Transcript Raad van Toezicht - nvtz

NVTZ
ALG. LEDENVERGADERING
“Kwaliteit en veiligheid”
Rol van:
Professionals, Raad van Bestuur, Raad van Toezicht
Utrecht, 10 november 2011
Wim Schellekens, strategisch adviseur
Loopbaan, achtergrond
 Huisarts (1973-1983)
 Medisch adviseur Ziekenfondsraad (1983-1989)
 Directeur patiëntenzorg Reinier de Graaf
Gasthuis, Delft (1989-1998)
 Algemeen directeur Kwaliteitsinstituut voor de
Gezondheidszorg CBO (1998-2005)
 Hoofdinspecteur Curatieve Gezondheidszorg IGZ
(2007-2011)
 Strategisch adviseur (2011-)
Motto:
“Wie stopt met beter worden, houdt op met goed te zijn”
(Cromwell)
Overzicht:
 Rollen en verantwoordelijkheden
 Wat betekent: “in control”?
 Wat is risicomanagement?
 Welke informatie is nodig?
 Onderliggende waarden en principes
- patiënt
- private instelling met een publieke opdracht
- reputatie of patiënt?
Crises met ernstige patiëntenschade
 Elkerlyk: ruzie gynaecologen
 Radboud: ruzie cardioanaesthesie
 Enschede: solistische neuroloog
 IJsselmeer: falend kwaliteitsbeleid
 Emmen: solistische chirurg
 Hoorn: solistische orthopeed
 Purmerend: ruzie gynaecol.-verlosk.
 Maasstad: ruzie microbiol - ZH-hyg,
falend Q- en risicomanagement
 Arkin-GGZ: falend kwaliteitsbeleid
 VT in de care: falend kwaliteitsbeleid
Governance
faalde
 Professionals
? Raad van Bestuur
?? Raad van Toezicht
Niet “in control”
Raad van Toezicht
Tot voor kort:
Nu:
 Rol: Erebaan, lobbybaan
 Rol: Competentie, kunst, kunde
 Druk: Rustig op de
achtergrond, leuk, eervol,
ontspannen, doe ik er bij
 Aandacht: financiën,
productie, bouw, going
concern
 Positie RvB: afhankelijk van
geld en relatie met
professionals
fulltime job parttime uitgevoerd
 Druk: Zware
verantwoordelijkheid, echt
werk, leuk, vraagt aandacht
 Aandacht: idem + markt, zorg,
risico’s, reputatie,
zorgverzekeraar, bank
 Positie RvB: idem + zorg, positie
in de markt, ondernemen, crisis
Verantwoordelijkheden !
Wie is verantwoordelijkheid voor kwaliteit en
veiligheid van de zorg?
De Raad van Bestuur is eindverantwoordelijk!
Wat is dan de verantwoordelijkheid van
de Raad van Toezicht?
De RvT is ervoor verantwoordelijk, dat de RvB
haar eindverantwoordelijkheid voor kwaliteit
en veiligheid aantoonbaar waarmaakt!
En de professionals dan?
Grootste risico’s
IGZ-ervaring
 Vakmanschap (overwaardering), onvoldoende ervaring, geen
toetsing
 Niet doen wat we weten: richtlijnen, hygiëne, checklists, bundels
 Geen behandelplan, gebrekkige statusvoering
 Geen cultuur van op elkaar toezien
 Onderlinge verhoudingen: heet en koud conflict
 Gebrekkige samenwerking, domeinconflicten, onduidelijke TBV’s,
afstemmingsproblemen,
 Overdracht, coördinatie, informatie
 Verantwoording afleggen gebeurt niet
 Hokjesgeest: disciplines, afdelingen, lijn-staf, zorg-geld

Introductie nieuwe technologie en werkwijzen
 Onveilige cultuur, hiërarchische verhoudingen
 Geen lerende/voortdurend verbeterende cultuur
 Niet tijdig ingrijpen  “gekookte kikker syndroom”
Vraag aan de Raad van Toezicht
Is de Raad van Bestuur
“in control”?
Risico’s:
in beeld?
voorkómen?
tijdig onderkennen?
gevolgen minimaliseren?
Informatie: harde informatie
zachte informatie
Balans vertrouwen  controle
Balans tussen vertrouwen en controle
vertrouwen
controle
intrinsieke motivatie
ruimte, vrijheid
vrijwillig, veilig
patiënt motiveert
vBi n Bu
MS
+
RvB
+
(RvT)
+
(IGZ)
extrinsieke motivatie
keurslijf
verplicht
reputatie is leidend
wantrouwen, defensief
vBu n Bi
PM: pers, politiek, IGZ
Toezicht is gebaseerd op vertrouwen, tenzij….
10
Governance van kwaliteit en veiligheid
!! Belang van de patiënt is leidend !!
 Professionals:
vakmanschap, professioneel kwaliteitsysteem
samenwerken,
elkaar aanspreken,
verantwoording afleggen
 Raad van Bestuur: - sleutelvraag: “in control”? -
Q/PV is kerntaak !!
stimuleren/faciliteren, resultaatgericht sturen/verbeteren
verantwoording vragen, risicomanagement
!! soft signals, harde/zachte informatie, pluis – niet pluis
+ - niet accepteren van het niet-acceptabele,
- zo nodig tijdig en hard ingrijpen
 Raad van Toezicht:
“wakker geworden”: dilemma’s RvT
toezicht op eindverantwoordelijkheid van RvB,
informatieprotocol, risicomanagement
!! soft signals, harde/zachte informatie, pluis – niet pluis
geen erebaan, kunde + kunst, fulltime baan parttime uitgevoerd
+ “Bring the patient in the room”
IGZ-handhavingkader, april 2011
Wat is: “in control”?
Twee vragen: Kan Raad van Bestuur wel “in control”zijn?
Kunnen deze crises ook bij ons voorkomen?
 Visie, strategie, keuzen, doelstellingen, ambitieniveau 
vertaald naar werkeenheden (gebalanceerd!)
 Alle noodzakelijke systemen aanwezig en functionerend:
structuur en proces
 Verantwoordingssysteem: balanced score card, vooral
uitkomsten x doelen, audits, certificatie, , incidenten,
calamiteiten, IGZ
 Risicomanagement: kans x ernst  actie
 Persoonlijkheid, relaties, zichtbaarheid, rondlopen, blamefree
 Soft signals, pluis – niet pluis
 Open over dilemma’s
Deming: “Drive fear
“out of the organisation”
 Paradigma goed-slecht?, of: goed-beter? Kansen benutten!
 Zo nodig tijdig en hard ingrijpen
PARADIGMA KWALITEIT
Goed-Slecht
+
Goed-Beter
+
goed
-
-
slecht
Controle
straf
t
Vertrouwen
leren, verbeteren
Paradigma van kwaliteit
- goed-slecht versus goed-beter
- statisch versus dynamisch
P50
f
f
80%
5%
-
20%
+Q Wat is de norm?
+ Q
Informatie aan RvT:












“informatieprotocol”
Harde en zachte informatie: gebalanceerd + risicomanagement
Gekoppeld aan doelstellingen (normering)
Trends (vergelijken met jezelf) en benchmarks (vergelijken met de beste 10%)
Van RvB, maar ook: overleg met OR, CR, MSB, MT
Werkbezoeken, presentaties uit huis
Externe rapporten: IGZ, WA-verzekeraar
Patiëntveiligheid: S&S: statistiek + story-telling: calamiteiten
Dilemma’s waar de Raad van Bestuur mee worstelt
Vermoeden van disfunctioneren
Landelijke ontwikkelingen (abonnement, via RvB)
Discussie: “Bring the patient in the room”
Verplichte lectuur:
- Governancecode
- IGZ-toezichtkader bestuurlijke verantwoordelijkheid
- Toolkit Toezicht Zorg (Nationaal Register c.s.)
Bestuur en Toezicht van Kwaliteit en Veiligheid
Zo nodig tijdig en hard ingrijpen! Waarom eigenlijk?
 handhaaft normen en waarden: behoud van cultuur
 voorkomt normvervaging: einde gedoogbeleid
accepteren van het niet-acceptabele
 grote voorbeeldwerking, straalt breed uit
(je hoeft het maar één keer te doen!)
 schept duidelijkheid
 dwingt respect af, toont lef
 geeft ruimte en energie voor leren en verbeteren
“high trust, high penalty”
Indien niet…………………….Cultuur 
Wat is kwaliteit? (IOM, 2001)
Voor elk zorgproces zes doelstellingen:
Zorg
voor de patiënt
moet zijn:
• Veilig
• Effectief
• Efficiënt
• Tijdig
• Voor ieder gelijk
• èn: Patiëntgericht
Kwaliteitsmanagement
Toezicht
ZV, IGZ
Competenties
normeren + maatstaf
toetsen
externe
verantwoording
verspreiden:
intern/extern
meten:
indicatoren
intern/extern
verbeteren
herontwerpen
borgen
Aanjagen
intern/extern
Kwaliteitsmanagement
is net als financieel management
en veiligheidsmangement
en risicomanagement
en personeelsmanagement
en marketingmanagement
onderdeel van gewoon management = leiderschap
Management = planmatig en systematisch
• normeren
• meten
• verbeteren/herontwerpen,
= jaarlijkse beleids• borgen
en begrotingscyclus
• verspreiden
• toetsen
• verantwoording afleggen
Kernvraag voor de Raad van Toezicht
Is de Raad van Bestuur
“in control”?
Risico’s:
in beeld?
voorkómen?
tijdig onderkennen?
gevolgen minimaliseren?
Informatie: harde informatie
zachte informatie
Balans vertrouwen en controle