Transcript Hemoglobinopatiler

TALASEMİ VE
HEMOGLOBİNOPATİLER
Hemoglobin
•
Hemoglobin 4 molekül polipeptit
zincirinden oluşan moleküldür.
Erişkinde en fazla bulunan kısım HbA
dır. 2 α ve 2 β polipeptiti zinciri içerir.
HbA0 olarak yazılır. HbA2 daha
sonraki alt birimdir ve 2 α ve 2 δ
polipeptit zincirinden oluşur.
Talasemi taşıyıcısı olanlarda
yükselmesi değerlidir. HbF fetal
hemoglobindir. Fetustaki en fazla
bulunan hemoglobindir. 2 α ve 2 γ
polipeptit zinciri içerir. Doğumdan
sonra yerini HbA ile değiştirir.
HEMOGLOBİN
• Normal erişkin bir insanda
üç farklı yapıda Hb
bulunmaktadır
• HbA, HbF, HbA2
• Normal Hb’nin %96’sı
HbA’dır. HbA2 %4’in
altındadır, HbF %2’in
altındadır.
• Yenidoğan bir bebekte ise
HbF en yüksek oranda
bulunan Hb’dir
TALASEMİLER
• Talasemi, hemoglobin molekülünün otozomal
resesif geçiş gösteren kalıtsal bir hastalığıdır.
• Talasemi sendromları oldukça geniş bir genetik
yelpazeyi kapsar. Talasemiler sentezi bozulmuş
olan globulin zincirine göre alfa, beta, gama,
delta, deltabeta vb. talasemi olarak
adlandırılırlar.
• En sık görülen tipleri alfa ve beta talasemidir.
Alfa talasemi daha ziyade Uzak Doğu’da
görülürken, beta talasemi Akdeniz Ülkeleri ve
Türkiye’de sıktır.
TALASEMİLER
• Türkiye’de en çok görülen tipi beta talasemidir.
• Hastalık, 11 nolu kromozonun kısa kolu üzerinde
bulunana beta globülin geninin mutasyonu
sonucu meydana gelir.
• Beta talaseminin çeşitli formlarının moleküler
yapıları çok iyi ve ayrıntılı incelenmiştir. Yaklaşık
200 beta talasemi alleli belirlenmiştir.
• Beta talasemide beta geni üstünde veya
etrafında meydana gelen mutasyonlar, beta
globulin zincir yapımının azalmasına ya da hiç
sentez edilmeyişine neden olur.
TALASEMİLER
• Beta globulin zincirleri ile birleşmesi gereken alfa
zincirleri, eritrosit ana hücreleri içinde birikir,
açıkta kalan alfa zincirleri ise hücre içinde kararlı
tetramer oluşturamadıklarından, eritrositlerin
kemik iliğinde hemolizine neden olur.
• Hemoliz sonucu eritrosit ana hücrelerinde
ferritin ve hemosiderin şeklinde biriken demir,
serbest oksijen radikallerinin meydana
çıkmasında katalist rolü oynar ve talasemik
eritrositlerde sellüler ve membran düzeyinde
bozukluklar meydana getirir.
TALASEMİLER
• Talasemik eritrosit membran proteinlerinin
strüktür ve fonksiyonlarındaki hasardan
sadece globülin zincirlerinin direkt
presipitasyonu değil aynı zamanda oksidatif
olaylar da sorumludur.
• Talasemi ve hemoglobinopatiler, HbS,
HbC,HbE, global problemler haline gelmiştir.
• DSÖ verilerine göre her yıl 300.000 üzerinde
hasta çocuk doğmaktadır.
KALITSAL KAN HASTALIKLARI
• Koruyucu tedavinin (tarama, prenatal tanı ve
eğitim programlarının) çok iyi uygulandığı
ülkelerde bu tür kalıtsal kan hastalıkları büyük
ölçüde önlenmiştir.
• Koruyucu tedavinin kaltsal kan hastalıkları ile
mücadelede yeri tartışılamaz.
• Türkiyede çok sayıda Hb varyantının
görülmesi, Anadolu’da yıllar boyunca çok
çeşitli ırk ve kültürlerin yaşamasından ve
akraba evliliklerinden kaynaklanmaktadır.
BETA TALASEMİ TAŞIYICIĞI SIKLIĞI
• Türkiye genelinde % 2,1
• İzmir’de %3,2-3,5
• Akdeniz bölgesinde yer yer %10-%12
olarak belirlenmiştir.
- HbF yüksekliği
Prensip olarak tüm HbF yükseklikleri hematoloji
uzmanına yönlendirilmelidir. (%2.1’in
üstündeki Hb F değerleri Hematoloji
uzmanına yönlendirilmelidir.)
Talasemi taşıyıcılığı-Talasemi minor
• HbA2 düzeyi % 3.5 üstü talasemi taşıyıcılığı olarak
kabul edilir.
• Bununla birlikte Demir eksikliği anemisinde,
delta- beta talasemilerde ve alfa talasemilerde
HbA2 düzeylerinin olduğundan düşük
çıkabileceği unutulmamalıdır.
• Talasemi taşıyıcılarında hafif bir anemi görülebilir.
Hemoglobin ve hemotokrit değerleri normale
göre hafif düşüktür. Kırmızı küre sayısı genellikle
artmıştır (>5 milyon/mm3). Kırmızı küreler
hipokrom, mikrositer yapıdadır. OEV<80 fl,
OEH<27 pg’dır. RDW normaldir.
Talasemi ve Demir Eksikliği Anemisi
Ayırıcı Tanısı
Eritrosit İndisleri
Talasemi
Demir Eksikliği Anemisi
OEV
<80 fl
<80 fl
OEH
<27 pg
<27 pg
Kırmızı Küre Sayısı
>5x10 (12)/L
<5x10 (12)/L
RDW
Normal
Artmış
Mentzer
İndeksi(MCV/RBC)
<13
>13
Hemoglobinopati Taraması
• Eritrosit indeksleri (OEH<27 pg,OEV<80)
• Talasemi?
• HbA2 düzeyi
<%3.5
Demir Eksikliği
Anemisi
Alfa Talasemi
>%3.5
Beta talasemi
taşıyıcısı
Hemoglobin Bozuklukları
• Hemoglobin elektroforezi
Anormal band yok
Anormal Hb yok
Anormal band(+)
HbS bölgesinde
HbSveya HbD
Oraklaşma testi
Oraklaşma testi(+)
Oraklaşma testi (-)
İleri tetkik gerekir
Agar elektroforez
HbS