Transcript xây dựng ntm 2010-2020: thách thức

BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN
ĐỊNH HƯỚNG
XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI
GIAI ĐOẠN 2011 – 2020
CƠ HỘI -THÁCH THỨC
Hồ Xuân Hùng
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT
ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN MỚI 2011 - 2020
“Xây dựng NTM có kết cấu hạ tầng KT-XH từng bước
hiện đại; Có cơ cấu kinh tế và các hình thức tổ chức
sản xuất hợp lý, gắn nông nghiệp với phát triển nhanh
công nghiệp – dịch vụ; Gắn PTNT với đô thị theo quy
hoạch; Xã hội nông thôn dân chủ, giàu bản sắc văn
hóa dân tộc; Môi trường sinh thái được bảo vệ; An
ninh trật tự được giữ vững; Đời sống vật chất và tinh
thần của người dân ngày càng được nâng cao”
(Nghị quyết 26-NQ/TW)
ĐẶC TRƯNG NÔNG THÔN MỚI VIỆT NAM
Làng xã văn minh, sạch đẹp, hạ tầng hiện đại
-Sản xuất theo hướng kinh tế hàng hóa và phát
triển bền vững.
Đời sống vật chất và tinh thần của cư dân nông
thôn ngày càng được nâng cao nhanh.
Bản sắc văn hóa dân tộc được giữ gìn và phát
triển
Xã hội quản lý dân chủ, an ninh tốt.
Cụ thể hoá bằng Bộ tiêu chí Quốc gia về NTM với 19 tiêu chí
NGHỊ QUYẾT 26-NQ/TW
XÂY DỰNG NTM
QUYẾT ĐỊNH
491/QĐ-TTg
QUYẾT ĐỊNH
800/QĐ-TTg
19 Tiêu chí NTM
Chương trình MTQG
xây dựng NTM
CÁC CHƯƠNG
TRÌNH TIẾP
THEO KHÁC
MỤC TIÊU CỦA CHƯƠNG TRÌNH MTQG XÂY DỰNG NTM
Đến năm 2015: có 20% số xã đạt chuẩn NTM
100% xã hoàn thành Quy hoạch NTM; Tập trung đẩy mạnh
phát triển hệ thống hạ tầng KT - XH thiết yếu ở NT theo
chuẩn mới; 100% cán bộ cơ sở được đào tạo kiến thức về
phát triển NTM; Thu nhập của dân cư NT tăng gấp trên 1,5
lần so với hiện nay. Giảm tỷ lệ hộ nghèo dưới 8% (theo
chuẩn năm 2007).
Đến năm 2020: có 50% số xã đạt chuẩn NTM
Nâng cao chất lượng cuộc sống của dân cư nông thôn; Thu
nhập của dân cư nông thôn tăng trên 2,5 lần so với hiện nay;
Giảm tỷ lệ hộ nghèo dưới 3% (chuẩn 2007).
NỘI DUNG CHƯƠNG TRÌNH MTQG XÂY DỰNG NTM
(1) Quy hoạch xây dựng Nông thôn mới
(2) Phát triển hạ tầng kinh tế xã hội.
(3) Chuyển dịch cơ cấu, phát triển kinh tế nâng
cao thu nhập người dân.
(4) Giảm nghèo và an sinh xã hội.
(5) Đổi mới và phát triển các hình thức tổ chức
sản xuất hữu hiệu.
(6) Phát triển giáo dục - đào tạo ở nông thôn.
NỘI DUNG CHƯƠNG TRÌNH MTQG XÂY DỰNG NTM
(7) Phát triển y tế - chăm sóc sức khỏe
(8) Xây dựng đời sống văn hóa, thông tin truyền thông
(9) Cấp nước sạch và vệ sinh môi trường
(10) Nâng cao chất lượng các tổ chức Đảng –
Chính quyền – Đoàn thể chính trị - Xã hội
(11) Giữ vững An ninh – Trật tự xã hội
PHƯƠNG PHÁP XÂY DỰNG NÔNG THÔN TRƯỚC 2009
1975-1980: Xây dựng mô hình NTM cấp
huyện.
2000 - 2003: Thử nghiệm mô hình NTM cấp
xã (ở 18 xã)
2007 - 2009: Thử nghiệm mô hình xây dựng
NTM cấp thôn/bản theo phương pháp dựa
vào cộng đồng.
PHƯƠNG PHÁP XÂY DỰNG NTM 2010-2020
1- Xây dựng NTM theo chuẩn mực là Bộ tiêu chí
Quốc gia NTM do Thủ tướng Chính phủ quy định
(đây là lần đầu tiên Việt Nam ban hành Bộ tiêu chí
Quốc gia Nông thôn mới để các địa phương trong
cả nước có căn cứ để thống nhất thực hiện).
2- Phạm vi thực hiện là địa bàn cấp xã trên toàn
quốc (Lợi thế của xã là tính cộng đồng cao, người
dân được hưởng lợi trực tiếp sẽ là động lực thúc
đẩy họ tích cực tham gia vào công cuộc xây dựng
Nông thôn mới; có lực lượng cán bộ đủ sức tổ
chức thực hiện).
PHƯƠNG PHÁP XÂY DỰNG NTM 2010-2020
3- Cộng đồng cư dân là chủ thể xây dựng NTM. Nhà
nước chỉ định hướng bằng quy chuẩn, tiêu chuẩn,
chính sách hỗ trợ và hướng dẫn tư vấn cho người
dân.
4- Chương trình MTQG NTM là chương trình khung,
tổng thể, bao trùm các mục tiêu về phát triển nông
thôn GĐ 2010 – 2020, đã xác định các nội dung cần
thiết để đạt 19 tiêu chí. Để thực hiện sẽ có nhiều CT,
ĐA thành phần do các Bộ, Ngành hướng dẫn, chỉ
đạo, nhưng đều phải hướng vào thực hiện các tiêu
chí NTM. Nội dung của các chương trình, đề án
không được trùng lặp nhau.
XÂY DỰNG NTM 2010-2020: NHIỆM VỤ CẤP BÁCH
1) Tập trung quy hoạch NTM, ban hành quy chế quản lý
xây dựng nông thôn nhằm nhanh chóng khắc phục tình
trạng xây cất tùy tiện, tự phát đang hủy hoại cảnh quan
và môi trường nông thôn.
Nội dung: Quy hoạch chung (khu dân cư, hạ tầng kinh
tế - xã hội, sản xuất) và quy hoạch chi tiết các khu vực
này. Quy hoạch phải có sự tham gia của cộng đồng dân
cư. Các cơ quan chuyên môn tư vấn hướng dẫn, UBND
huyện thẩm định, duyệt kế hoạch.
Chính phủ đã có quy định: Xã chưa xong quy hoạch thì
chưa đầu tư xây dựng công trình công cộng. Chính phủ
sẽ cấp đủ kinh phí để đảm bảo đến hết 2011 cơ bản
xong quy hoạch ở các xã.
XÂY DỰNG NTM 2010-2020: NHIỆM VỤ CẤP BÁCH
2) Tập trung bố trí lại cơ cấu kinh tế cho từng xã
theo hướng kinh tế hàng hóa. Công tác này cũng
do các cơ quan chuyên môn tư vấn hướng dẫn
cho cộng đồng dân cư xã chọn ra cây – con -
ngành nghề sản xuất có lợi thế nhất, phù hợp với
quy hoạch vùng để tập trung đầu tư sản xuất – tạo
ra mỗi làng phải có một số hàng hóa chủ lực để
nâng cao hiệu quả sản xuất, tăng thu nhập bền
vững cho người dân.xã.
XÂY DỰNG NTM 2010-2020: NHIỆM VỤ CẤP BÁCH
3) Tập trung vào chỉnh trang, phát triển hạ tầng
nông thôn – coi đây là “đột phá” để thay đổi bộ mặt
nông thôn, thúc đẩy phát triển KT-VH-XH. Chính
phủ đầu tư 100% ngân sách cho 5 công trình hạ
tầng thiết yếu (Giao thông (trục chính của xã), trường học
các cấp, trạm xá, nhà văn hóa xã, trụ sở xã), hỗ trợ một
phần đối với các công trình hạ tầng khác (Trục giữa
thôn, xóm; Trạm cấp nước sạch; Sân vận động xã; Nhà văn
hóa thôn; Khu thể thao thôn; Điện nông thôn; Chợ; Hệ thống
truyền thông nông thôn…)
XÂY DỰNG NTM 2010-2020: NHIỆM VỤ CẤP BÁCH
4) Tập trung đào tạo cán bộ vận hành chương
trình. Từng bước mở rộng đào tạo kiến thức cho
người dân, tạo dựng người nông dân mới để họ có
kiến thức nhất định (sản xuất nông nghiệp, xây
dựng nông thôn, tổ chức cuộc sống văn minh…),
để đủ năng lực đảm đương vai trò chủ thể xây
dựng nông thôn mới.
XÂY DỰNG NTM 2010-2020: NHIỆM VỤ CẤP BÁCH
5) Ưu tiên hỗ trợ đầu tư cho những vùng đặc biệt
khó khăn (62 huyện nghèo thuộc CT 30a); Những
huyện, xã, thôn thuộc diện đặc biệt khó khăn ngoài
vùng 30a; Một số xã khá (đã cơ bản hoàn thành
các tiêu chí) để giai đoạn 2011-2015 có được 20%
số xã về đích sớm, tạo hình mẫu cho người dân lân
cận học tập, tạo niềm tin cho họ thêm quyết tâm
xây dựng NTM.
XÂY DỰNG NTM 2010-2020
CƠ HỘI VÀ THÁCH THỨC
Cơ hội
- Chủ trương xây dựng NTM rất hợp lòng dân, được nhân
dân cả nước háo hức mong đợi, chắc chắn sẽ tạo ra sức
mạnh lớn từ nội lực cho phát triển nông thôn.
- Trong quá trình xây dựng nông thôn của Việt Nam đã có
những mô hình thành công (cả nước hiện có 1,5% xã đã cơ
bản đạt 19 tiêu chí) và những bài học từ thất bại – đó là
những kinh nghiệm quý trong xây dựng NTM.
- Đảng và Chính phủ đã quyết tâm đầu tư cho Chương trình
này. Nghị Quyết 26 đề ra chủ trương: ngân sách dành cho
nông nghiệp – nông thôn 5 năm sau phải cao gấp 2 lần 5
năm trước (không kể trượt giá).
XÂY DỰNG NTM 2010-2020: CƠ HỘI
- Cơ cấu đầu tư: huy động nội lực đóng góp từ người dân
~10%; tín dụng ~30%; doanh nghiệp tham gia ~20%; ngân
sách nhà nước ~40% (nếu giữ mức đầu tư cho các chương
trình nông thôn như 5 năm qua thì đã có 23%, chỉ cần bổ
sung cho chương trình mới thêm 17%).
- Chính phủ đã ban hành Nghị định 41/NĐ-CP (về chính sách
hỗ trợ tín dung cho NN-NT), Nghị định 61/2010/NĐ-CP (về
chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông
nghiệp – nông thôn)…
- Có được sự quan tâm, hỗ trợ của quốc tế, trước đây đã hỗ
trợ nhiều chương trình: giảm nghèo, cải cách thể chế, phát
triển nông nghiệp… Đến nay các nội dung này vẫn tiếp tục
được thực hiện trong khuôn khổ chương trình MTQG NTM
XÂY DỰNG NTM 2010-2020: THÁCH THỨC
1- Thách thức lớn nhất, là nhận thức của phần
đông cán bộ các cấp về nội dung, cách làm nông
thôn mới còn nhiều hạn chế (nặng thói quen điều
hành theo lối mệnh lệnh hành chính, bất cập giữa
chính sách và chỉ đạo của Trung ương với khả năng
tiếp nhận, ý thức trách nhiệm tổ chức thực hiện của
cấp dưới…). Một bộ phận người dân và cán bộ cơ
sở, nhất là khu vực miền núi, đồng bào dân tộc còn
thói quen ỷ lại, ngóng chờ hỗ trợ của cấp trên.
XÂY DỰNG NTM 2010-2020: THÁCH THỨC
2- Nguồn lực cho xây dựng NTM là rất lớn, nhất là
hạ tầng. Các vùng Tây Bắc, vùng ĐB SCL là những
vùng rất thiếu hạ tầng, yêu cầu vốn đầu tư cho khu
vực này là rất lớn.
3- Lao động nông nghiệp chiếm 51,9% lao động cả
nước. Quy luật phát triển là phải giảm lao động
trong nông nghiệp nhưng sự phát triển công nghiệp
và dịch vụ còn chậm. Lao động nông thôn được đào
tạo ra cũng khó có đầu ra do đó chỉ tiêu đến năm
2020 giảm lao động nông nghiệp còn 30% là rất khó,
đang cần có những giải pháp tích cực và thiết thực.
XÂY DỰNG NTM 2010-2020: THÁCH THỨC
4- Thực trạng Việt Nam đang có bất cập giữa yêu
cầu sản xuất hàng hóa với ruộng đất manh mún
(Diện tích đất canh tác bình quân cả nước 1,6 ha/hộ:
Trung du miền núi phía Bắc 2,98 ha/hộ; Bắc Trung
bộ 1,76 ha/hộ; Nam Trung bộ 2,13 ha/hộ. Vùng
ĐBSH rộng lớn có trình độ thâm canh cao nhưng
diện tích đất canh tác chỉ xấp xỉ 0,35 ha/hộ, 3–4
mảnh ruộng/hộ); Bất cập giữa sản xuất tiểu nông với
thị trường lớn. Do vậy con đường bắt buộc là phải
đổi mới cơ cấu sản xuất, đầu tư hạ tầng cho sản
xuất, đào tạo nông dân, đưa khoa học công nghệ
mới vào nông nghiệp.
XÂY DỰNG NTM 2010-2020: THÁCH THỨC
5- Bất cập giữa nhu cầu thu hút đầu tư tư nhân
vào khu vực nông nghiệp và nông thôn để thúc
đẩy phân bố lao động, tăng nhanh khối lượng
nông sản hàng hóa chất lượng cao, nhưng đây là
lĩnh vực nhiều rủi ro, hiệu quả thấp nên không
hấp dẫn các nhà dầu tư. (Hiện số doanh nghiệp
hoạt động trong lĩnh vực nông – lâm – ngư
nghiệp chỉ chiếm 3,7%. Doanh nghiệp hoạt động
ở nông thôn: 6% số vốn tham gia)
6- Thiếu kinh nghiệm trong xây dựng NTM.
XÂY DỰNG NTM 2010-2020: GIẢI PHÁP
(1) Đổi mới cơ chế, chính sách
(2) Đầu tư nghiên cứu khoa học phục vụ xây
dựng Nông thôn mới
(3) Xây dựng mô hình điểm
(4) Hợp tác quốc tế xây dựng Nông thôn mới
(5) Xác định nguồn lực cho xây dựng Nông
thôn mới
XÂY DỰNG NTM 2010-2020: GIẢI PHÁP
(6) Tập trung cao độ đào tạo nghề cho cư dân nông
thôn vừa đáp ứng yêu cầu chuyển nghề, vừa đáp
ứng yêu cầu đưa khoa học kỹ thuật mới vào nông
nghiệp.
(7) Tạo điều kiện để các hội nghề nghiệp, đoàn thể
ở nông phát triển làm làm cầu nối trong sản xuất,
tiêu thụ và ứng dụng khoa học công nghệ.
(8) Phát động phong trào “Toàn dân xây dựng Nông
thôn mới”. Huy động sức mạnh của cả hệ thống
chính trị vào cuộc.
(9) Lập Ban chỉ đạo các cấp chịu trách nhiệm chỉ
đạo công cuộc xây dựng Nông thôn mới.
Xin cảm ơn!