Praktyczne aspekty ochrony prawnej funkcjonariusza publicznego przysługującej nauczycielowi.

Opracował:

nadkom. mgr Adrian Wasik

1

Plan seminarium

• • • Podstaw prawne i istota ochrony prawnej funkcjonariusza publicznego przysługującej nauczycielowi.

Ochrona prawna naruszenie nietykalności cielesnej czynna napaść przemoc i groźby w celu zmuszenia do określonego zachowania znieważenie.

Algorytm postępowania w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa nauczyciela.

1.

2.

3.

4.

Przepisy prawne

USTAWA z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny. ( Dz.U.97.88.553

z późn. zm.) USTAWA z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego. ( Dz.U.97.89.555

z późn. zm.) USTAWA z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny ( Dz.U.64.16.93

z późn. zm.) USTAWA z dnia 17 listopada 1964r. Kodeks postępowania cywilnego ( Dz.U. 64.43.296

z późn. zm.)

3

Przepisy prawne

5. USTAWA z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich. ( Dz.U.02.11.109

z późn. zm.) 6. USTAWA z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela ( Dz.U.06.97.674

z późn. zm.).

4

Podstawy prawne i istota ochrony prawnej funkcjonariusza publicznego

przysługującej nauczycielowi

Praktyczne aspekty przeciwdziałania sytuacjom kryzysowym w szkole Prawa i obowiązki nauczyciela Obowiązki i prawa rodziców Elementy systemu przeciwdziałania zagrożeniom w szkole Obowiązki i prawa ucznia Algorytmy postępowania w sytuacjach kryzysowych

6

Wybrane obowiązki nauczyciela

Ustawa Karta Nauczyciela.

•

Zgodnie z Art. 6 Nauczyciel obowiązany jest m. in : rzetelnie realizować zadania związane z powierzonym mu stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami szkoły: dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą;

w tym zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez

szkołę

;

7

Ustawa o systemie oświaty

• • •

Art. 1.

System oświaty zapewnia w szczególności m. in.:

wspomaganie przez szkołę wychowawczej roli rodziny; utrzymywanie bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki w szkołach i placówkach; upowszechnianie wśród dzieci i młodzieży wiedzy o bezpieczeństwie oraz kształtowanie właściwych postaw wobec zagrożeń i sytuacji nadzwyczajnych .

8

Władza rodzicielska

Dziecko pozostaje aż do pełnoletności pod władzą rodzicielską.

(art. 92 KRiO) Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka.

(art. 95 KRiO)

Władza rodzicielska

Dziecko pozostające pod władzą rodzicielską (art. 95 KRiO) winno rodzicom posłuszeństwo.

Władza rodzicielska powinna być wykonywana tak, jak tego wymaga dobro dziecka i interes społeczny.

(art. 95 KRiO)

9

Postępowanie w sprawach nieletnich

Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich Art. 7. § 1. Sąd rodzinny może: 1) zobowiązać rodziców lub opiekuna do poprawy warunków wychowawczych, bytowych lub zdrowotnych nieletniego, a także do ścisłej współpracy ze szkołą, do której nieletni uczęszcza, poradnią psychologiczno-pedagogiczną lub inną poradnią specjalistyczną, zakładem pracy, w którym jest zatrudniony, oraz lekarzem lub zakładem leczniczym,

10

Postępowanie w sprawach nieletnich

Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich Art. 7. § 1. Sąd rodzinny może c.d.: 2) zobowiązać rodziców lub opiekuna do naprawienia w całości lub w części szkody wyrządzonej przez nieletniego.

§ 2. Sąd może zwrócić się do właściwych instytucji państwowych lub społecznych oraz jednostek samorządowych o udzielenie niezbędnej pomocy w poprawie warunków wychowawczych, bytowych lub zdrowotnych nieletniego.

11

Postępowanie w sprawach nieletnich

Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich Art. 8. § 1. W wypadku gdy rodzice lub opiekun nieletniego uchylają się od wykonania obowiązków nałożonych na nich przez sąd rodzinny, 50 do 1.500 złotych.

sąd ten może wymierzyć im karę pieniężną w wysokości od § 2. Sąd uchyla karę pieniężną w całości lub w części, jeżeli osoba ukarana w ciągu 14 dni usprawiedliwi swoje zachowanie lub przystąpi do wykonywania nałożonych obowiązków.

12

Społeczny obowiązek zawiadomienia o demoralizacji

Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich Art. 4 § 1 – Każdy, kto stwierdzi istnieje okoliczności świadczących o demoralizacji nieletniego, w szczególności naruszenie zasad współżycia społecznego, popełnienie czynu zabronionego, systematyczne uchylanie się od obowiązku szkolnego lub kształcenia zawodowego, używanie alkoholu lub innych środków w celu wprowadzania się w stan odurzenia, uprawianie nierządu, włóczęgostwo, udział w grupach przestępczych, ma społeczny obowiązek odpowiedniego przeciwdziałania temu, a przede wszystkim zawiadomienia o tym rodziców lub opiekuna nieletniego, szkoły, sądu rodzinnego, Policji lub innego właściwego organu.

13

Prawny obowiązek zawiadomienia o popełnieniu czynu karalnego

Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich Art. 4 § 3 – Instytucje państwowe i organizacje społeczne, które w związku ze swą działalnością dowiedziały się o popełnieniu przez nieletniego czynu karalnego ściganego z urzędu, są obowiązane niezwłocznie zawiadomić tym sąd rodzinny lub Policję oraz przedsięwziąć czynności nie cierpiące zwłoki, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów popełnienia czynu.

14

Społeczny obowiązek zawiadomienia o przestępstwie

Kodeks Postępowania Karnego (KPK) Art. 304 § o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, 1 – Każdy, dowiedziawszy się ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym prokuratora lub Policję.

15

Prawny obowiązek zawiadomienia o przestępstwie

Kodeks Postępowania Karnego (KPK) Art. 304 § 2 – Instytucje państwowe i samorządowe, które w związku ze swą działalnością dowiedziały się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, są obowiązane niezwłocznie zawiadomić o tym prokuratora lub Policję oraz przedsięwziąć niezbędne czynności do czasu przybycia organu powołanego do ścigania przestępstw lub do czasu wydania przez ten organ stosownego zarządzenia, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów przestępstwa.

16

Obowiązek zawiadomienia sądu opiekuńczego

Kodeks Postępowania Cywilnego (KPC) Art. 572 § 1 – Każdy komu znane jest zdarzenie uzasadniające wszczęcie postępowania z urzędu obowiązany jest zawiadomić o nim sąd opiekuńczy § 2 – Obowiązek wymieniony w § 1 ciąży przede wszystkim na (…) placówkach oświatowych.

17

Ochrona prawna nauczyciela

Art. 63. 1. Ustawy Karta Nauczyciela

Ochrona prawna nauczyciela Nauczyciel, podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, korzysta z ochrony przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych na zasadach określonych w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny.

Organ prowadzący szkołę i dyrektor szkoły są obowiązani z urzędu występować w obronie nauczyciela, gdy ustalone dla nauczyciela uprawnienia zostaną naruszone.

18

Przekroczenie uprawnień lub niedopełnienie obowiązków

Kodeks Karny (KK)

• •

Art. 231.

§ 1. Funkcjonariusz publiczny, który, przekraczając swoje uprawnienia lub nie dopełniając obowiązków , działa na szkodę interesu publicznego lub prywatnego, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

§ 2. Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu określonego w § 1 w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej , podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

19

Ochrona prawna

nauczyciela

Ochrona prawna funkcjonariusza publicznego

Art. 222 Ustawy Kodeks Karny.

Kto narusza nietykalność cielesną funkcjonariusza publicznego lub osoby pomagającej mu podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat trzech.

21

Ochrona prawna funkcjonariusza publicznego

Art. 223 Ustawy Kodeks Karny.

Kto działając wspólnie i w porozumieniu z inną osobą lub używając broni palnej, noża lub innego podobnie niebezpiecznego przedmiotu albo środka obezwładniającego, dopuszcza się czynnej napaści na funkcjonariusza publicznego lub osoby pomagającej mu podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat dziesięciu.

22

Ochrona prawna funkcjonariusza publicznego

Art. 224 Ustawy Kodeks Karny.

1. Kto przemocą lub groźbą bezprawną wywiera wpływ na czynności urzędowe organu administracji rządowej, innego organu państwowego lub samorządu terytorialnego, podlega karze pozbawienia wolności do lat trzech.

2. Tej samej karze podlega, kto stosuje przemoc lub groźbę bezprawną w celu zmuszenia funkcjonariusza publicznego albo osoby do pomocy mu przybranej do przedsięwzięcia lub zaniechania prawnej czynności służbowej.

23

Ochrona prawna funkcjonariusza publicznego

Art. 226 Ustawy Kodeks Karny.

Kto znieważa funkcjonariusza publicznego lub osobę pomagającej mu podczas i w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

24

Ochrona prawna funkcjonariusza publicznego

Art. 231a Ustawy Kodeks Karny.

Z ochrony prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych funkcjonariusz publiczny korzysta również wtedy, jeżeli bezprawny zamach na jego osobę został podjęty z powodu wykonywanego przez niego zawodu lub zajmowanego stanowiska.

25

Wybrane przestępstwa przeciwko wolności

•

Art. 190 Ustawy Kodeks Karny.

§ 1. Kto grozi innej osobie popełnieniem przestępstwa na jej szkodę lub szkodę osoby najbliższej, jeżeli groźba wzbudza w zagrożonym uzasadnioną obawę, że będzie spełniona, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

§ 2. Ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.

26

•

Wybrane przestępstwa przeciwko wolności

Art. 190a Ustawy Kodeks Karny.

§ 1. Kto przez uporczywe nękanie innej osoby lub osoby jej najbliższej wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia lub istotnie narusza jej prywatność, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

§ 2. Tej samej karze podlega, kto, podszywając się pod inną osobę , wykorzystuje jej wizerunek lub inne jej dane osobowe w celu wyrządzenia jej szkody majątkowej lub osobistej.

§ 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 lub 2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

§ 4.

Ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 2 następuje na wniosek pokrzywdzonego.

27

Nauczyciel w charakterze

świadka

Wybrane prawa i obowiązki świadka

Kodeks Postępowania Karnego (KPK) Art. 177.

§ 1. Każda osoba wezwana w charakterze świadka ma obowiązek i złożyć zeznania.

stawić się § 2. Świadka, który nie może się stawić na wezwanie z powodu choroby, kalectwa lub innej nie dającej się pokonać przeszkody, można przesłuchać w miejscu jego pobytu.

29

Wybrane prawa i obowiązki świadka

Kodeks Postępowania Karnego (KPK) Art. 191.

adres.

§ 3. Jeżeli zachodzi uzasadniona obawa użycia przemocy lub groźby bezprawnej wobec świadka lub osoby najbliższej w związku z jego czynnościami, może on zastrzec dane dotyczące miejsca zamieszkania do wyłącznej wiadomości prokuratora lub sądu. Pisma procesowe doręcza się wówczas do instytucji, w której świadek jest zatrudniony, lub na inny wskazany przez niego

30

Algorytmy postępowania w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa nauczyciela.

31

Zagrożenie bezpieczeństwa nauczyciela 1.

Powiadomić dyrektora szkoły, policję lub prokuratora.

2. Zabezpieczyć ślady i dowody.

3.

Korzystać z ochrony prawnej funkcjonariusza publicznego przysługującej nauczycielowi.

4.

W ekstremalnej sytuacji korzystać z zasad obrony koniecznej.

32

Obrona konieczna

• • •

Zamachu – każde zachowanie (działanie lub zaniechanie) naruszające lub grożące naruszeniem dobra chronionego prawem, o cechach tj.: bezpośredni dobra; – naruszający lub stwarzający niebezpieczeństwo natychmiastowego naruszenia bezprawny gdy zachowanie to wypełnia znamiona czynu zabronionego (zakazanego); rzeczywisty urojony); - stwarza w danej chwili obiektywne zagrożenie dla dobra chronionego prawem (nie

Obrona konieczna

Zachowanie określające obronę konieczną może przebiegać nieprawidłowo, przybierając postać: Ekscesu intensywnego – gdy broniący zastosował sposób obrony niewspółmierny do niebezpieczeństwa zamachu (użyta siła przewyższyła swą intensywnością siłę zastosowaną w zamachu); Eksces ekstensywny – gdy czas zastosowania obrony nie nastąpił jednocześnie z czasem zaistnienia zamachu (za wcześnie lub za późno); Co może, ale nie musi być powodowane strachem lub wzburzeniem (art. 25 § 2 i 3 k.k.)

Obrona konieczna

„ Art. 25 § 1 k.k., art. 5 k.w.

Nie popełnia przestępstwa, kto w obronie koniecznej odpiera bezpośredni, bezprawny zamach na jakiekolwiek dobro chronione prawem” Zachowanie stanowiące kontratyp polega na odparciu – każdym zachowaniu naruszającym dobra osobiste chronione prawem (nietykalność cielesna, zdrowie, życie) tj. wypełniającym ustawowe znamiona przestępstw, jeśli zostało ono podjęte w sytuacji:

UWAGA!!

W PRZYPADKU WYSTĄPIENIA JAKIEGOKOLWIEK WYDARZENIA NADZWYCZAJNEGO NA TERENIE SZKOŁY, NALEŻY NIEZWŁOCZNIE POINFORMOWAĆ O TYM FAKCIE PRZEŁOŻONEGO!

36

Dziękujemy Państwu za uwagę!

37