Transcript Document
ECON1221 - Ekonomi 1 D E RS 3 ES N E K L İ K Mankiw 2007, BL. 5 Dr. Emin Köksal Hatırlatma 2 Fiyat Arz Denge Denge fiyatı 2.00 Denge miktarı Talep Miktar 0 Dr. Emin Köksal 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Giriş 3 Esneklik arz & talebi daha derin değerlendirmemize yardımcı olur. Esneklik, alıcıların ve satıcıların değişen piyasa koşullarına nasıl tepki verdiklerinin bir ölçüsüdür. Bazı ürünlerindeki ciddi fiyat artışları talep edilen miktarı düşürmezken, aynı durum diğer bazı ürünlerde kayda değer miktar düşüşlerine sebep olur. Ders boyunca iki temel esneklik türünden bahsedeceğiz: 1. 2. Talebin fiyat esnekliği Arzın fiyat esnekliği Dr. Emin Köksal 1. Talebin fiyat esnekliği 4 Talebin fiyat esnekliği, bir malın fiyatındaki değişimin o malın talep edilen miktarını ne kadar değiştirdiğinin bir ölçüsüdür. Talebin fiyat esnekliği, fiyatta meydana gelen yüzde değişimin talep edilen miktarda yarattığı yüzde değişimi ile ilişkilidir: %Δmiktar TFE %Δfiyat Örneğin, sodanın fiyatındaki %20’lik bir artış talep edilen miktarı %10 düşürüyorsa, %Δmiktarsoda %10 TFEsoda 0 ,5 %Δfiyat soda %20 Dr. Emin Köksal 1. Talebin fiyat esnekliği (dvm…) 5 Talep aşağıdaki koşullarda daha esnek olur: söz konusu ürünün yerine kullanılabilecek ürünlerin sayısı arttıkça söz konusu ürün lüks bir ürün ise daha uzun vadede Talep eğrilerini esneklikleri bakımında ikiye ayırabiliriz: Esnek olmayan talep eğrisi Fiyat değişimleri talep edilen miktarda güçlü değişimlere sebep olmaz. Talebin fiyat esnekliği 1’den küçüktür. Esnek talep eğrisi Fiyat değişimleri talep edilen miktarda güçlü değişimlere sebep olur. Talebin fiyat esnekliği 1’den büyüktür. Dr. Emin Köksal 1. Talebin fiyat esnekliği (dvm…) 6 Esnek olmayan talep eğrisi (<1) Fiyat 5 4 1. %25’lik bir fiyat artışı. . . Talep 0 90 100 Miktar 2. . . . talep edilen miktarda %10’luk bir düşüşe sebep oluyor. Dr. Emin Köksal 1. Talebin fiyat esnekliği (dvm…) 7 Esnek talep eğrisi (>1) Fiyat 5 4 Talep 1. %25’lik bir fiyat artışı . . . 0 50 100 Miktar 2. . . . talep edilen miktarda %50’lik bir düşüşe sebep oluyor. Dr. Emin Köksal 1.1. Talebin fiyat esnekliği için bir uygulama 8 Sigaranın toplumsal zararlarının bir çok kesim tarafından anlaşılıp kabul edilmesi, hükümetleri bu konuda bir takım düzenlemeler yapmaya itti: fiyat ve fiyat dışı düzenlemeler. Sigaranın fiyatının yükseltilmesinin veya kullanımının azaltılması yönündeki kampanyaların tüketim miktarı üzerindeki etkileri nelerdir? Bir talep şeması üzerinde nasıl gösteririz? Sigaranın talebinin fiyat esnekliği hakkında ne söyleyebiliriz? Dr. Emin Köksal 1.1. Talebin fiyat esnekliği için bir uygulama (dvm…) 9 Sigaranın talep eğrisi (esnek olmayan talep eğrisi) (<1) Fiyat 3. Fiyatı arttırmak yerine talep azaltılırsa . . . 5 4 1. %25’lik bir fiyat artışı. . . Talep1 Talep2 0 70 90 100 Miktar 2. . . . talep edilen miktarda %10’luk bir düşüşe sebep oluyor. Dr. Emin Köksal 4. . . . talep edilen miktarda %30’luk bir düşüşe sebep oluyor. 2. Arzın fiyat esnekliği 10 Arzın fiyat esnekliği, bir malın fiyatındaki değişimin o malın arz edilen miktarını ne kadar değiştirdiğinin bir ölçüsüdür. Arzın fiyat esnekliği, fiyatta meydana gelen yüzde değişimin arz edilen miktarda yarattığı yüzde değişim ile ilişkilidir: %Δmiktar AFE %Δfiyat Örneğin, sodanın fiyatındaki %20’lik bir artış arz edilen miktarı %5 arttırıyorsa, %Δmiktarsoda %5 AFE soda 0 ,25 %Δfiyat soda %20 Dr. Emin Köksal 2. Arzın fiyat esnekliği (dvm…) 11 Esnek olmayan arz eğrisi (<1) Fiyat Arz 5 4 1. %25’lik bir fiyat artışı. . . 0 100 110 Miktar 2. . . . arz edilen miktarda %10’luk bir artışa sebep oluyor. Dr. Emin Köksal 2. Arzın fiyat esnekliği (dvm…) 12 Esnek arz eğrisi (>1) Fiyat Arz 5 4 1. %25’lik bir fiyat artışı . . . 0 100 200 Miktar 2. . . . Arz edilen miktarda %100 artışa sebep oluyor. Dr. Emin Köksal 2. Arzın fiyat esnekliği (dvm…) 13 Arzın esnek oluşu üreticilerin ürettikleri ürünün miktarını değiştirebilme olanağı ile sınırlıdır. Deniz kenarındaki alanların arzı sınırlı ve dolayısı ile esnek değildir. Kitaplar, otomobiller gibi imalat ürünlerinin arzı daha esnektir. Uzun vadede arzın daha esnek olduğundan bahsedebiliriz: Yeni teknolojiler, alternatif ürünler, üretim kapasitesinin genişletilmesi vs. gibi şartlar arzı daha esnek kılar. Dr. Emin Köksal 2.1. Arzın fiyat esnekliği için bir uygulama 14 Çiftçiler için iyi bir haber aynı zamanda kötü haber de olabilir mi? Mevcut tohumlardan çok daha verimli melez tohumlar geliştirildiğinde, çiftçilere ve tahıl piyasasına ne olur? Arz ve talep eğrilerinden hangisi kayar? Hangi yöne kayar? Çiftçilerin toplam geliri artar mı, azalır mı? Tahıl ürünlerinin talebi esnek midir, değil midir? Dr. Emin Köksal 2.1. Arzın fiyat esnekliği için bir uygulama(dvm…) 15 Tahılın Fiyatı 2 …fiyatlarda büyük düşüşlere yol açar . . . 1.Talep esnek olmadığı zaman, arzda meydana gelen artış ... … Arz1 Arz2 3 2 Talep 0 Dr. Emin Köksal 100 110 Tahıl miktarı 3. . . . ancak oransal olarak satışta daha az bir artış yaratır. Sonuç olarak, gelir 300-TL’den 220-TL’ye düşer. Dersin anahtar kavramaları 16 esneklik (elasticity) Talebin fiyat esnekliği (price elasticity of demand) Arzın fiyat esnekliği (price elasticity of supply) Dr. Emin Köksal