Transcript Teoria stosunków międzynarodowych

Teoria Stosunków
Międzynarodowych
• 1919 powstała pierwsza katedra stosunków
międzynarodowych – formalnie uznano
stosunki międzynarodowe jako odrębną
dyscyplinę naukową.
• „starsze” dyscypliny naukowe (prawo, filozofia,
ekonomia, polityka, historia dyplomacji) też
zajmowały się stosunkami międzynarodowymi
• Trudno jest oddzielić podstawy nauki o
stosunkach międzynarodowych od
intelektualnej reakcji na koszmar I wojny
światowej
• Nauka o stosunkach międzynarodowych jako
reakcja na bezprecedensową grozę konfliktu.
• Pod wpływem doświadczeń wojennych badacze
zapragnęli rozpatrzyć następujące kwestie:
• 1. Co można osiągnąć w wyniku wojny, poza
śmiercią i nieszczęściem milionów?
• 2.Jakie lekcje można wyciągnąć z tej wojny, tak
aby można było uniknąć powtórzenia się konfliktu
na tak dużą skalę?
• 3. Czy wojna została spowodowana przez błąd,
niezrozumienie lub złe zamiary?
pierwsza szkoła stosunków międzynarodowych
IDEALIŚCI (LIBERAŁOWIE, UTOPIŚCI)
POGLĄDY:
Wojna nie jest wytworem ludzkiej natury, ale rezultatem
niezrozumienia polityków
Wojna to bezsensowne i destruktywne narzędzie polityki
międzynarodowej
Wiara w postęp cechą charakterystyczna
Tą szkołę cechował normatywizm (dominował pogląd, że
wojna nie może się powtórzyć).
• Przed II wojną światową miała miejsce
pierwsza „wielka debata” w obrębie
dyscypliny.
• Wnioskiem było stwierdzenie o dualizmie
nauki o stosunkach międzynarodowych
• Między idealizmem a realizmem
• W 1966 roku Martin Wight pytał, „dlaczego
nie istnieje teoria stosunków
międzynarodowych?”. Uważał, że stosunki
międzynarodowe jako dziedzina badań nie
posiadają tak dobrego teoretycznego zaplecza
jak teoria polityki.
Zdaniem Martina Whigta
Teoria polityki
• Była filozoficznie bogata,
• bo zajmowała się „teorią
dobrego życia”
Teoria stosunków
międzynarodowych
• To:
• „teoria przetrwania” w
świecie, gdzie „polityka
międzynarodowa jest sferą
nawrotów i powtórzeń
• Od lat siedemdziesiątych nastąpił wzrost
teoretycznej aktywności w obrębie dyscyplin.
• Wpływowymi teoriami stały się:
• Internacjonalizm
• Neorealizm
• Racjonalizm
• Marksizm
• Konstruktywizm
• Ekologizm
• Feminizm
Różne rozumienie „teorii”
• Teorie wyjaśniają prawa, które określają niezmienne lub
prawdopodobne związki (Waltz)
• Wyodrębnić, uogólnić, połączyć (Hollis, Smith)
• Sposób relacji między państwami (Wight)
• Używanie obserwacji do testowania hipotez odnośnie do świata
(teoria empiryczna)
• Przedstawianie obrazu świata, jaki powinien być(teoria
normatywna)
• Ideologiczna krytyka teraźniejszości, przedstawiająca alternatywne
ścieżki zmiany, wolności i autonomii ludzkiej (teoria krytyczna)
• Refleksja odnośnie do procesów teoretyzowania, obejmująca
kwestie epistemologii i ontologii ( teoria konstytutywna)
Po co się tworzy teorie?
• Są teoriami wyjaśniającymi:
• Aby lepiej zrozumieć politykę międzynarodową, nadać
lepszego znaczenia instytucjom, zjawiskom i procesom,
które zachodzą we współczesnym świecie.
• Aby zbudować wiarygodny obraz świata wymagają one
testowania hipotez, proponowania określonych
wyjaśnień, opisywania zdarzeń i wyjaśniania ogólnych
tendencji i zjawisk.
• Pozwalają na konceptualizację i kontekstualizację zdarzeń
• Pomagają myśleć logicznie, krytycznie i spójnie.
• Są teoriami konstytuownymi:
pozwalają zbadać naszą własną optykę, nasz
sposób patrzenia na świat;
Skupiają się bezpośrednio na znaczeniu ludzkiej
refleksji nad naturą i charakterem polityki
światowej
Jakimi problemami zajmuje się
obecnie dyscyplina?
•
•
•
•
Relacje (współzależność ekonomiczna, związki dominacji i zależności związane z
Trzecim Światem, rosnące globalne nierówności, międzynarodowy handel, nowe
formy politycznej tożsamości i obywatelstwa, reżimy, międzynarodowa społeczność
państw, natura anarchii, regionalne stowarzyszenia gospodarcze, równowaga sił,
demokratyzacja, bezpieczeństwo po zakończeniu zimnej wojny)
Aktorzy (państwa narodowe, korporacje transnarodowe, rynki finansowe,
organizacje pozarządowe, supra- i subnarodwe wspólnoty polityczne, siły
rozjemcze ONZ, nowe ruchy społeczne, G8, Bank Światowy)
Problemy empiryczne (globalizacja i rozdrobnienie, prawa człowieka, interwencja i
suwerenność, pomoc, uchodźcy, etyczny nacjonalizm, kwestia kobiet, ochrona
środowiska, AIDS, narkotyki, zorganizowana przestępczość, tożsamość polityczna)
Zagadnienia etyczne i filozoficzne (kwestie epistemologii, ontologii i metodologii,
perspektywa płciowa, debaty wewnątrzparadygmatyczne, etyka i polityka
zagraniczna, nowe formy społeczności politycznej, kwestie moralne między
społecznościami zachodnimi i niezachodnimi, kwestie inkluzji, wykluczenia i różnic)
Co jest istotne w ocenie stosunków
międzynarodowych?
• zrozumienie przez teorię problemu lub
procesu
• wyjaśniająca moc teorii
• Sukces teorii w przewidywaniu zdarzeń
• Konsekwencja i spójność intelektualna teorii
• Zasięg teorii
• Zdolność teorii do krytycznej samooceny oraz
intelektualny spór z konkurującymi teoriami.
• Analiza – rozwikłanie, oddzielenie wątków lub
rozłożenie na kawałki
• Synteza – złożenie, połączenie wszystkich części, tak,
aby składały się w sensowną całość
• Ontologia - nauka o bycie, podstawowy dział filozofii
zajmujący się teorią bytu, charakterem i strukturą
rzeczywistości
• Epistemologia – analiza procesów poznawczych
prowadzących do zdobywania wiedzy, zwłaszcza istoty i
struktury poznania
• Paradygmat – przyjęty sposób widzenia rzeczywistości
w danej dziedzinie, doktrynie, wzorzec, model