Transcript Fitoterapija na BHP - Фармацевтски факултет

ФИТОТЕРАПИЈА НА
БЕНИГНА ХИПЕРПЛАЗИЈА
НА ПРОСТАТА (БХП)
Проф. д-р Светлана Кулеванова
Институт за фармакогнозија
Фармацевтски факултет, УКИМ, Скопје
Простата




Prostata e `lezda so glemina na orev
(5
x 3-4 cm), smestena pome\u zadniot del na
mo~niot meur i ureterot.
Izgradena od dva lobusi, obikoleni so
nadvore[en sloj na tkivo. Go obikoluva
ureterot.
Простата
Primarnata funkcija na prostata e
zgolemuvawe na sekreti vo semenata
te~nost vo tekot na ejakulacijata.
Vo `ivotot na sekoj ma` ovaa `lezda
pominuva niz dva periodi na rastewe:
1. Rano vo pubertetot,
2. Okolu 25 godina - ovoj rast trae
dolgo i obi~no zavr[uva so BHP.
Простата


Mазните мускули на уретерот
претставуваат внатрешен
уринарен свингтер.
Под простатската жлезда се
наоѓа мускулна дијафрагма која
функционира како екстерен
уринарен свингтер.
 Овој свингтер го обиколува
уртерот и е под рефлексна и
под воњна контрола.
Свингтер
Простата
Vo tekot na `ivotot na ma`ot prostata mo`e
da bide izlo`ena na razli~ni
zaboluvawa, no dve se osobeno
zna~ajni:
Нормална
простата
- benigno zgolemuvawe na prostata
(BHP),
- малигно zgolemuvawe na prostata
(kancer).
Benignoto zgolemuvaweto na prostata e
del od procesot na streewe.
Зголемена простата ја афектира
функцијата на сфингтерите.
БХП
Klini~ka slika na BHP


Иnfekcija na `lezdata prostata, нејзино zgolemuvawe i prisustvo na benigen
tumor.
Patolo[ka BHP се карактеризира со зголемен број на стромални и
епителни клетки. Бидејќи простата го опфаќа уретерот, зголемувањето
може да предизвика:





Дисурија – тешко и болно уринирање,
Миктурија – често мокрење,
Ноктурија – ноќно мокрење,
Олигурија – намалено мокрење.
Две компоненти се значајни при вакви симптоми:



обструкција на течењето на урината,
отежнато и болно уринирање,
поголема фреквентност на уринирањето,
многу поглема ургентност за уринирање.
Статична обструкција како последица од зголемување на жлездата, и
Динамична обструкција, што се должи на активацијата на мазните мускули на
мочниот меур.
Корекцијата на состојбите значи парцијално или потполно одстранување
на простата.
Tretman na BHP
Улога на тестостеронот:
Tестостерон стимулира раст на простата. Во
простатските клетки под дејство на ензимот
5a-редуктаза се конвертира во
дихидротестостерон (DHT), активен облик на
хормонот.
Активираниот тестостерон (DHT) се врзува за
специфични рецептори во простатата што
доведува до:
• зголемување на протеинската синтеза,
• зголемување на клеточен метаболизам, и
• зголемување на клеточна делба.
(при БХП концентрацијата на DHT e
zgolemena 4-6 pati).
Tretman na BHP
Ковенционални пристапи во третманот:
 Употреба на лекови:
 што ја менуваат активноста и концентрацијата на тестостеронот
преку инхибиција на 5a-редуктаза што резултира во намалувањето
на големината на жлездата, и има значење кај статичната
обструкција, и
 користење на a1-адренорецепторни антагонисти, што влијае на
динамичната обструкција, со намалување на тонусот на мазните
мускули на простата.

Alternativno, mo`e da se namali sintezata na testosteronot so estrogeni
hormoni, kako vtorostepena reakcija od inhibicijata na osloboduvaweto na
gonadotropin oslobduva~kiot hormon (GnRH) od hipotalamusot i/ili
osloboduvaweto na luteiniziraчkiot hormon-osloboduva~ki hormon (LHRH).
(Analozite na LHRH stimuliraat formirawe na testosteron vo testisite).
Fazi vo razvojot na BHP:

I. Stepen: nema zabele`livi poremetuvawa. Protok na urinata e
ml/s. Nema zaostanata urina.
> 15

II. Stepen: minlivo zabele`livi poremetuvawa, protok na urina
ml/s; malku ili voopшto netrabekuliran mo~en meur.
> 10-15

III. Stepen: trajno zabele`livi poremetuvawa, protok na urina
ml/s; zaostanata urina > 50 ml; trabekuliran mo~en meur.
< 10

IV. Stepen: trajno zabele`livi poremetruvawa, protok na urina
< 10
ml/s; zaostanata urina > 100 ml; dilatiran mo~en meur; urinarna
retencija.
Fitoterapija na BHP



Fitoterapevtski agensi pretstavuvaat skoro polovina (50%) od
medikamentite [to se izdavaat za tretman na BHP vo Italija, sporedeno so
5% na a-adrenergi~nite antagonisti i 5% na inhibitori na 5a-reduktaza.
Vo Germanija i Avstrija fitoterapijata na BHP pretstavuva terapija od prv
izbor za poblagi do umereni formi na BHP i pretstavuva 90% od
medikamenti [to se prepi[uvaat ili prepora~uvaat za tretman na BHP.
Vo SAD fitoterapevtskite preparati za tretman na BHP pove]e se sre]avaat
vo forma na dиetетски saplementi (dodatoci во hrana).
Fitoterapija na BHP
Rastitelni drogi vo tretmanot na BHP
Народно име Латинско име
Африкански
компир
Hypoxis rooperi
Делови
што се
користат
Ризом
Глвни компоннти
Дози
Коприва
Urtica dioica
Корен
Африкаска
слива
Pygeum africanum Кора
Тиква*
Cucurbita pepo
Семе
Стероиди, масни киселини,
10 g
протеински супстанции, γ-токоферол.
Сабал палма
Serenoa repens
Плодови
Стероиди, флавоноиди, масни
киселини, полисахариди.
Фитостероли, лигнани,
полисахариди.
6 – 10 g
Стероиди, лектини,
полисахариди.
Фитостероли, тритерпеноиди,
масни киселини.
4–6g
10 – 20 g
1–2g
Fitoterapija na BHP
Bazi~ni aspekti na dejstvoto na pove]eto herbalni BHP preparati se:

Inhibicija na enzimot 5a-reduktaza (rezultati od in vitro strudii), blokiraj]i ja
na toj na~in konverzijata na testosteronot vo dihidrotestosteron (glaven
stimulator na rastot na prostata),

Reducirawe na vrzuva~kata aktivnost na seks-hormon vrzuva~kiot
globulin (SHBG) za testosteronot.

Blokirawe na vrzuvaweto na dihidrotestosteronot za negovite
receptori.
Fitoterapija na BHP
- Sabal palma, pigeum i polen od
trevata (od vidot Lolium), go inhibiraat
enzimot 5a-reduktaza. Postojat dva
izomeri na enzimot: tip 1 i tip 2, od koi tip
2 e glavno prisuten vo prostatata.
- Nekolku lignanski komponenti od
korenot na kopriva imaat sposobnost da
reduciraat vrzuva~ka aktivnost na sekshormon vrzuva~kiot globulin (SHBG) za
testosteronot.
- Sabal palma i semki od tikva imaat
sposobnost da reduciraat vrzuvawe na
dihidrotestosteronot za negovite
receptori, so [to go spre~uvaat negovoto
stimulira~ko dejstvo vrz rastot na
prostata.
Serenoa repens, (Sabal serrulata, Saw palmetto),
Arecaceae, sabal palma
Sabal palma nativno raste vo jugoisto~niot
del od SAD, Florida, ju`na Karolina.
Serenoa repens, (Sabal serrulata, Saw palmetto),
Arecaceae, sabal palma
Дрога: plod
Хемиски состав:

Masni kiselini (20%) (oleinska,
miristinska, laurinska, stearinska,
palmitinska),

Fitosteroli (sitosterol, kampesterol,
cikloartenol) i sitosterolski derivati,

Органски киселини (кафена,
хлорогенска, антранилна),

Полисахариди,

Танини,

Eтерично масло (околу1,5%),

Флавоноиди.
b-sitosterol
Serenoa repens, (Sabal serrulata, Saw palmetto),
Arecaceae, sabal palma
Механизам на дејство:

za aktivni kompenti se smetaat fitosterolite i masnite kiselini.
Bazi~ni aspekti na dejstvoto na sabal palmata se:

Inhibicija na enzimot 5a-reduktaza (rezultati od in vitro strudii), blokirajќi ja na toj
na~in konverzijata na testosteronot vo dihidrotestosteron (glaven stimulator na rastot
na prostata),

Blokirawe na vrzuvaweto na dihidrotestosteronot za negovite receptori.
Дополнителни аспекти на дејството се:

Анти-инфламаторно дејство преку инхибиција на ензимите циклоксигеназа
(COX) и 5-липоксигеназа (5-LOX),

Способност да ги отпушта мазните мускули на мочниот меур преку блокада
на калциумовите канали што оди во прилог на една a-адренергична
антагонистична активност.
Serenoa repens, (Sabal serrulata, Saw palmetto),
Arecaceae, sabal palma
Можен механизам на дејство на сабал палма
Serenoa repens, (Sabal serrulata, Saw palmetto),
Arecaceae, sabal palma
Klini~ka efikasnost:

Nema somnenie vo efikasnosta na sabal palmata !!!

Во една систематска ревијална студија биле опфатени резултати од 18 студии
од кои 16 биле двојно-слепи:
- se izveduvale vo period od 4-48 nedeli,
- vklu~ile vkupno 2939 ispitanici.
- bile randomizirani i placebo kontrolirani.

Биле евалуирани клинички резултати преку следење на уролошки симптоми
преку уродинамични мерења:



Податоците покажале дека сабал палмата е супериорна во однос на плацебо и е
ефективна на ниво на ефикасноста на финастерид во подобрувањето на уролошките
симптоми и во подобрувањето на на уринарниот проток кај пациенти со БХП.
Дрогата е подржана од Германската комисија Е во третманот на 1 и 2 степен на
БХП и во третманот на иритиран мочен меур.
Се уште нема Европска монографија за дрогата (НМРС/ЕМА).
Serenoa repens, (Sabal serrulata, Saw palmetto),
Arecaceae, sabal palma
Несакани ефекти/контраиндикации:

Можни се благи нарушувања на ГИТ, но генерално многу подобро се поднесува
во споредба со финастердот.

Ne predizvikuva impotencija, namaluvawe na libidoto, ne go menuva nivoto na
specifi~nite antigeni na prostata.
Preparati i dozi:

1-2 g /den surova droga

360 mg/ден липостеролски екстракт стандардизран на 85-95% масни киселини и
стероли.

Водени екстракти не содржат липофилни активни компоненти и затоа не се
препорачуваат за употреба.
Pygeum africanum (Prunus africanum), Rosaceae,
afrikanska sliva, pigeum
Pigeum e dрво што нативно расте во
Африка. Dostignuva vo височина до
30 m. Se karakterizira so mali, ovalni i
ko`esti listovi i со темно кафена или
темноцрвено-кафена кора на
стебло и гранки со слаб мирис на
HCN.
Pygeum africanum (Prunus africanum), Rosaceae,
afrikanska sliva, pigeum
Хемиски состав:

Фитостероли (b-ситостерол,
b-ситостерил гликозид, b –ситостерон),

drugi steroli i steroidni derivati,

triterpenski pentacikli~ni kiselini (ursolna,
oleanolna, nivni homolozi),

alkoholi ( osobeno dokazanol),

masni kiselini so С12-С22 nizi, palmitinskata
kiselina e dominantna.
Урсолна киселина
Oleanolna kiselina
Pygeum africanum (Prunus africanum), Rosaceae,
afrikanska sliva, pigeum
Механизам на дејство:

Mehanizmot na dejstvoto ne e sosema razjasnet.

Nekolku mehanizmi mo`at da pridonesat vo terapevtskite efekti, kako [to se:

Инхибиција на пролиферацијата на простатски фибробласти преку
инхибиција на факторите за раст,

Анти-инфламаторна активност (инхибиција на LOX),

Слаба инхибиција на 5a-редуктаза.

Има позитивен ефект врз мочниот меур: го штити од негативното влијание
на слободните радикали и од деградитивните ензими.
Pygeum africanum (Prunus africanum), Rosaceae,
afrikanska sliva, pigeum
Можен механизам на дејство на пигеум
Pygeum africanum (Prunus africanum), Rosaceae,
afrikanska sliva, pigeum
Klini~ka efikasnost:

vo literatirata se objaveni rezultati od kratkoro~ni studii vo traewe vo prosek okolu 60
dena.

Studiite se karakteriziraat so varijacii vo eksperimentalniot dizajn, so razliki vo
koristenite fitoterapevtski sredstva i vo tipot na obrabotenite rezultati.

Vo meta analiza na 18 randomizirani kontrolirani испитувања vo koi bile vklu~eni
1562 ma`i, vo period od 30 dena, pigeum poka`al sredno izrazen efekt vrz
podobruvaweto na uroloшkite simptomi i urinarniot protok.

Nokturija bila reducirana 19%,

Резидуалниот волумен на урина 24%,

Пикот на уринарниот проток бил покачен 23%.

Немало фекти врз влуменот на аденомот.
Nesakani efekti:

Pigeum ne razviva poseriozni nesakani efekti. Kaj nekoi pacienti bile registrirani
glavobolka i gastrointestinalni тегоби.
Pygeum africanum (Prunus africanum), Rosaceae,
afrikanska sliva, pigeum
Preparati i dozi:

naj~esto se koristi lipofilen (lipiden i sterolski) ekstrakt (koncentracijata na aktivi
komponenti treba da bide:

6,2% masni kiselini

10,7% steroli, koncentracijata на b-sitosterol mo`e da odi do 15,7%,

2% sitosteрon,

2,9% ursolna kiselina,

0,7% oleanolna kiselina,

0,39-0,64% dokazanol.

Вобичаена доза на липофилен екстракт:

100-200 mg/ден, 6-8 недели.
Препарати:

Tadenan® (Франција и други Европски земји).

Urosal®, ..... (регистриран кај нас).
Urtica dioica, Urticae radix, Urticaceae,
koren od kopriva
Kako droga se koristi koren od kopriva.
Главни компоненти:

Polisaharidi,

Лektini,

Сterioli i nivni glikozidi
sitosterol,
sitosterol-3-D-glukozid),

Лигнани,

Масни киселини,

Скополетин и др. i dr.
(3b-
b-sitosterol
Urtica dioica, Urticace radix, Urticaceae,
koren od kopriva
Механизам на дејство:
 Се уште не се ознати сите активи компоненти и целокупниот механизам на дејство.






редуцира врзување на тестостеронот за секс-хормон врзувачкиот глобулин (SHBG),
инхибира дејство на ензимот простатска ароматаза, одговорен за конвезија на
тестостерон во естроген што се доведува во врска со сознанијата дека БХП се
карактеризира со зголемување на естроген:андроген односот,
блокира врзувањето на епдермалниот фактор на раст (EGF) (што го продуцвират
клетките на простата) за неговите рецептори што резултира во супресија на
клеточниот метаболизам во клетките на простата и во намалување на растот,
покажува анти-инфламаторна ативност преку инхбиција на COX и LOX и
продукција на цитокини, но и преку инхибиција на протеолитичкиот ензим
хумана леукоцитна еластаза (HLE) што е инволвиран во создавањето на
инфламаторните процеси во урогениталниот тракт,
инхибира 5a-редуктазата (слабо).
не влијае на врзувањето на дихидротестостерон за неговите рецептори.
Urtica dioica, Urticace radix, Urticaceae,
koren od kopriva
Можен механизам на дејство на корен од коприва
Urtica dioica, Urticace radix, Urticaceae,
koren od kopriva
Клиничка ефикасност:
 Според Германската комисија Е коренот од коприва се препорачува во
третманот на миктурија како последица од БХП, 1 и 2 степен.
 drogata mo`e samo da gi olesni simptomite na zgolemena prostata no ne i
da go namali volumenot na zgolemenata prostata.
 za efikasnosta na koprivata nema takvi dokazi kako [to e slu~ajot so sabal
palmata ili so pigeumot.
 brojot na kontrolirani klini~ki studii e limitiran (4 dvojno-slepi, placebokontrolirani randomizirani studii), rezultatite se neubedlivi.
 vo opredeleni slu~ai dobieni se podobri rezultati pri kombinirawe na
ekstrakt od koren od kopriva so drugi drogi (sabal ili pigeum).
13 September 2011
EMA/HMPC/461160/2008
Committee on Herbal Medicinal Products (HMPC)
Community herbal monograph on Urtica dioica L., Urtica
urens L., their hybrids or their mixtures, radix
Draft
Европската моногрфија предвидува можност за употреба на корен од обична или
од мала коприва само во производство на традиционални хербални лекови:
 активен принцип може да биде иситнет корен од коприва, сув екстракт
подготвен од 20% или од 70% етанол или 20% метанол и течен екстракт подготвен
со 30% етанол.
 фармацевтска форма – чај или течни и цврсти препарати за орална употреба.
 индикации: третман на симптоми во долниот уринарен тракт поврзани со БХП, и
тоа само во случаи кога сериозни состојби се исклучени од соодветно медицинско
лице (доктор, специјалист уролог).
Urtica dioica, Urticace radix, Urticaceae,
koren od kopriva
Nesakani efekti/kontraindikacii:

Препаратите што содржат екстракт од корен од коприва добро се понесуваат.

Има случаи на недоволно уринирање, иритаци на кожа и гастрични тегоби.

Има податоци за интеракции на коренот од коприва со конвенционална
антихипертензвна, антидијабетска и диуретска терапија.
Препарато/дози:
- 4-6 g/ден дрога или сооветна доза екстракт.
Mo`e da se koristi vo forma na:
- te~en ekstrakt (1:1, 45% etanol, 1,5-7,5 ml)
- tinktura (1:5 40% etanol, 5 ml).
Polen
od Secale cereale i drugi trevi od Poaceae

Polen za ovaa namena главно se sobira od 'r`, Secale cereale, Poaceae.

Preparatite se dobivaat so mikrobiolo[ka digestija na polenot posle [to
sлedi vodena i potoa organska ekstrakcija , so aceton.

Вкупниот екстракт од полен се состои од водена и од ацетонска фракција.
Ацетонската фракција содржи стероли. Екстрактот се стандардизира.
Механизам на дејство:

Aktivnite komponenti se uшte ne se definirani.

Неколку механизми можат да придонесат кон клиничката
ефикасност на поленот:
- анти-инфламаторна активност (инхибција на цитокини),
- инхибиција на 5a-редуктаза,
- блокада на a-адренергични рецептори.
Polen
od Secale cereale i drugi trevi od Poaceae
Можен механизам на дејство на полен од треви
Polen
od Secale cereale i drugi trevi od Poaceae
Клиничка ефикасност:

Според Германската комисија Е екстрактот од полен се репорачува во
третманот на миктурија како последица од БХП, 1 и 2 степен.

Податоци од 4 рандомизирани клинички студии во кои биле вклучени 444 мажи
и кои бил третирани во период од 12 до 24 недели, покажуваат дека:


Екстрактот од полен умерено ги подобрува уролошките симптоми и особено влијае
врз ноктуријата,
Екстрактот нема влијание врз уринарниот проток, резидуалниот волумен на урина
ниту на волуменот на самата жлезда.
Несакани ефекти/кoнтраиндикации:



Поленот се поднесува добро,
Несакани ефекти се многу ретки и слабо изразени,
Ретко се јавуваат гастроинтестинални тегоби и реакции на кожата.
Preparati/dozi:

prepora~ana doza e 80-120 mg ekstrakt /den, podeleno vo 2-3 edine~ni dozi.
Seme i maslo od tikva
Cucurbita pepo, Cucurbitaceae
Seme od tikva (Cucurbita pepo, Cucurbitaceae)
i masloto od semeto tradicionalno, dolgo se
koristat vo tretmanot na zgolemena
prostata.
Seme i maslo od tikva
Cucurbita pepo, Cucurbitaceae
Hemiski sostav:

Semeto sodr`i okolu 45% maslo, so
linolna (43-55%) i oleinska kiselina, so
tokoferol i osobeno steroli, za koi se
vrzuva dejstvoto.

Glavni sterolski komponenti se od
srijata:


D7-steroli (avenasterol, spinasterol),
D5-steroli (sitosterol, stigmasterol).
D7-avenasterol
D5-avenasterol
Механизам на дејство:
• Aktivni komponenti i механизмот na
дејството se u[te se nepoznati.
• Podobruvaweto na simptomite na BHP
se gleda na tonizira~kite efekti vrz
mo~niot meur i relaksacijata vo zadniot del
od meurot.
• D7-steroli so kompetitivni mehanizmi ne
dozvoluvaat vrzuvawe na
dihidrotestosteronot za negovite
receptori.
13 September 2011
EMA/HMPC/461160/2008
Committee on Herbal Medicinal Products (HMPC)
Community herbal monograph on Cucurbita pepo L., semen
Draft
Европска монографија (HMPC/EMA):
 Предвидена е употреба на само традиционални хербални лекови
 активен принцип - цело или сечено семе, густ или сув екстракт или
масло од семето.
 Препаратите можат да бидат во цврста или во течна форма,
 Индикациите за употреба опфаќаат третман на симптоми во долниот уринарен
тракт што се последица од БХП, во случаи кога сериозни состојби се исклучени од
соодветно медицинско лице (доктор уролог).
Seme i maslo od tikva
Cucurbita pepo, Cucurbitaceae
Klini~ka efikasnost:

spored Germanskata komisija E masloto i semeto od tikva se prepora~uvaat vo
tretmanot na mikturija kako posledica od BHP, 1 i 2 stepen i pri sostojbi na iritaran
мочен meur.

masloto i semeto od tikva gi namaluvaat pote[kotiite vrzani so zgolemena prostata no
ne dejstvuvaat na nejzinoto namaluvawe.

klini~ki studii koi vklu~uvaat ovaa droga se limitirani, iako ima podatoci deka mo`e
uspe[no da se kombinira so sabal i pigeum.
Nesakani efekti/kontraindikacii:

nema poznati.
Preparati/dozi:

10 g someleno seme na den.