-kırsal alanlarda görülür.
Leishmaniosis, epidemiyoloji
KÖPEKLERDE LEİSHMANİOSİS
Leishmania infantum
Leishmania chagasi
Leishmania tropica
Leishmania peruviana
Leishmania infantum-visceral leishmaniosis, önce konağa girdiği yerde
deride makrofajlarda çoğalır. Sonra iç organlara yayılır.
Başlangıçta göz etrafı kıllar dökülür. Sonra genel kıl dökülmesi, ekzema.
Deride ülserler. Enfekte deride bol miktarda bulunur. İntermittent ateş, kaşeksi,
lenf yumrusunda büyüme, ölüm nadirdir.
Leishmania tropica-kutanöz formda lezyon parazitin girdiği yerle sınırlı kalır.
Genellikle dudak ve göz kapaklarında derin olmayan deri ülserleri şekillenir.
Bunlar kendiliğinden iyileşir.
Tanı; Deri kazıntısından froti, iç organlardan biyopsi, amastigot
Besiyerleri NNN, promastigot
Glucantim (antimon bileşikleri, meglumine antimonate)-köpek
Kontrol rezervuar ve vektör
Kedilerde; L. donovani chagasi ve L. tropica
Leishmaniosisin rezervuarlarından
olan rodent kemirici
Ülkemiz dahil akdeniz bölgesinde köpekler insanlardaki L.
infantum’un (VL, Kala Azar) en önemli rezervuar konağıdır.
Leishmania vektörü, Phlebotomus,
kumsineği
Köpek leishmaniosis
Klinik belirtiler
Köpek visceral leishmaniosis
• Aşırı derecede
zayıflama,
• Keratitis,
• Derinin pullanması,
• seborrhea (sebore) (yağ
bezlerinin bozulması),
• Onicogripfosis
(onychogryphosis)
(Pençe ve tırnakların
aşırı büyümesi)
• ulceration (ülserleşme)
• alopecia (kıl dökülmesi)
• Lezyonlar genellikle
vücutda simetrik olarak
gelişir.
Köpek leismaniosis klinik bulgu
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
İntermittent ateş
Diarrhea (ishal)
Epistaksis (burun kanaması),
Topallık,
anemia,
Böbrek yetmezliği,
Ayaklarda ödem,
Deride ülserleşme,
gözde inflamasyon,
Körlüğe neden olma,,
lymphadenopathy ,
Hepatosplenomegaly,
• Nekropsi bulguları: Karaciğer, dalak,
lenf yumruları büyümüştür. Kemik iliği
hiperplastiktir. Böbrek cortexi
solgundur.
Köpek Leishmaniosis
Leishmania infantum ile enfekte
köpekte göz çevresinde alopecia
Leishmania infantum ile enfekte
köpekte folliculitis
Köpek leishmaniosis
Canine cutanöz leishmaniosis
Leishmaniosis, deride ülser
Allopurinol (Zyloprim®)
Visceral leishmaniosis, köpek
• Deri lezyonları ile başlar, tüm sistemlere
yayılır.
• En fazla dalak karaciğer ve kemik iliği
etkilenir.
Kedi leishmaniosis
• Burun ve kulakta nodüler ülser ve eritem.
pustuller
Köpek leishmaniosis –korunma-kontrol
Endemik bölgelerde köpeklerde profilaksi;
Köpeklerde vektörlere karşı korunma;
Deltamethrin köpek tasmaları-(6 ay koruyucu-phlebotomus karşı),
Permethrin+imidakloprid spot on uyg. 3 hafta koruyucu,
Mekanik önlem-köpek barınak 1 mm den küçük gözenekli tel ile
kapatma,
Güneş çıktıktan sonraki 1 saat ve güneş batımından önceki 1 saat
köpekler dışarda bulundurulmamalı,
Aşı (Leishmune) kullanılmaktadır (Brezilya), endemik bölgelerde
köpeklere ötenazi hakkı verilmiştir???