Transcript KENT **LETMEC*L***

PROF. DR. ADEM ESEN
[email protected]
[email protected]
İşletme Tanımı
• İşletme: doğrudan veya dolaylı olarak ihtiyaçları
karşılamaya yönelik üretim faaliyetinde bulunan
ekonomik, teknik ve hukuki birimdir.
• Fiziksel mal üretimi ile fayda yaratılabileceği gibi,
hizmet üretimi ile de insanların ihtiyaçları
karşılanır.
• İşletme, «başkaları için», yani pazar için üretim
yapar. Bu nedenle kendi ihtiyaçlarını karşılayan
kişi veya kuruluşlar işletme sayılmaz.
İşletme ve Girişim (Teşebbüs) Ayrımı
• İşletme, bazen girişim (teşebbüs) yerine
kullanılır.
• Bazı yazarlara göre işletme, «teknik» mal veya
hizmet üretimi yapan fabrika, mağaza gibi
birimdir.
• Girişim ise hukuki, iktisadi ve mali birimdir.
• Böylece her teşebbüs bir veya daha fazla
işletmeye sahip olabilir.
İşletmenin Özellikleri
• İşletme, başkalarının ihtiyaçlarını karşılamak
üzere kurulan mal ve hizmet üreten birim
olduğuna göre şirketler gibi vakıflar, dernekler,
belediyeler hatta diğer kamu kurumları da işletme
sayılabilir.
• Dar anlamda işletmenin amacı, sahibine kar
sağlamak olduğu halde, eğitim kurumlarının,
sağlık tesislerinin, belediyelerin ve kent
işletmelerinin çoğunun amacı ekonomik olmaktan
ziyade sosyaldir.
İşletmenin Amaçları
• Kar amacıyla pazar için çalışan bir işletmenin
amaçları: kar sağlama, satış geliri elde etme,
sosyal sorumluluk sahibi olma ve büyüme
(varlığını sürdürme) dir.
• Kar amacı gütmeyen kuruluşların varlıklarını
sürdürmek için kamu kaynakları (vergi ve
benzeri gelirler) ile bağışlara ihtiyaçları vardır.
İşletmelerde Sosyal Sorumluluk
• Kar amacıyla kurulmuş işletmelerin (iktisadi
işletmeler) kendi ortaklarına, çalışanlara,
tüketicilere, hammadde satıcılarına, çevre
halkına ve devlete karşı sorumlulukları vardır.
• Bu dengelerin gerçekleştirilmesi «olandan»
çok, «olması gereken» şeyleri ifade
etmektedir.
İşletmenin Dış Çevresi
• İşletmenin faaliyette bulunduğu çevrede, birbirleriyle
ilişkisi olan çok sayıda faktör vardır. Bunlar:
• 1) Tabii (doğal) çevre: Toprak, su, havadan yani, doğal
kaynaklardan oluşur.
• 2) Siyasi ve hukuki çevre: Mevzuat ve siyasi
düzenlemelerden oluşan çevredir.
• 3) Ekonomik çevre: Mal ve hizmet üretimi için gerekli
sermaye, doğal kaynaklar, emek ve girişim (üretim
faktörleri) dir.
• 4) Sosyal ve kültürel çevre: İşletmeyi çevreleyen sosyal,
kültürel faktörleri içerir.
İşletme Türleri:
Ekonomik bakımdan işletmeler
• A) Mal üreten işletmeler: Tarım, sanayi ve
hizmetler kesimlerinde fiziksel mal üretirler.
• B) Satıcı işletmeler: Tüketicilere ticari hizmet
veren toptancı, perakendeciler, (kömür tevzii
işletmeleri gibi)
• C) Hizmet üretimi ile uğraşan işletmelerdir.
(Ulaştırma gibi)
İşletme Türleri:
Mülkiyet Bakımından
• A) Özel sektör işletmeleri: Sermayenin tamamı
veya büyük bir kısmı özel gerçek veya tüzel
kişilerine ait olan işletmelerdir.
• B) Kamu sektörü işletmeleri: Sermayesinin tümü
devletçe konulan veya yerel yönetimlere ait olan
işletmelerdir.
• C) Yabancı sermayeli işletmeler: Yabancı ülkelerin
girişimcilerinin özel veya kamu işletmeleri ile
işbirliği yaparak kurdukları işletmelerdir.
İşletme Türleri:
Hukuki bakımdan işletmeler
• A) Tek kişi işletmeleri,
• B) Ortaklıklar: adi şirketler, ticaret şirketleri:
şahıs şirketleri, sermaye şirketleri,
kooperatifler ile dernek ve vakıfların
işletmeleri,
• C) Kamu işletmeleri: katma bütçeli idareler,
döner sermayeli işletmeler, yerel yönetim
işletmeleri,
• D) Yabancı sermayeli işletmeler.
İşletme Fonksiyonları
• Statik inceleme: işletmenin yapısı, organları
üzerinde durulur: fotoğrafın incelenmesi gibi,
• Dinamik inceleme: İşletmelerin yerine getirdiği
faaliyetler üzerinde durulur: (Filmin incelenmesi
gibi)
• İşletmedeki faaliyetler çeşitli olduğundan,
birbirleriyle yakın ilişkide olanların gruplandırılması
gerekir. Bunlar:
.
Işletme fonksiyonları
• Işletme içinde biraraya getirilen faaliyet
grupları işletme fonksiyonlarını ifade eder.
• Bununla kaynaklar ve kabiliyetler daha etkin
ve verimli kullanılmış olur, aynı zamanda
uzmanlaşma ve işbölümü gerçekleşir.
• Işletmenin faaliyet alanlarına göre
fonksiyonları farklı olabilir. Her bir işletme
kendi faaliyetine göre bunları artırabilir veya
azaltabilir.
• Işletmenin fonksiyonları yapılan işe veya çevreye göre
farklı olabilir. Bir işletme için gerekli olan bir fonksiyon
başka bir işletme için gerekli olmayabilir. Hatta bir
fonksiyonun önemi bir dönem azalabilir veya bir
dönem artabilir. Örneğin üretim fonksiyonu yerine
pazarlama, şimdilerde araştırma ve geliştirme ve
inovasyon gündemdedir.
• Işletmede üretim fonksiyonunun önemli bir yeri vardır.
yönetim fonksiyonu diğer fonksiyonlarla içiçe girmiştir.
Bunun için yönetimin başarısı bu fonksiyonların etkili ve
verimli olarak koordine edilmesine bağlıdır.
YÖNETİM
Yönetim: işletme amaçlarına verimli ve etkili biçimde ulaşabilmek için
yönetim fonksiyonlarının yerine getirilmesidir.
Yönetim fonksiyonları:
1. Planlama: İşletme amaçları ve bu amaçlara nasıl ulaşılacağının
tespiti, geleceğe yönelik tahminlerin yapılmasıdır.
2. Organize etme (Örgütleme): İşletmenin örgütsel yapısının
belirlenmesi, kimlerin nasıl çalışacaklarının, amaçlara ulaşılmasını
sağlayacak şartların sağlanmasıdır.
3. Yönlendirme: Örgütü oluşturan astları amaçlara ulaştırmada
isteklendirme, yönlendirme faaliyetleridir.
4. Koordinasyon: Çalışmayı kolaylaştırma, başarıya ulaşmada tüm
faaliyetleri ve insanları uyumlu hale getirmektir.
5. Denetim: Amaçlara ulaşılıp ulaşılmadığı veya ulaşma nispetini
tespit ederek düzeltici önlemlerin alınması fonksiyonudur.
ÜRETİM ve PAZARLAMA
Üretim, beşeri ve maddi faktörlerin mal ve
hizmete dönüştürülmesidir.
Pazarlama, malların ve hizmetlerin, fikirlerin
geliştirilmesi, fiyatlandırılması ve dağıtılması,
süreçleri örgütün amaçlarına ulaşmayı
sağlayacak değişimi ifade eder.
FİNANS
• İhtiyaç duyulan nakit ve para gibi işlev gören
unsurların tedariki, planlanması, kullanılmasını
fonksiyonudur.
İNSAN KAYNAKLARI
• İşletmenin amaçları doğrultusunda eleman seçimi,
• Çalışanların verimli istihdamı amaçlarını taşır.
•
•
•
•
•
•
•
•
•
İnsan kaynakları yönetiminin fonksiyonları şöyledir:
- İşgörenlere yönelik planlama,
- Eleman temini ve seçilmesi,
- Eğitim,
- Performans değerlendirme,
- Ücret yönetimi,
- Sendikal ilişkiler,
-Kariyer yönetimi,
- İş sağlığı ve güvenliği.
HALKLA İLİŞKİLER
• Halkla ilişkiler, işletmenin halkın anlayış ve
desteğini elde etmede devamlı biçimde yaptığı
işlerdir.
• Bu çerçevede; halkla ilişkiler, basın yayın
organlarıyla ilişkiler, çalışanlarla ilişkiler,
finansla ilişkiler, kamu kurumlarıyla ilişkiler,
kriz yönetimi.
ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME
• Ar-Ge faaliyetleri, bilimsel ve teknik bilgilerin
yeni uygulamalarda kullanılmasıdır.
• Ar-Ge, verimliliği ve etkinliği artırır; iyi ve
faydalı olana ulaştırır.
• Teknolojik buluş, yenilik yapabilen işletmeler
rakiplerine üstünlük sağlar.
Sonraki haftanın konuları
• Eğitim kurumlarında
yönetim
• Sunum yapacaklar:
• Emin Engin
• Abbas Bardak
• Hüseyin Aslantürk
• Bünyamin Çelik
• Eğitim kurumlarında
araştırma ve geliştirme
• Sunum yapacaklar:
• Ibrahim Muslu
• Salih Mürşit
• Süleyman Arif Tekin
• Mustafa madak