Transcript Tekrar suç işleme riski indeksi

ARDEF
Hükümlüler için
Araştırma ve Değerlendirme Formu
Genel Bilgiler
Bireyselleştirilmiş İyileştirme
Bireyselleştirilmiş İyileştirme
BİSİS ve ARDEF
• Bireyselleştirilmiş İyileştirme Sisteminde durum
saptaması ARDEF ile yapılır.
• ARDEF, Araştırma ve Değerlendirme Formunun
kısaltılmış halidir.
• ARDEF yarı yapılandırılmış bir Risk-İhtiyaçUygunluk değerlendirme aracıdır.
Amaçlar
• Hükümlünün
1. Risklerini saptamak
2. Bireysel ve krimonojenik ihtiyaçlarını saptamak
3. İhtiyaçlarının giderilmesi için gerekli yönlendirmeleri
yapmak
4. Yönlendirmelerin uygunluğunu belirlemek
5. İzleme ve değerlendirme yapmak
Hedefler
• Tekrar suç işleme riskini saptamak
• DS ihlal riskini saptamak
• Yerel ve ulusal politikaları saptamak
Dünyada benzer olarak…
• İngiltere’de OASys (offender Assessment
System)
• Kanada ve Avrupa’da LSI (Level of Service
Inventory)
gibi ölçekler kullanılmaktadır…
ARDEF bölümleri
• Genel bilgiler:
– Kimlik bilgileri, infaz bilgisi ve kuruma kabul; hükümlü
hakkında temel bilgileri sorgular.
• Statik bilgiler
– Suç öyküsü; suç işleme etkenleri içinde değişmeyen
yani statik bilgileri içerir.
• Dinamik bilgiler
– Sosyal etkenler (Eğitim ve iş, yaşadığı yer, ekonomik
durum, yaşam tarzı vb)
– Kişisel etkenler (Ailevi özellikler, madde kullanımı,
davranışlar, tutum ve düşünceler, kişilik, ruhsal durum
vb )
ARDEF formları
Ceza/Eğitimevi
Çocuk
Yetişkin
Erkek/
Kadın
Genç
DS
Çocuk
Yetişkin
Erkek/
Kadın
Genç
Geliştirme - Aşamalar
• Çocuk formu için
–
–
–
–
3 Çalıştay yapıldı
350 kişilik pilot uygulama yapıldı
2000’den fazla uygulama yapıldı
2 rapor, 2 bilimsel yayın tamamlandı
• Yetişkin formu için…
– 2 Çalıştay yapıldı
– 1200 kişilik pilot uygulama yapıldı
– Bilimsel rapor hazırlandı
• DS formu için…
– Çalışma grubu kuruldu
– 10 kişilik pilot uygulama yapıldı
– Bir çalıştay yapıldı
Geliştirme - Sonuç
•
•
•
•
Birçok çalışanın görüşü alınmıştır
Sorular üstünde defalarca tartışılmıştır
Defalarca uygulanmış, denenmiştir
Formun çalıştığı bilimsel olarak ispatlanmıştır
Formun doldurulma süresi
• Formun ortalama doldurulma süresi 20-25
dakikadır.
• İlk başta daha uzun sürmekle birlikte,
uygulayıcının formu doldurma tecrübesi arttıkça
süre kısalmaktadır.
Güvenirlilik
Yapılan araştırmalara göre iki farklı
uygulayıcı aynı hükümlüye ARDEF
uyguladığında sonuçlar %91 oranında
benzerlik göstermektedir
Geçerlilik
Yapılan araştırmalara göre ARDEF’in
araştırılan konuyu %85 oranında doğru
ölçtüğü gösterilmiştir…
Kalite
• Uygulamanın kalitesi aşağıdaki değişkenlerle
ölçülmektedir.
• Tekrarlayan sorulara verilen yanıtlar
• Benzer sorulara verilen yanıtların
karşılaştırılması
• Çok sayıda BUG olduğu zaman uyarı
• Uygulama süresinin normlara uygunluğu
Temel Uygulama bilgileri
Kim uygulayabilir?
• Eğitim almış denetim görevlisi tarafından
uygulanır.
• Eğitim almayan kişilerin uygulaması sakıncalıdır
Kimlere uygulanır?
• DS sistemi içine giren bütün hükümlülere
uygulanır
• 18 yaş altındakilere ARDEF 1 DS uygulanır
• 18 yaş üstündekilere ARDEF 2 DS uygulanır
Ne zaman uygulanır?
• ARDEF hükümlülere ilk görüşmede uygulanır
– Özel durumlar nedeniyle ilk görüşmede ARDEF
uygulanmayan hükümlülere, ikinci görüşmede
muhakkak ARDEF uygulanmalıdır.
• ARDEF ilk görüşmede tamamlanmalıdır.
– Özel durumlar nedeniyle ARDEF uygulaması
tamamlanamadıysa, bilgiler kayıt edilmeli en kısa
zamanda tamamlanmalıdır.
Görüşmeye nasıl başlanır?
“Merhaba
Bu görüşme öncesi adli dosyanı inceledim.
Seni daha iyi tanımak ve yardımcı olabilmek için bazı sorular
soracağım.
Soracağım sorulara vereceğin yanıtlar sana yardımcı olmamızı
kolaylaştıracaktır.
Görüşme yaklaşık yarım saat sürecektir.
Vereceğin yanıtların hepsi kesinlikle gizli kalacak ve aleyhine
kullanılmayacaktır.
Sormak istediğin bir şey var mı?”
Denetim süreci hakkında bilgi verdikten sonra görüşmeye başlayın
Gizlilik
• Verilerin girişi ve değerlendirme gizli ortamda
yapılmalıdır
• Hükümlünün verdiği bilgiler kesinlikle gizli
tutulmalıdır
• Bilgiler sadece adli süreçler için kullanılmalıdır
• Elde edilen veriler DS görevlileri dışında
kimseyle paylaşılmamalıdır
“Aile Görüşmesi” bölümünde…
• Aile görüşmesi bölümü sadece çocuk formunda
vardır
• Her çocuğun ailesiyle görüşme yapılmalıdır
• Sıralama
– Önce süreç hakkında aile bilgilendirilmelidir.
– Daha sonra çocuk ile görüşme yapılmalıdır.
– Çocuk ile görüşme yapıldıktan sonra aile ile görüşme
yapılmalıdır.
• Aile gelmedi veya ailesi yoksa veya bilinmiyorsa
bu bölümdeki tüm sorular BUG işaretlenmelidir.
• Aile, çocuğa bakım veren kişi olarak kabul
edilmelidir
Hükümlünün uygulamaya uyumsuzluğu
• Hükümlü uygulamayı ret ederse
– Önce uyarılmalıdır
– Ret etmeye devam ederse DS ihlali olarak kabul
edilmelidir
• Hükümlü uygulama sırasında dalga geçer ve
uygulamaya uyum sağlamazsa
– Önce uyarılmalıdır
– Dalga geçmeye devam ederse DS ihlal olarak kabul
edilmelidir
Süreç
Süreç
ARDEF denetim görevlisi
tarafından uygulanır
2
Görüşme
1
Uzmanla birlikte
değerlendirme ve planlama
yapılır
Değerlendirme
Planlama
Risk
3-6 ay içinde uygulama
sonuçları gözden geçirilir
4
Gözden geçirme
3
İhtiyaç
5
Uygunluk
Uygulama
ARDEF otomatik olarak risk,
ihtiyaç ve uygunluğu belirler
Planlanan programlar
uygulanır
Sosyoekonomik
Ailevi
Zarar verme
Zarar görme
Bağımlılık
Ruhsal sorunlar
Kriminalite – Riskli Kişilik
Kurum kurallarına uymama
Tehlikelilik
Tekrar suç işleme
DS ihlal
Risk
İhtiyaç
Acil ihtiyaçlar
Eğitim ihtiyacı
Ekonomik destek ihtiyacı
Korunma ihtiyacı/SHÇEK bilgi
Aile eğitimi ihtiyacı
Hukuki ihtiyaç
Psikososyal ihtiyaçlar
Yerleştirme/Salıverilme
İlgi Alanları
Yoğun görüşme
Uygunluk
Zeka
Yaş
Özürlülük
Okuma yazma
Öğrenme güçlüğü
Psikoz
Ağır kişilik boz.
Süreç - Örnek
Öfke kontrol
programına katılmalı
2
Görüşme
1
Öfkesini kontrol
edemiyor
Risk
İhtiyaç
Öfke kontrol
programına ihtiyacı var
Uygunluk
Değerlendirme
Planlama
Öfke kontrol
programından
yararlandı mı?
4
Gözden geçirme
3
5
Uygulama
Programa katılabilmesi için
Öfke kontrol programı
Zeka sorunu, Okuma
uygulaması
yazma ve öğrenme
güçlüğü, Psikozu olmamalı
Dikkat
Her ayın başında geçen ay içinde
doldurulan formların e-posta yoluyla
bakanlığa gönderilmesi zorunludur
Soru Yapısı
Genel soru yapısı
Soru
Soru
numarası
Gösterge
Açıklama
İhtiyaç yönlendirmesi
Sorulurken
vurgulanması Yanıt
gereken seçenekleri
sözcükler
Hükümlü
anlamadığı zaman
sorulacak ek soru
Yanıt kodları
Risk puanı
Bilinmiyor-Uygulanamaz-Güvenilmez
Soru tipleri
Doğrudan sorulan sorulardan
alınan yanıtlara göre karar
verilen sorular
Gözleme dayalı olarak karar
verilen sorular

Değerlendirme soruları

 işareti
•  işareti; gözleyerek, araştırarak, gerekirse
UYAP'a bakarak değerlendirme yapılması
gerektiği anlamına gelir
• Gözlemde araştırdığımızı, gördüğümüzü,
bulduğumuzu yazıyoruz…
• Ör: “Hangi suç nedeniyle DS kararı verilmiş”
 işareti
•  işareti; yapılan görüşme sırasında edinilen
kanaate göre değerlendirme yapılması gerektiği
anlamına gelir.
• Burada kanaat bildiriyoruz
• Ör: “Kişinin yeniden suç işleme riskini
değerlendiriniz”
Diğerleri…
• Doğrudan sorulan sorulardan alınan yanıtlara
göre karar verilen sorulardır
• Ör: Seni kim büyüttü?
“Sen” mi, “siz” mi?
• Sorular genelde sen biçiminde sorulmuş olmakla
birlikte, karşınızdaki kişinin özelliklerine göre
“siz” diye hitap edebilirsiniz.
• Soruyu “siz” haline çevirebilirsiniz…
• Örnek: “Bedensel bir özrün var mı?” yerine
“Bedensel bir özrünüz var mı?”
Bir soru içinde iki soru soruluyorsa…
• Ör: “Çocuklarınla ilişkin nasıl? Çocuklarınla
düzenli görüşüyor musun, onların bakımını
üstleniyor musun?”
• Herhangi birine evet yanıtı verildiyse evet
seçeneğini işaretleyin
Sorunun sonundaki “ne sıklıkta” sorusu
• Ör: “Kolaylıkla kızıp öfkelenir misin? Ne
sıklıkta?”
• Sorunun ilk bölümüne “evet” dediyse ne sıklıkta
diyoruz…
Görüşmeci:
Hükümlü:
Görüşmeci:
“Kolaylıkla kızıp öfkelenir misin?”
“Evet”
“Ne sıklıkta?”
Sorular nasıl okunmalıdır?
Soru yazıldığı gibi okunmalıdır
•
•
•
•
Yoksa anlam farkı oluşabilir
Örneğin:
“Annenin eğitim düzeyi ne?” sorusu…
“Annen okumuş mu?” diye sorulursa yanıt
değişik olabilir…
Sorular nasıl okunmalıdır?
Altı çizili kısımlar vurgulanarak okunmalıdır
• Örneğin:
• “İşlediğin suçta ailenizden birinin etkisi veya
teşviki var mıydı?”
Sorular nasıl okunmalıdır?
Sorular verilen sırayla okunmalıdır
• Çünkü tüm sorular belli bir düzen içinde
sıralanmıştır.
• Yoksa farklı yanıtlar alınabilir…
Sorular nasıl okunmalıdır?
Soru sonuna kadar ve tam olarak okunmalıdır
• Örnek:
• “Rahat konsantre olabilir misin, dikkatini kolay
toplayabilir misin?”
• Sadece “konsantrasyon” sorulursa bilmeyen
olabilir, veya sadece “dikkat” sorulursa
konsantrasyon kavramı atlanabilir…
Yanıt seçenekleri
• Birçok sorunun karşısında 0-1-2 şeklinde bir puanlandırma vardır.
• 0; hayır, 1; kısmen “evet” veya “evet” olabilir, 2; ise “evet” anlamına
gelmektedir.
• Bazı sorularda “1” seçeneği yer almamaktadır.
• Burada 0 veya 2 yani, “evet” veya “hayır” seçeneği vardır.
Kısmen evet
Hayır
Evet
0
1
1
1
2
B-U-G
Bilinmiyor-Uygulanamaz-Güvenilmez
• Sorunun yanıtı tam olarak alınamadıysa BUG
işaretlenir
• Yanıt bilinmiyorsa
– Ör: “Annenin eğitim düzeyi ne?”. Annesini hiç
tanımamışsa?
• Kişiye bu soru uygulanamazsa
– Ör: “eşinle ilişkilerin nasıl?”. Eşi yoksa?
• Kişinin verdiği yanıt güvenilmez ise
– Çelişkili, karışık, dalga geçen yanıtlar veriyorsa…
Yanıt kartları
• Bazı soruları yanıtlarken hükümlünün yanıt
seçeneklerini daha iyi algılaması için "yanıt
kartları" geliştirilmiştir. Farklı sorularda farklı
yanıt kartları kullanılmaktadır.
• K işareti Kart 1'in;
• K işareti Kart 2'nin;
• K işareti ise Kart 3'ün gösterilmesi gerektiğini
bildirir.
Risk ve ihtiyaçların saptanması
Değerlendirme ve planlama
Hesap ve değerlendirme süreci
• Formda belirtilen yanıtlar risk puanlarına çevrilir
• Risk puanlarından indeksler oluşturulur
(araştırma bulgularına uygun olarak)
• İhtiyaçlar; risk indeksleri ve bazı sorulardan elde
edilen bilgilere göre saptanır. Saptama
yapılırken daha önce yapılan örneklerden elde
edilen normlara uygun bir hesaplama yöntemi
kullanılmaktadır.
• Değerlendirme erkek ve kadınlar için farklıdır
Örnek hesaplama:
Bağımlılık Sorunları İndeksi (BASRİ)
kalkol=mean (n2, n3, n4).
kmady=(mean(kalkol, n5a, n5b, n5c, n5d, n5e, n5f,n5g,n5h,n5i,
n5j)+n6)/2.
Kyasam=mean(n13,n14,n15, n9,n8).
Ktani= mean(pb13, pb16, pb17, pb20).
Kmotiv= N12
Kcrav= Pb31
BASRi=mean (N18, N16, n19, N20, Kmady, kyasam, ktani, pb31, n12)
Risk
Toplam
Erkek
Kadın
Düşük
0.17
0.15
0.12
Orta
0.17 ile 0.68 arası
0.15 ile 0.73 arası
0.12 ile 0.39 arası
Yüksek
0.68
0.73
0.39
***BASRİ skor > 6 (kadınlar için 2.5) veya pd7=1 veya N20 =2 veya n18>0
Sum (n14, n15, n16) 1 ise veya pc20=1 ise veya EE2=0 ise...
--- (!) Uzmanla birlikte değerlendirme gereklidir
Değerlendirme ekranı
Riskler
İhtiyaçlar
Risk İndeksleri
• BASRİ (Bağımlılık sorunları riski indeksi):
Kişinin bağımlılık düzeyini, tekrar madde
kullanma riskini gösterir.
• RUHSAR (Ruhsal sorunlar riski indeksi):
Kişinin ruhsal sorunlarının şiddetini ve çeşitliliğini
gösterir.
• SEKİ (Sosyoekonomik riskler indeksi):
Ekonomik durum, eğitim, yaşadığı yer vb gibi
sosyoekonomik sorunların büyüklüğünü gösterir.
Risk İndeksleri
• RİKİ (Riskli kişilik indeksi): Kişinin antisosyal
kişilik özelliklerinin olup olmadığını gösterir.
• ZAVİ(Zarar verme riski indeksi): Şiddet eğilimi,
öfke kontrolü gibi çevreye ve kendisine zarar
verme riskini gösterir.
• SUDAR (Suç davranışıyla ilgili riskler indeksi):
Daha önce işlenen suçlar, suçların çeşitliliği,
işlenen suçların şiddeti gibi etkenleri gösterir.
Risk İndeksleri
• SUFİ (Suça iten faktörler indeksi): Yukarıda
sayılan risklerin toplamından oluşur ancak her
bir riskin ağırlıklandırılır.
• DESİR (DS ihlal riski): Kişinin belirlenen DS
kurallarına uymama riskini gösterir.
• TESİR (Tekrar suç işleme riski indeksi):
Kişinin tekrar suç işleme riskini gösterir.
–
–
–
–
Genel olarak suç işleme riskini -TESİRG;
tekrar şiddet suçu işleme riskini - TESİRS;
tekrar madde suçu işleme riskini - TESİRM;
tekrar cinsel suç işleme riskini - TESİRC gösterir.
İhtiyaçlar
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Eğitim ihtiyacı
Mesleki eğitim ihtiyacı
Aile görüşmesi
BİGAV (bireysel görüşmede ağırlık verilmesi gerekenler)
Sosyal destek
Çalışma ihtiyacı
Ekonomik destek ihtiyacı
Yoğun görüşme ihtiyacı
DS süreci içinde dikkat edilecekler
Hukuki ihtiyaçlar
Boş zamanlarını değerlendirme ihtiyacı
Ruhsal destek ve psikiyatrik ihtiyaç
Psikososyal destek ihtiyacı
Güvenilirlik
Planlama yaparken
•
•
•
•
Risk indeksleri dikkate alınmalıdır.
İhtiyaçlar gözden geçirilmelidir
Formun güvenilirliği gözden geçirilmelidir
Bireysel kanaatiniz karara eklenmelidir.
Dikkat
Her ayın başında geçen ay içinde
doldurulan formların e-posta yoluyla
bakanlığa gönderilmesi zorunludur