Transcript مينا لاهوتي-تصمیمگیری چند منظوره

‫‪1/23‬‬
‫دانشگاه آزاد واحد اسالمشهر‬
‫تصمیم گیری چند معیاره‬
‫حمید رضا کردلوئی‬
‫مینا الهوتی رازلیقی‬
‫بهار ‪93‬‬
‫بخش اول‬
‫تعریف تصمیم گیری‬
‫‪2‬‬
‫‪23‬‬
‫• بسیاری از صاحبنظران مدیریت معتقدند که کانون اصلی‬
‫مدیریت را تصمیم گیری تشکیل می دهد‪.‬در واقع انجام‬
‫وظایفی چون برنامه ریزی وسازماندهی وکنترل را چیزی‬
‫جز تصمیم گیری نمی دانند‪.‬‬
‫اجرا‬
‫طرح ریزی‬
‫تصمیم گیری‬
‫فرآیند تصمیم گیری‬
‫‪3‬‬
‫‪22‬‬
‫تصمیم گیری‬
‫اجرای‬
‫راه حل‬
‫های‬
‫انتخابی‬
‫ارزیابی و‬
‫انتخاب‬
‫یک راه‬
‫حل‬
‫تعیین راه‬
‫حل های‬
‫مدل‬
‫(گزینه ها)‬
‫حل مساله‬
‫تعریف و‬
‫تشخیص‬
‫مساله‬
‫تعیین‬
‫مساله و‬
‫اهمیت آن‬
‫‪4‬‬
‫‪23‬‬
‫مدل های تصمیم گیری‬
‫• ‪-1‬مدل کالسیک تحقیق در عملیات ‪:‬فقط بر اساس یک هدف‬
‫است ‪(.‬مثل حد اکثر کردن سود)‬
‫• ‪-2‬مدل تصمیم گیری چند معیاره‪:‬به دلیل بهینه کردن مقدار چندین‬
‫معیار اعم از کیفی و کمی (مثل حداکثر کردن سود و رضایت شغلی)‬
‫کلی‬
‫بخش دوم‬
‫تصمیم گیری چند معیاره)‪(MCDM‬‬
‫• ‪-1‬تصمیم گیری چند هدفه )‪(MODM‬‬
‫• ‪-2‬تصمیم گیری چند شاخصه)‪(MADM‬‬
‫‪5‬‬
‫‪23‬‬
‫معیار های تصمیم گیری‬
‫• ‪-1‬هدف‬
‫• ‪ -2‬شاخص‬
‫‪6‬‬
‫‪23‬‬
‫‪7‬‬
‫‪23‬‬
‫مقیاس های اندازه گیری‬
‫کیفی‬
‫اسمی‬
‫رتبه ای‬
‫کمی‬
‫فاصله‬
‫نسبی‬
‫مدل های تصمیم گیری‬
‫‪8‬‬
‫‪23‬‬
‫• ‪ -1‬گسسته و پیوسته‬
‫• ‪-2‬جبرانی ( ‪AHP,AHP‬‬
‫‪fuzzy,ANP,SAW,LINMAP,TOPSIS,VIKOR,ELECTRE,PROMETHEE,S‬‬
‫)‪MART,REGIME,SIR,EVAMIX‬‬
‫•‬
‫غیر جبرانی(روش تسلط – روش حذف – روش لکسیکوگراف – روش‬
‫رضایت بخش شمول – روش ماکسی ماکس وروش ماکسی مین)‬
‫• مدل های در مرز جبرانی و غیرجبرانی‬
‫(‪)QVALIFLEX,PERMUTATOIN‬‬
‫• ‪-3‬فردی یا گروهی‬
‫در مورد معیار های بکار رفته در مسائل به طور کلی سه کار باید انجام‬
‫گیرد‪:‬‬
‫• ‪-1‬تبدیل معیار های کیفی به کمی‬
‫• ‪-2‬بی مقیاسی کردن معیار ها (با استفاده از روش های نرم‬
‫وخطی وفازی)‬
‫•‬
‫‪-3‬تعیین وزن های نسبی معیارها (روش های آنتروپی شائون – لین‬
‫مپ –کمترین مجذورات موزون – بردا ویژه)‬
‫‪9‬‬
‫‪23‬‬
‫انواع روش های تصمیم گیری چند معیاره‬
‫تصمیم گیری چند‬
‫معیاره‬
‫فضای گسسته‬
‫چند شاخصه‬
‫فضای پیوسته‬
‫تک شاخصه‬
‫معیار‬
‫کمی‬
‫کمی‬
‫کیفی‬
‫کیفی‬
‫کمی و‬
‫کیفی‬
‫چند هدفه‬
‫کمی‬
‫کیفی‬
‫کمی و‬
‫کیفی‬
‫تک هدفه‬
‫کمی‬
‫کیفی‬
‫‪10‬‬
‫‪23‬‬
‫تصمیم گیری چند معیاره شامل ‪ 6‬مولفه است ‪:‬‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫‪-1‬یک هدف یا مجموعه ای از اهداف‬
‫‪-2‬تصمیم گیرنده (‪)DM‬یا گروهی از تصمیم گیران‬
‫‪-3‬مجموعه ای از معیارهای ارزیابی‬
‫‪-4‬مجموعه ای از گزینه های تصمیم‬
‫‪-5‬مجموعه ای از متغیرهای مجهول و یا متغیرهایتصمیم‬
‫‪-6‬مجموعه ای از نتایج حاصل شده از هر زوج گزینه ‪-‬‬
‫معیار‬
‫‪11‬‬
‫‪23‬‬
‫مقایسه ی نظری راهکارهای ارزیابی عملکرد مالی با‬
‫بکارگیری فنون تصمیم گیری چند معیاره‬
‫• عبدالحمید صفایی قادیکالنی دانشگاه مازندران گروه‬
‫مدیریت صنعتی بابلسر ایران‬
‫• صابر اسبوئی دانشگاه مازندران گروه مدیریت صنعتی‬
‫بابلسر ایران‬
‫‪12‬‬
‫‪23‬‬
‫چکیده‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫‪13‬‬
‫‪23‬‬
‫‪-1‬در محیط رقابتی کنونی که یکی از مشخصه های بارز‬
‫آن کمیابی منابع است مدیریت و ارزیابی عملکرد نقشی‬
‫حیاتی بزای سازمان ایفا می کند‪.‬‬
‫‪ -2‬جنبه ی مالی یکی از جنبه های عملکردی سازمان است‬
‫که بسیار مورد توجه است‪.‬‬
‫‪ -3‬کسب سود هدف اصلی بسیاری از شرکت ها قلمداد می‬
‫شود‪.‬‬
‫در نتیجه پس استفاده از فنون تصمیم گیری چند معیاره‬
‫بسیار مورد توجه است ‪.‬‬
‫مقدمه‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫‪14‬‬
‫‪23‬‬
‫‪ -1‬اندازه گیریعملکرد هدف نهایی نیست ولی ابزاری برای‬
‫مدیریت عملکرد اثر بخش است ‪.‬‬
‫‪ -2‬اثر بخشی اندازه گیری عملکرد به چگونگی استفاده از آن‬
‫وابسته است‪.‬‬
‫‪ -3‬اندازه گیری عملکرد به عنوان ابزاری مدیریتی نیاز دارد‬
‫که گستره ی وسیعی از معیارهای عملکردی راشامل شود‪.‬‬
‫‪ -4‬الکن فقدان نظام کسب بازخورد امکان انجام اصالحات الزم‬
‫برای رشد توسعه و بهبود فعالیت های سازمان را غیر ممکن‬
‫می سازد‪.‬‬
‫رویکردهای ارزیابی عملکرد سازمان‬
‫‪15‬‬
‫‪23‬‬
‫• ‪ -1‬این رویکرد متفاوت را می توان در چهار حوزه دسته‬
‫بندی کرد‪.‬‬
‫• ‪ -2‬با توجه به حجم مطالعات انجام شده در سالهای اخیر‬
‫می توان ادعا نمود که در حوزه ی ارزیابی عملکرد بکا‬
‫گیری فنون تصمیم گیری چند معیاره که یک زمینه ی‬
‫پیشرفته در حوزهیتحقیق در عملیات محسوب می شود‬
‫بیشترین توجه را جلب نموده است که قابلیت ترکیب با‬
‫روش های ارزیابی عملکرد متفاوت را به خوبی داراست‪.‬‬
‫ارزیابی عملکرد چند معیاره‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫چرا فنون تصمیم گیری چند معیاره در زمینه ارزیابی‬
‫عملکرد پر کاربرد است ؟‬
‫‪ -1‬به دلیل توانایی آن در انتخاب بهترین گزینه بر اساس‬
‫شاخصه های عملکردی‬
‫‪ -2‬قابلیت برای کمک به تصمیم گیری در شرایط فازی‬
‫توام با عدم اطمینان بر اساس داده های غیر دقیق و ذهنی‬
‫‪ -3‬امکان همزمان ارزیابی های مقایسه ای و نیز ارزیابی‬
‫هایچند بعدی سازمان را امکان پذیر می سازد‪.‬‬
‫‪16‬‬
‫‪23‬‬
‫تحلیل یافته ها و بحث‬
‫• استفاده از فنون تصمیم گیری چند معیاره در ارزیابی‬
‫عملکرد موارد زیر را فراهم می کند‪:‬‬
‫• ‪ -1‬دامنه وسیعی از معیارهای عملکردی را پوشش می‬
‫دهد‪.‬‬
‫• ‪ -2‬امکان ارزیابی مقایسه ای برای سازمان را فراهم می‬
‫کند‪.‬‬
‫‪17‬‬
‫‪23‬‬
‫مروری بر برخی مطالعات انجام شده در زمینه ی ارزیابی‬
‫عملکرد مالی با بکارگیری فنون تصمیم گیری چند معیاره‬
‫‪S‬سکمه و‬
‫همکاران‬
‫)‪(2009‬‬
‫یی وو و‬
‫همکاران‬
‫)‪(2009‬‬
‫ارزیارزیابی‬
‫عملکرد مالی و‬
‫غیر مالی پنج بانک‬
‫بزرگ ترکیه‬
‫ارزیابی عملکرد‬
‫مالی بانک ها در‬
‫تایوان با ترکیبی از‬
‫فنون تصمیم کیری‬
‫چند معیاره و ‪BSC‬‬
‫‪FAHP‬‬
‫‪TOPSIS‬‬
‫‪FAHP‬‬
‫‪SAW‬‬
‫‪TOPSIS‬‬
‫‪VIKOR‬‬
‫‪18‬‬
‫‪23‬‬
‫‪FH‬با استاده از نظر خبرگان و‪FAHP‬‬
‫وزن هر کدام از معیارها تعیین شد‬
‫سپس با استفاده از رتبه بندی مناسبی‬
‫از ‪TOPSIS‬عملکرد این بانک ها ارائه‬
‫گردید‪.‬‬
‫‪C‬از برای تعیین وزن معیارها استفاده‬
‫شد و از ‪VIKOR - TOPSIS – SAW‬‬
‫برای انجام رتبه بندی بانک ها بهره‬
‫گرفته شد‪.‬‬
‫‪19‬‬
‫‪23‬‬
‫بالزنتیس و‬
‫همکاران‬
‫)‪)2012‬‬
‫ارزیابی یکپارچه بخش های‬
‫اقتصادی کشور لیتوانی بر اساس‬
‫نسبت های مالی و با استفاده از‬
‫فنون تصمیم گیری چند معیاره در‬
‫محیط فازی‬
‫‪FTOPSIS‬‬
‫‪FVIKOR‬‬
‫‪FARAS‬‬
‫یالکین و‬
‫همکاران‬
‫)‪(2012‬‬
‫ارزیابی عملکرد مالی صنایع‬
‫تولیدی حاضر در بورس اوراق‬
‫بهادر ترکیه‬
‫‪FAHP‬‬
‫‪VIKOR‬‬
‫‪TOPSIS‬‬
‫پس از تعیین وزن معیارها با استفاده‬
‫از‪FARAS – FVIKOR- FTOPSIS‬‬
‫به رتبه بندی مختلف اقتصادی‬
‫پرداخته شد و در نهایت یک ارزیابی‬
‫جامع از بخش های مورد نظر ارائه‬
‫گردید‪.‬‬
‫پس از تعیین اهمیت معیارها از دیدگاه‬
‫خبرگان اوزان معیارها با ‪FAHP‬محاسبه‬
‫گردید و ارزیابی شرکت ها در هر یک‬
‫از صنایع تولیدی با استفاده از دو روش‬
‫‪TOPSIS - VIKOR‬ارائه گردید و نتایج‬
‫حاصل از این دو روش با یکدیگر‬
‫مقایسه شد‪.‬‬
‫بالزنتیس و همکاران برای تعیین وزن معیارها از رابطه زیر استفاده‬
‫کردند‪:‬‬
‫• با این فرض که معیارهایی که دارای تغییرات کمتری در‬
‫هر یک از بخش های اقتصادی هستند اهمیت بیشتری نیز‬
‫برای هر یک از بخش ها دارند‪ .‬در این رابطه ‪ Cvj‬نشان‬
‫دهندهی دامنه تغییرات هر یک از معیارهای مورد نظر‬
‫است و ‪ j‬بیانگر تعداد معیارهاست ‪(.‬در این مطالعه تعداد‬
‫معیارها ‪ 6‬تا بود‪).‬‬
‫‪1/Cvj‬‬
‫‪,,⩝ 𝒋.‬‬
‫𝟔‬
‫𝒋𝒗𝑪‪𝟏/‬‬
‫𝟏=𝒋‬
‫==‬
‫‪WWj‬‬
‫‪20‬‬
‫‪23‬‬
‫مدل سلسله مراتبی یاکلین و همکاران برای ارزیابی عملکرد‬
‫مالی (صنایع تولیدی ترکیه )‬
‫ععملکرد‬
‫مالی مبتنی‬
‫بر حسابداری‬
‫)‪(AFP‬‬
‫عملکرد‬
‫مالی )‪(FB‬‬
‫نرنرخ بازده دارایی )‪(ROA‬‬
‫ببابازده حقوق صاحبان سهام)‪(ROE‬‬
‫سود هر سهم)‪(EPS‬‬
‫نسبت قیمت به سود)‪(P/E‬‬
‫عملکرد مالی‬
‫مبتنی بر‬
‫ارزش )‪(VFP‬‬
‫ارزش افزوده ی اقتصادی)‪(EVA‬‬
‫ارزش افزوده بازار)‪(MVA‬‬
‫بازده جریان نقدی سرمایه گذاری‬
‫)‪(CFROI‬‬
‫ارزش افزوده نقدی)‪(CVA‬‬
‫‪21‬‬
‫‪23‬‬
‫جمع بندی و نتیجه گیری‬
‫• جهت ارائه یک ارزیابی عملکرد مالی جامع و قابل اتکا‬
‫استفاده از چه معیارهایی ضروری است چرا؟‬
‫• ‪ -1‬استفاده از معیارهای سنتی حسابداری در کنار‬
‫معیارهای مبتنی بر ارزش (نوین) مالی ضروری است‪.‬‬
‫• ‪ -2‬همچنین از آنجا که ارزش های بسیاری از معیارهای‬
‫مالی به هم وابسته اند یعنی روابط درونی بین معیارها‬
‫وجود دارد‪.‬‬
‫‪22‬‬
‫‪23‬‬
‫مراجع‬
‫‪23‬‬
‫‪23‬‬
‫• ‪ -1‬تقی زاده و فضلی‪ ,‬صفر(‪, )1390‬روش اندازه گیری شرکتها با استفاده از رویکرد ترکیبی‬
‫آنالیز روابط خاکستری و تاپسیس فازی‪ ,‬دو فصلنامه مدیریت صنعتی‪ ,‬شماره ‪, 2‬صص‪-150‬‬
‫‪.125‬‬
‫• ‪ -2‬صفایی قادیکالنی‪ ,‬عبدالحمید و خلیلی اسبوئی ‪,‬صابر‪,)1391a (,‬مقایسه نظری‬
‫راهکارهای ارزیابی عملکرد سازمان با استفاده از ترکیب روش تحلیل پوششی داده ها و‬
‫کارت امتیاز دهی متوازن ‪,‬چهارمین کنفرانس ملی تحلیل پوششی داده ها ‪,‬دانشگاه مازندران‬
‫‪,‬بابلسر ‪.‬‬
‫• ‪ -3‬عادلی علیرضا (‪, )1384‬ارزیابی عملکرد نیروی انتظامی جمهوری اسالمی ایران در‬
‫برقراری نظم و امنیت شهرستان بم ‪,‬پایان نامه کارشناسی ارشد ‪,‬دانشگاه علوم اتظامی‪.‬‬