Transcript alternatif finansman kaynakları ve doğru yatırım

ALTERNATİF FİNANSMAN
KAYNAKLARI VE DOĞRU
YATIRIM KARARI ALMA SÜRECİ
Dr. Huzur KESKİN
Gazi Teknopark A.Ş.
1 Ekim 2010 Ankara
PROGRAM
 Yatırım Projesi Yönetimi ve Doğru Yatırım
Kararı Alma Süreci
 Yatırım Projelerinin Finansmanı
 Yurt İçi ve Dışı Kaynaklara Dayalı Venture
Capital-Private Equity (Girişim Sermayesi
Şirketleri) ve Business Angels (İş Melekleri)
 Kari Maksimize Etmek ve Alternatif
Finansman İmkanlarından Tam
Faydalanabilmek İçin Yapılması Gerekenler
2
Yatırım Projesi Yönetimi ve
Doğru Yatırım Kararı Alma
Süreci
I. BÖLÜM
Yatırım Projesi Yönetimi ve Doğru
Yatırım Kararı Alma Süreci
 Yatırım, tasarruf edilen değerlerin üretimde
kullanılmasıdır.


Mali yatırımlar; hisse senedi, tahvil ve benzeri
menkullerin ve gayri menkullerin alımıdır.
Reel yatırımlar; ekonomide belli bir süre üretim
araçlarına yapılan ilavelerdir.
 Yatırım türleri:





Komple yeni yatırım,
Tevsii yatırım,
Darboğaz giderme yatırımı
Modernizasyon yatırımı,
Yenileme yatırımı.
4
Yatırım Projesi Yönetimi ve Doğru
Yatırım Kararı Alma Süreci
 Yatırım Projesi;


Yatırım planlamasının temelini oluşturan
yatırım projesi, bağımsız olarak analiz
edilebilen, değerlendirilebilen ve kaynakların
yönlendirilmesine yönelik her hangi bir tasarım
ya da tasarımın bir parçasıdır.
Özel sektördeki girişimciler için yatırım
projeleri “sermaye harcamalarını” veya “sabit
aktiflere yapılan yatırımlar” olarak anlaşılır ve
temel amaç karlılığı yükseltmektir.
5
Yatırım Projesi Yönetimi ve Doğru
Yatırım Kararı Alma Süreci
 Planlama:
 Bir yatırım projesini gerçekleştirebilmek için en iyi
hareket şeklini (aksiyon planını) seçme ve geliştirme
niteliği taşıyan bilinçli bir süreçtir.
 Özellikleri;
 Bir seçim ve tercih sürecidir,
 Gerçekte bir karar sürecidir,
 Geleceğe dönüktür,
 İleriyi isabetli görmektir (tahmin),
 Bilinçli bir seçim sürecidir,
 Planlama ve örgütlendirme evreleri, yönetimin
saptayıcı (determinative) veya yasalaştırıcı (legislative)
nitelikte olan işlemlerdir,
 Bir kararlar toplamıdır,
 Belli bir zaman sürecidir.
6
Yatırım Projesi Yönetimi ve Doğru
Yatırım Kararı Alma Süreci
 Planlama Hiyerarşisi







Hedef, misyon
Amaç
Stratejiler
Birincil ve ikincil politikalar
Prosedür ve kurallar
Birincil, ikincil ve tamamlayıcı programlar,
Bütçeler, sayısal ve parasal olarak
değerlendirilmiş programlar
7
Yatırım Projesi Yönetimi ve Doğru
Yatırım Kararı Alma Süreci
 Planlamanın Aşamaları:

Fırsatların farkında olmak,


Amaç ve hedeflerin seçimi,


İzlenecek hareket yönünün seçilmesi,
Destekleyici planların formülasyonu


En az maliyetle en yüksek kara ulaştıracak alternatif
Bir alternatifin seçimi,


Amaçları gerçekleştirmek için en ümit verici alternatifler hangileridir?
Amaçlar doğrultusunda alternatiflerin karşılaştırılması


Planımız hangi iç ve dış koşullarda işleyecek?
Alternatiflerin tanımlanması,


Nerede, ne zaman, neyi başarmalıyız?
Planlama varsayımlarının düşünülmesi,


Pazar, rekabet, müşteri istekleri, güçlü ve zayıf yönlerimiz
Ekipman, malzeme, işgücü alımları, eğitim, yeni bir ürün geliştirilmesi
Bütçelerin yapılması, planların sayısallaştırılması,

Satışların değeri,fiyatı, harcamaların yönetimi, sermaye harcamaları,
bütçelerin geliştirilmesi
8
Yatırım Projesi Yönetimi ve Doğru
Yatırım Kararı Alma Süreci

Yatırım Projesinin Aşamaları
i.
Yatırım düşüncesinin ortaya çıkışı,
ii.
Ön araştırmalar (ön etüd),
iii.
Yapılabilirlik çalışması (fizibilite etüdü),
i.
Ekonomik İnceleme (pazar araştırmaları, kuruluş yeri seçimi)
ii.
Teknik İnceleme (teknoloji seçimi, teknoloji transferi, teknoloji
uygulaması)
iii.
Finansal İnceleme (sabit yatırım, işletme sermayesi, işletme
dönemi bilgileri)
iv.
Yatırımın değerlendirilmesi
i.
İşletme açısından ticari karlılığının hesaplanması
ii.
Ülke ekonomisi açısından sosyal karlılığı hesaplanması
v.
Genel değerlendirme ve yatırım kararının verilmesi
vi.
Lisans patent sözleşmeleri ve diğer sözleşmeler
vii.
Detaylı uygulama projelerinin hazırlanması
viii.
İşletmeye alma denemesi
ix.
İşletme dönemi
9
Yatırım Projesi Yönetimi ve Doğru
Yatırım Kararı Alma Süreci
 Finansal İnceleme
 Projenin öngördüğü ürün ya da hizmetlerin üretimi için
gerekli sermayenin ve harcama yerlerinin belirlenmesi
yatırım kararlarının alınmasında oldukça etkili olması
nedeni ile kuruluş ve işletme dönemlerinde gerekli
sermayenin gerçeğe en yakın şekilde tahmin edilmesi
büyü önem taşımaktadır. Bir yatırımın
gerçekleştirilmesinde sermaye gereği iki şekilde
oluşmaktadır:


Sabit yatırım sermayesi
İşletme (çalışma) sermayesi
10
Yatırım Projelerinin
Finansmanı
II. BÖLÜM
Yatırım Projelerinin Finansmanı

İşletme yatırımlarının finansmanı için temel iki kaynak mevcuttur. Bunlar;


Öz kaynak (öz varlık)
 Ortakların şirket ile olan borç/alacak ilişkisi
 Dağıtılmayan karlar
Dış kaynak (borçlanma, krediler vb.)
 Yurt içi finansman kaynakları





Bankalar
Faktoring Şirketleri
Finansal Kiralama Şirketleri
Sermaye Piyasası Enstrümanları
Yurt dışı finansman kaynakları
 Mali piyasalar yolu ile gelen kaynaklar
 Dünya Bankası
 Avrupa Birliği Kaynakları
 Ülke Fonları
 Özel fonlar ve yurt dışı finans şirketleri
12
Yatırım Projelerinin Finansmanı
 Öz Kaynaklar ve İşletme Sermayesi
 İşletmenin ortaklarından temin edilen satın alma
gücünün toplamına “öz kaynaklar”, işletmenin
borçlanması suretiyle sağlanan fonlara da “yabancı
kaynaklar” denilmektedir. Öz sermaye, işletmenin
varlık değerleri üzerindeki ortaklık haklarının tutarını
ifade etmektedir.
 İşletme sermayesi, işletmenin dönen varlıkları toplamı
ile kısa vadeli borçları (piyasa borçları bu kalemde
olup, şirketler için önemli bir finans kaynağını teşkil
etmektedirler) arasındaki farktan ibarettir. Dönen
varlıklar, yıl içinde veya işletmenin normal faaliyet
dönemi içinde likiditeye çevirebileceği varsayılan
varlıklarını, kısa vadeli borçlar ise aynı süre içinde
ödenecek borçları içine almaktadır.
13
Yatırım Projelerinin Finansmanı
 Banka Kaynakları
 Krediler

Vadelerine Göre Krediler
 Kısa Vadeli Krediler
 Orta ve Uzun Vadeli Krediler

Teminatlarına Göre Krediler
 Bireysel Güvenceli Krediler
 Maddi Güvenceli Krediler

Parasal Durumlarına Göre Krediler
 Nakdi Krediler
 Gayrinakdi Krediler

“Proje Kredileri”…
14
Yatırım Projelerinin Finansmanı
 Sermaye Piyasası Enstrümanları
 Tahvil
 Bono
 Hisse
Senedi
 Sertifika
15
Yatırım Projelerinin Finansmanı
 DÜNYA BANKASI GRUBU





Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası – IBRD
Uluslararası Kalkınma Birliği – IDA
Uluslararası Finansman Kurumu – IFC
Çok Taraflı Yatırım Garanti Ajansı – MIGA
Uluslararası Yatırım Anlaşmazlıkları Çözüm
Merkezi -ICSID
16
Yatırım Projelerinin Finansmanı
 Dünya Bankası Grubu
 Hem özel hem de kamu sektörü ile çalışan Banka,
şayet krediyi özel sektöre açıyor ise hükümet garantisi
talep etmektedir. Genellikle ekonominin bütünü
açısından zorunlu, fakat özel sektörün daha az ilgi
gösterdiği, diğer bir ifade ile nakit dönüşü itibariyle özel
sektörü ölçek itibariyle aşan alt yapı projelerinin
finansmanında yer almaktadır. Açılan krediler üye
ülkelerden alınacak mal veya hizmetlerde
kullanılmasına yöneliktir. Krediler tüm proje maliyetini
değil, ithal edilecek mal ve hizmet tutarlarını
kapsayacak şekilde verilmektedir
17
Yatırım Projelerinin Finansmanı
 Avrupa Birliği Kaynaklı Fonlara Sahip Grup



Avrupa Yatırım Bankası (European Investment
Bank – EIB)
Avrupa Yatırım Fonu (European Investment
Fund –EIF)
Avrupa Konseyi Kalkınma Bankası (Council of
Europe Development Bank – CEB)
18
Yatırım Projelerinin Finansmanı
 Avrupa Yatırım Bankası (European Investment Bank
– EIB)


Birlik Üyesi ülkelerin sermaye desteği ile 1958 yılında
Roma Antlaşması’nın 129-130. Maddeleri
doğrultusunda kurulmuş, bağımsız, tüzel kişiliğe ve
mali özerkliğe sahip finans kuruluşudur.
Banka, özellikle sermaye piyasalarından sağlamakta
olduğu kaynaklarla finansman faaliyetlerini
gerçekleştirmekte olup, ödemeler, özel ödünçler,
krediler ve garantileri kapsayan dört farklı şekilde
fonlama imkanı sunmaktadır.
19
Yatırım Projelerinin Finansmanı
 Avrupa Yatırım Bankası (European Investment
Bank – EIB)

Vade yapısı: Orta ve uzun vadeli krediler



KOBİ kredileri için 4 yılı ödemesiz 12 yıl
Diğer projeler için 4 yılı ödemesiz 20 yıl
Bazı projeler için 30 yıl vade uygulanabilmektedir (Örn.
Marmaray Projesi: 8 yılı ödemesiz 30 yıl )
 Kimler Yararlanabilir?
 Kamu Sektörü, Bankalar, Belediyeler, Özel Sektör Doğrudan


25 Milyon EUR üzerindeki projeler doğrudan başvuruda
bulunabilirken, bu tutardan daha az büyüklüğe sahip projelerin
finansmanında seçilen aracı bankalar kredinin temin edilmesini
sağlamaktadırlar.
Finanse edilecek projelerde aranan kriterler;




Teknik açıdan uygunluk,
Çevresel düzenlemeler uygunluk,
Ekonomik ve finansal geçerlilik,
Güvenlik
20
Yatırım Projelerinin Finansmanı
21
Yatırım Projelerinin Finansmanı
 Avrupa Yatırım Fonu – EIF


1994 yılında 2 milyar EUR sermaye ile
kurulmuş olan fon, Avrupa Yatırım Bankası’nın
risk sermayesi ve KOBİ’lere yönelik garanti
fonu olarak çalışmaktadır.
Sermayesinin %60’ı AYB’nin, %30’u Avrupa
Komisyonu’nun ve %10’u da finansal
kuruluşlarındır.
22
Yatırım Projelerinin Finansmanı
 Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı –TTGV


TTGV 1991 yılında STK olarak, ulusal
sanayinin uluslararası pazarlardaki rekabet
gücünü artırmak amacıyla, teknolojiye dayalı
“inovasyon”un tüm alanlarda gelişmesini
desteklemek üzere kurulmuştur.
TTGV ülkemizde girişim sermayesi
mekanizmalarının oluşumunda katalizör rolü
üstlenmiş; yine ülkemizde ilk olan “başlangıç
sermayei desteği” uygulamasını başlatmıştır.
23
Yatırım Projelerinin Finansmanı
 IVCI (İstanbul Risk Sermayesi Girişimi-
Istanbul Venture Capital Initiative)

IVCI, Türkiye’nin ilk fonların fonu ve eş-yatırım
programı olarak 2007’de kurulumuştur.
Avrupanın önde gelen fonların fonu oyuncusu
ile programın başarısı için gerekli ilişki ağınıa
sahip güçlü yerel ortakları bir araya getiren
IVCI’nin başlıca yatırımıcları arasında
KOSGEB, TTGV, Türkiye Kalkınma Bankası
ve EIF yer almkatdır. EIF IVCI’nin
danışmanlığını yapmaktadır.
24
Yatırım Projelerinin Finansmanı
 Avrupa Konseyi Kalkınma Bankası (Council
of Europe Development Bank – CEB)

1956 yılında kurulan AKKB’nin amacı
KOBİ’lerde istihdam yaratılması, eğitim, sağlık,
sosyal konut, az gelişmiş yörelerde yaşam
şartlarının iyileştirilmesi, çevrenin korunması,
kırsal kesimin modernizasyonu, kültürel
mirasın korunmasıdır.
25
Yatırım Projelerinin Finansmanı
 Avrupa Konseyi Kalkınma Bankası (Council of
Europe Development Bank – CEB)

Finanse edilecek kredilerde aranan temel nitelikler;
 Avrupa Konseyi’nin düzenlemelerine uygunluk
 Uluslararası çevre anlaşmaları ve kalite standartları ile
uyumlu olması
 AKKB finansmanı proje toplam maliyetinin %
50’sinden fazlasını kapsayamaz (Doğal afet
projelerinde bu oran %70’e kadar çıkabilmektedir)
 Proje’nin Banka’ya sunuluşu aşamasında iş ilerleme
oranı % 40’ı aşamaz
 KOBİ’lere yönelik kredilerde işin başlama tarihi,
finansman tarihinden geriye dönük olarak bir yıldan
fazla olmamalıdır
 Projelerde ulusal ve uluslararası ihale prosedürlerine
uyulmalıdır.
26
Yatırım Projelerinin Finansmanı
27
Yatırım Projelerinin Finansmanı
 İthalat-İhracat Kredileri
 İhracat Kredileri – TÜRK EXIM BANK
 Ülkemizde ihracatı desteklemek ve finansman
kolaylıkların sağlanmasına yönelik olarak
çalışmaktadır. Türkiye’den ithal edilen malların
bedellerinin ödenmesine yönelik kredi verdiği gibi,
özellikle hizmet ihraçlarında kullanılan teminat
mektuplarına ilişkin olarak garantörlük işlevi de
görmektedir.
 İthalat Kredileri
 USA Exim,Coface, Hermes vb kuruluşlar yabancı özel
ve tüzel kişilere, hükümetlere 5-20 yıl vadeli kredi
açarak ülkelerinden yapılacak alımları
desteklemektedirler.
 Kredi için, hükümet aracılığıyla ya da hükümetin onayı
ile doğrudan Banka’ya başvurulabilir.
28
Yurt İçi ve Dışı Kaynaklara Dayalı
Venture Capital-Private Equity
(Girişim Sermayesi Şirketleri) ve
Business Angels (İş Melekleri)
III. BÖLÜM
Venture Capital-Private Equity (Girişim Sermayesi
Şirketleri) ve Business Angels (İş Melekleri)
 Türkiye ekonomisinde yer alan şirket sayisinin %98’si
KOBİ’lerden oluşmaktadır,
 Isletme sermayesi ve karin degil ancak, istihdamin onemli bir
kismi KOBI’lerde yer almaktadir,
 Işletmelerin hem kısa dönemli çalışma sermayesi ihtiyaçları
hem de yatırım projelerinin finansmanı banka kaynaklarından
karşılanmaktadir,
 Banka kaynaklarının kullanımında vade uyumsuzluğu,
optimal kredi türü ve faizlerdeki değişimin doğru takip
edilememesi sonucunda, finansal kısır döngüye giren ve her
biri aslında bir çeşit “milli servet” olan işletmelerin daha
gelişim sürecinde faaliyetlerinin son bulmasına neden
olmuştur.
30
Venture Capital-Private Equity (Girişim Sermayesi
Şirketleri) ve Business Angels (İş Melekleri)
 Yatırım Ölçekleri İtibariyle VCs, PEs ve BA



Business Angels (iş melekleri)
Venture Capitals (Girişim Sermayesi – Risk
Sermayesi Şirketleri)
Private Equities (Girişim Sermayesi – Risk
Sermayesi Şirketleri)
31
Venture Capital-Private Equity (Girişim Sermayesi
Şirketleri) ve Business Angels (İş Melekleri)
 Buyuklukleri
itibari ile bu
fonlar ve sahip
olan ulkelere
iliskin
asagidaki
tablo
verilebilir:
32
33
Kari Maksimize Etmek ve Alternatif
Finansman İmkanlarından Tam
Faydalanabilmek İçin Yapılması
Gerekenler
IV. BÖLÜM
Yapılması Gerekenler
 Kurumsallaşma,
 Danışmanlık Müessesinden Hakkıyla
Faydalanma,
 Uluslararası Network’e Ulaşma İmkanlarını
Çoğaltma,
 Avantaj ve Dezavantajlara İlişkin Bilinçli ve
Gerçekçi Olmak...
35
TEŞEKKÜRLER...
Dr. Huzur KESKİN
[email protected]