Transcript Odpowiedzialność nieletnich

Komenda Miejska Policji
w Tarnowie
Zespół ds. Nieletnich i Patologii
ODPOWIEDZIALNOŚĆ NIELETNICH
ZA CZYNY KARALNE
I PRZEJAW DEMORALIZACJI
NIELETNI osoba, która:
• ukończyła lat 13, ale nie ukończyła lat 17 w postępowaniu dotyczącym czynu karalnego (art.
1 §1 pkt 2 u.p.n.),
• nie ukończyła lat 18 - w postępowaniu dotyczącym
zapobiegania i zwalczania demoralizacji (art. 1 §1
pkt 1 u.p.n.),
• nie ukończyła lat 21 - w postępowaniu dotyczącym
wykonywania wcześniej orzeczonych środków
wychowawczych lub poprawczych (art. 1 §1 pkt 3
u.p.n.).
MAŁOLETNI osoba, która:
• nie ukończyła 18 lat i nie zawarła związku
małżeńskiego przed osiągnięciem tego
wieku.
CZYN KARALNY
(art. 1 §2 pkt. 2 UPN)
Czyn zabroniony przez ustawę jako:
• przestępstwo lub przestępstwo skarbowe
albo
• wykroczenie określone
w art.: 51, 69, 74, 76, 85, 87,119, 122, 124, 133, 143.
zakłócenie porządku publicznego, niszczenie i uszkodzenie
znaków umieszczonych przez organ państwowy, uszkodzenie
znaków lub urządzeń zapobiegających niebezpieczeństwu,
rzucanie kamieniami do pojazdów będącymi w ruchu, samowolna
zmiana znaków lub sygnałów drogowych, prowadzenie pojazdów
przez osobę będący po użyciu alkoholu, kradzieże lub
przywłaszczenie mienia, paserstwo, niszczenie lub uszkodzenie
mienia, spekulacja biletami wstępu, utrudnienie korzystania z
urządzeń przeznaczonych do użytku publicznego
CZYN KARALNY
(art. 4 § 2 i 3 UPN)
Art. 4 § 2 Ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich mówi,
że … każdy, dowiedziawszy się o popełnieniu czynu karalnego
przez nieletniego, ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym
sąd rodzinny lub Policję
Natomiast
Art. 4 § 2 Ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich mówi,
że …Instytucje państwowe i organizacje społeczne , które w
związku ze swą działalnością dowiedziały się o popełnieniu
przez nieletniego czynu karalnego ściganego z urzędu, są
obowiązane niezwłocznie zawiadomić o tym sąd rodzinny lub
Policję oraz przedsięwziąć czynności nie cierpiące zwłoki, aby
nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów popełnienia
czynu.
DEMORALIZACJA
(art. 4 § 1 UPN)
• Demoralizacja – łamanie ogólnie panujących norm
społecznych , tj. tzw. niedostosowanie społeczne, a w
szczególności naruszenie zasad współżycia społecznego,
popełnienie czynu zabronionego, systematyczne uchylanie się
od obowiązku szkolnego lub kształcenia zawodowego,
używanie alkoholu lub innych środków w celu wprowadzenia
się w stan odurzenia, uprawianie nierządu, włóczęgostwo,
udział w grupach przestępczych
Postępowanie o charakterze
opiekuńczym
W przypadku przejawów demoralizacji tj.
manifestowania negatywnych form postępowania
mających charakter utrwalony i występujący
systematycznie.
W przypadku stwierdzenia zaniedbywania ze
strony rodziców.
W
przypadkach
popełnienia
czynów
kwalifikowanych z KW lub przestępstwa za które
nieletni nie odpowiada.
POSTĘPOWANIE OPIEKUŃCZE
1) W przypadku przejawów demoralizacji tj.
manifestowania negatywnych form postępowania
mających charakter utrwalony i występujący
systematycznie, takich jak:
• zaniedbywanie obowiązku szkolnego,
• naruszanie zasad współżycia społecznego,
• spożywanie alkoholu i środków odurzających,
• prostytucja,
• włóczęgostwo,
• ucieczki z domów, wagary,
• udział w grupach przestępczych,
• przynależność do subkultur i nieformalnych grup
młodzieżowych.
POSTĘPOWANIE OPIEKUŃCZE
2) W przypadku stwierdzenia
zaniedbywania ze strony rodziców:
• z przyczyn zawinionych przez nich, tj.
alkoholizm, narkomania, prostytucja,
przemoc w rodzinie, rozpijanie,
odbywanie kary więzienia,
zaniedbywanie potrzeb dziecka,
• z przyczyn niezawinionych, tj. choroba
psychiczna, upośledzenie umysłowe,
brak pracy, trwała przeszkoda
uniemożliwiająca opiekę, wypadki
losowe.
POSTĘPOWANIE OPIEKUŃCZE
3) W przypadkach popełnienia czynów
kwalifikowanych jako wykroczenie lub przestępstwo,
za które nieletni nie odpowiada:
W takich przypadkach sporządza się wniosek
opiekuńczy do Sądu Rodzinnego opisujący
sytuację nieletniego oraz w czym przejawia się
jego demoralizacja. Wówczas Sąd decyduje, jaki
środek wychowawczy, leczniczo - wychowawczy
lub opiekuńczy (zmieniający lub nie zmieniający
środowisko dziecka) orzeka wobec nieletniego.
W przypadkach zagrażających życiu lub zdrowiu
dziecka sporządza się wniosek o
natychmiastowym interwencyjnym umieszczeniu
dziecka w placówce opiekuńczo - wychowawczej.
Odpowiedzialność nieletnich sprawców
czynów karalnych wg Ustawy o postępowaniu
w sprawach nieletnich
Wobec nieletnich sąd rodzinny może: (art. 6 UPN)
1. Udzielić upomnienia.
2.
Zobowiązać do określonego postępowania, a zwłaszcza do
naprawienia wyrządzonej szkody, do wykonania określonych prac
lub świadczeń na rzecz pokrzywdzonego lub społeczności lokalnej,
do przeproszenia pokrzywdzonego, do podjęcia nauki lub pracy,
do uczestniczenia w odpowiednich zajęciach o charakterze
wychowawczym,
terapeutycznym
lub
szkoleniowym,
do
powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach
lub miejscach albo do zaniechania używania alkoholu lub innego
środka w celu wprowadzenia się w stan odurzenia
3.
Ustanowić nadzór odpowiedzialny rodziców lub opiekuna.
4.
Ustanowić nadzór organizacji młodzieżowej lub innej organizacji
społecznej, zakładu pracy albo osoby godnej zaufania –
udzielających poręczenia za nieletniego.
5. Zastosować nadzór kuratora.
6. Skierować do ośrodka kuratorskiego, a także do
organizacji społecznej lub instytucji zajmujących się pracą z
nieletnimi o charakterze wychowawczym, terapeutycznym
lub szkoleniowym, po uprzednim porozumieniu się z tą
organizacją lub instytucją.
7. Orzec zakaz prowadzenia pojazdów.
8. Orzec przepadek rzeczy uzyskanych w związku
popełnieniem czynu karalnego.
9. Orzec umieszczenie w rodzinie zastępczej, w odpowiedniej
placówce opiekuńczo-wychowawczej albo ośrodku szkolnowychowawczym.
10. Orzec umieszczenie w zakładzie poprawczym.
11.Zastosować inne środki zastrzeżone w niniejszej ustawie do
właściwości sądu rodzinnego, jak również zastosować środki
przewidziane w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym.
Procedury postępowania nauczycieli
i metody współpracy szkół z policją
w sytuacji zagrożenia dzieci oraz młodzieży
przestępczością i demoralizacją
Procedury postępowania nauczycieli
W przypadku uzyskania informacji, że uczeń który nie ukończył 18 lat,
używa alkoholu lub innych środków w celu wprowadzenia się
w stan odurzenia, bądź przejawia inne zachowania świadczące
o demoralizacji, nauczyciel:
• Przekazuje uzyskaną informację wychowawcy klasy.
• Wychowawca informuje o fakcie pedagoga/psychologa szkolnego i
dyrekcję szkoły.
• Wychowawca wzywa do szkoły rodziców/prawnych opiekunów ucznia
i przekazuje im uzyskaną informację. Przeprowadza rozmowę z
rodzicami oraz - w ich obecności - z uczniem.
W przypadku potwierdzenia informacji, zobowiązuje ucznia do
zaniechania negatywnego postępowania, rodziców zaś bezwzględnie
do szczególnego nadzoru nad dzieckiem.
• Jeżeli rodzice odmawiają współpracy lub nie stawiają się do szkoły, a
nadal z wiarygodnych źródeł napływają informację o przejawach
demoralizacji ucznia, szkoła pisemnie powiadamia o zaistniałej
sytuacji sąd rodzinny lub Policję (specjalista ds. nieletnich).
Procedury postępowania nauczycieli
W przypadku, gdy nauczyciel podejrzewa, że na terenie szkoły znajduje
się uczeń będący pod wpływem alkoholu lub narkotyków powinien
podjąć następujące kroki:
• Powiadamia o swoich przypuszczeniach wychowawcę klasy.
• Odizolowuje ucznia od reszty klasy, ale ze względów
bezpieczeństwa nie pozostawia go samego; stwarza warunki, w
których nie będzie zagrożone jego życie ani zdrowie.
• Wzywa lekarza w celu stwierdzenia stanu trzeźwości, ewentualnie
udzielenia pomocy medycznej.
• Zawiadamia o fakcie dyrektora szkoły oraz rodziców/opiekunów,
których zobowiązuje do niezwłocznego odebrania ucznia ze szkoły.
• W przypadku odmowy ze strony rodziców /opiekunów, o
pozostaniu ucznia w szkole, czy też przewiezieniu ucznia do
placówki służby zdrowia, bądź też przekazania go do dyspozycji
funkcjonariuszom policji decyduje lekarz, po ustaleniu aktualnego
stanu zdrowia ucznia i w porozumieniu z dyrektorem
szkoły/placówki.
Procedury postępowania nauczycieli
W przypadku, gdy nauczyciel podejrzewa, że na terenie szkoły znajduje
się uczeń będący pod wpływem alkoholu lub narkotyków powinien
podjąć następujące kroki:
• W przypadku ucznia będącego pod wpływem alkoholu - jeżeli
rodzice odmawiają przyjazdu, a uczeń jest agresywny wobec
kolegów, nauczycieli, bądź swoim zachowaniem daje powód do
zgorszenia albo zagraża życiu lub zdrowiu innych - szkoła
zawiadamia najbliższą jednostkę Policji.
• W przypadku stwierdzenia stany nietrzeźwości (stężenie we
krwi powyżej 0,5 promila alkoholu lub w wydychanym
powietrzu powyżej 0,25 mg alkoholu w1 dm3) policja ma
możliwość przewiezienia ucznia do izby wytrzeźwień, lub w
przypadku jej braku, do policyjnych pomieszczeń dla osób
zatrzymanych - na czas niezbędny do wytrzeźwienia (max do 24
godzin).
O
fakcie
umieszczenia
zawiadamia
się
rodziców/opiekunów (oraz sąd rodzinny, jeżeli uczeń nie
ukończył 18 lat).
Procedury postępowania nauczycieli
W przypadku, gdy nauczyciel podejrzewa, że na terenie szkoły znajduje
się uczeń będący pod wpływem alkoholu lub narkotyków powinien
podjąć następujące kroki:
• Jeżeli zdarzenia, w których uczeń (przed ukończeniem 18 lat)
znajduje się pod wpływem alkoholu lub narkotyków na terenie
szkoły, powtarzają się, świadczy to o jego demoralizacji.
Nakłada to na szkołę obowiązek powiadomienia policji
(specjalisty ds. nieletnich) lub sądu rodzinnego o tej
szczególnej sytuacji.
• Spożywanie przez ucznia, który ukończył 17 lat, alkoholu na
terenie szkoły stanowi wykroczenie z art. 43 Ustawy o
wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.
Należy o tym fakcie powiadomić Policję. Dalszy tok
postępowania leży w kompetencji tej instytucji.
Procedury postępowania nauczycieli
W przypadku, gdy nauczyciel znajduje na terenie szkoły substancję
przypominającą wyglądem narkotyk powinien podjąć następujące
kroki:
• Nauczyciel
zachowując
środki
ostrożności
zabezpiecza substancję przed dostępem do niej osób
niepowołanych oraz ewentualnym jej zniszczeniem
do czasu przyjazdu Policji, próbuje (o ile to jest
możliwe w zakresie działań pedagogicznych) ustalić
do kogo znaleziona substancja należy.
• Powiadamia o zaistniałym zdarzeniu dyrekcję szkoły
i wzywa Policję.
• Po przyjeździe Policji niezwłocznie przekazuje
zabezpieczona substancję i przekazuje informacje
dotyczącą szczegółów zdarzenia.
Procedury postępowania nauczycieli
W przypadku, gdy nauczyciel podejrzewa, że uczeń posiada przy sobie
substancję przypominającą narkotyk, powinien podjąć następujące
kroki:
• Nauczyciel w obecności innej osoby (wychowawca, pedagog,
dyrektor itp.) ma prawo żądać, aby uczeń przekazał mu tę
substancję, pokazał zawartość torby szkolnej oraz kieszeni (we
własnej odzieży), ewentualnie innych przedmiotów budzących
podejrzenie, co do ich związku z poszukiwaną substancją.
Nauczycielowi nie wolni (nie ma prawa) samodzielnie wykonać
czynności przeszukania odzieży ani teczki ucznia - jest to
czynność zastrzeżona wyłącznie dla Policji.
• O swoich spostrzeżeniach powiadamia dyrekcję szkoły.
• Powiadamia o zaistniałym zdarzeniu rodziców/opiekunów ucznia
i wzywa ich do natychmiastowego stawiennictwa.
Procedury postępowania nauczycieli
W przypadku, gdy nauczyciel podejrzewa, że uczeń posiada przy sobie
substancję przypominającą narkotyk, powinien podjąć następujące
kroki:
• W przypadku, gdy uczeń na prośbę nauczyciela nie chce
przekazać substancji, ani pokazać zawartości teczki, szkoła
wzywa Policję, która po przyjeździe zabezpiecza znalezioną
substancję i zabiera ją do ekspertyzy.
• Jeżeli uczeń wyda substancję dobrowolnie, nauczyciel, po
odpowiednim
jej
zabezpieczeniu,
zobowiązany
jest
bezzwłocznie przekazać ją do jednostki Policji. Wcześniej
próbuje ustalić, w jaki sposób i od kogo, uczeń nabył
substancję.
Całe
zdarzenie
nauczyciel
dokumentuje,
sporządzając możliwie dokładną notatkę z ustaleń wraz ze
swoimi spostrzeżeniami.
Procedury postępowania nauczycieli
Postępowanie
przestępstwa:
wobec
ucznia
-
sprawcy
czynu
karalnego
lub
• Niezwłoczne powiadomienie dyrektora szkoły.
• Ustalenie okoliczności czynu i ewentualnych świadków
zdarzenia.
• Przekazanie sprawcy (o ile jest znany i przebywa na terenie
szkoły) dyrektorowi szkoły lub pedagogowi szkolnemu pod
opiekę.
• Powiadomienie rodziców ucznia - sprawcy.
• Niezwłoczne powiadomienie Policji w przypadku, gdy sprawa
jest poważna (rozbój, uszkodzenie ciała, itp.) lub sprawca nie
jest uczniem szkoły i jego tożsamość nie jest nikomu znana.
• Zabezpieczenie ewentualnych dowodów przestępstwa lub
przedmiotów pochodzących z przestępstwa i przekazanie ich
Policji.
NAUCZYCIEL FUNCKJONARIUSZEM
PUBLICZNYM
W związku z nowelizacją przepisów prawa oświatowego
nauczyciel znalazł się pod specjalną ochroną – uzyskał status
funkcjonariusza publicznego
Wykonywanie funkcji funkcjonariusza publicznego jest
chronione przez kodeks karny. Przestępstwa przeciwko
funkcjonariuszowi publicznemu są ścigane z urzędu a nie
z oskarżenia prywatnego
Chodzi tu o przestępstwa takie jak :
- Naruszenie nietykalności cielesnej (art.. 222 kk)
- Czynna napaść na funkcjonariusza (art.. 223 kk)
- Znieważenie funkcjonariusza ( art.. 226 kk)
- Stosowanie groźby bezprawnej lub przemocy ( art.. 224 kk)
Przykładowe sytuacje,
gdy zachowania ucznia względem nauczyciela
mogą być traktowane jako przestępstwo przeciwko
funkcjonariuszowi publicznemu
Naruszenie nietykalności cielesnej (art. 222 kk)
... kto narusza nietykalność cielesną funkcjonariusza
publicznego lub osoby do pomocy mu przybranej
podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków
służbowych
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo
pozbawienia wolności do lat 3 ...
Ściganie następuje z urzędu .
Przykładowe sytuacje,
gdy zachowania ucznia względem nauczyciela
mogą być traktowane jako przestępstwo przeciwko
funkcjonariuszowi publicznemu
Czynna napaść na funkcjonariusza (art.. 223 kk)
... kto działając wspólnie i w porozumieniu z innymi
osobami lub używając broni palnej, noża lub innego
podobnie niebezpiecznego przedmiotu albo środka
obezwładniającego, dopuszcza się czynnej napaści na
funkcjonariusza publicznego lub osobę do pomocy mu
przybraną podczas lub w związku z pełnieniem
obowiązków służbowych
podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10
...
Ściganie następuje z urzędu .
Przykładowe sytuacje,
gdy zachowania ucznia względem nauczyciela
mogą być traktowane jako przestępstwo przeciwko
funkcjonariuszowi publicznemu
Znieważenie funkcjonariusza (art. 226 kk)
... kto znieważa funkcjonariusza publicznego lub osobe
do pomocy mu przybrana podczas lub w związku z
pełnieniem obowiązków służbowych
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo
pozbawienia wolności do roku
Ściganie następuje z urzędu .
Przykładowe sytuacje,
gdy zachowania ucznia względem nauczyciela
mogą być traktowane jako przestępstwo przeciwko
funkcjonariuszowi publicznemu
Stosowanie groźby bezprawnej lub przemocy (art. 224 kk § 2 , 3)
... kto stosuje przemoc lub groźbę bezprawną w celu
zmuszenia funkcjonariusza publicznego lub osoby do
pomocy mu przybranej do przedsięwzięcia lub
zaniechania prawnej czynności służbowej
…. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 2 jest
skutek określony art. 156 lub art. 157 sprawca
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do
lat 5 ...
Ściganie następuje z urzędu .
Przykładowe sytuacje,
gdy zachowania ucznia względem nauczyciela
mogą być traktowane jako przestępstwo ścigane na
wniosek lub z oskarżenia prywatnego
Groźba karalna (art. 190 kk)
... kto grozi innej osobie popełnieniem przestępstwa
na jej szkodę lub szkodę osoby najbliższej, jeżeli groźba
wzbudza w zagrożonym uzasadnioną obawę, że zostanie
spełniona,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia
wolności do lat 2 ...
Ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.
Przykładowe sytuacje,
gdy zachowania ucznia względem nauczyciela
mogą być traktowane jako przestępstwo
Zmuszanie do określonego zachowania (art. 191 kk)
... kto stosuje przemoc wobec osoby lub groźbę bezprawną
w celu zmuszenia innej osoby do określonego działania,
zaniechania lub znoszenia,
podlega karze pozbawienia wolności do lat 3 ...
Ściganie następuje z urzędu.
Przykładowe sytuacje,
gdy zachowania ucznia względem nauczyciela
mogą być traktowane jako przestępstwo
Zniesławienie (art. 212 kk)
... kto pomawia inną osobę, grupę osób, instytucję, osobę prawną
lub jednostkę organizacyjną nie mającą osobowości prawnej
o takie postępowanie lub właściwości które mogą poniżyć ją
w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania
potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności,
podlega karze ograniczenia wolności
albo pozbawienia wolności do roku ...
Ściganie odbywa się z oskarżenia prywatnego.
Przykładowe sytuacje,
gdy zachowania ucznia względem nauczyciela
mogą być traktowane jako przestępstwo
Zniewaga (art. 216 kk)
... kto znieważa inną osobę w jej obecności
albo choćby pod jej nieobecność lecz publicznie
lub w zamiarze, aby zniewaga do tej osoby dotarła,
podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności ...
Ściganie odbywa się z oskarżenia prywatnego.
Przykładowe sytuacje,
gdy zachowania ucznia względem nauczyciela
mogą być traktowane jako przestępstwo
Naruszenie nietykalności cielesnej (art. 217 kk)
... kto uderza człowieka lub w inny sposób narusza
jego nietykalność cielesną,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności
albo pozbawienia wolności do roku ...
Ściganie odbywa się z oskarżenia prywatnego.
Odpowiedzialność karna
funkcjonariusza publicznego
• art. 231 § 1 kk. Funkcjonariusz publiczny, który,
przekraczając swoje uprawnienia lub nie dopełniając
obowiązków, działa na szkodę interesu publicznego lub
prywatnego
podlega karze pozbawiania wolności do lat 3
art.231 § 2 kk. Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu
określonego w § 1 w celu osiągnięcia korzyści
majątkowej lub osobistej
podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10
Ściganie odbywa się z urzędu
Procedury postępowania nauczycieli
Działania interwencyjne
Każde z wymienionych zachowań jest czynem karalnym
w rozumieniu przepisów Ustawy o postępowaniu
w sprawach nieletnich, jeśli sprawca jest uczeń, który
ukończył 13 lat a nie ukończył 17 lat.
Natomiast z przestępstwem mamy do czynienia, jeżeli
któryś z wymienionych czynów popełni uczeń, po
ukończeniu 17 lat.
W takiej sytuacji mają zastosowanie przepisy Kodeksu
Postępowania Karnego. Jeżeli przestępstwo ma
miejsce na terenie szkoły, należy wezwać Policję.
Zespół ds. Nieletnich i Patologii
KMP w Tarnowie
Dziękuję za uwagę