Transcript KN GQTH GD - Trường THPT Lê Thánh Tôn

CHI HỘI KHOA HỌC TÂM LÝ- GIÁO DỤC
Trường THPT Lê Thánh Tôn
CHÀO MỪNG KỶ NIỆM NGÀY
NHÀ GIÁO VIỆT NAM
20/11/2011
Đặt vấn đề
Nhiệm vụ chủ yếu của người giáo viên là dạy
học và giáo dục học sinh. Để thực hiện tốt
nhiệm vụ đó, trong quá trình dạy học - giáo
dục, giáo viên không chỉ đơn thuần sử dụng
nội qui, qui chế, điều lệ trong việc thực hiện
chương trình, kế hoạch dạy học – giáo dục,
mà còn phải xử lý nhanh chóng và hợp lý
những tình huống sư phạm xuất hiện trong
quá trình dạy học - giáo dục.
Tình huống SP là gì ?

Tình huống sư phạm (THSP) được hiểu là tình huống có vấn đề
trong hoạt động sư phạm. Đó là toàn bộ những sự việc, hiện tượng,
sự kiện bất ngờ, những nghịch lý nảy sinh trong HĐSP đòi hỏi tập
thể hay cá nhân nhà SP phải suy nghĩ, tìm kiếm sử dụng các
phương tiện, phương pháp cách thức mới để giải quyết chúng một
cách tối ưu, nhằm thực hiện có hiệu quả mục tiêu dạy học - giáo
dục.

Như vậy, THSP chỉ xuất hiện khi có nội dung, một nhiệm vụ nào đó
trong quá trình DH-GD cần được giải quyết hoặc tháo gỡ. THSP là
một dạng đặc biệt của mối quan hệ giao tiếp giữa người GD và
người được GD. Trong đó, để giải quyết tình huống, nhà GD phải
cần đến tri thức mới, cách thức mới chưa hề biết trước đó, còn ở
đối tượng GD là nhu cầu nhận thức hoặc hành động trong tình
huống tương ứng.

Kết quả việc giải quyết những tình huống SP sẽ là sự thỏa mãn
(hoặc chưa thỏa mãn) những mâu thuẫn đã nảy sinh do thực tiễn
DH-GD đặt ra, đồng thời cùng với nó là sự gia tăng những tri thức
mới, những phương thức hành động mới với chủ thể GD và đối
tượng GD.
MỤC TIÊU

Nhận thức được các vấn đề về THSP
(Khái niệm, phân loại, qui trình xử lý 01
THSP…).

Nắm chắc qui trình giải quyết 01 THSP.

Vận dụng sáng tạo qui trình để giải quyết
các THSP nảy sinh trong quá trình DHGD.
TÌNH HUỐNG 1:
KHI HỌC SINH ĐẾN MUỘN
(Nhóm : Lý, Hóa , Sinh, Thể dục)
- Trường hợp thứ nhất:
Giờ học bắt đầu được 15 phút. Một học sinh đến muộn và
xin vào lớp. Thầy, cô chọn cách xử lý nào dưới đây? Tại
sao?
1. Giáo viên hỏi: “Tại sao bây giờ mới đến, có biết vào học từ
mấy giờ không? Học hành vậy thì làm sao mà tốt được”, rồi
mới nói với giọng bực tức: “Vào đi”.
2. Nhất định không cho học sinh vào lớp, phạt đứng ngoài cửa
đến hết tiết học.
3. Nhẹ nhàng ra hiệu cho học sinh vào lớp, tiếp tục giảng bài
bình thường. Hết tiết học GV gọi học sinh lên, tìm hiểu nguyên
nhân đi học muộn của HS, từ đó có biện pháp giáo dục phù
hợp.

Trường hợp HS đó lần đầu tiên đi học muộn thì nhắc
nhở, động viên, khuyến khích em ấy đi học đúng giờ và
không quên nhắc học sinh mượn vở của bạn để chép lại
phần bài học không được nghe vì đi muộn.

Trường hợp HS đó thường xuyên đi học muộn, GV cần
tìm hiểu đúng nguyên nhân và có biện pháp khắc phục
phù hợp với nguyen nhân. Cụ thể:

Nếu học sinh ấy thường xuyên đi học muộn do ngủ quên
thì cũng có thể nhờ các em ở gần nhà qua rủ em đó đi
học cùng.

Nếu học sinh ấy thường xuyên đi học muộn do gia đình
khó khăn, sáng dậy HS phải làm nhiều việc giúp đỡ gia
đình xong mới được đi học có thể cử các bạn trong lớp
đến phụ giúp, chia sẻ công việc với bạn để bạn bớt công
việc được cùng đến lớp đúng giờ.


Nếu HS học sinh ấy thường xuyên đi học muộn do gia
đình khó khăn, nhà xa trường, xe đạp cũ, thường xuyên
hư hỏng, không có tiền sửa cần huy động các bạn trong
lớp đóng góp hỗ trợ bạn mỗi người hai, ba nghìn để bạn
có tiền sửa xe đạp, hết hư hỏng, đi học đúng giờ.

Nếu HS ham chơi, lười học cần phối hợp giáo viên chủ
nhiệm với tập thể HS, gia đình đề giáo dục…
Chú ý: Đối với cả lớp, GV cần nêu tác hại của việc đi học muộn
và nhắc nhở các em đi học cho đúng giờ, chấp hành tốt kỷ luật
của Nhà trường. Giáo viên cần phải tỏ ra nghiêm khắc để học
sinh hiểu rằng sẽ không dễ dàng bỏ qua cho những học sinh
không chấp hành kỷ luật.

Trường hợp thứ hai:
Tiết học còn 15 phút nữa là hết giờ. Một học sinh tới
muộn và xin vào lớp. Thầy, cô chọn cách xử lý nào
dưới đây? Tại sao?
1. Giáo viên hỏi “Tại sao bây giờ mới đến, có biết sắp
hết giờ rồi không?. Học hành vậy thì làm sao mà tốt
được” và nói với giọng bực tức: “Thôi vào đi ,được
tí nào hay tí ấy ”.
2. Không cho học sinh vào lớp, phạt đứng ngoài cửa
đến hết tiết học mới được vào lớp.
3. Ra mời học sinh xuống phòng giám thị, hết giờ lên
học tiếp, rồi tiếp tục giảng bài

Trường hợp HS đó lần đầu tiên đi học muộn thì nhắc nhở,
động viên, khuyến khích em ấy đi học đúng giờ và không quên
nhắc học sinh mượn vở của bạn để chép lại phần bài học
không được nghe vì đi muộn.

Trường hợp HS đó thường xuyên đi học muộn, GV cần tìm
hiểu đúng nguyên nhân và có biện pháp khắc phục phù hợp
với nguyen nhân. Cụ thể:

Nếu học sinh ấy thường xuyên đi học muộn do ngủ quên
thì cũng có thể nhờ các em ở gần nhà qua rủ em đó đi
học cùng.

Nếu học sinh ấy thường xuyên đi học muộn do gia đình
khó khăn, sáng dậy HS phải làm nhiều việc giúp đỡ gia
đình xong mới được đi học có thể cử các bạn trong lớp
đến phụ giúp, chia sẻ công việc với bạn để bạn bớt công
việc được cùng đến lớp đúng giờ.

Nếu HS học sinh ấy thường xuyên đi học muộn do gia
đình khó khăn, nhà xa trường, xe đạp cũ, thường xuyên
hư hỏng, không có tiền sửa cần huy động các bạn trong
lớp đóng góp hỗ trợ bạn mỗi người hai, ba nghìn để bạn
có tiền sửa xe đạp, hết hư hỏng, đi học đúng giờ.

Nếu HS ham chơi, lười học cần phối hợp giáo viên chủ
nhiệm với tập thể HS, gia đình đề giáo dục…

Chú ý:

Đối với cả lớp, GV cần nêu tác hại của việc đi học
muộn và nhắc nhở các em đi học cho đúng giờ,
chấp hành tốt kỷ luật của Nhà trường. Giáo viên
cần phải tỏ ra nghiêm khắc để học sinh hiểu rằng
sẽ không dễ dàng bỏ qua cho những học sinh
không chấp hành kỷ luật.

Cần góp ý với giám thị : Đối với những HS đi
học quá trễ thì cho học sinh đó ngồi đợi ở
phòng giám thị hết tiết mới cho lên lớp không
nên cho lên lớp như vậy làm ảnh hưởng tới lớp
học
Nếu học sinh ấy thường xuyên đi học muộn do ngủ quên
thì cũng có thể nhờ các em ở gần nhà qua rủ em đó đi học
cùng. Đối với cả lớp, GV cần nêu tác hại của việc đi học
muộn và nhắc nhở các em đi học cho đúng giờ, chấp hành
tốt kỷ luật của nhà trường. Giáo viên cần phải tỏ ra nghiêm
khắc để học sinh hiểu rằng sẽ không dễ dàng bỏ qua cho
những học sinh không chấp hành kỷ luật.
* Cần góp ý với giám thị : Đối với những HS đi học quá trễ
thì cho học sinh đó ngồi đợi ở phòng giám thị hết tiết mới
cho lên lớp không nên cho lên lớp như vậy làm ảnh hưởng
tới lớp học+
TÌNH HUỐNG 2
(Nhóm Toán, Tin)
Tại lớp 12A1, trường THPTDL Lê Thánh Tôn, vào giờ Tin
học, GV yêu cầu học sinh cả lớp nộp vở để kiểm tra việc ghi
chép bài của các em. Lớp có 38 học sinh thì chỉ có 28 em nộp
vở.
Trước tình huống đó, thầy, cô chọn cách xử lý nào dưới đây?
Tại sao?
1.
2.
3.
GV tìm ra 10 học sinh chưa nộp vở và khiển trách ngay trước
lớp, lần sau nếu còn vi phạm thì không cho vào lớp học.
GV yêu cầu em nào chưa nộp vở thì buổi học sau tự giác nộp.
GV mời những học sinh chưa nộp vở cuối giờ ở lại, tìm nguyên
nhân và có biện pháp xử lý cụ thể phù hợp với từng HS.
TÌNH HUỐNG 3
(Nhóm Toán, Tin)
Thời gian một buổi dạy nghề là 90 phút. Khi giáo viên Tin
học đã vào dạy được 30 phút thì có 9/20HS/một suất học mới
đến học. GV hỏi lí do đến lớp học trễ, học sinh nói: “Do phải
thuê sân đá bóng, đội trước đá trễ, các em này cũng phải đá
trễ theo nên vào lớp muộn”.
Trước tình huống đó, thầy, cô chọn cách xử lý nào dưới
đây? Tại sao?
1.
2.
Không cho những HS này vào học tiếp vì làm xáo trộn lớp
học, ảnh hưởng đến kết quả học tập của cả lớp.
Vẫn cho học sinh vào phòng máy để thực hành và yêu cầu 9
em này ở lại học thêm 30 phút nữa. Báo cáo với GVCN đồng
thời theo dõi thời gian đi học của các học sinh vi phạm trong
những buổi sau. Nếu còn tiếp tục vi phạm thì yêu cầu học
sinh viết bản kiểm điểm và mời phụ huynh đến trường kết
hợp giáo dục.
TÌNH HUỐNG 4
(Nhóm Toán, Tin)
Tại lớp 12A1, vào giờ Tin học, GV gọi trò Thùy
lên kiểm tra bài cũ, nhưng em không thuộc bài. GV
hỏi lý do vì sao về nhà không học bài cũ, Thuỳ nói:
“Môn Tin là môn phụ nên em không học, em chỉ
học những môn thi tốt nghiệp thôi”.
Là GV dạy môn Tin học đó, thầy, cô chọn cách xử
lý nào dưới đây? Tại sao?
1.
Cho HS điểm 0, rồi yêu cầu HS về chỗ.
2.
Tỏ thái độ không hài lòng với HS, yêu cầu HS về nhà
phải học bài cũ, trả nợ vào giờ học sau. Sau đó GV
thường xuyên gọi HS lên bảng kiểm tra bài cũ ở các giờ
học tiếp theo.
3.
Trao đổi trực tiếp với học sinh vào cuối giờ, phân tích
cho học sinh hiểu ngoài những môn thi tốt nghiệp thì
những môn không thi tốt nghiệp – cụ thể là môn Tin học
có ý nghĩa như thế nào đối với bản thân học sinh trong
sự nghiệp tương lai và cuộc sống. Về phía GVBM sẽ
quan tâm hơn tới học sinh, trao dồi chuyên môn và
nghiệp vụ sư phạm để dạy học thật hay, hấp dẫn, hữu
ích đối với HS để học sinh yêu thích bộ môn và cố gắng
học tốt.
TÌNH HUỐNG 3: Khi thầy giáo đến lớp muộn (BTC)
Có một hôm, bận việc riêng đột xuất bạn đã đến muộn
10 phút. Khi vừa bước vào đến cửa lớp bạn thấy học
sinh nhốn nháo và reo hò cười nói xôn xao, tưởng rằng
chắc thầy giáo hôm nay không đến lớp dạy. Nếu gặp tình
huống này, là giáo viên bộ môn bạn xử lý như thế nào ?
1. Bạn lờ đi xem như không có việc gì xảy ra, vẫn bước
vào lớp bắt đầu tiết dạy như bình thường.
2. Tỏ thái độ bực bội trước mặt học sinh và cho cả lớp
nghe một bài giảng về thái độ tôn trọng thầy cô.
3. Bạn vào lớp bình thường, xin lỗi các em về việc đến
muộn của mình. Đồng thời cũng nhẹ nhàng nhắc nhở
học sinh về thái độ vừa rồi của các em là không đúng
và nhanh chóng ổn định lớp, bắt đầu bài giảng mới.
CÁC HƯỚNG GIẢI QUYẾT:
1) Nếu là giáo viên đứng lớp, bạn nên hiểu và thông
cảm cho hành động của học sinh tự quản, vì cũng
đã có một thời bạn như thế. Cho nên đừng vội đánh
giá học sinh, cũng đừng vội kết luận là thái độ thiếu
tôn trọng. Không đâu đó chỉ là những cảm xúc bồng
bột trẻ con của tuổi học trò. Ai đã từng trải qua một
thời học trò tinh nghịch chắc chắn đã có một lần
hưởng cảm giác sung sướng, hạnh phúc nhất khi
được thông báo của giám thị là lớp được tự quản
hay cho về nhà hôm nay do giáo viên bận việc đột
xuất, thì không ao ước gì hơn phải không các bạn.
Có nhiều giáo viên ứng xử theo cách này, nhưng
không ổn rồi, dưới cái nhìn của học sinh bạn là
người cực kỳ dễ tính, cũng không phải là cách xử lý
hay.
2) Nếu tỏ thái độ bực bội trước mặt học sinh
thì càng không đúng, lại bất lợi cho tiết dạy
của bạn. Bạn phải hiểu việc bạn đến muộn là
lỗi của bạn. Căng thẳng hơn, cho cả lớp
nghe một bài giảng về đạo đức thì càng làm
cho học sinh tức cười và làm ảnh hưởng
đến mối quan hệ thầy trò, làm mất thời gian
của bạn. Bạn vô tình gây ra một bầu không
khí căng thẳng làm bất lợi cho tiết học tiếp
theo, chưa chắc lần sau các em sẽ không reo
hò nữa khi bạn đến muộn.
Tốt nhất, trong tình huống này dù có tự ái hay không
vừa lòng trước hành động của học sinh bạn vẫn vào lớp
bình thường, nhưng trước khi vào bài mới bạn thành thật
xin lỗi các em vì thầy có công việc đột xuất nên đã đến
muộn. Đồng thời nhẹ nhàng, khéo léo nhắc nhở học sinh
về hành động bộc phát của mình khi thấy giáo viên đến
muộn, khuyên các em lần sau không nên làm như thế,
giao trách nhiệm cho lớp trưởng quản lý, nhắc nhở học
sinh khi lớp tự quản và bạn nên nhanh chóng ổn định
lớp đi vào bài giảng mới, với tâm lý thoải mái để tiết học
được thành công.+
TÌNH HUỐNG 4:
Khi HS từ chối thực hiện yêu cầu của cô
(BTC)
Khi bước vào dạy tiết 3, bạn nhìn thấy bảng chưa lau
và mấy mẩu giấy vụn còn nằm rải rác trên nền lớp học,
bạn gọi một học sinh ngồi ở đầu bàn trên cùng lên xóa
bảng và nhặt những mẩu giấy vụn đó đi. Nhưng vừa dứt
lời thì em học sinh đó đứng lên và nói: “Thưa cô, em
không vứt giấy ra lớp và hôm nay cũng không phải đến
phiên em trực nhật”. Nói xong, học sinh đó ngồi xuống.

CÁC HƯỚNG GIẢI QUYẾT:
1. Phê bình em học sinh đó và dứt khoát yêu cầu em
phải lên nhặt giấy vụn để đảm bảo uy tín của cô.
2. Gọi em khác hoặc em trực nhật lên dọn.
3. Không nói gì thêm mà lẳng lặng bước lên bục
giảng xóa bảng và cúi xuống nhặt mấy mẩu giấy
vụn bỏ vào sọt rác. Sau đó bạn bắt đầu bài giảng
một cách bình thường như không có chuyện gì xảy
ra.
4. Bạn sẽ nói rằng: “Vậy thì em có thể làm giúp cô
được không?” Sau đó bạn nên khen ngợi em học
sinh đó đồng thời nhắc nhở người trực nhật lần sau
rút
kinh
nghiệm+
TÌNH HUỐNG 5: Khi học sinh xé bài kiểm tra tại lớp
(BTC)
Trong tiết trả bài kiểm tra lớp 11B2 mới vừa xong,
bạn quay lên bục giảng để bắt đầu bài mới thì bỗng
nghe tiếng xé bài “xoạt, xoạt” ở phía dưới của lớp. Bạn
quay lại thấy Mỹ Linh đang xé và vò giấy bài kiểm tra 1
điểm của mình trước sự ngơ ngác của tập thể lớp. Khi
giáo viên hỏi tại sao em xé bài? Mỹ Linh trả lời rất tự
nhiên “bài của em thì em có quyền xé”. Là giáo viên bộ
môn, trước sự việc đó bạn xử lý như thế nào ?
1. Bạn không nói gì, quay trở lên bục giảng để bắt
đầu
thực
hiện
bài
mới
2. Bắt học sinh đó đứng lên, phê bình gay gắt trước
tập thể lớp và ghi vào sổ đầu bài, học sinh thiếu tôn
trọng giáo viên.
3. Bạn tạm thời bỏ qua, để thực hiện bài giảng, sau
đó gọi riêng em đó giải thích đúng, sai trong hành
động của mình để giúp em nhận ra khuyết điểm. Sau
đó động viên em lần sau cố gắng.

Quá trình đứng lớp, bạn thường phải đối mặt với những
học sinh yếu kém, lại ngang ngạnh, nhiều khi tỏ ra xem
thường kỷ luật, thiếu tôn trọng giáo viên. Nếu không
nghiêm khắc thì sẽ bị học sinh xem thường và tiếp tục
có những hành động không đúng mực. Trước hành
động của học sinh như thế, chắc chắn làm thầy, cô ai
cũng tức giận, mặc dù học sinh có “biện minh” là bài
điểm kém hay bài của mình, muốn làm gì thì làm, thế
nào đi nữa thì không nên xử sự như thế, vì đây là lớp
học, cô giáo đang trên lớp, bài vừa được cô giáo trả lại,
nếu hành động như thế, thì thiếu tôn trọng. Nếu bỏ qua,
các học sinh khác sẽ nghĩ gì khi chứng kiến hành động
vô lễ đó mà cô giáo không dám làm gì ?

Bạn phê bình gay gắt học sinh đó trước tập thể lớp, thái
độ nghiêm khắc là cần thiết, nhưng phải giữ “hòa khí”.
Bạn nên tìm cách nhẹ nhàng để khuyên bảo và cần thiết
nhất là nên để sau buổi học mời em đó nói riêng, rút kinh
nghiệm không nên để trường hợp đó lặp lại. Cho nên cách
này cũng không được.

Tạm thời bỏ qua, nhưng bạn nên dành vài phút xuống chỗ
em học sinh đó để phân tích hành động vừa rồi của em là
không đúng. Giả sử, nếu em là một giáo viên như cô, có
một học sinh làm việc đó ngay trước mặt em, thì em nghĩ
sao? Nhưng thôi, dù sao em cũng đã trót làm, lần đầu tiên
cô thông cảm, cô không trách em, nhưng tránh để không
có lần sau. Cô tin em sẽ làm được. Đồng thời, hẹn học
sinh đó hết tiết học này gặp cô để trao đổi tiếp. Bạn luôn
nhớ rằng, phải khéo léo nhắc nhở, giải thích cho em đó
hiểu chỗ sai bài của mình. Khuyên em phải cố gắng học
thật tốt, cô hy vọng bài kiểm tra lần sau chắc được như
mong muốn.+
TÌNH HUỐNG 6: Khi học sinh trong giờ học môn văn
lại mang bài tập toán ra để giải (BTC)
Cô Lan nổi tiếng là người rất thương học sinh và cũng là
người nghiêm túc trong công việc. Cô dạy môn văn ở
một lớp 12. Do áp lực thi vào đại học nên bất cứ giờ học
văn nào của cô, các em cũng lén lôi đề toán ra để giải.
Cô rất buồn, nhưng vì thương học sinh nên thường chỉ
nhắc nhở mà không nỡ lần nào phạt nặng.
Một hôm, Cô lại bắt gặp và nhắc nhở nhưng các em vẫn
lén cúi xuống bàn giải tiếp. Ở vào địa vị của Cô Lan, bạn
sẽ
xử
lý
thế
nào?
1. Tiếp tục cho qua vì có nhắc cũng vô ích và nghĩ
rằng các em không học thì ảnh hưởng trực tiếp đến
quyền
lợi
của
các
em
mà
thôi.
2. Nhắc nhở nghiêm khắc hơn và nói sẽ báo lại với
giáo viên chủ nhiệm và ghi vào sổ đầu bài phê bình
các em thiếu ý thức, không tôn trọng giáo viên.
3. Nhắc nhở các em không tiếp tục làm bài mà chú
ý vào nghe giảng. Cuối giờ học, bạn dành ra vài
phút để tâm sự với các em để tìm nguyên nhân và
giúp các em tìm ra phương pháp học tập thích hợp
nhất.

Trong cuộc đời làm thầy, còn hạnh phúc nào hơn
khi mỗi lần lên giảng bài bạn luôn nhận được sự chú
ý, tập trung nghiêm túc của học sinh. Nhưng không
hiểu vì lý do gì mà hiện tượng học sinh “rì rầm”, làm việc
riêng trong giờ học đã trở thành một căn bệnh “cố hữu”
mà đôi khi các thầy cô “cao tay” mấy cũng phải chịu
thua. Vẫn biết rằng đó không hẳn là học sinh không tôn
trọng mình nhưng nhiều thầy cô giáo đã tỏ ra rất bực bội
và quyết định những biện pháp xử lý kiên quyết. Trong
trường hợp Cô Lan, dù không vừa lòng về việc học sinh
không “toàn tâm, toàn ý” vào học môn của Cô, hơn nữa
lại còn mang bài của môn khác ra giải, nhưng vì thương
học sinh nên cô vẫn bỏ qua. Vì ý nghĩ trong lớp của Cô
dạy đa số học sinh đăng ký thi đại học khối A, B nên cô
vẫn
đành
chấp
nhận
chuyện
đó.

Chắc rằng nhiều người sẽ không ủng hộ cách “chiều” học
sinh của cô Lan. Và dù có là người “dễ tính” nhất cũng khó
lòng chấp nhận cách xử lý theo phương án 1. Đó là sự nhân
nhượng một cách quá đáng và rất dễ khiến học sinh “được
đằng chân, lân đằng đầu”. Dần dần sẽ nảy sinh tâm lý không
tôn trọng thầy cô và môn học mà cô hướng dẫn.
Là người “cứng rắn” hơn, bạn có thể chọn cách xử lý 2. Bạn
hoàn toàn có quyền làm điều đó vì thực tế là bạn đã “nhắc
nhiều lần mà học sinh vẫn tái phạm”. Nhưng hãy cố gắng
cảm thông với nỗi lo lắng về chuyện học hành của học sinh.
Bạn biết rằng đó chẳng qua cũng chỉ là biện pháp “bất đắc dĩ”
để đối phó với áp lực của các môn học kia chứ không hoàn
toàn là do học sinh không tôn trọng bạn. Vậy có nên trách
phạt các em quá nặng nề vì một lý do “có vẻ chính đáng” ấy”?

Lựa chọn cách xử lý tế nhị, kiên quyết mà
có tình là giải pháp tốt nhất trong tình huống
này. Bằng những lời tâm sự nhẹ nhàng nhưng
thẳng thắn bạn sẽ cho các em hiểu rằng việc
làm của các em là chưa hợp lý và đó cũng
không phải là cách học hay. Bạn có thể nói: “Cô
biết các em rất lo lắng cho việc học tập của
mình nhưng tận dụng thời gian trên lớp của
môn này để học môn kia là một cách học thiếu
khoa học. Vì như vậy các em sẽ không thể tiếp
thu bài học của cô trên lớp và về nhà đương
nhiên lại phải mất nhiều thời gian để học lại mà
chưa chắc là đã hiệu quả.

Hơn nữa, cô rất thương các em, có thể thông cảm được
nhưng nếu người khác nhìn thấy sẽ coi thường cô.
Chính vì vậy theo cô, giờ lên lớp môn học của cô các em
nên tập trung vào để lĩnh hội kiến thức tổng quát nhất.
Sau đó khi về nhà các em chỉ cần một thời gian ngắn để
ôn lại là có thể nhớ được. Còn toàn bộ thời gian ở nhà
các em dồn vào ôn môn học chuyên của mình. Cô tin
rằng với sự cố gắng của mình, các em sẽ hoàn thành tốt
các môn học”.
Bằng những lời lẽ nhẹ nhàng, chân tình của một
người thầy có kinh nghiệm, có trách nhiệm, chắc chắn
bạn sẽ khiến các em “tâm phục, khẩu phục”. Và các em
sẽ kính trọng bạn hơn vì nhận thấy ở bạn tinh thần trách
nhiệm và tình yêu thương học sinh hết mực.+
TÌNH HUỐNG 6: Khi học sinh đề nghị đổi GV
(Nhóm CD, Sử, T.Anh)
Bạn là giáo viên chủ nhiệm của lớp 12A. Ngay giữa
học kỳ I, trong một lần sinh hoạt lớp, em lớp trưởng
đứng lên thay mặt cả lớp đề đạt với cô giáo chủ
nhiệm về việc đổi thầy giáo dạy môn Vật lý.
Lý do các em đưa ra là thầy dạy khó hiểu, lại hay có
những lời mạt sát, xúc phạm đến các em. Bạn biết là
những lời nói của các em về thầy dạy Lý không hoàn
toàn sai sự thật. Hơn nữa, với cương vị là một GVCN của
một lớp cuối cấp, bạn cũng rất lo lắng cho kết quả học
tập của các em, khi mà kỳ thi tốt nghiệp THPT và kỳ thi
Đại học sắp đến. Bạn phải làm thế nào đây để vừa giữ
được mối quan hệ tốt đẹp với đồng nghiệp, vừa đảm bảo
quyền
lợi
của
học
sinh?

Bạn chọn cách nào trong 3 cách xử lý sau:
1.
Bạn gạt phắt ngay đề nghị của các em, cho rằng như thế là
các em đã thiếu tôn trọng thầy giáo của mình, lười học, lười suy
nghĩ rồi đổ lỗi cho thầy. Không kiềm chế được có giáo viên còn
“chua cay”: “Sao các anh chị không đề nghị Ban Giám hiệu
(BGH)
đổi
luôn
tôi
đi?”
2. Bạn tỏ ra thông cảm với nỗi khổ đó của học sinh phải chịu
đựng và hứa sẽ ngay lập tức đề nghị lên BGH đổi một giáo viên
khác dạy giỏi hơn. Và bạn sẽ tranh thủ (có giáo viên còn nhân dịp
này) “bồi thêm” những câu không tốt về đồng nghiệp trước mặt
học
sinh.
3. Bạn tổ chức họp lớp, tìm hiểu thêm ý kiến, nguyện vọng của
các em. Nhưng dù thế nào bạn cũng giữ vững nguyên tắc không
đổi giáo viên. Bạn sẽ dùng lời lẽ đầy thuyết phục để phân tích
cho các em hiểu và thông cảm với thầy dạy Lý. Bạn hứa sẽ có
biện pháp góp ý với thầy giáo nhưng không quên nhắc nhở các
em cần chủ động suy nghĩ, không nên quá ỷ lại vào thầy giáo.

Trong tình huống này, bạn cần thể hiện thái độ
tôn trọng những nguyện vọng chính đáng của các
em, vì nó liên quan đến quyền lợi “sát sườn” là kết
quả học tập. Bạn nên lắng nghe một cách cẩn thận
và phải có phương án để thẩm định lại độ chính xác
của những lời phàn nàn đó. Bằng những lời nói nhẹ
nhàng, bạn có thể hỏi các em những “bằng chứng”
cụ thể về việc thầy giảng khó hiểu, khó tiếp thu. Nếu
lý do thực sự chỉ ở vấn đề phương pháp, bạn sẽ
giải thích cặn kẽ để các em hiểu, từ đó cố gắng tìm
ra cách học chủ động hơn. Bạn cũng có thể nêu ra
các dẫn chứng về kết quả học tập môn Lý ở các lớp
khác cũng do chính thầy dạy. Chắc chắn các em sẽ
không thể bỏ qua những lời có sức thuyết phục và
cách phân tích sự việc thấu đáo của bạn. Bằng sự
khéo léo của mình bạn hoàn toàn có thể làm tròn
trách nhiệm của mình trong mối quan hệ với đồng
nghiệp và với học sinh thân yêu.+
TÌNH HUỐNG 7: Dạy thay đồng nghiệp bị ốm (BTC)
Một lần do đồng nghiệp của bạn bị ốm phải nghỉ dạy, bạn
được phân công dạy thay. Sau khi kết thúc bài giảng, bạn
hỏi các em: “Thầy dạy thế các em có hiểu bài không?”. Các
em trả lời: “Thầy dạy hay lắm ạ. Cô A. dạy chúng em chẳng
hiểu gì cả. Hay là thầy dạy luôn lớp em đi ạ”.
Vào tình huống này bạn chọn cách xử lý nào trong 3 cách
sau:
1. Mỉm cười, im lặng không nói gì.
2. Phê bình các em, tỏ thái độ không thích khi các em nói
“xấu” cô giáo A.
3. Giải thích cho các em hiểu mỗi người có một phương
pháp dạy riêng, không nên phê phán cô A dạy không hay.

Chọn cách xử lý 3 là tối ưu. Trước hết, bạn nên mỉm
cười cám ơn các em đã chú ý lắng nghe bài giảng và
dành tình cảm cho thầy. Điều đó làm thầy rất hài lòng.
Sau đó bạn nhẹ nhàng giải thích cho các em hiểu mỗi
thầy cô giáo đều có một phương pháp dạy riêng nhưng
đều có chung một mục đích là giúp các em hiểu bài,
nắm vững được kiến thức. Chính vì vậy các em không
nên so sánh để rồi khen người này, chê bai người kia.
Bạn có thể nói: “Các em ạ, các em rất may mắn là đã
được học cô A, đó là một cô giáo có kinh nghiệm, có
trình độ chuyên môn cao, đã đào tạo được nhiều học
sinh giỏi, được học sinh nhiều thế hệ yêu quý, ngợi ca.
. Có thể là các em chưa quen với phương pháp dạy học của
cô nên các em cảm thấy khó khăn trong việc tiếp thu bài
giảng. Cách tốt nhất là các em nên trao đổi thẳng thắn với cô
để cô trò có thể hiểu nhau. Thầy tin rằng, với một giáo viên
luôn có tinh thần trách nhiệm cao như cô A, cô sẽ sẵn sàng
điều chỉnh phương pháp dạy để các em dễ hiểu hơn. Và theo
thầy các em nên chăm chú nghe cô giảng và có thể điều
chỉnh cách học của mình để làm sao đạt được kết quả cao
nhất”.
Với những lời lẽ thấu tình, đạt lý ấy, chắc chắn bạn sẽ được
các em yêu quý, tôn trọng không chỉ vì bạn dạy hay mà chủ
yếu là vì sự tôn trọng học sinh và đồng nghiệp của bạn.+


a)
b)
c)
TÌNH HUỐNG 8: Tổ trực nhật chưa làm vệ sinh lớp
khi GV vào lớp
Bước vào lớp, bạn nhận thấy tổ trực nhật chưa làm
vệ sinh, lớp rất bẩn, bàn ghế không ngay ngắn. Bạn xử
lý thế nào?
Cách xử lý tình huống
GV phê bình tổ trực nhật, sau đó tiến hành giảng dạy
bình thường
GV yêu cầu HS ra ngoài và yêu cầu tổ trực nhật vào
làm vệ sinh lớp sạch sẽ rồi mới cho HS vào học
GV yêu cầu HS ở từng bàn tự xếp bàn, ghế cho ngay
ngắn, sau đó tiến hành giảng dạy, yêu cầu tổ trực nhật
làm ngay việc vệ sinh lớp trong giờ ra chơi để giờ sau
có lớp học gọn gàng, sạch sẽ.+
TÌNH HUỐNG 9: Lớp mất trật tự khi GV vào lớp)
(Nhóm CD, Sử, T.Anh)
Đầu giờ vào lớp diễn ra cảnh tượng : Em đứng, em ngồi
nhốn nháo gây mất trật tự thậm chí có nhiều em không biết
cả sự có mặt của GV trong lớp. Hãy xử sự tình huống trên
như thế nào để ổn định được lớp một cách nhanh chóng ?
CÁCH GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG :
Với thái độ nghiêm túc GV đứng trên bục giảng mắt
nhìn thẳng về phía HS và chờ cho đến khi cả lớp ổn
định xong trật tự mới chào HS và cho các em ngồi. Sau
đó mời cán sự lớp nhắc lại nội quy nhà truờng cho cả
lớp cùng nghe. Sau đó mời một HS nêu những tác hại
của việc không thực hiện nội quy giờ học. GV chốt lại và
đề nghị cả lớp thực hiện nghiêm túc nội quy lớp học và
không tái diễn lại nữa.+
TÌNH HUỐNG 10:
HS làm việc riêng trong giờ học
(BTC)
a)
b)
c)
Trong khi giảng bài, Cô Lan phát hiện thấy 1 HS ở cuối
lớp đang mải làm việc riêng, không chú ý nhìn lên nghe
giảng. Nếu là cô giáo Lan, bạn sẽ xử lý như thế nào?
Xuống ngay chỗ HS đó, để phát hiện xem em HS đang
làm việc gì và sau đó phê bình luôn trước lớp.
Nhắc nhở luôn HS đó và yêu cầu em đứng lên nhắc lại
câu cô giáo vừa giảng. Nếu HS không nói được, cô phê
bình và cho điểm kém.
Xuống tận nơi xem HS đó đang làm việc gì và nhắc nhở
em phải tập trung vào nghe giảng, sau đó cô giáo trở lại
bục giảng và tiếp tục giảng bài.*

TÌNH HUỐNG 10 (Nhóm văn)
Trong lớp có 1 HS nam có cảm tình với 1 HS nữ
và ngược lại. Đầu năm học khi sắp xếp chỗ ngồi
theo sơ đồ lớp, HS đó trao đổi đề đạt nguyện vọng
với GVCN mong muốn được ngồi gần bạn nữ HS mà
mình có tình cảm. Vậy trước lời đề nghị đó GVCN sẽ
giải quyết như thế nào??

TÌNH HUỐNG 11 (Nhóm văn)
Trong giờ học, khi đặt câu hỏi gọi HS trả lời, HS A
không trả lời được. GVBM hỏi về phần chuẩn bị bài mới
và yêu cầu kiểm tra vở soạn. HS A trả lời: “Tối qua em
học bài xong em để vở soạn ở trên bàn, vì nhà em nấu
củi mà Dì lại không biết nên đem vở của em đi nhóm lửa
rồi”. Kèm với câu trả lời là thái độ bất cần và thiếu tôn
trọng GV. Vậy trước tình huống này GV sẽ làm gì với HS
đó trước tập thể lớp?
Hướng giải quyết:
-
-
Gặp GĐ xác minh lại sự việc
Sau đó tùy theo sự việc để giải quyết với HS
Nếu nguyên nhân từ GĐ thì sẽ nhắc HS ý thức ngăn nắp,
gọn gàng, giữ gìn vở, sách khi học tập
Nếu không đúng với lý do HS trình bày thì sẽ răn đe
nghiêm khắc với HS này. GV chỉ cho HS thấy được cái sai
khi bịa đặt lý do và thái độ vô lễ đối với GV.+

TÌNH HUỐNG 12 (Nhóm văn)
Đầu năm học, HS phải đóng rất nhiều khoản thu
(học phí, bảo hiểm, tiền quần áo TD, tiền đoàn phí,
hội phí …). Khi GV phụ trách nhắc nhở lớp đóng tiền
thì HS A chạy lại nói rằng: “cô ơi, bạn B nói là học
không ngu mà đóng tiền ngu người đó cô! “. Cả lớp
ôm bụng cười nắc nẻ. Đang đứng trước tập thể lớp
để chuẩn bị vào tiết học, GV đó sẽ ứng xử như thế
nào?
Hướng giải quyết:
- GV cần nhắc nhở HS đó về lời ăn, tiếng nói
- Giải thích rõ về các khoản thu để HS nhận thức
rõ, thấy được nghĩa vụ, trách nhiệm đóng góp
của mình đối với các nguồn thu+

TÌNH HUỐNG 13: Phụ huynh đánh con trước
mặt GV (BTC)
Một GVCN lớp 10 đến gia đình HS để thông
báo về khuyết điểm của học sinh Tùng ở trường
cho gia đình biết và để cùng kết hợp với GV và
nhà trường giáo dục HS, nhưng không ngờ phụ
huynh lại đánh con ngay trước mặt GV.
Nếu là GV đó, các thầy cô sẽ xử sự như thế
nào?
Cách xử lý tình huống
1)
- Ngăn lại và xoa dịu.
- Tỏ thái độ lấy làm tiếc và hứa hẹn sẽ cố gắng làm
cho em cải thiện
- Rút nhanh.
2)
Can ngăn và nhìn vào mắt phụ huynh để nhận biết
thái
độ
của
phụ
huynh
nếu:
a/ Phụ huynh đánh con do thói quen, sau khi được
can ngăn phụ huynh có thái độ ngượng ngùng, bối
rối thì chuyển sang thăm hỏi về gia đình mà đừng đả
động gì đến khuyết điểm của HS đó nữa, qua những
trao đổi chân tình về hòan cảnh gia đình từng bước
xen vào khuyết điểm của học sinh đó một cách tế nhị
b/ Phụ huynh đánh con để dằn mặt, áp đảo GV.
Chúng ta hết sức bình tỉnh mềm mỏng, xin lỗi phụ
huynh về sự làm phiền này để xem thái độ của phụ
huynh mà tiếp tục hay hẹn phụ huynh vào dịp khác
sẽ quay lại để cùng phụ huynh hợp tác giáo dục HS
3)
Can ngăn người phụ huynh đó ... và rồi ngồi lại
thảo luận với người phụ huynh và nói với họ rằng
cách giáo dục tốt nhất của chúng ta " đừng dùng
bạo lực để dạy trẻ, mà hãy dùng những lời khuyên,
lời động viên" để thôi thúc cho em HS đó ...
4) Nên can thiệp và không hài lòng với cách giải quyết
của phụ huynh
- Đưa ra lời khuyên cùng hợp tác chứ không nên
như vậy, vì sẽ gây khoảng cách giữa thầy - trò,
cha - con. HS sẽ trở nên bi quan hơn .+
TÌNH HUỐNG 14: Khi học sinh nữ yêu thầy (BTC)
Là một thầy giáo trẻ, bạn được học sinh nữ trong lớp
mình chủ nhiệm tỏ ý cảm mến, thậm chí có em đã bộc lộ
tình cảm yêu đương rất “sâu sắc” với thầy.
Bạn chọn cách xử lý nào trong 4 cách dưới đây?
1. Bạn ngại ngùng, hạn chế tối đa những lúc phải tiếp
xúc trực tiếp với em học sinh đó, tìm mọi cách để “tránh
mặt”.
2. Bạn gặp riêng em học sinh đó nhắc nhở em chú tâm
vào việc học tập, không nên yêu đương quá sớm.
3. Bạn đề nghị Ban giám hiệu cho chuyển sang làm chủ
nhiệm một lớp khác.
4. Bạn coi như không biết, vẫn đối xử với em học sinh
đó bình thường như những học sinh khác cả trong lẫn
ngoài giờ.+
TÌNH HUỐNG 15: Khi có hiện tượng TN ngoài
trường đến đón đánh HS trong trường
(Nhom CD, Sử, T.Anh)
Do có sự xích mích, một số TN ngoài trường
đến chờ lúc tan học sẽ đến đánh một HS lớp bạn
CN. Biết được sự việc trên, bạn sẽ xử lý thế nào?
Bạn chọn cách xử lý nào trong 3 cách dưới đây?
1)
2)
3)
Coi chuyện xích mích ngoài phạm vi nhà trường, không
có trách nhiệm giải quyết.
Nhắc nhở HS, cần hòa giải mâu thuẫn với bạn và không
được gây chuyện đánh nhau tại cổng trường.
Yêu cầu HS lưu lại trường. Cử lớp trưởng về ngay
(hoặc gọi điện thoại) báo với GĐ đến đón con về, báo
với bảo vệ trường và giám thị giải tỏa nhanh đám TN
trên. Nếu thấy có dấu hiệu còn có khả năng số người
trên tìm cách đón đánh thì gọi điện cho công an địa
phương báo cáo tình hình và mong có sự can thiệp kịp
thời.+
TRÂN TRỌNG
CÁM ƠN SỰ CHÚ Ý VÀ THAM GIA CHIA SẺ
TÍCH CỰC CỦA QUÝ THẦY/CÔ!