Transcript Document
Brainstorming, Structuring, Evaluation & Choice 1 ضرورت استفاده از طوفان فکری و قواعد پياده سازي آن شيوه هاي ارزيابي ايده ها و كيفيت اطالعات حاصل از هر روش راي گيري درجه بندي ترجيح نسبي ساختاردهي ايده ها با توجه به اهداف تصميم گيري و ويژگي ايده ها روش باال به پائين روش پائين به باال نقش روش فرايند تحليل سلسله مراتبي تحليل ()AHP 2 مواجهههه بهها ماههبل االههن بهراي انسههان ناخوشههايند اسههت و بهراي رههها ي از آن بدنبال اولين راه حل ممكن مي گرددّ .اما داش ههقن فق ههه ي ههه ار ههده ر هها راهب ههار مچ ههاطره آميه ه محس ههو م ش ههود راك ههه انعطاف پذرری ،شرط بقا در دنياي امروز ،را کاهش م دهد. با داشقن فقه رک ايده ،امکان مقایسه مي ان کارای ارده ،وجود ندارد. بهقههررن راه ب هرای بههه دسههت آوردن رههک ارههده خههو داشههقن ارههدههای مچتل هف است. Emileمه ه گو ههد « :ه ههیی ام ههری فیلس ههوف فرانس ههویChartier ، خطرناک تر از آن نیست که فرد فقه رک ارده داشته باشد». روش طوف ه ههان فک ه ههری ،ر ه ههک تکنی ه ههک راره ه ه به ه هرای تولی ه ههد ار ه ههده اس ه ههت .به ه هراي شناسا ي راهبارهاي مچتلف يه مسئله /مابل قابل استفاده است. 3 در رک جلسه طوفان فکری ،افراد مچتلف صاحن نظر درباره رک موضوع خاص دور هم جمع شده و نظرات را که به ذهناان م رسد، بدون هیی گونه محدودرتی بیان م کنند. 4 تمام افرادی که در ارن مرحله سهیم هستند ،در رک اتاق گردهم م آرند. ابتدا خالصهای از ماکل مطرح مي شود. قواعد برگزاري جلسه و هدف جلسه ،به همه افراد گفته م شود. کااذ و قلم در اختیار افراد گذاشته مي شود. افراد اردههای خود را به صورت شفاهی و کتبی بیان مي کنند. 5 بهقررن یدمان برای اتاق U ،شبل است .ارن بهدان معیهی اسهت كهه صهند یها بهه ص ههورت ن ههیم دار ههره در ات ههاق ی ههده ش ههوند و در وس ههه کاا ههذ رادداش ههت ار ههده ه ههای مچتلف ،به گونهای قرار گيرد كه كلیهی حاضران به راحتی بتوانند آن را ببینند. 6 مدت زمان پيانهاد شده براي خلق ايده در جلسه 30تا 40دقیقه است. ً ناست طوفان فکری عمال در هر ساعتی از روز به جز بعد از صرف ناهار امبان پذرر است .ز را بعد از ناهار فعالیت مغز كاهش م رابد .بهقر است كه ناستها در ساعت 10ا ی 11صبح برگزار گردند ،را كه در ارن زمان سطح فعالیت مغز باالست و جلسات عصر ني بازدهي باال دارند. اتاق بارد آرام باشد؛ تهو ه مناسن داشته باشد؛ و از روشنای كافی برخوردار باشد .وجود رنگهاي مچتلف به فعالیت مغز كمه م كند. 7 خل ههق اي ههده :ه ههدف از اي ههن مرحل ههه ،تولي ههد ي ههه گ ههروه ب ههزر و انب ههوه از اي ههده هاست. در طههي ايههن مرحلههه ،مهمقههرين ي ه ،پرهي ه از انتقههاد از ايههده هاسههت .ارزيههابي ايههده ههها بايههد تهها زماني كه اعضاي تيم قبول كنند كه ايده ديگري به نظر آنها نمي رسد به تعويق بيفتد. كوتاه نمودن ليست ايده ها :عواملي مانند امبان ناپهذيري ،ناموجهه بهودن و هزينه براي حذف ايده هاي نامناسن استفاده مي شوند. دسههته بنههدي و تركيههن اي ههده ه ههاي باقيمانههده :ه ههدف از اي ههن مرحلههه ،انتچ ها تعدادي از ايده ها براي ارزيابي است. 8 همه م توانند (بارد) در آن شرکت کنند. اج ههازه خی ههال پ ههردازی در تولی ههد ار ههده وج ههود دارد .در اي ههن گ ههام ،کمی ههت و ن ههه کیفیت ارده ها مورد توجه است. ي ي بنام ارده بد وجود ندارد .پس هیی گونهه قضهاوت دربهاره پیاهنهاد و رها نظر افراد ،انجام ندهيد. به ههه ش ه هراره اره ههده آل فکه ههر کنیه ههد .مسه ههائل حه ههدی را در نظه ههر بگيرره ههد .ش ه هراره ايرمحتمههل را ماننههد شهراره محتمههل در نظههر بگيررههد .از ترکیههن ارههده هها بهرای تولید ارده جدرد کمک بگيررد. 9 ف ه هراهم آوردن مح ه ههرک ه ه هها ،عام ه ههل کلی ه ههدی در اف ه هزایش خالقیت است. در االههن طوفههان فکههری ههها ،تولیههد ارههده ابتههدا از سههطح بيرون مغز شروع مه شهود و سهبس بها عمیهق تهر شهدن در الره های مغز ادامه م رابد. اگههر محههرک ههها بههه انههدازه کههافی باشههد ،افهراد از مغزشهان فقه برای بيرون کاهیدن ارهده هها اسهتفاده نمهی کننهد بلكههه از آن ب هرای تولیههد ارههده بهها ترکیههن ارههده هههای درگههر ني استفاده مي کنند. 10 محههرک م ه توانههد هههر ي ه ی باشههد کههه اف هراد را از قالههن معمول فکر کردن بهه منظهور سهاخقن پیونهدهای جدرهد خارج کند. محههرم مههي توانههد هههر يه ي باشههد كههه شههما مههي شههنويد، مزه ،ملس ،يا بومي كنيد يا مي بينيد. در يه ههه تحقيه ههق در داناه ههراه اكالهمه هها به هها شه ههركت گه ههروه هه ههاي 4نفه ههره دانمه ههشو ي ماه ههاهده شه ههد كه ههه متوسه ههه تع ههداد اي ههده ه هها در م ههورد ا ههذاي س ههبه ( snack )foodب ه ه هها اس ه ه ههتفاده از نمون ه ه ههه محص ه ه ههوالت ،تص ه ه ههوير مج ه ه ههالت ،و تغيي ه ه ههر يكب ه ه ههاره ش ه ه هرايه محيط ه ه ههي م ه ه ه ال ب ه ه هها موسه ه ههيقي بلنه ه ههد و اه ه ههذاي خه ه ههو ،از 29/7به ه ههه 310/8 افزايش يافت. 11 بها در نظههر گهرفقن عملههی بهودن ،موجههه بهودن ،هز نههه و ...تعهداد كههم يها ز هادی از ارده ها حذف م شوند. گر ه در مرحله اول ،انتقاد از ارده های درگران ممنوع است ،اما پس از آن ،ارده ههاي نامناسهن حهذف مي شوند. ارههده هههای بههابی مانههده بهها فرارنههد هههای كههه در يههه طيههف از سههاده تهها تچص ه ي م ه ال از ر ی گيههری تهها فراينههد سلسله مراتبي تحليل ( )AHPارز اب م شوند. نانچههه تعههداد زيههادي از ايههده ههها حههذف شههوندو فقههه ايههده ههها ي كههه بسههيار مناسن تهر بنظهر مهي رسهند بهابي بماننهد مرحلهه ارزيهابي آسهان تهر خواههد بهود. ّام ا امبههان حههذف ايههده ههها ي كههه در بررب ه ي تفصههيلي مناسههن تههر باشههند ني ه افزايش مي يابد. 12 قبل از رد كردن يه ايده ،امبان يبي شدن آن با بقيه نظريات بايد بررب ي و رس ههيدگي ش ههود .نظ ههر نه هها ي را ت هها زم ههاني ك ههه ار ههده اي ارزي ههابي نا ههده اس هت، ارائه ندهید. همياه اين نكته را به ياد داشته باشيد كه احتمال ارزيهابي در جزئيهات در مرحله ي بعد فرايند وجود خواهد داشت . 13 بعد از حذف ارده های اير عملی ،دسته بندی و ترکیه ههن که ههردن اره ههده هه ههای به ههابی مانه ههده ،ب ه هرای رافقن بهقررن ارده مفید است. برخ ه ههي اي ه ههده ه ه هها فق ه ههه ب ه ههه جنب ه ههه ای خ ه ههاص از ما ههکل پرداخت ههه و از ترکی ههن آن ب هها ار ههده ه ههاي ديگههر مههي تههوان راه حلههي كههل نگههر و جههامع ارجههاد کرد. برخي ايده ها براي حل ماكالتي ايهر از مسهئله تح ه ههت بررب ه ه ي مناس ه ههن هس ه ههتند .آنه ه هها را به ه هراي استفاده در آينده نگهداري نماييد(.ب نك ايده) 14 بط ههور م ههال ،ر ههک راه ح ههل فق ههه ب ههه محص ههول و ديگ ههري ب ههه ب ههازار م ههي پ ههردازد .از تركيههن آنه هها ي ههه گزينههه جدي ههد م ه توانههد ترکیب ههی از ار ههده هههای محص ههول ،بچ ههش بندی بازار و فروش باشد. مي ه ان وسههواد خههود در مههورد كيفيههت راهبارههها /گزينههه ههها را بهها سههطح اهميههت مسئله متناسن سازيد. پس از اين مرحله ،نوبت به ارزيابي گزينه ها ميرسد. 15 ر ی گيری روش ي پرطرفدار و ساده برای ارز اب ارده ها است. ر ی گيری به سه شکل انجام م شود. بله /خير ندگزينه اي درجه بندی 16 فرض كنيد با هدف جايگزيیي ساعت كار معمول شركتي كه در آن كار مي كنيد ( 9صبح تا 5بعدازظهر) جلسه تاكيل شده و در انتها با روش ند گزينه اي از شركت كنندگان در جلسه نسبت به گزينه برتر آنها نظرخواهي مي شود (م ال با كمه بسته نرم افزاري .) Team Expert Choice حاصل ارزيابي ؟ 17 18 در اين دو شيوه ،كارشناسان شرکتکننده فقه اجازه دارند به رک از گز نهها ر ی دهند. کیفیت اطالعات حاصل از انتچا گزينه ها توسه كارشناسان با اين روش حداقل و پائين است. افراد قادر نیستند توضيح دهند كه نسبت به شدت برتري گزينه اي كه انتچا كرده اند در مقايسه با سايرين ه احساب ي دارند. 19 برای افزایش کیفیت اطالعات حاصل از پاسخ دهي كارشناسان ،هرفرد اجازه مي يابد هر يه از ارده ها را در محدوده ممخص شده م ال بين 1تا 10 امتيازدهي کند. سبس از درجه های اختصاص يافته به هر ارده میانگين گرفته م شود. براي معنادار شدن اين متوسه ،درجه بندي به صورت فاصله اي صورت پذيرد (م ال بين 9و )9/5ماروط بر آنكه به كارشناسان تذكر داده شود كه ً فاصله هاي يكسان به يه اندازه بزر هستند .م ال فاصله 1تا 2با فاصله 3تا 4و فاصله 8تا 9به يه اندازه اند. مقایسه ارده ها در روش درجه بندي واقعی تر و ملمود تر است. 20 :ratio judgment نانچه براي ما مهم باشد كه بطور متوسه يه گزينه نسبت به ديگري ند برابر ترجيح داده شده است بايد به كارشناسان بروييم كه در مرحله امتيازدهي دقت كنند كه تچصيص 8به يه گزينه و 4به گزينه ديگر بدين معناست كه گزينه اول در نراه او 2برابر گزينه دوم ترجيح دارد. 21 به نموداري كه ارزيابي گزينه ها براساد درجه بندي (اساليد بعد) را ناان ميدهد توجه كنيد. در روش راي گيري (نمودار قبل) flextimeبا حدود يه دوم راي گزينه هاي اول و دوم رتبه هارم را به خود اختصاص داد .حال آنكه با دادن اجازه درجه بندي گزينه ها به كارشناسان توانست بطور متوسه بياقرين امتياز را بدست آورد. اما تفاوت كو بي بين اين گزينه و تعداد ديگري از گزينه ها وجود دارد و نمي توان ادعا كرد كه اين گزينه به روشیي نسبت به سايرين ترجيح دارد. برای پرداخقن به مسائل مهم و حیات ر یگيری و درجهبندی کافی نیستند .را ؟ 22 23 در اين م ال با تغيير روش از راي گيري به درجه بندي مي ان اطالعات بدست آمده از ارزيابي افزايش يافت اما ارتباط هر ايده (گزينه) با اهداف و جنبه هاي م بت و منفي آنها را در ارزيابي در نظر نگرفته ايم!! . بارد به سواالت از ارن قبیل پاسخ داده شود : را رک از گزينه ها بر ديگري ترجیح دارد؟ ه اهدافی با حل ارن مسئله تصمیمگيری تعقين مي شوند؟ هر يه از اهداف ه قدر اهمیت دارد؟ هر يه از گزينه ها قدر به هر هدف م تواند کمک کند؟ با استفاده از روش AHPم توان اهميت نسبي اهداف و ترجيحات نسبي گزينه ها براي هر هدف را معين نمود. 24 ايجاد يه ساختار نردباني و درخت تصميم براي مسئله تحت بررب ي مدنظر قرار دارد كه به دو روش باال-به -پائين و پائين-به-باال قابل انجام است. روش باال-به -پائين ( )top-downيا راهبردي ()strategic تاكيد بر اينست كه ابتدا به شناسا ي اهداف پرداخته شود. روش پائين-به-باال ( )bottom-upيا تاكتيبي ()tactical تاكيد بر اينست كه ابتدا به شناسا ي نقاط م بت و منفي ايده ها (گزينه ها) پرداخته شود در عمل ،روش تركيبي استفاده مي شود و بين دو روش به دفعات رفت و برگات صورت مي گيرد. 25 فرض :تصميم گيرنده اطالعات و فهم بياقري نسبت به اهداف دارد .پس ابتدا به شناسا ي اهداف اصلي و جزئي مرتبه با هر هدف اصلي و خوشه بندي آنها مي پردازد تا در ادامه با كمه آنها نقاط م بت و منفي ايده ها نسبت به هريه از اهداف را استچراج نمايد. در م ال ”تغييرساعت كار“ پس از حذف ايده هاي با درجه پائين 6 ،ايده برتر را در كنار ايده ”حفظ وضع موجود“ به مرحله ساختاردهي مي رسانيم .سبس، اهداف را شناسا ي مي نماييم: پس از شناسا ي اهداف به روش پائين-به-باال سوئيی مي كنيم 26 با شناسا ي نقاط قوت و ضعف هر يه از گزينه ها آااز مي كند .الزم نيست فهرست كاملي تهيه شود ون هدف نها ي شناسا ي اهداف است. البته مستند نمودن فهرست كامل به دفاع در مقابل نقدها كمه مي نمايد. در م ال ”تغييرساعت كار“ براي هريه از ايده ها با استفاده از بسته نرم افزاري Team Expert Choiceبراي هر ايده اقدام شد .م ال: 27 با استفاده از فهرست كامل نقاط م بت و منفي استچراج شده و فهرست اهداف در يه ار و ممكن است بتوان با تفسير برخي نبات اهداف جديدي استچراج نمود. 28 نمایش خوشه ای و درختی اهداف 29 30 اهمیت خلق ارده های جدرد نکات کاربردی مهم در طراحی فضای في رک و روان جلسه مجاز نبودن انتقاد در گام اول عشله نکردن در حذف ارده ها در گام دوم اشکاالت استفاده از روشهای رای گيری و امتیازدهی برای انتچا روشهای باال-به –پارين و پارين-به-باال برای شفاف سازی ارتباط اهداف با گز نه ها شناسای اهداف جزئ و تکمیل فهرست اهداف 31 32