Transcript IV. Gemi Kira Sözleşmesi

Deniz Ticareti Hukuku
28-29/1/2013
.
IV. Gemi Kira Sözleşmesi
(1/11)
• A) Kullanım Alanı
• 1. İngiliz Hukuku ve Uygulama:
• Leasing → (1) operational (= bareboat
charter) – (2) financial
• Türk Hukuku’na uygun: (a) (çıplak) gemi
kirası, (b) finansal kiralama
• Ayırıcı ortak özellik: zilyetliğin devri →
Nasıl? (O sebeple “çıplak” kira!)
IV. Gemi Kira Sözleşmesi
•
•
•
•
•
•
(2/11)
2. Geçici Bayrak Çekme
→ TTK m. 941 f. 2-3
“Türk gemisi” (= TTK m. 940) olmayan bir gemi,
TTK m. 940’ta sayılan kişilere
En az bir bir yıl süreyle
“Kendi adlarına işletilmek üzere bırakılmış” (=
uygulamada: kira sözleşmesi !) olursa
• Türk Bayrağı çekme hakkı verilebilir.
IV. Gemi Kira Sözleşmesi
(3/11)
• İzin makamı: UDH Bakanlığı
• Kayıt: Bakanlıkça tutulan özel bir “sicil”e
(TTK m. 941 f. 3)
• Dikkat: “Sicil” değil, yalnızca “liste”
• Aynî haklar: asıl (kök) sicile kaydedilir
(Dikkat: MÖHUK m. 22 f. 2)
• İzin şartlarının sürdüğü 2 yılda bir ispat
edilir (TTK m. 941 f. 2 c. 2)
• Ne işe yarar?
IV. Gemi Kira Sözleşmesi
(4/11)
• B) Uygulanacak Hükümler
• Uygulamada basılı (tip) sözleşme:
BARECON 2001
• TTK m. 1119-1130: yeni hükümler
• BARECON dikkate alındı
• TTK m. 1130 f. 1: “adi kira sözleşmesi” (EBK) hükümleri nitelikleri elverdiği ölçüde
• = TBK m. 299-338 (“Genel Hükümler”)
IV. Gemi Kira Sözleşmesi
(5/11)
• C) Taraflar
• Kiraya Veren (“KV”) = “Owners” = TTK m.
1119 f. 1 = TBK m. 299
• Kiracı (“KC”) = “Bareboat Charterers” =
TTK m. 1119 f. 1
• = İşleten = Gemi İşletme Müteahhidi =
“donatan sayılır” (TTK m. 1061 f. 2 c. 1)
• Alt-kira: KV izniyle (farklı: TBK m. 322)
IV. Gemi Kira Sözleşmesi
(6/11)
• Ç) Konusu
• KV gemiyi kira karşılığında KC’ye bırakır
(= zilyetliğin devri);
• Çıplak (bare) = gemiadamı, yakıt,
kumanya vs. olmadan
• KC, mevzuat ve sözleşme ile çizilen
sınırlar içinde kullanma hakkı kazanır (TTK
m. 1125).
IV. Gemi Kira Sözleşmesi
•
•
•
•
(7/11)
D) Şekil
Yazılı şekil şartı yok (TBK m. 12 f. 1)
İspat şartı (HMK)
TTK m. 941 f. 2: Türk bayrağı çekilecekse
fiilen zorunlu
• TTK m. 1120: gemi kira senedi (çarter
partisi) düzenlenebilir
• = BARECON 2001 (uygulamada yaygın).
IV. Gemi Kira Sözleşmesi
(8/11)
• E) Kiraya Verenin Borçları
• Kararlaştırılan tarihte ve yerde, denize
elverişli (TTK m. 932 f. 1) ve amaca uygun
hâlde teslim (Y-TTK m. 1123 f. 1)
• Geminin ayıplarından doğan masrafları
ödeme (TTK m. 1124 f. 1).
IV. Gemi Kira Sözleşmesi
(9/11)
• F) Kiracının Borçları
• Teminat: kararlaştırılmışsa → banka
teminatı (“depozito”)
• Sefer (sigorta) sınırları içinde çalıştırma
• Denize, yola (TTK m. 932 f. 1) ve yüke
elverişli (TTK m. 1141 f. 1) hâlde
bulundurma.
IV. Gemi Kira Sözleşmesi
(10/11)
• Kira: aylık peşin (TTK m. 1128 f. 1)
• Güvence: hapis hakkı (m. 1128 f. 2)
• BARECON’da Temerrüt: 7 takvim günü →
“gemiyi geri çekme hakkı” (right of withdrawal)
• Güvence: “lien” (İngiliz Hukuku: paraya çevirtme
hakkı yok)
• 3. kişilerin KV’ye yönelik tüm istemlerini (TTK m.
1061 f. 2 c. 2) karşılama (Y-TTK m. 1122 f. 1)
IV. Gemi Kira Sözleşmesi
(11/11)
• Olağan tamirata katlanma (TTK m. 1124 f.
3)
• Sigortaları yaptırma (TTK m. 1126)
• Gemi adamlarının çalıştırılmasından
doğan tüm borç ve yükümlülükleri
üstlenme (TTK m. 1127)
• Kararlaştırılan tarih ve yerde, teslim alınan
hâlde iade (TTK m. 1129 f. 1); yoksa cezai
ödeme (m. 1129 f. 2).
V. Finansal Kiralama Sözleşmesi
(1/7)
•
•
•
•
A) Yasal Düzenleme
“E-FKK”: Finansal Kiralama Kanunu
T: 10/6/1985, Sayı: 3226
“Y-FKK”: Finansal Kiralama, Faktoring ve
Finansman Şirketleri Kanunu (m. 18-37)
• T: 21/11/2012, Sayı: 6361 (Yürürlük:
13/12/2012)
• Gerekçe: TBMM Yasama Dönemi: 24,
Yasama Yılı: 2, Sıra Sayısı: 239 (1/601)
V. Finansal Kiralama Sözleşmesi
(2/7)
•
•
•
•
•
•
•
Gerekçe E-FKK / Gerekçe Y-FKK m. 22:
“Hukuki mülkiyet” → “Kiralayan” (“KL”)
TBK ile uyum yok →
KV: Genel Kira / KL: Finansal Kira
“Ekonomik mülkiyet” → Kiracı (“KC”)
Finansal kiralama =
Finansman sağlamaya yönelik kira (m. 3 f.
1 b. [ç]).
V. Finansal Kiralama Sözleşmesi
(3/7)
• B) Taraflar
• KL: katılım bankaları, kalkınma ve yatırım
bankakları, finansal kiralama şirketleri (YFKK m. 3 f. 1 b. [ç])
• KC: finansal kiralamayı kabul eden (Y-FKK
m. 3 f. 1 b. [ç])
• = İşleten = Gemi İşletme Müteahhidi =
“donatan sayılır” (TTK m. 1061 f. 2 c. 1).
V. Finansal Kiralama Sözleşmesi
(4/7)
• C) Konu (Y-FKK m. 3 f. 1 b. [ç])
• KC gemi seçecek veya kendi gemisini
önerecek (yeni: “sale/lease-back”)
• KL satın alacak
• KL zilyetliği KC’ye bırakacak
• KC “kira bedeli” ödeyecek
• Sözleşme belli bir süreye yayılacak
• Satın alma hakkı tanınabilecek (m. 23).
V. Finansal Kiralama Sözleşmesi
(5/7)
•
•
•
•
Ç) Şekil (Y-FKK m. 22)
Yazılı (m. 22 f. 1 c. 1)
Tescil (m. 22 f. 1 c. 2)
MGS/TUGS’ye kayıtlı olmayan Türk
gemileri için Bağlama Kütüğüne kayıt
zorunluluğu → finansal kira olanağı
kalmamıştı, çünkü tescil kapalı.
• Y-FKK m. 22 f. 1 c. 2: “kendilerine mahsus
özel sicil”: sorun çözüldü.
V. Finansal Kiralama Sözleşmesi
(6/7)
•
•
•
•
D) Gemilerde Sorunlar
1. Malikin Sorumluluğu
Örn. Petrol kirlenmesi, enkaz kaldırma
Doğrudan gemi malikine yüklenen
sorumluluklar → KL için sorun
• Tek çözüm: sigortalar
• 2. Geçici Bayrak
• Y-FKK m. 22 f. 6: çözüldü (TUGS ?)
V. Finansal Kiralama Sözleşmesi
(7/7)
• 3. Gemi Alacakları
• E-FKK m. 8 f. 2 = Y-FKK m. 22 f. 5: Tescilden
sonra 3. kişilerin eşya üzerinde kazandığı aynî
hak (?) KL’ye karşı ileri sürülemez
• → KL: GAH olmaz → tartışmalar →
• Yargıtay: E-FKK m. 8 f. 2 GAH’ya engel değil
• = Gemi finansal kirasının sonu
• Yeni: yurt dışında tescil → çözüm mü?