Transcript Erhan KARAÇAY

16. PRATİSYEN HEKİMLİK KONGRESİ
NÜKLEER ENERJİ VE SAĞLIĞIMIZ
Erhan KARAÇAY
İstanbul Nükleer Karşıtı Platform Sekretaryası ve Sözcüsü
Elektrik Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi YK Başkanı
22 Ekim 2011
DÜNYA ELEKTRİK ÜRETİMİNİN
KAYNAKLARA GÖRE DAĞILIMI
DÜNYA BİRİNCİL ENERJİ TÜKETİMİ
KAYNAKLAR BAZINDA (2009 SONU %)
Birincil enerji tüketimi:
12,3 milyar TEP (IEA)
Türkiye 103,5 milyon
TEP enerji tüketimi ile
Dünyadaki enerji
tüketimi en yüksek 24.
ülke
TÜRKİYE ENERJİ SEKTÖRÜ
TÜRKİYE ELEKTRİK ÜRETİMİNİN
KURULUŞLARA GÖRE DAĞILIMI (2010)
Kuruluş
GWh
%
EÜAŞ
95.366,62
45,39
Yap İşlet
45.219,61
21,52
Serbest Üretici
39.844,24
18,96
Yap İşlet Devret
13.557,84
6,45
Otoprodüktör
11.807,82
5,62
İşletme Devri Hakkı
4.323,63
2,06
Toplam
210.119,76
100,00
TÜRKİYE KURULU GÜÇ
(1 MART 2011 KAYNAK:TEİAŞ)
Kaynak Türü
Kurulu Güç
(MW)
Kurulu Güç Payı
(%)
Doğal Gaz
16.221,5
32
Hidrolik
16.159,1
32
Linyit
8.173,2
17
İthal Kömür
3.281,0
7
Sıvı Yakıt
1.475,3
3
Rüzgar
1.358,0
3
Diğer
3.034,6
6
Toplam
50.004,2
100
TÜRKİYE ELEKTRİK ÜRETİMİNİN KAYNAKLARA
GÖRE DAĞILIMI (2010 )
Kaynak
GWh
%
Doğal Gaz
96.474,45
45,91
Hidrolik
51.504,57
24,51
Yerli Kömür
37.698,75
17,94
İthal Kömür
14.490,95
6,90
Sıvı Yakıt
4.956,99
2,36
Rüzgar
2.832,78
1,35
Jeotermal
584,32
0,28
Diğer
1.576,95
0,75
Toplam
210.119,76
100,00
TÜRKİYE BİRİNCİL ENERJİ TÜKETİMİ - 2009
2009 yılı
itibariyle
gerçekleşen
Türkiye toplam
birincil
enerji tüketimi
103.499 ktep
Tüketimin %90’ı
fosil yakıtlardır.
TÜRKİYE BİRİNCİL ENERJİ TÜKETİMİ - 2010
2010 yılı
Türkiye toplam
birincil
enerji tüketimi
gerçekleşme
tahmini
108.200 ktep
Tüketimin %89’u
fosil yakıtlardır.
TÜRKİYE BİRİNCİL ENERJİ TÜKETİMİ - 2011
2011 yılı
Türkiye toplam
birincil
enerji tüketimi
program hedefi
114.300 ktep
Tüketimin %89’u
fosil yakıtlardır.
TÜRKİYE ELEKTRİK ÜRETİMİ VE TÜKETİMİ
1995-2011
Brüt Üretim
(Milyon kWh)
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
86.247
94.862
103.296
111.022
116.440
124.922
122.725
129.400
140.581
150.698
161.956
176.300
191.558
198.418
194.112
210.000
Önceki Yıla Göre
Artış Yüzdesi (%)
9,99
8,89
7,48
4,88
7,28
-1,76
5,44
8,64
7,20
7,47
8,86
8,65
3,58
-2,17
8,18
Tüketim
(Milyon Önceki Yıla Göre
kWh)
Artış Yüzdesi (%)
85.552
94.789
10,80
105.517
11,32
114.023
8,06
118.485
3,91
128.276
8,26
126.871
-1,10
132.553
4,48
141.151
6,49
150.018
6,28
160.794
7,18
174.637
8,61
190.000
8,80
198.058
4,24
193.472
-2,32
208.700
7,87
ELEKTRİK ENERJİSİ TÜKETİMİNİN
KULLANICI GRUPLARINA GÖRE DAĞILIMI
2009
GWh
Konutlar
Ticarethaneler
Resmi Daire
Genel Aydınlatma
Sanayi
Diğer
NET TOPLAM
İç Tükteim ve Kayıp
BRÜT TOPLAM
Kişi Başına Net Tüketim (kWh)
Kişi Başına Brüt Tüketim (kWh)
(1) Gerçekleşme Tahmini
(2) Tahmin
39.147
25.019
6.990
3.845
70.470
11.423
156.894
37.185
194.079
2.182
2.699
2010 (1)
Pay (%)
GWh
20,2 40.200
12,9 26.800
3,6
7.100
2,0
4.000
36,3 76.800
5,9 12.400
80,8 167.300
19,2 41.400
100,0 208.700
2.301
2.871
2011 (2)
Pay (%)
GWh
19,3 42.000
12,8 28.500
3,4
7.500
1,9
4.200
36,8 82.000
5,9 12.700
80,2 176.900
19,8 44.300
100,0 221.200
2.407
3.010
Pay (%)
19,0
12,9
3,4
1,9
37,1
5,7
80,0
20,0
100,0
TÜRKİYE ENERJİ ÜRETİM
VE TÜKETİMİNDE GELİŞMELER
2000
2005
2008
2009
2010 (1)
2011 (2)
BTEP
BTEP
KEP
27.621
81.193
1.264
26.285
90.077
1.313
30.300
108.360
1.525
30.560
103.500
1.440
30.800
108.200
1.488
31.600
114.300
1.555
MW
MW
MW
27.264
16.070
11.194
28.843
25.917
12.926
41.818
27.625
14.193
44.761
29.416
15.345
46.950
30.550
16.400
48.781
31.281
17.500
Üretim
Termik (*)
Hidrolik (**)
GWh
GWh
GWh
124.922
94.010
30.912
161.956
122.336
39.620
198.418
164.301
34.117
194.813
157.360
37.453
210.000
154.550
55.450
222.200
165.000
57.200
İthalat
İhracat
GWh
GWh
3.786
413
636
1.798
789
1.122
812
1.546
900
2.200
1.000
2.000
Tüketim
GWh
Kişi Başına Tüketim
kWh
(*) Jeotermal dahil, (**) Rüzgar Dahil
(1) Gerçekleşme Tahmini
(2) Tahmin
128.295
1.997
160.794
2.345
198.085
2.787
194.079
2.699
208.700
2.871
221.200
3.010
BİRİNCİL ENERJİ
Üretim
Tüketim
Kişi Başına Tüketim
ELEKTRİK ENERJİSİ
Kurulu Güç
Termik (*)
Hidrolik (**)
KİŞİ BAŞINA YILLIK ELEKTRİK
ENERJİSİ TÜKETİMİ
Ülkeler
Kişi Başına Tüketim (kWh)
Dünya Ortalaması
2.600
Gelişmiş Ülkeler Ort.
8.900
ABD
12.322
Türkiye
2.871
Türkiye’de kişi başına elektrik enerjisi tüketimi
2009’da 2.699 kWh (brüt) seviyesinde olmuştur.
2010 Gerçekleşme Tahmini ise 2.871 kWh’dir. Bu
değerler 8.900 kWh’lik gelişmiş ülkeler
ortalamasının üçte birinin altındadır.
TÜKETİCİNİN ELEKTRİK FİYAT ARTIŞ ORANI
Konutlarda tüketicinin kullandığı elektriğin fiyat artışı:
Aralık 2007
Ekim 2011
Elektriğin fiyatı tüketim çıplak satış fiyatı
•
•
•
•
•
•
perakende satış hizmet bedeli,
iletim sistem kullanım bedeli,
dağıtım bedeli,
enerji fonu,
TRT payı,
belediye tüketim vergisi vb oluşmaktadır.
FİYAT ARTIŞLARI
Konut Kullanıcısının Faturasına Yansıyan 1 kilovat saat Elektrik Fiyatındaki
Artışlar (Fon, vergi, hizmet bedelleri dahil)
Tarife dönemleri
Aralık 2007
Ocak 2008
Temmuz 2008
Ekim 2008
Ocak 2009
Nisan 2009
Ekim 2009
Ocak 2010
Ekim 2011
Kuruş
15,81
18,90
22,87
24,69
24,93
24,53
26,93
27,24
29,85
4 Yıllık Kümülatif Zam Oranı (%)
Yüzde
19,5
21,0
7,9
1,0
-1,6
9,8
1,1
9,6
88,8
ELEKTRİK FİYAT KARŞILAŞTIRMASI - 2009
Kaynak: DEK TMK, Aralık 2010
DÜNYADA NÜKLEER ENERJİ

Dünyada 432 reaktör var; bunların toplam kurulu gücü 366 GW ve
65 yeni reaktör de inşa halinde.

65 reaktörün 29’si Çin, 11’i Rusya, 6’i Hindistan, 5'i Güney Kore,
2’şer adedi Ukrayna, Slovakya, Japonya ve Bulgaristan, 1’er adet de
Arjantin, Brezilya, İran, Fransa, ABD,Pakistan ve Finlandiya’da inşa
ediliyor.

1974’te Atom Enerjisi Ajansı 2000 yılı için 4500 GW kurulu nükleer
güç tahmininde bulunuyordu, bugün bu 366 GW.

Nükleer santrallerin toplam ticari birincil enerji kaynakları içindeki
payı % 5.5, toplam elektrik enerjisi üretiminde payı ise %13'tür.

Şu andaki nükleer filonun yaş ortalaması (yaklaşık) 26.

Attucha II’ye, 1981 yılında başlandı, 745 MW’lık reaktör hala bitmedi!
DÜNYADA NÜKLEER ENERJİ







Watts Bar-2 reaktörünün (ABD) inşaatına ise 1972’te başlandı.
Avusturya’nın tek reaktörü Zwentendorf (Siemens) 1978’de hiç
çalıştırılmadan kapatılmıştır.
Çernobil sonrası İtalya 4 reaktörünü birden kapattı. İtalyanlar
Haziran 2011'deki yeni bir halk oylamasında yine hayır dediler.
İsveç’te 1999’da Barseback-1, geçtiğimiz yılın Haziran’ında ise
Barseback-2 kapatıldı.
İspanya’da ise Zorita 30 Nisan’da kapatıldı.
Litvanya İgnalina-I, 2004; İgnalina-2 2009 sonu (2x1300 MW)
İsviçre'deki 5 nükleer reaktör 2034'te kapatılacak.
Yunanistan, İrlanda, Danimarka, Norveç, Portekiz gibi ülkelerde
nükleer santral zaten yok.
DÜNYADA NÜKLEER ENERJİ - ALMANYA






2002 yılında Sosyal Demokrat ve Yeşiller Partisi koalisyonunca
Almanya'daki nükleer santralların tümünü kapatma kararı alınmıştı.
11 Mayıs 2005’te, Almanya’da Obrigheim (357 MW) reaktörü
kapatıldı. Bu, Stade (672 MW) reaktöründen sonra Almanya’nın
kapatılan ikinci reaktörü oldu.
Angela Merkel bu kararı erteledi. Santrallara ek süre verdi.
Fukuşima sonrası göstericiler sokakları doldurunca bu defa sağ
koalisyon nükleerden vazgeçme kararı aldı. 2022'ye kadar hepsini
kapatmak Almanya'nın hedefi.
Brunsbuettel (771MW), Isar 1 (878 MW), Kruemmel (1346MW),
Neckarwesthaim (785 MW), Philippsburg 1 (890 MW), Unterweser
(1345 MW), Biblis A ve Biblis B (1167-1247 MW) 6 Ağustos 2011
tarihinde kapatıldı.
Almanya'da 9 reaktör kaldı.
DÜNYADA NÜKLEER ENERJİ - JAPONYA







Fukuşima kazasından sonra 1,2,3 ve 4 numaralı reaktörler hurdaya çıktı.
Japonya'da çalışabilir reaktör sayısı şu anda 50.
Mayıs ayında 50 reaktörden sadece 17'si çalışıyordu.
İnşa halindeki iki reaktörden Shimane-3 reaktörü aslında yakıt
yüklemeye hazırlanıyordu ama şimdi 2012 Mart'tan bahsediliyor. Ohma1'de ise inşaat durdu.
Kazada santraldeki 6 reaktörden 4'ü hasar gördü. Üçünde çekirdek
erimesi oldu ayrıca bir atık havuzunda yangın çıktı.
Kazadan sonra yaklaşık 100 bin kişi evinden oldu. 20 km'lik bir alan
halka yasaklandı.
10 yıl içinde temizlik çalışmalarına 250 milyar dolar harcanması
bekleniyor.
Saatte 400 ile 10 mSv arası sızıntı tespit edilmiş. Nükleer endüstri
çalışanlarının yıllık limiti 20 mSv/yıl.
NÜKLEER ENERJİNİN MALİYETİ
(CITI GRUP RAPORU)




Yeni Nükleer – Ekonomi Hayır Diyor" başlıklı ve 9 Kasım
2009 tarihli “Citi Group” araştırmasında, 5 ana risk alanına
dikkat çekiliyor.
Planlama, inşaat, elektrik satış fiyatı, santralin işletimi ve
nükleer atık sorunuyla miyadı dolan santralların söküm
işlemleri.
Citi raporuna göre, Nükleer Reaktör Yapım Maliyeti kurulu
kilovat güç başına 2500 ile 3500 avro (3600 – 5050 dolar)
arasında değişiyor.
Raporda, bir nükleer reaktörün zarar etmemesi için üretilen
elektriğin kilovatsaat’inin piyasada en az 6,5 avro (9,4
dolar/sent) fiyat ile satılması gerektiğine vurgu yapılmış.
NÜKLEER ENERJİNİN MALİYETİ
(OLKILUOTO/FINLANDIYA)

1600 MW'lık son teknoloji Olkiluoto reaktörü, dünyanın
nükleer enerji konusunda bir numarası kabul edilen Fransız
Areva tarafından 3 milyar avro’ya yapılacak ve 2009'un
Mayıs ayında elektrik üretmeye başlayacaktı.

2004'te inşasına başlanan reaktör hala bitirilemedi.

İnşaat şimdiden 3,5 yıl gecikmiş durumda ve tahmin edilen
bütçeyi yüzde 90 aşmış durumda.

Toplam maliyetinin 5,7 milyar avroyu (8,2 milyar doları),
kurulu güç kilovat başı maliyetinin de 3562 avroyu (4854
dolar) bulacağı tahmin ediliyor.

Fransa’da aynı tip reaktörde de benzer sorunlar yaşanıyor!
(2014 yerine 2016, 3 milyar yerine 6 milyar avro)
DÜNYADA NÜKLEER ENERJİ







Avusturya’nın tek reaktörü Zwentendorf (Siemens) 1978’de hiç
çalıştırılmadan kapatılmıştır.
Çernobil sonrası İtalya 4 reaktörünü birden kapattı.
İsveç’te 1999’da Barseback-1, geçtiğimiz yılın Haziran’ında ise
Barseback-2 kapatıldı.
İspanya’da ise Zorita reaktörü 30 Nisan’da kapatıldı.
11 Mayıs 2005’te, Almanya’da Obrigheim (357 MW) reaktörü de
kapatıldı. Bu, Stade(672 MW) reaktöründen sonra Almanya’nın
kapatılan ikinci reaktörü oldu.
Litvanya’da İgnalina-I, 2004’te; İgnalina-2 ise 2009 sonu (2x1300
MW) kapatıldı.
Avrupa’da 1989 yılında 177 olan reaktör sayısı şu anda 143’e düştü.
NÜKLEER SANTRAL YANLILARININ İDDİALARI
Enerji güvenliği yüksektir,
Karbon salımı yoktur; iklim değişikliğine
olumlu katkıları vardır,
İstikrarlı üretim sağlar,
Ucuz elektrik üretir,
Dışa bağımlılığı azaltır.
NÜKLEER SANTRAL KARŞITLARININ GÖRÜŞLERİ
Nükleer santrallerin, özellikle ilk yatırım
maliyetleri çok yüksektir. Ucuz değil, pahalı
elektrik üretirler.
Nükleer kazalar, telafisi mümkün olmayan
doğa felaketleri yaratır.
İşletme güvenlikleri tartışmalıdır.
Bu nedenle, özellikle Avrupa’nın bazı
ülkelerinde nükleer santrallere karşı kuvvetli bir
kamu oyu oluşmuştur.
NÜKLEER SANTRAL KARŞITLARININ GÖRÜŞLERİ
Başlangıçta öngörülen inşaat süreleri, hiçbir
zaman tutmamaktadır. Bu da maliyetlerin, çok
daha yüksek olmasına neden olmaktadır.
Söküm maliyetleri ve atık yönetme maliyetleri
çok yüksektir.
Nükleer yakıtlar kullanıldıktan sonra silah
yapımında kullanılabilir. Bu durum dünya
barışını tehdit etmektedir.
Nükleer yakıtların güvenilir bir şekilde nihai
depolanması henüz mümkün değildir.
YENİLENEBİLİR ENERJİ MALİYETLERİ














TÜRÜ
Büyük Hidro*
Küçük Hidro**
Rüzgar
Rüzgar Açıkdeniz
Biyokütle
Jeotermal
Güneş Çatı fotovoltaik paneli
Güneş fotovoltaik (santral tipi)
Yoğunlaştırılmış Güneş Termal
kWs MALİYETİ (ABD sent)
3-5
5-12
5-9
10-14
5-12
4-7
20-50
15-30
14-18
SU ISITMADA
Biyokütle
Güneş Enerjisi
Jeotermal
1-6
2-20
0,5-2
BİYOYAKITLAR BENZİN EŞDEĞERİ LİTRE FİYATI
Ethanol
Biyodizel
30-50 sent
40-80 sent
REN 21, YE Küresel Durum Raporu, 2010
ÇERNOBİL

“Belarus’ta, Ukrayna’da ve Rusya Federasyonu’nda en az 3 milyon çocuğun (Çernobil
kazasına bağlı olarak) fiziksel tedavi görmesi gerekmektedir. Meydana gelen ciddi
tıbbi durumdan etkilenenlerin tam sayısını, 2016’dan önce öğrenemeyeceğiz”.
Kofi Annan, BM Genel Sekreteri -Temmuz 2004

“İtalya’nın yarısı kadar bir alan (yaklaşık 150.000 km2) kirlenmiş, Danimarka’dan
biraz daha büyük tarımsal alan da (yaklaşık 52.000 km2) harap olmuştur. Yaklaşık
400.000 insan yeniden yerleşime tabi tutulmuş olup toplam 6 milyon insan halen
radyasyondan etkilenmiş alanlarda yaşamaya devam ediyor. Çernobil felaketinden
doğrudan etkilenen üç ülke, felaketin sürüp giden etkileriyle baş edebilmek için
milyonlarca dolar harcamak zorunda kaldığından bölge ekonomileri durgunluğa girdi.
Kronik sağlık problemleri özellikle çocuklar arasında kol gezmektedir.”
Birleşmiş Milletler İnsani İşler Koordinasyon Ofisi

1986-2001 arasında yalnız Beyaz Rusya’da 8.358 tiroid kanseri vakası yaşandı.
1970 ve 2001 yılları arasında tiroid kanserindeki ortalama artış oranı erkekler
arasında neredeyse 9’a (+%775), kadınlar daise 20’ye katlandı (+%1925).
ÇERNOBİL’İN ÜLKEMİZDEKİ ETKİLERİ

“Radyoaktiviteyi bilmeyen halkım rakamı ne yapsın? Çernobil’le ilgili olarak benden başka
kimsenin konuşmaması için emir verdim. Ben Osmanlı devlet geleneğinden geliyorum ve bu
hiyerarşi anlayışını benimsiyorum.”
Prof. Dr. Ahmet Yüksel Özemre, 6 Haziran 1986 TAEK Başkanı

“Türkiye’nin her yerinde balık ve su ürünleri yenebilir. Halkımızın heyecana kapılması için bir
sebep yoktur.”
Cahit Aral, Zamanın Sanayi ve Ticaret Bakanı 13 Haziran 1986

ODTÜ Kimya Bölümü’nden İnci Gökmen, M. Algül, A. Gülemen tarafından hazırlanan
"Türkiye'nin Karadeniz kıyılarında Çernobil Radyoaktivitesi“ raporu, Çernobil kazasının ardından
bize göz göre göre yalan söylendiğini doğruluyor.

Rapor, 1994’te Cs-137 aktivitesi açısından yedi ayrı yerde karşılaşılan yüzey toprağı radyasyon
ölçüm değerlerini, TAEK'in 1986'da vermiş olduğu değerlerden yüksek bulmuştu. Doğu
Karadeniz bölgesinde alınan toplam 21 toprak örneğinde ortalama Cs-137 aktivitesi 576 Bq/kg
iken diğer bölgelerin ortalaması ise 33 Bq/kg. olarak belirlenmişti.
URANYUM ZENGİNLEŞTİRME !

30 ton yüksek, 300 ton orta,
450 ton düşük düzeyde
radyoaktif atık üretir.

UAEA’nın hesabına göre şu
anda geçici atık depolama
alanlarında 270 bin ton
civarında atık yakıt çubuğu
bulunmaktadır.
(13 000 kamyon)

1 kg yakıt elde etmek için, uranyum madenlerinde 500 - 5000 kg
arasında radyoaktif kayanın yeryüzüne çıkarılması gerekir.
(Radyum-226 ve Radon-222 ortaya çıkar.)
FUKUŞİMA NÜKLEER SANTRALI, 29 MART 2011
Japonya’da depremden etkilenen bölgeler
FUKUŞİMA: 3 VE 4 NUMARALI REAKTÖRLER
RADYASYONA MARUZ KALMANIN SAĞLIĞA
ETKİLERİ
 Fukuşima santralindeki sızıntılar nedeniyle
yayılmakta olan radyasyonun insan sağlığı
üzerindeki olası etkileri konusundaki endişeler
devam ediyor.
 Orta derecede radyasyona maruz kalmanın
(1 gray üzeri= 100 rad.-alınan radyasyonun ölçü
birimi) çeşitli arazlara neden olan radyasyon
hastalığı ile sonuçlanabileceği belirtiliyor.
 Etki altında kaldıktan birkaç saat sonra, önce
bulantı ve kusma, ardından ishal, başağrısı ve ateş
gözleniyor.
http://www.bbc.co.uk/news/health-12722435
RADYASYONA MARUZ KALMANIN SAĞLIĞA
ETKİLERİ
 1 sivert, 1 gray ile aynıdır. Düşük seviyeler
için sivert kullanılır.
 1 sivert, 1000 mili-siverte eşittir.
 Kanser tedavisinde kullanılan radyasyon, 1
ile 7 gray arasındadır.
 Ancak bu dozlar, vücudun hedeflenen belli bir
bölgesine ve kontrollü olarak verilir.
http://www.bbc.co.uk/news/health-12722435
RADYASYONA MARUZ KALMANIN SAĞLIĞA
ETKİLERİ
 Arazların ortaya çıkmasının ardından, gözle
görülen bir hastalığın ortaya çıkmadığı bir dönem
olabiliyor. Ancak bunun ardından,yeni ve daha
ciddi arazların görüldüğü bir dönem geliyor.
 Daha yüksek seviyede radyasyona maruz
kalınınca, tüm bu arazlar anında görülüyor.
Bunlarla birlikte, iç organları yaygın biçimde
tahrip eden ölümcül etkiler görülüyor.
 4 gray’lik radyasyona maruz kalınması sağlıklı
yetişkinlerin yaklaşık yarısını öldürür.
http://www.bbc.co.uk/news/health-12722435
NÜKLEER SANTRALLARA İHTİYATLI
YAKLAŞIMLAR GENİŞLİYOR
Almanya, İsveç, Avusturya, İspanya, İtalya ve
Belçika, mevcut nükleer santralları
durdurma ve tasfiye etme kararı almıştır.
ABD’de uzun yıllardan beri yeni bir nükleer
tesis devreye girmemiştir.
ABD’de yeni nükleer tesisler için lisans
alınmış olmasına rağmen, inşaatları
bitirilememiştir.
ÜLKEMİZDE NÜKLEER MACERA İNADI SÜRÜYOR
Japonya’da yaşanan nükleer santral faciasının
ardından tüm dünya dersler çıkarır, birçok ülke
kendi yurttaşlarının hamlı tepkilerine saygı gösterip
ülkelerinin enerji üretim programlarını yeniden
düzenler ve denetlerken ve hatta birçok ülke
nükleer programını iptal ederken; ülkemizde
mevcut AKP Hükümeti, yanlışında hala ısrar ediyor.
 Güç aldığı Nükleer lobiler (dışarıda) ile yandaş
şirketleri (içeride) palazlandırmak adına Mersin’de,
Sinop’ta ve İğneada’da Nükleer santral kurma
inadını halen sürdürüyor.

YALANLAR

Bize yansıtılan kadarıyla Japonya'da Fukuşima
Santrali'nde yaşananları (tıpkı Çernobil felaketi'nde
olduğu gibi) çaresizlikle izledik. Nükleer lobiler, her
zaman olduğu gibi, önce gerçekleri gizlemeye, olayı
önemsizleştirmeye çalıştılar. Dünya giderek
büyüyen felaketin gerçek boyutlarını günler, hatta
haftalar sonra ancak yasak bölge ilan edilen
yerleşim alanları, tahliye edilen insanlar ve
radyasyon yayılımının ulaştığı olağanüstü boyutlar
sayesinde doğru olarak algılayabildi.
YALANLAR

Fukuşima Nükleer Santrali'nde soğutma görevi
gören su pompalarını besleyen jeneratörler
önce devre dışı kaldı. Santralin çekirdeğinde
yer alan yakıt çubukları soğutulamadı. Daha
sonraki günlerde giderek büyüyen radyasyon
sızıntısı havaya, suya ve toprağa karıştı. Sonuç
olarak Fukuşima Nükleer Santral kazasının
seviyesi 5’den 7’ye çıkarıldı.
YALANLAR
Fukuşima, dünyadaki nükleer santral kazaları
içerisinde Çernobil ile eşdeğer bir kaza olarak
tarihe geçti.
 Şimdi sonuçları uzun yıllara yayılacak yeni bir
trajedinin başındayız. İnsanların ve doğanın bu
olaydan ne oranda etkilendiği ile ilgili istatistikler
henüz yapılmadı. Kapitalizmin tüketim çılgınlığını
karşılamak üzere bilim ve teknolojiyi zenginlerin
dünyasına alet edenler, kaza ile ilgili “bilimsel”
gerekçelerini henüz üretemedi.

YALANLAR

AKP’nin enerji bakanları “Nükleer santral
namus meselemiz oldu” dediler. “Yazı da tura
da gelse, hatta para dik bile dursa nükleer
santral yapacağız” dediler. Yetmedi; “Bekarlık
nükleerden daha fazla yaşam riski oluşturuyor”
diye dalga geçtiler. Geçmişten devraldıkları akıl
hocalarının Çernobil üzerine yaptığı
açıklamalara rahmet okuturcasına, cahil
cesareti ile ısrarlarını sürdürmeye devam
ediyorlar.
GERÇEKLER
Nükleer santrallar, kirli, pahalı, atık sorunu
çözülememiş, riskli bir enerji kaynağıdır.
 Ülkemizin yerli ve yenilenebilir kaynakları
potansiyeli değerlendirilmeyi beklemektedir.
 Rusya ülkemizin doğalgaz ve petrol açısından dış
bağımlılığında büyük paya sahip bir ülke
konumundadır. Akkuyu’ya kurdurulacak nükleer
santral ile bu bağımlılık katlanacaktır. Çünkü
yapılan anlaşma, “Rusya’dan petrol ve doğalgaz
yanında elektrik de satın alacağız” anlamına
gelmektedir.

GERÇEKLER
Türkiye’nin nükleer teknoloji ve nükleer santral
sahibi olacağı iddiaları tamamen kandırmacadır.
Yapılan anlaşma ile Türkiye değil, Rusya Türkiye’de
nükleer santral sahibi olacaktır.
 Nükleer santrallardan ucuz elektrik
sağlanamamaktadır. Ülkemiz için önerilen fiyat da
diğer kaynaklardan elektrik üretim maliyetini
katlamaktadır. TETAŞ üzerinden verilen alım
garantisi ile 51 milyar dolarlık kaynağın Rusya’ya
aktarılması söz konusudur.

GERÇEKLER

Rusya ile iç hukuk sistemi yok sayılarak
devletlerarası anlaşma yapılmıştır. İhalesiz bir
sürecin işletildiği, başka pazarlıkların döndüğü
şaibeli bir anlaşma önümüzde durmaktadır.
Rusya’nın kurduğu şirkete yüzde 49’a kadar
ortak alma hakkı bulunmaktadır. Bu ortağın
kim olacağı da bugüne kadar açıklanmamıştır.
GERÇEKLER

Rus şirkete 35 yıllık yer lisansı üzerinden inşaat
lisansı verilmeye çalışılmaktadır. Oysa
Fukuşima’da yaşanan deprem, Akkuyu’nun da
deprem bölgesinde olduğu dikkate alındığında,
35 yıllık yer lisansıyla nükleer santral
kurulamayacağı açık bir şekilde ortaya
çıkmaktadır. Kaldı ki şirketin teknolojisinin de
deprem riski açısından incelenmesi zaruridir.
Bu haliyle Türkiye, nükleer santral macerasında
doğayla Rus ruletine soyunmuştur.
ENERJİ VERİMLİLİĞİ
Enerji Verimliliği; belirli bir hizmet (ısıtma,
soğutma gibi) veya üretim için harcanan enerji
miktarının, teknolojik uygulamalar veya teknik
olmayan (daha iyi organizasyon ve yönetim,
davranış değişiklikleri gibi) önlemlerle
azaltılmasıdır.
Enerji Verimliliği, harcanan her birim enerjinin daha çok
hizmet ve ürüne dönüşmesidir.
ENERJİ TASARRUF POTANSİYELİ - 1

EİE Genel Müdürlüğü tarafından açıklanan Kasım 2009
tarihli “Enerji Verimliliği, Statüsü ve Gelecek Planlaması”
konulu dokümanda
o
o
o
Sanayide
%15
İnşaat sektöründe %35
Ulaşım sektöründe %15
asgari enerji tasarrufu potansiyelinin var olduğu belirtilmiştir.
 2020 yılı için talep tahmini %20 oranında azaltılabilir (45
MTEP). Bu miktar, yerel ve yenilenebilir enerji kaynaklarıyla
üretilenin ve 30 milyon yerleşim birimi için yıllık enerji
talebinin 2,5 katı daha fazla enerji anlamına gelmektedir.
Kaynak: EİE
ENERJİ TASARRUF POTANSİYELİ - 2
Tasarruf Potansiyeli,
%
Elektrik
Sanayi
Demir-Çelik
Çimento
Cam
Kağıt
Tekstil
Gıda
Kimyasal
Diğer
Bina
Konut
Kamu ve Ticari
Toplam
Yakıt
25%
21
25
10
22
57
18
18
Yok
19
29
34
21
30
32
64
Yok
30%
29
29
46
20
27%
Tasarruf Potansiyeli
1.000 TEP/ yıl
8.015
1.402
1.124
261
206
1.097
891
2.283
729
7.160
5.655
1.505
15.152
SANAYİDE ENERJİ VERİMLİLİĞİ - 1
 Sanayide enerji yoğun endüstriyel alt sektörler
hakimdir — enerji maliyetleri toplam üretim
maliyetlerinin yüzde 20 ile 50 arasında bir
oranını oluşturmaktadır.
 Sanayi sektöründe, Türkiye yıllık 3,0 milyar
ABD$ civarında bir enerji tasarruf potansiyeline
sahiptir; bu potansiyel sanayide yıllık yaklaşık
8,0 milyon TEP enerjiye veya sektörde 2007
yılındaki enerji tüketim seviyesinin yüzde 25’ine
karşılık gelmektedir.
SANAYİDE ENERJİ VERİMLİLİĞİ - 2
 Sanayi ve bina sektörleri, yıllık 15 milyon
TEP’lik elektrik tüketiminin üzerinde
veya toplam tüketimin yüzde 14’ü kadar
toplam enerji tasarrufu potansiyeli
sunuyor.
TÜRKİYE İÇİN ENERJİ VERİMLİLİĞİ
ÖNERİLER - 1
o Enerji politikalarındaki arz yanlı bakış açısı
değişmelidir.
o CO² emisyonlarının azaltılması senaryoları, enerji
verimliliği artışları ile ilişkilendirilmelidir.
o Enerji verimliliği hedefleri ve stratejiler
belirlenmelidir.
o Enerji verimliliğinin teşvik edilmelidir.
o Fabrika, bina, ticari sektörler dahil bütün
ekonomik sektörlerde enerji verimliliğinin önemi
somut örneklerle vurgulanmalıdır.
TÜRKİYE İÇİN ENERJİ VERİMLİLİĞİ
ÖNERİLER - 2
o Danışmanlık şirketlerinin rolü önemli etkinleştirilmeli, bu
yapılar güçlendirilmelidir.
o Türkiye’nin enerji yoğun yapısı, daha az enerji yoğun imalat tipi
ürünlerine değiştirilmelidir.
o Ülke çapında gerçek potansiyel tasarrufları ortaya çıkartılmalıdır.
o Kamu alımlarında yüksek enerji verimi olan araçların,
malzemelerin ve ekipmanlara öncelik verilmelidir.
o Kamu binaları enerji verimliliğine örnek olmalıdır.
o Elektrik iletim ve dağıtımında teknik kayıplar azaltılmalıdır.
o Mevcut binaların iyileştirilmesi önemli bir hedef olmalıdır.
o Belediyeler kapsamlı enerji verimliliği örnek projeleri
uygulamalıdır.
o Ülke çapında kapsamlı eğitim programlarının uygulanmalıdır.
TÜRKİYE İÇİN ENERJİ VERİMLİLİĞİ
ÖNERİLER - 3
o Yerel verimlilik merkezleri/temsilcilikleri tesis edilmelidir.
o Yerel yönetimlerin yapı denetim kadroları
güçlendirilmelidir.
o Tüketici bilinçlendirme ve danışma merkezleri kurulmalıdır.
o Kentsel alanlardaki otomobile dönük ulaşım yatırımları
yerine toplu taşım yatırımlarına öncelik ve ağırlık
verilmelidir.
o Hafif raylı sistemlere ve bisiklet yollarına öncelik
verilmelidir.
o Yerel yönetim yasalarında gerekli değişiklikler yapılmalıdır.
TALEPLERİMİZ
 Bugünümüze
ve gelecek kuşaklara kara
bir miras bırakmamak için tek seçenek
vardır:
 Hemen bu sevdadan vazgeçilmelidir.
Akkuyu ve Sinop için yapılan tüm
anlaşmalar ve yürütülen ikili görüşmeler
iptal edilmelidir.
TALEPLERİMİZ

Gözlerimizin önünde yaşanan insanlık trajedisi
karşısında hiçbir şey olmamışcasına hareket
eden siyasal iktidar, nükleer santralden yayılan
radyasyonu evdeki tüp gazla, televizyonla,
bilgisayarla karşılaştırarak küçümsüyor.

AKP Hükümeti'ni bilim insanlarının, meslek
odalarının, sendikaların, çevre ve ekoloji
kurumlarının uyarılarına kulak vermeye
çağırıyoruz.
TALEPLERİMİZ


Nükleer santral gerekçesi olarak sunulan enerji
ihtiyacı ve “Karanlıkta kalacağız” söylemleri tam bir
aldatmacadır. Enerji alanında yaşanan özelleştirmeler
ile Türkiye, enerji yönetim erkini ulusal ve uluslararası
sermayenin çıkarlarına teslim etmiştir.
Enerji üretiminde her zaman doğru seçenekler vardır.
Bütün mesele yenilenebilir enerji kaynaklarımızı öne
çıkaran doğru bir planlama ve kamusal anlayışın
yaratılması, mevcut kaynaklarımızın çevreye uyumlu
bir şekilde değerlendirilmesidir.
- BANKA HESAPLARINI VE TİCARİ KARLARINI
İNSAN HAYATINDAN ÖNDE TUTANLARA,
- HAVAMIZI, SUYUMUZU KİRLETENLERE,
- ENERJİ KAYNAKLARIMIZI YAĞMALAYANLARA ,
- TÜP GAZLA NÜKLEER SANTRALI
AYIRAMAYANLARA
GELECEĞİMİZİ TESLİM ETMEYECEĞİZ!
“Ciddi bir nükleer aksilik olması olasılığı gerçektir, bir
aksilik olması durumunda meydana gelecek hasar ise
sonsuzdur.”
Prof. Dr. Edward Teller
Pripiyat-Çernobil - Nisan 2006
Fotoğraf: Özgür Gürbüz
NÜKLEER KARŞITI PLATFORM

Anti nükleer mücadele tarihi; 1978’lerde Akkuyu
Nükleer Santral Projesi’ne karşı ilk yerel hareketi
oluşturan ve önderlik yapan Arslan Eyce ve bu
konuyu kamuoyuna taşıyan rahmetli gazeteciler
Ömer Sami Coşar ve Örsan Öymen’le başladı.

Türkiye anti nükleer mücadele tarihinin miladı
sayılan 16-17 Ekim 1993 tarihli 1. Nükleer Karşıtı
Kongre ve yerel nükleer karşıtı platformlar ile
yeniden ivme kazandı.
NÜKLEER KARŞITI PLATFORM

1999 yılı sonunda EMO öncülüğünde doruk
noktasına ulaşan “Nükleer Santrallere Karşı
Güçbirliği Platformu” çok geniş örgütlerden,
farklı gruplardan, binlerce “birey”den
oluşmuştur. Genel olarak organik, esnek,
informel örgütlenme tarzını benimsemiş, esas
olarak renkli ve ses getirici eylemlerle
genişleyip, büyüyen ve “proje ömrünce”
varolan, “proje” iptal edilince de yok olacak
dinamik bir süreçtir.
NÜKLEER KARŞITI PLATFORM

“Nükleer enerji santrallerine karşı olma”
paydası dışında, hiçbir zaman bir araya
gelemeyecek farklı temsiliyet, aidiyet ve
ideolojik görüşteki; mesleki, sendikal, siyasal,
çevreci, STK, akademik kuruluşlar, köylüler ve
“bireyler” mozayiği belki de ülkemizde ilk kez
NKP çatısı altında buluşmuştur.
NÜKLEER KARŞITI PLATFORM

Bu süreç içinde 2006 yılında Çernobil’in yıl
dönümünde belki de Türkiye’nin en büyük
çevre mitingi Sinop’ta gerçekleştirilmiştir.
Nükleer Karşıtı Platform Türkiye de ne zaman
nükleer santrallar gündeme gelse hızla refleks
gösteren bir yapıya ve örgütlenmeye
kavuşmuştur.
NÜKLEER KARŞITI PLATFORM

NKP bu dinamik refleksini, Çernobil felaketinin
25. yılında büyük bir anma çalışmasıyla tekrar
canlandırmış, bu süreçte Japonya’da ortaya
çıkan nükleer felaket nedeniyle 24 Nisan 2011
günü İstanbul’da büyük bir miting ile
kararlılığını gözler önüne sermiştir.
NÜKLEER KARŞITI PLATFORM ORGANLARI

Nükleer Karşıtı Kongre

Eşgüdüm Kurulu

Yürütme Kurulu

Sekreterya

Komisyonlar