Transcript Frezeleme ve Freze Tezgahı Çeşitleri

FREZELEME ve FREZE TEZGAHI
ÇEŞİTLERİ
Frezeleme
• Düz ve kavisli yüzeylerin, kanalların, helisel kanalların, dişlilerin
ve vida dişlerinin imal edilmesi için belirli geometrik kesici
takımlarla talaş kaldırma işlemidir.
• İlerleme hareketinin tarzına ve imal edilen yüzeyin durumuna göre
frezeleme metodu; düzlem, yuvarlak, helisel, azdırma, profil ve form
(biçim) frezeleme olmak üzere değişik metotlara ayrılır.
Freze Çakıları
• Frezeleme işleminde kullanılan kesicilerdir. En çok “HSS” rumuzu
ile gösterilen hız çeliği (hava çeliği) ve sert metal uçlu kesiciler
kullanılır.Ayrıca takma uçlu seramik freze çakıları da
kullanılmaktadır.
•Yüksek hız çeliğinden yapılmış freze çakıları, talaş kaldırması
gereken malzemenin cinsine göre, yumuşak, uzun talaş kaldırılan
malzemeler (hafif metaller) için W tipi; 1000 N/mm² ye kadar çekme
mukavemeti olan malzemeler için N tipi; yüksek mukavemet sahip
ve kısa talaş kaldırılan malzemeler için H tipi olmak üzere gruplara
ayrılır.
• Ayrıca freze çakıları, sıkma biçimlerine göre (malafa delikli,
kendinden saplı freze çakıları), freze çakısı şekline göre (vals f.ç,
prizmatik f.ç, yarım yuvarlak f.ç veya T kanallı f.ç gibi) diş şekline
göre ve diş yönüne göre gruplara ayrılır.
Silindirik Freze Çakıları
• Bu freze çakıları iş parçaları üzerinden talaş alarak düzlem
yüzeyler oluşturmak amacıyla kullanılırlar. Sağ ve sol helis
oluklu olmak üzere iki çeşittirler.
Kanal Freze Çakıları
• Adından anlaşılacağı üzere kanalların işlenmesinde
kullanılırlar.
Alından ve Çevreden Kesen Sivri Dişli
Düz T Kanal Freze Çakıları
• Tezgah tablalarında iş parçalarını bağlamada önemli bir yeri
olan T kanallarının işlenmesinde kullanılırlar.
Alın Freze Çakıları
• Alın ve çevre kısmı ile kesme yapabildiğinden, birbirine
dikey iki düzlem yüzey oluşturmada kullanılır.
Testere Freze Çakıları
• Kanal freze çakılarının yapısındadır. Ancak çakı kalınlığı
azdır. Testere freze çakıları freze tezgahında iş parçalarını
kesmek veya çok dar kanalları açmak için kullanılır.
Havşa ve Pah Kırma Freze Çakıları
• Delik ağızlarına havşa açmak ve iş parçalarının keskin
kenarlarına pah kırmak için kullanılırlar.
Parmak Freze Çakıları
• Parmak frezeler genelde kanal ve birbirine dik kenarları
oluşturmak için kullanılırlar.
Kalıpçı Freze Çakıları
• Dişlerin bitim yerleri köşe yapacak şekilde bitmediğinden
dolayı daha düzgün yüzeyler oluşturmak kalıpçılıktaiçin
kullanılır.
Modül Freze Çakıları
• Freze tezgahında düz, helis ve konik dişli çarkları açabilmek
için kullanılır.
•
Freze Çakılarının Bağlanması
(Pens ile)
Silindirik
saplı
parmak freze çakıları
ile T freze çakıları,
dikey freze tezgahına
penslerle bağlanırlar.
Pensin çevresinde iki
adet koniklik vardır
ve ön tarafından
arkaya doğru açılmış
esneme
yarıkları
bulunur. Özel yapılı
mandrenleriyle freze
tezgahına bağlanır.
Freze Çakılarının Bağlanması
(Malafa ile)
•Silindirik
(vals), kanal,
testere, takma
çakılı düz ve
çapraz kanal
freze
çakılarının
freze
tezgahına
bağlanması
da malafalarla
yapılabilmekte
dir.
Freze Tezgahları
•Freze çakısı dediğimiz değişik yapıdaki kesici aletler kullanarak iş
parçalarından talaş alarak istediğimiz ölçülerde biçimlendirme
işlemlerini yapan iş makineleridir.
•Freze tezgahları kullanım amaçlarına göre çok çeşitlidirler. Seri
imalatta, küçük sanayi iş kollarında ve okullarda kullanılan öğretime
uygun freze tezgahlarını birbirinden ayırmak zorunludur.
•Bugün bir çok yerde karşılaştığımız kalıp işçiliğini oluşturan
kalıpların hazırlanması ile değişik dişli çarkların yapımı, kanalların
açılması, düzlem yüzeyler freze tezgahında elde edilir.
Freze Tezgahının Önemli Kısım ve
Parçaları
1. Gövde
2. Konsol
3. Konsolun Kayıdı
4. Araba
5. Arabanın Kayıtı
6. Tabla
7. Üst Başlık
8. Malafa Yatakları
9. Malafa
10. Dik Başlık
Freze Tezgahlarının Sınıflandırılması
1- Yatay Freze tezgahları
2- Dikey Freze Tezgahları
3- Üniversal Freze Tezgahları
4- Kombine Freze Tezgahı
5- Kalıpçı Freze Tezgahı
6- Kopya Freze Tezgahı
7- NC ve CNC Freze Tezgahı (Dik İşleme Merkezleri)
Yatay Freze Tezgahları
• Freze malafası yatay konumda olduğundan bu tür tezgahlara yatay
freze tezgahı denilmektedir.
• Yatay freze tezgahlarının tablasına döndürülüp açı verilemez.
•Bu tip frezelerle genellikle çevreden kesme yapan silindirik freze
çakılarıyla düzlem yüzeyler oluşturulur.
Dikey Freze Tezgahları
• Malafa mili düşey yani tablasına dik konumda olan freze
tezgahlarıdır.
•Bu tip tezgahların çalışma alanı çok azdır. Bu nedenle bunların
yerine başlıkları 360° dönebilen ve ayrıca öne arkaya eğilebilen freze
tezgahları kullanılmaktadır. Bu tip tezgahlarla yüzey temizleme,
birbiriyle açı yapan yüzeyleri işleme, delik delme, delik büyütme ve
benzeri işlemler yapılabilmektedir.
Üniversal Freze Tezgahları
• Yatay freze tezgahı ve dikey freze tezgahının birleştirilmesinden
meydana gelen bir iş tezgahıdır.
•Doğrudan doğruya veya yardımcı organları kullanılarak, bu
tezgahlarda bir freze tezgahında yapılabilecek tüm işlemleri yapmak
mümkündür. Örneğin; düzlem yüzey ve değişik kanallar frezelemek,
düz, helis, konik dişli çarklar ile kramayer dişli ve sonsuz vida
karşılık dişlisi açabilmek mümkündür.
Kombine Freze Tezgahları
• Çok yönlü freze tezgahı da denir.
•Bu tür freze tezgahında, birkaç değişik işlem aynı anda yapılabilir.
Hem malafa hem de başlık takılı durumdadır.
Kalıpçı Freze Tezgahları
•
Bu tip freze tezgahının üzerindeki başlık 45°-90° dönebilir durumdadır.
Kopya Freze Tezgahları
• Bu freze tezgahlarında iki adet mil vardır. Milin birine mastar veya
şablon üzerinde hareket yaptırılan izleme çubuğu, diğer mile de iş
parçasını işleyecek çakı bağlanır.
•İzleme çubuğunun yaptığı tüm hareketler diğer mile bağlı olan freze
çakısına da yaptırılarak, mastar veya şablonun biçimi iş parçasına
iletilmiş olur.
CNC
• CNC (Bilgisayarlı Sayısal Denetim); adından anlaşılacağı üzere bir
kontrol sistemi olmakla beraber, günümüzde birçok takım tezgahına
uygulanarak imalat işlemlerinin vazgeçilmez bir parçası olmuştur.
• Bu kontrol sistemlerinin yapısı bir çok mikroişlemci, elektronik
bellekler, girdi ve çıktı birimleri gibi sitemlerden oluşmaktadır. Veri
girişi ise, elle, delikli şerit, manyetik band ve günümüzde
kullanılmakta olan disk veya bilgisayarlar vasıtasıyla yapılmaktadır.
• İşlenecek olan parçanın çizimi bilgisayarda yapıldıktan sonra yine
aynı yazılımlar vasıtasıyla CNC kontrol ünitesine gönderilmek üzere
bir takım kodlara çevrilir. Bu kodlar vasıtasıyla tezgah, işlenmesi güç
gibi görünen parçaları bile rahatlıkla ve kısa bir zamanda işleyerek
seri üretimi gerçekleştirebilir.
CNC Kontrol Ünitelerinin
Kullanıldığı Takım Tezgahları
• Torna Tezgahı (Lathe Machine)
• Freze Tezgahı (Milling Machine)
• Matkap Tezgahı (Drilling Machine)
• Delik Büyütme Tezgahı (Boring Machine)
• Taşlama Tezgahı (Grinding Machine)
CNC Freze Tezgahları
(Dik İşleme Merkezleri)
• Bu tür CNC tezgahları noktasal hareket (Point to Point) ve
sürekli iz kontrolü (CPC) ile donatılmıştır. Böylece kompleks ve
çok sayıda operasyonlara sahip iş parçalarının imalatları bir
bağlamada gerçekleştirilebilir.
• Genelde işleme merkezleri 3 eksenli olmasının yanısıra,
teknolojinin gelişmesiyle birlikte 4 ve hatta 5 eksenli tezgahlar
da mevcuttur. Bu tür tezgahlarda bir bağlamada birden fazla
yüzey işlemek mevcuttur. Ayrıca eğri yüzeylerin işlenmesi ile
oluşan yüzey pürüzlülüğü de 3 eksenli işleme merkezlerine
göre çok daha azdır.
Dik İşleme Merkezlerinde Eksenler