Transcript TÜRKİYE`DE EĞİTİM VE İKTİSADİ BÜYÜME ARASINDAKİ

TÜRKİYE’DE EĞİTİM VE İKTİSADİ
BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİNİN
VAR MODELİ İLE ANALİZİ
Yrd.Doç.Dr. Ceyda ÖZSOY
Anadolu Üniversitesi
Eskişehir 2007
[email protected]
Amaç:
Türkiye’de çeşitli eğitim düzeyleri ile iktisadi
büyüme
arasındaki
ilişkinin
yönünü
büyüklüğünü analiz etmek.
Yöntem: VAR Modeli
Türkiye’de Eğitim ve İktisadi Büyüme Arasındaki İlişkinin VAR Modeli ile Analizi
Ceyda ÖZSOY
ve
Beşeri Sermaye
Üretime katılan bireyin sahip olduğu ve genel
anlamda insanın niteliğini vurgulayan bilgi,
beceri, deneyim ve dinamizm gibi pozitif
değerler beşeri sermaye (human capital) olarak
kabul edilmektedir. Beşeri sermaye yatırımları:
Eğitim, Sağlık, Beslenme ve Göçtür.
Türkiye’de Eğitim ve İktisadi Büyüme Arasındaki İlişkinin VAR Modeli ile Analizi
Ceyda ÖZSOY
Harbison ve Myers’e göre eğitimden
kastedilen:

İlk, orta ve yükseköğretimi kapsayan formal
eğitim,

iş başında yetiştirme (informal eğitim)

kişinin kendi kendini yetiştirmesidir.
Türkiye’de Eğitim ve İktisadi Büyüme Arasındaki İlişkinin VAR Modeli ile Analizi
Ceyda ÖZSOY
Eğitimin Önemi ve Amaçları
Eğitimin en temel özelliği; birey, firma ve
toplumların geleceğine yatırım yapmasıdır. Bu
nedenle eğitim, ekonomik ve sosyal yaşamdaki
dönüşümde, başka bir deyişle refah düzeyi ve
yaşam kalitesinin artırılmasında kritik bir rol
üstlenmektedir.
Türkiye’de Eğitim ve İktisadi Büyüme Arasındaki İlişkinin VAR Modeli ile Analizi
Ceyda ÖZSOY
Eğitimin Ekonomik Boyutu







Ekonomik büyüme
Verimlilik
Rekabet gücü
Teknolojik değişme
Nitelikli insan gücü yetiştirme
Gelir dağılımı
Refah
Türkiye’de Eğitim ve İktisadi Büyüme Arasındaki İlişkinin VAR Modeli ile Analizi
Ceyda ÖZSOY
Eğitimin Özellikleri

Eğitim yatırımlarında artan verimler yasası
geçerlidir.

Değişik alanlara yapılan eğitim ve araştırma
yatırımları birbirine sıkı sıkıya bağlıdır.

Öte yandan eğitim, hem bir tüketim malıdır
hem de bir yatırım malıdır.
Türkiye’de Eğitim ve İktisadi Büyüme Arasındaki İlişkinin VAR Modeli ile Analizi
Ceyda ÖZSOY
Türkiye’de Eğitimin İktisadi
Büyümeye Etkisinin İncelenmesi

Birim kök testi

Eş bütünleşme testi

Granger Nedensellik Testi

Hata düzeltme modeli ile VAR modelinin
tahmin edilmesi.
Türkiye’de Eğitim ve İktisadi Büyüme Arasındaki İlişkinin VAR Modeli ile Analizi
Ceyda ÖZSOY
Veri Aralığı (1923-2005)
Daha fazla veriyle çalışılması ve dolayısıyla
serbestlik
derecesinin
artması,
ölçüm
hatalarının oluşmasını engelleme ve daha
güvenilir
sonuçlar
elde
etme
olanağı
sağlanmaktadır. Bu nedenle çalışmada 82 adet
yıllık veri kullanılmıştır.
Türkiye’de Eğitim ve İktisadi Büyüme Arasındaki İlişkinin VAR Modeli ile Analizi
Ceyda ÖZSOY
Veri Seti

Reel GSYİH (GSYİH, 1987 Fiyatlarıyla)

Öğrenci Sayıları:
–
İlköğretim (İLK)
–
Ortaöğretim (ORT)
–
Mesleki ve Teknik Eğitim (MESL)
–
Yükseköğretim (YÜK)
Türkiye’de Eğitim ve İktisadi Büyüme Arasındaki İlişkinin VAR Modeli ile Analizi
Ceyda ÖZSOY
Birim Kök Testi Sonuçları
GSYİH, İLK, ORT, MESL ve YÜK serileri için
yapılan ADF birim kök testi sınaması sonucu,
serilerin
düzeylerinde
durağan
olmadıkları
ancak, birinci farkları alındığında durağan hale
geldikleri görülmektedir.
Türkiye’de Eğitim ve İktisadi Büyüme Arasındaki İlişkinin VAR Modeli ile Analizi
Ceyda ÖZSOY
Eş Bütünleşme Testi Sonuçları
GSYİH, İLK, ORT, MESL ve YÜK değişkenleri
arasında uzun dönemli ve istikrarlı bir ilişki
vardır.
Türkiye’de Eğitim ve İktisadi Büyüme Arasındaki İlişkinin VAR Modeli ile Analizi
Ceyda ÖZSOY
Granger Nedensellik Testi Sonuçları




İlköğretim ile GSYİH arasında çift yönlü
nedensellik vardır. İLK
GSYİH
GSYİH’dan ortaöğretime doğru tek yönlü
nedensellik vardır. GSYİH
ORT
Mesleki eğitimden GSYİH’ya doğru tek yönlü
nedensellik vardır. MESL
GSYİH
Yükseköğretim ile GSYİH arasında bir
nedensellik ilişkisi yoktur. YÜK
GSYİH
Türkiye’de Eğitim ve İktisadi Büyüme Arasındaki İlişkinin VAR Modeli ile Analizi
Ceyda ÖZSOY
Varyans Ayrıştırması
Dönem
LnGSYİH
LnILK
LnORT
LnMESL
LnYUK
1
100
0
0
0
0
2
86
5
4
0
5
3
77
7
8
0
7
4
65
10
13
4
8
5
48
7
25
12
8
10
40
7
28
18
6
Sonuç
Çalışmadan
Türkiye’de
elde
edilen
ekonomik
bulgulara
büyüme
ile
göre,
eğitim
arasında pozitif yönde bir ilişki bulunmaktadır.
Bu
durum,
Türkiye’nin
sürdürülebilir
bir
ekonomik büyüme için eğitime önem, öncelik ve
ağırlık vermesi gerektiğini göstermektedir.
Türkiye’de Eğitim ve İktisadi Büyüme Arasındaki İlişkinin VAR Modeli ile Analizi
Ceyda ÖZSOY