Transcript Sınıf Yönetiminin Temelleri

Sınıf Yönetiminin Temelleri
Dr. Berna Bridge
Dokuz Eylül Üniversitesi
Eğitim Fakültesi
Sınıf Yönetimi Kavramı
Okulların yönetimi:
Eğitimi yönetme
Sınıfların yönetimi + öğretim
= öğretmenin etkililiği
Yönetim bilimi
Sınıf Yönetimi Kavramı
Başlangıçta öğrenci disiplini kavramıyla
eşanlamlı - ancak bu tanım dar anlamlı bir
tanımdır.
Sınıf yönetimi etkili öğrenme çevresinin
oluşturulması ve yönetimidir.
Sınıf Yönetimi Kavramı
Sınıf yönetimi, sınıfta belli koşullar
sağlayarak ve belli kurallar geliştirerek,
öğretme ve öğrenme ortamının yönetilmesidir.
(Duke, 1979)
Öğrenme ve öğretme ortamının sağlanması,
sınıfta düzenin oluşturulması anlamını
taşımaktadır.
Sınıf Yönetimi Kavramı
Sınıf yönetimi, sınıf kurallarının belirlenmesi,
bir şekilde yönetilmesi ve öğrenci
davranışlarının denetlenerek olumlu bir
öğrenme ikliminin geliştirilmesi sürecidir.
Sınıf Yapısının Özellikleri
Sınıf yönetimi sınıfın yapısal özelliklerine göre
şekillenir: (Weinstein, 1996)
Çokboyutluluk: Sınıfta aynı anda çok değişik
etkinlikler bir arada yapılmaya çalışılır. (kitap
okuma, yazı yazma, tartışma gibi)
Yakınlık: Olayların anında oluşması. (şikayet,
duygusal zorbalık, kavga gibi) Öğretmenin her
bir olayla anıında ilgilenmesi ve çözmesi
gerekir.
Tahmin edememe: Ne kadar iyi planlama
yapılırsa yapılsın, sınıf olaylarının önceden
tahmin edilmesi olası değildir. Sınıf olaylarını
kestirememe öğretmeni tüketmektedir.
Açıklık: Sınıf olaylarında gizlilik yoktur.
Ortak tarih: Sınıf aile gibidir. Herşey
birlikte yaşanır.Sınıfın belleği sınıfta yaşanan
olayların bugününe ve geleceğe yönelik
etkilerini değerlendirmemize yardımcı olur.
Sınıf yönetimi, eğitim bilimleri alanında 1980’li
yıllardan sonra hızlı gelişim gösteren bir bilim
dalıdır.
Yararlandığı Bilim Dalları
Eğitim yönetimi ve denetimi
Eğitim programları ve öğretim
Psikolojik danışmanlık ve rehberlik
Eğitim Yönetimi ve Denetimi
Sınıf yönetimi okul yönetiminin sınıfa
uygulanması olarak görülebilir.
Öğretmen sınıfta güç ve otoritesini kullanır.
Öğrenci davranışlarını yönetmeye çalışır.
Katılımcı ve demokratik yönetimin sınıf
ortamına uygulanması eğitim yönetimi ve
denetimiyle ilgilidir.
Sınıfta zaman yönetimi, sınıfın fiziki
organizasyonunun yönetimi, sınıf iklimi,
sınıftaki çatışmaların yönetimi ve öğretmenin
liderliği gibi konular eğitim yönetimi ve
denetimini ilgilendiren konulardır.
Eğitim Programları ve Öğretim
Sınıf yönetimi = Öğretimin yönetilmesi
Sınıf bir eğlence ve dinlence merkezi
değildir.
Etkili sınıf yönetimi, öğretim boyutu üzerinde
yoğunlaşmaktadır.
Öğretmenin otoritesini kullanmada veya sınıf
kuralarını uygulamada başarılı olması,etkili bir
sınıf yöneticisi olduğunu göstermez.
Öğretmen girdiği dersin amaçlarına uygun,
öğrenciye bilgi, beceri ve davranışlar
kazandırmıyorsa etkili bir öğretmen değildir.
Uygun materyallerin hazırlanması ve kullanılması, uygun öğretim teknik ve yöntemlerinin
kullanılması, öğretim ortamının tasarımı, öğrencinin öğrenme sürecine aktif katılımı önemlidir.
Öğretmen öğrenci merkezli yöntemleri kullanmıyorsa dersi çekici bulmayan öğrenci sınıfın
düzenini bozucu davranışlar gösterebilir.
Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik
Yönetim uygulamalarının başarısı, insan
doğasını çok iyi çözümlemeye bağlıdır.
İlişki yönetimi, iletişim, motivasyon, öğrenci
davranışlarının yönetimi, öğrencilerin
davranışlarını etkileyen psikolojik faktörler…
Çocuk ve ergen psikolojisi farklıdır.
Sınıf yönetiminde karşılaşılan en önemli
sorunlardan biri, istenmeyen davranışların
önlenmesi ve değiştirilmesidir.
Öğrenci için ihmal edilme en büyük cezadır.
Aşırı kaygılı, hiperaktif, çok özel sorunları
olan öğrencilerle özel olarak ilgilenmek gerekir.
Sınıf Yönetiminin Özellikleri
Sınıf yönetimi okul yönetiminin daha dar bir
uygulama alanıdır.
Okulda uygulanan yönetim biçimi,doğrudan
sınıf yönetimini etkiler.
Okul kültürü ve iklimi sınıf yönetimini etkileye
bir faktördür.Okulun değerleri, gelenekleri,
okulda yaşanan olaylar ve okulun tarihi...
Okulun paylaşılan bir kültüre ve olumlu bir
iklime sahip olması, öğretmenin sınıf yönetimi
biçimini etkiler.
Sınıf yönetimi iki temel boyut üzerine
odaklanmıştır: Sınıf düzeni ve öğretim.
Toplumsal kültür sınıf yönetimini etkiler.
Katı kuraların uygulandığı bir toplumda veya
otokratik yönetim anlayışına sahip olan bir
toplumda sınıf yönetiminindemokratik olması çok
zordur.
Sınıf yönetimi bir ülkenin eğitim politikasına göre
farklılıklar gösterir. (Merkeziyetçi, yerinden
yönetim, ülkede uygulanan öğretim yöntemleri,
eğitim programlarının içeriği, yasalar...
Sınıf yönetimini etkileyen faktörler:
Aile, toplumsal kültür, ülkenin eğitim politikası,
kitle iletişim araçları (dış f), sınıfın fiziki düzeni,
öğrencilerin istek ve beklentileri, sınıf kuraları ve
öğretmenin yönetim biçimi (iç f)
Sınıf yönetimi biçimi öğrencilerin ihtiyaçlarına,
gelişim özelliklerine ve sınıfın düzeyine göre
farklılıklar gösterir.
Öğretmenin yönetim yaklaşımı, sınıf yönetimini etkileyen kilit faktördür. (sınıf iklimi, disiplin anlayışı, demokratik veya otokratik sınıf…)
Sınıf yönetimi öğrencilerin olumlu davranışlarının sürdürülmesi ve olumsuz davranışlarının
değiştirilmesini amaçlar.
SY de başarı öğretimin yönetimine bağlıdır.
Öğretmenin girdiği ders konusunda yeterli
olması ve iyi bir alan hakimiyetine sahip olması
gerekir.
Her ortamda geçerli olabilecek en etkili ve
tek bir SY yaklaşımı yoktur. Ortama, ulusal ve
yerel kültüre, öğrencilerin düzeyine ve sınıfın
grup yapısına göre etkili olabilecek SY yaklaşımları bulunabilir.
SY etkili bir sınıf liderliğini gerektirmektedir.
Geleneksel sınıf yönetiminde öğretmen
yönetsel gücü kullanırken, etkili sınıf yönetiminde liderlik gücü kullanılır.
Sınıf Yönetiminin Boyutları
Sınıfın fiziksel ortamının yönetimi: Temizlik,
oturma düzeni
Öğretimin yönetimi: Yıllık, ünite, günlük planlar, öğretim materyallerinin sağlanması, yöntem, dikkati derse çekebilme, derse katılımı
sağlama
Zaman yönetimi: Zamanın iyi planlanması,
ders konuları arasında pürüzsüz geçiş, devamsızlığın önlenmesi
Sınıfta ilişki yönetimi: Kuraların belirlenmesi,
uygulanması, iletişim yönetimi
Öğrenci davranışlarının yönetimi: Olumlu sınıf
iklimi, sınıf liderliği,istenmeyen davranışların
değiştirilmesi
Sınıf Yönetimi Modelleri
Tepkisel Model: İstenmeyen davranışa karşı
tepki. En yagın model. (klasik model - ödül,
ceza) Öğretmen gruptan çok bireye yönelir.
Bazen kullanılabilir.
Önlemsel model: Hata yapmama anlayışı. İstenmeyen davranışların öngörülmesi, ortaya
çıkmadan önce önlenmesi. Bireyden çok gruba
yönelik. En sık kullanılmasında fayda vardır.
Gelişimsel Model: Öğrencilerin fiziksel, psikolojik, etik, duygusal, sosyal gelişimlerini temel alır. Yine sık kullanılmalıdır.
Bütünsel Model: İlk üç modelin sentezi.
Her ortamda geçerli olabilecek mükemmel bir
SY modeli yoktur. Bu dört model ayrı ayrı ya
da birlikte kullanılabilir.
Geleneksel Sınıf Yönetimi Yaklaşımının İlkeleri
Birinci amaç düzeni korumak. (Düzen odaklı)
Öğrenci düzene feda edilir.
Öğretmen derse başlamadan önce tüm öğrencilerin dikkatini derse çekmelidir. (Dışsal
güçler kullanır)
 Öğretmen istenmeyen davranışa hoşgörülü
değildir, dersi kesip emirler yağdırabilir.
Çağdaş Sınıf Yönetimi Yaklaşımının İlkeleri
Diğer adı mükemmel SY. (MSY)
Öğrenciyi sürekli ders içeriğine çekme konusunda çaba harcanır. (İçsel denetim ön planda)
MSY’nin Hedefleri
Öğrencinin dikkatinin sağlanması:
(Uygulamada %100 mümkün değildir) Düşük
hedefler düşük beklenti riskini oluşturur.
Öğrenci motivasyonu: Ödül ve ceza gibi dışsal
motivasyon yerine içsel motivasyonu hedefler.
(Öğrenmeye istek yaratmak, merak yaratmak)
Öğrencinin özdenetimi: Zorlayıcı güç kullanmadan öğrenci üzerinde özgüven ve sorumluluk
geliştirme.
Özgüven birlikte planlama yapmak, karar
vermek, özdeğerlendirme yapmakla sağlanabilir. Öğrenci başkalarına olduğu kadar
kendine karşı da sorumludur. Öğrenci kendi
öğrenme sorumluluğunu üstlenir.
SY’inde Öğretmenin Eylemleri
İyi bir sınıf yöneticisi:
Sınıfta düzeni bozucu davranışları önceden
sezer, düzensizliğe götürecek yolları tıkamaya
çalışır. (Farkındalık)
Öğrenciyi merkeze alır, onunla ilişki kurar.
Öğrenciye dikkat eder.
SY ve Öğretim
Sınıfta başarının iki temel öğesi:
Düzen
Öğrenme
Düzen, sınıf yönetimine, öğrenme de öğretime
hizmet etmektedir.
Ders esnasında en düşük düzeyde bir düzensizlik bile dersin verimini düşürmekte ve öğrencinin dikkatini zayıflatmaktadır.
SY, öğrenci nasıl derse yoğunlaşır sorusuna
yanıt aramaktadır.
Öğretim, öğrenci nasıl öğrenir sorusuna yanıt
arar.
SY, öğretim için gereksinme duyulan öğretimsel zamanı oluşturmaya yardımcı olmaktadır.
Düzen sağlama, öğretimin ön koşuludur. Düzensiz ve karmaşık bir sınıf ortamında öğrenci
öğrenme üzerinde yoğunlaşamaz.
Düzen ve öğretim eşzamanlıdır.
Öğretmen, öğretim zamanının çoğunu sınıf
düzenini sağlamaya harcarsa, öğretim için
ayrılmış zamanı azaltmış olur.
Öğretime ayrılan zamanın yetersizliği, öğretmenin sınıf yönetimindeki başarısızlığını gösterir.
Bütüncül SY
SY, yalnızca sınıfta disiplin sağlama değildir.
Öğrencilerin psikolojik gereksinmeleri, kişilik
gelişimleri de Sy’dir.
Öğretmen ve öğrenci arasında kurulan olumlu
ilişkidir.
Olumlu ve destekleyici bir çevre yaratılır.
Öğrencilerin psikolojik gereksinmeleri sağlanır.
Kişiliklerine saygı gösterilir. Böylece öğrenciler daha iyi öğrenirler.
BSY, en uygun öğrenmeyi sağlayacak öğretimsel yöntemlerden yaralanır.
Öğrenciler için davranış ölçütleri geliştirilir,
güvenilir bir sınıf ortamı oluşturulur, grupla
ilgilenilir.
Geleneksel SY’nde sorun çözme teknikleri
kullanmaktan çok istenmeyen davranışların
durdurulması üzerinde durulmaktadır. Oysaki,
BSY kalıcı çözümler üretmeyi hedefler.
Başarılı bir SY, etik değerler, doğru iletişim,
olumlu bir beden dili, öğrencilerin duygularının
anlaşılması, yönetilmesi ve
en çok da mesleki heyecan ve idealist bakış
açısı ile sağlanır.