Transcript Aile Terapisinde Yapısal Model

YAPISAL MODEL (SALVADOR MİNUCHİN)





Ailenin yapısı: Aile bireyleri arasındaki etkileşim
nasıl düzenlenmiştir?
Ailenin işlev örüntüleri ne kadar esnektir?
Aile bireylerinin yakınlığı ne kadardır? İç içe
(enmeshed) ilişkilerden kopuk (disengaged) ilişkilere
kadar değişir.
Ailenin ardalanı nasıldır? Destek kaynakları ve
yaşamsal zorlayıcı etmenler nelerdir? Örn. Geniş
aile, ev, iş ve okul ortamları.
Aile hangi gelişimsel dönemlerdedir?
“Hasta” olarak tanımlanan kişinin belirtileri ailede
ne gibi amaçlara hizmet etmektedir ve ailenin
etkileşim örüntüleri içine nasıl yerleşmiştir.
 Aile içi etkileşimin başlıca özellikleri:
 - Sınırlar
-
İttifaklar
Güç dengeleri
 Üç-eksenli Şema
 - Ailenin gelişimsel-işlevsel bozuklukları:
Evlilik, çocuk sahibi olma, çocuk yetiştirme,
ayrışma-bireyleşme, ayrılık/boşanma, tekebeveynli aile, yeniden evlenme ve süregen
yapısal değişiklikler
 - Ailede alt sistem işlev bozuklukları: eşler
arası, ana-baba çocuk ve kardeşler alt sistemleri.
 - Aile grubu işlev bozuklukları: yetersiz işlev
görme, aşırı yapılandırılmışlık, sağlıksız
bütünleşmeler, duygusal kopukluk,
dezorganizasyon, sosyal yalıtılmışlık, sosyal
sapkınlık, çeşitli gizler, gizemler, temalar ya da
inançların egemenliği.







Sirkumpleks Model
 Kohezyon (bütünlük)
 Uyum becerileri
- Kaotik
- Esnek
- Standart
- Katı
Sistemik Aile Tedavisinin Temel İlkeleri
1. Varsayım Oluşturma

Aile neden o gün., o sorunla başvurmuştur?

Sorunun ortaya çıkmasına ve sürmesine yol açan olaylar
ya da davranışlar nelerdir?
 
Aile sorunla baş etmek için ne tür yöntemler geliştirmiştir?
 
Sorun sürerse ailede neler olur?
 
Sorun ortadan kalkarsa ailede neler olur?
2. Döngüsellik
 
Aile bireyleri arasındaki yineleyici karşılıklı ilişkiler nasıl?
 
Her bir üye diğerlerinin davranışlarını nasıl etkiliyor ve
onlardan nasıl etkileniyor?
3. Yansızlık
 
Aile bireylerine karşı
 
Düşüncelere, değer yargılarına, amaçlara ve inançlara
karşı
 
Değişime karşı




Sistemik aile terapisinin aşamaları















• 1. Sosyal Aşama:
Ailenin ilk andaki davranışları nasıl?
Herkes nasıl oturmayı seçti?
Duygu durumları nasıl?
Kim kime ne yapmasını söylüyor?
Kim ilk konuşuyor?





• 2. Görüşmenin Yapılandırılması
Yeri
Saati
Oturum sayısı
Biçemi
Kuralları: Şiddet, gizlilik, kayıt vb.
• 1. Sorunun konuşulması
  “Sizim buraya getiren nedir?” ya da “Sağlamak
istediğiniz değişiklikler nelerdir?”
  Aile sözü edilen sorunları çözmek için geçmişte
neler denemiştir?
  Aile bireyleri sorunu nasıl konuşuyor?
  Kim önderlik ediyor?
  Sözel ve sözel olmayan iletişim şekilleri nelerdir?
  Neden şimdi başvurdular?
  Belirtisinin sıkıntısını en çok kim çekiyor?
  Belirtisinin sıkıntısını en az kim çekiyor?
  “Hasta” birden iyileşse ne olurdu?
  Belirtinin herkes üzerindeki olumlu etkileri
nelerdir?
 Belirti nasıl sorulur?
• Ne?
 
Hastanın sunduğu sorun nedir?
 
Sorunun hizmet ettiği aile işlevi nedir?
 
Sorunun ardalanı (bağlamı) nedir?
 
 
 
• Neden?
Sorun neden var?
Neden o zaman ortala çıkmış?
Neden bu belirti?
 
 
 
• Ne zaman?
Belirti ne zaman ortaya çıkmış?
Ne zamanlar artıyor?
Ne zamanlar azalıyor?
• Kim?
  Belirtiyi kim taşıyor?
  Belirti kimin varlığında ortaya
çıkıyor?
  Kiminle birlikteyken hafifliyor, kimle
birlikteyken şiddetleniyor?
  Belirtiden kim nasıl etkileniyor?
• Nasıl?
  Belirti aileyi nasıl etkiliyor?
  Aile belirtiyi nasıl etkiliyor?
















4.
Etkileşim aşaması
5.
Tedavi planının ve amaçlarının tanımlanması aşaması
6.
görüşmenin sonlandırılması
Ailenin Gelişimsel Öyküsü
 Eşlerin kendi aile öyküleri
Nerede doğmuşlar?
Ailelerin büyüklüğü
Nerede yetişmişler ve okula gitmişler?
Birbirlerini tanımadan önce ne işler yapmışlar?
Çocukluk yaşantıları ve aile bireyleriyle bugünkü ilişkilerini nasıl?

Eşler nasıl tanışmışlar?

Nasıl evlenmişler?

Evli bir çift olarak yaşamaya nasıl uyum sağlamışlar?

Çocuksuz dönem nasıl geçmiş?

Mesleki, sosyal ve cinsel uyumları nasılmış?

Çocukların doğmasıyla ailede ne gibi değişiklikler meydana gelmiş?

Kazanımlar ve sorunlar nasıl ele alınmış ve üstesinden nasıl
gelinmiş?

Ailede beklenmedik krizler yaşanmış mı?
Aile Sistemine Katılmak:
  Taklit (mimesis)
  Uyum (accomodation)
  Sürdürme (maintenance)
  İzleme (tracking)
 Formülasyon:
  Sorunların kısaca betimlenmesi
  Her bir aile bireyinin yaşı, işi,
diğerleriyle ilişkileri ve içinde bulunduğu
gelişimsel dönem
  Soruna ilişkin terapistin görüşü.
Sorunları yaratan ve sürdüren etmenler
  Ailenin vasıfları, güçlü yanları ve
değişme hevesi
  Ailenin ekolojik yapısı (üst sistemleri)
ve bundan nasıl etkilendiği
Ailenin Değerlendirilmesi ve Endikasyonları:
 1- Belirtiyi taşıyan çocuk ya da ergense
 2- Sorun cinsel alandaysa
 3- Sorun ciddi bir aile ya da evlilik sorunuysa. Özellikle evlilik
ilişkisinin geleceği, çocukların bakımı ya da aile bireylerinin
sağlık / iş durumu tehdit altındaysa
 4- Aile yakın zamanda bir yaşam ya da duygusal bir sorunla
karşılaşmışsa. Ör. Ciddi hastalık, kaza, iş yitimi, ölüm, doğum ya
da evden ayrılık.
 5- Aile bireylerinden biri sorunun bir aile sorunu olduğunu
düşünüyorsa,
 6- Ailede birden fazla birey psikiyatrik tedavi görüyorsa
 7- Bireylerin birindeki düzelmeyle eş-zamanlı olarak başka bir
bireyde belirtiler ortaya çıkıyorsa
 8- Bireysel ya da grup terapisinde aile sorunları ile çok fazla
uğraşılıyor ve terapi başarısız oluyorsa
 9- Bireyin değerlendirilmesinde belirtilerin, ailenin işleyişi
açısından anlamlı olduğu kanısına varılırsa
Aile Terapisi Endikasyonları:
 1- Evlilik sorunlarıyla baş vurulmuşsa
 2- Aile bireyleri arasındaki ilişki sorunlarıyla baş vurulmuşsa
 3- Aile ve iletişimde süregen sorunlar varsa. Ör. Projektif
idantifikasyon, paranoid-şizoid işlev ya da şizofreni
 4- Ergende antisosyal davranışlar varsa. Ör. Seçkisiz cinsel
ilişkiler, madde kötüye kullanımı, suça ya da şiddete yönelik
davranış
 5- Ergenin ana-babadan ayrışmasına ilişkin sorunlar varsa
 6- Çocuk ana-babayı denetliyor ya da yönetiyorsa
 7- Diğer terapi biçimleri başarısız olmuşsa
 8- Aile tedaviyi kabul ediyor ama birey etmiyorsa
 9- Bireyin birindeki düzelmeyle eş-zamanlı olarak başka bir
bireyde belirtiler ortaya çıkıyorsa
 10- Ailede birden fazla bireyin terapi gereksinimi olmasına
karşın koşullar elvermiyorsa
Aile Terapisi Kontrendikasyonları:
 1- Aile bireylerini bir araya getirmek
fizik koşullar nedeniyle olanaksızsa
 2- Eğitimli bir terapist yoksa
 3- Hastalığın geç döneminde baş
vurulmuşsa
 4- Sistemde oluşacak değişiklik hassas
dengeleri bozarak aileden kopmalara
yol açacaksa
 5- Aile, bir okul ya da mahkeme gibi bir
kurum tarafından sevk edilmişse.