GELİŞMİŞ ÜLKELERDE EĞİTİM

Prof.Dr. Mustafa Ergün A.B.D. Eğitim Sistemi

(American Education System)

Amerika Birleşik Devletleri (United States of America, USA), Birleşik Devletler (United States, U.S.) veya Amerika adını da taşır. 50 federal devlet ve bir federal bölgeden oluşur.

10 milyon km

2’

ye yakın toprağı ve 300 milyonun üstünde nüfusu vardır. Toprak olarak dünyanın 4. büyük devleti.

Dünyanın etnik ve kültür olarak en karma ülkesi ve dünyanın en önde gelen ekonomi ve askeri güçlerinden biridir.

Amerikan eğitim tarihi

http://www.nd.edu/~rbarger/www7/ Sömürge dönemi New England bölgesindeki Puritanların, eğitim vasıtasıyla kendi dini cemaatlerini bir arada tutmak ve geliştirme çalışmaları yaptılar.

Grammar School adlı okullar esas olarak Latince, ek olarak da Yunanca ve İbranice öğretiyordu.

Bağımsızlık Savaşından sonra Amerika’da «Amerikan milliyetçiliği» birden gelişti; kendilerine göre bir dil, bir ulusal ruh ve yurtseverlik (vatandaşlık) duygusu geliştirmeye başladılar. Noah Webster’in “Schoolmaster of America” adlı eseri

www.xtimeline.com

en.wikipedia.org

1830-40’larda Ortak Okul Hareketi okullaşma problemini büyük ölçüde çözdü. Horace Mann, kamu okullarının babası (“father of the common school”) oldu.

Milli Eğitim Birliği (National Education Association, NEA), Onlar Komitesi (The Committee of Ten) 1892’de 8 yıllık temel eğitim ve 4 yıllık ortaöğretim önerisi yaptı.

Amerika’da 19. yüzyıl sonuna kadar sanayileşme, şehirleşme ve göçmenlerin ülkeye ve devlete uyumları yönünde çok yoğun çalışmalar yapıldı ve başarıldı.

Hedef, herkesin toplumda hak ettiği yeri alması (Meritocracy) idi.

Yani kişilerin sosyal ve ekonomik kökenleriyle değil, yetenek ve çalışmasıyla hak ettiği yeri alması Herkese Şans ve fırsat eşitliği sağlanması

1838’de Amerikan eğitim amaçları belirleniyor, 1944’te ortaöğretim gençliğinin ihtiyaçları belirleniyor.

1948’de Eğitim Politikası Komisyonu bütün Amerikalı çocuklar için eğitim kararı alıyor.

Zeka testleri geliştiriliyor, zeka ölçülüyor, mesleki rehberlik yapılıyor ve Eğitim Bilimi (Science of Education) doğuyor.

1957 Sputnik şokundan sonra Amerika bilimsel eğitim ve bilimsel araştırmaya büyük bir önem vermeye başladı ve Milli Savunma Eğitim Yasasını (National Defense Education Act, NDEA) çıkardı.

1964’te Öğrenme Engelli Çocuklar Derneği kuruldu.

1965 İlk ve Ortaöğretim Yasası «Fakirliğe Savaş» sloganıyla çıkarıldı.

1975 Tüm Engelli Çocukların Eğitimi Yasası çıkarıldı.

www.masslive.com

1983 – Kamu eğitiminde ve öğretmen yetiştirmede reform yapılmasını öneren «A Nation at Risk» raporu yayınlandı.

1993 - Massachusetts Eğitim Reformu Yasası, bütün ülkede ortak programlar ve ortak test uygulamalarını getirdi.

Okul programları, harcama fonları, öğretim, öğretmen seçme ve diğer politikalar mahalli olarak seçilen okul kurulları (school boards) ile okul bölgeleri üzerinde yetkili resmi görevliler tarafından kararlaştırılır.

Eğitim standartları ve standard test uygulamaları kararları eyalet hükümetleri tarafından verilir.

Zorunlu öğretim yaşı eyaletten eyalete değişir. 5 ila 8 yaşlarında başlar ve 14-15 yaşlarında biter. Bazı eyaletler, velisinin izni ile 14–17 yaş arasında çocukların okulu bırakmalarına izin verirler. Ama genelde çocuklar 18 yaşına kadar okulda kalırlar.

Eğitim üç kademelidir: elementary school, middle school (bazen junior high school denir) ve high school (bazen secondary education denir). Bu öğretim sisteminin hepsine K-12 de denir.

Amerikan okulları Ağustos veya Eylül’de başlar, Mayıs veya Haziran’da biter. Yılda 175-187 gün eğitim öğretim ve günde 6 saat civarında ders yapılır.

Okul başarıları

Behind Act No Child Left

gibi çabalarla yükseltilmeye çalışılır..

Öğrencilerin %85’i resmi kamu okullarında, kalanı özel okullardadır. Bazı aileler (dini-ahlâki veya çocuğun özel rahatsızlıklarından dolayı) çocuklarının evde eğitilmesini isteyebilirler (home schooling). Bu şekilde eğitilenler %3 civarındadır.

Öğretmen dernekleri ve bölge okul yöneticileri bu evde okul uygulamasına karşıdırlar. Burada okulların gelirinin düşmesi, dini ve sosyal aşırı grup ve kişilerin çıkması, sosyalleşememe, eğitim kalitesinin düşmesi gibi kaygılar sergilemektedirler.

Doktora veya İleri Düzeyde Profesyonel Derece Yüksek Lisans Derecesi Lisans Derecesi Ön Lisans Derecesi veya Sertifika Lise Diploması http://www.ed.gov

Doktora sonrası Çalışma ve Araştırma 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3

Yaş

(8-4) (4-4-4) Doktora Derece Çalışması Y.Lisans Derece Çalışması Mesleki Eğitim 4 Yıllık Liseler Ortaokul Ön lisans ya da Lisans 3. sınıf Meslek Okulları (Tıp, İlahiyat, Hukuk, vb.) Lise-2. kademe (Senior) Lise-1. kademe (Junior) Lisans Programları Birleşik Liseler (Senior Junior) 7 6 5 4 3 2 1 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 K PK

Sınıf

İlkokul (6-3-3) (6-6) Ortaöğrenim Sonrası Eğitim (Yüksekokul,Ü niversite, Mesleki,, Mesleki Teknik, Teknikerlik Okulları) Ortaöğretim (Akademik, Mesleki, Teknik) Okullar) İlköğretim veya İlkokul Eğitimi Anaokulu Kreş

www.oocities.org

• •

Okul öncesi eğitim:

ailelere

Head Start

Zorunlu bir kamusal eğitim değil, ama her aile çocuklarına bu eğitimi aldırır. Az gelirli programı ile yardım edilir.

Büyük şehirlerde zengin aile çocukları için çok mükemmel okul öncesi eğitim uygulamaları vardır. Eğitim programları Uluslararası Okulöncesi Ders Programına (International Preschool Curriculum) uygundur.

www.weedenfamily.net

Temel okul (Elementary school) okulöncesi sınıf dahil 4-8 yıl arasında değişir. Beden eğitimi, müzik, resim gibi derslerin dışında genelde 1-2 dershanede temel dersleri alırlar.

Öğrenme standartlarını eyalet belirler, okul kurulları da buna göre ders kitaplarını seçer.

No Child Left Behind

Kanunu bu standartları eyalet düzeyinden devlet (national) düzeyine çıkarmıştır. Özellikle okuma ve Matematik alanlarında katı standartlar vardır.

Dershanelerde 20-30 öğrenci bulunur.

No Child Left Behind Act’a göre, bütün Amerikan eyaletleri kamu okullarındaki öğrencilerin arzu edilen minimum başarı seviyesine ulaşıp ulaşmadığını öğrenmek için eyalet çapında test uygularlar. Özel okullar ve evde eğitim bunun dışındadır.

Kanun, bütün çocukların ve okulların «uygun yıllık gelişme» göstermesini ister.

www.oocities.org

Orta öğretim:

sınıfları kapsar.

Amerika’da ortaöğretim 6, 7, 8, 9, veya 10-12.

Middle school

bulundurur.

ve

Junior high school

ilköğretim ile liseler arasındaki bağdır. "Middle school" genelde 6-7 8, "Junior high" ise 7-8-9. sınıfları Junior high school’dan sonra (12. sınıf) adını alırlar.

Senior high school’

freshmen a geçilir. Burası genelde lisedir. Liseler 9-12 veya 10-12. sınıfları kapsar. Öğrencileri de (9. sınıf), sophomores (10. sınıf), juniors (11. sınıf) ve seniors

Öğrenciler bazı zorunlu dersleri almak zorundadır, geri kalan saatlerini seçmeli derslerle doldururlar.

Zorunlu dersler (Mandatory subjects): Fen (biyoloji, kimya ve fizik), Matematik (cebir, geometri, istatistik), İngilizce, Sosyal bilimler (tarih, yönetim / ekonomi), Beden eğitimi.

Seçmeli (Electives) dersler diller… : Bilgisayar, Atletizm, Yayıncılık, Sanat dersleri, yabancı Birçok lise veya

Advanced Placement

(AP)

International Baccalaureate

(IB)

dersleri verirler. Bu belgeleri veren başarılı sınıflar standart eğitimden çok daha ağır bir eğitim uygularlar.

Lisede, genellikle 11.sınıfta, öğrenciler daha sonra devam edecekleri yükseköğretim tercihlerine veya üniversitelerin taleplerine göre bazı standart test sınavlarına girerler.

Teoride bu testler öğrencilerin bilgi ve öğrenme yeteneklerini ölçerler. SAT (eski

Scholastic Aptitude Test

ve

Scholastic Assessment Test

) ve ACT (

American College Testing

) lisans eğitimine girişte kullanılan en yaygın testlerdir. Bir öğrenci, daha sonraki yükseköğretim planlarına göre, bu testlerin ikisine birden de girebilir.

Amerika’da eğitim için 13 özür grubu belirlenmiştir: otizm, kör-sağır, sağır, işitme engelli, zihinsel gerilik, çoklu özür, ortopedik özürlü, diğer sağlık özürleri, ciddi duygusal bozukluk, özel öğrenme bozuklukları, konuşma ve dil özürlü, beyin yaralanmaları ve görme özürlüler.

Bunlar için özel okullar (special schools) vardır. Ya da bunlar özel sınıf ve ortamlarda arkadaşları ile kaynaştırılır (mainstreaming).

ABD’de 2006-2007 öğretim yılında özel eğitim alan 6-21 yaş grubu sayı ve oranları

İlköğretim ve sınıf öğretmeni olabilmek için lisans veya yüksek lisans mezunu olmak gerekir.

Öğretmenlerin sertifikaları her eyalet tarafından ayrı belirlenir. Bazı eyaletler öğretmenlik meslek bilgisi testinin (instructional skills tests) yanı sıra alan eğitimi testi (content area tests) de yapar.

Lisans eğitimi (Undergraduate Education) • En az bir alanda diploma veren yaklaşık 1700 kurum var.

• Yaklaşık 282 kurum yılda en az 20 doktora verir.

• 674 kurum yılda en az 50 yüksek lisans ve 20 doktora verir. 2008’de 4,352 fakülte, üniversite veya yüksek okul vardı. Öğrencilerin %36’sı dört yıllık lisans programlarına kayıtlı idi. 2009’da 18-24 yaş grubunun %40’ı fakültelere kayıtlı idi.

Amerika’da fakültelerin çoğu yılda iki dönem (semester) eğitim yapar. Bir dönem 16 haftadır. Belki 8-12 haftalık bir yaz dönemi de yaparlar. Öğretim yılı Ağustos veya Eylül’de başlar.

Az sayıda fakülte yılda üç dönem (trimester) eğitim yapar; ancak eğitimler 12 hafta civarında olur.

Bazı fakülteler de bir yılda yaklaşık onar haftalık dört dönem (quarter system) yaparlar.

Yükseköğretime giriş liselerde alınan notlara (GPA (Grade Point Average) , sınıftaki sırası) ve SAT veya ACT gibi standart test sınavı sonuçlarına göre yapılır. Birçok fakülte mülakat, ders dışı aktivitelere katılma veya kişisel kompozisyon gibi başka ölçütler de koymaktadır.

Fakültelerde alan (major) ve yan alan (minor) diplomalarla çift dal vardır.

(double majors) diplomaları Fakülte diplomaları edebiyat diploması (Bachelor of Arts, B.A.), fen diploması (Bachelor of Science, B.S.), bazı özel fakültelerden de güzel sanat diploması (Bachelor of Fine Arts, B.F.A.), sosyal çalışma diploması (Bachelor of Social Work, B.S.W.), mühendislik diploması (Bachelor of Engineering, B.Eng.,) veya felsefe diploması (Bachelor of Philosophy, B.Phil.) şeklinde verilir. Beş yıllık Mimarlık Fakülteleri mimarlık diploması (Bachelor of Architecture Degree, B.Arch.) verirler.

The 50 Best Community Colleges in the United States http://www.thebestschools.org/blog/2013/05/28/50 community-colleges-united-states/ Bazı öğrenciler başka fakülte veya üniversiteler yerine community college adlı iki yıllık yükseköğretim okullarına giderler. Bunlar bazen aynı kampüs içinde dört yıllık fakültelerin iki yıllık ön hazırlığını yaparlar. Çoğu zaman da bağımsız olarak edebiyat ve fen alanlarında yüksekokul diploması (Associate of Arts, AA veya Associate of Science, AS) verirler.

usembassybridgetown.blogspot.com

Lisans üstü eğitim (Graduate study)

dereceleri ( MFA). master's degree , yüksek mesleki eğitim almak veya akademi kariyer için yapılır. Şu yüksek lisans ) vardır: edebiyat yüksek lisansı (Master of Arts, MA), fen yüksek lisansı (Master of Science, MS), işletme yönetimi (Master of Business Administration, MBA), eğitim (Master of Education, MEd) ve güzel sanatlar yüksek lisansı (Master of Fine Arts, Yüksek lisans programlarına giriş LSAT) ile yapılır.

genelde öğrencinin lisans diploma notu (undergraduate academic performance) veya ALES (Graduate Record Examination, GRE), tıp alanında TUS (Medical College Admission Test, MCAT) veya hukuk sınavı (Law School Admission Test, Yüksek lisansı üzerine bağımsız veya bağlantılı (yl+doktora) doktora programları vardır. Buradan felsefe doktorası (Doctor of Philosophy, Ph.D.) veya sanat, eğitim, ilahiyat, tıp, eczacılık, fizik tedavi, pediyatri, psikoloji, hukuk gibi alanlarda doktora dereceleri alınır.

www.dukechronicle.com

Amerika’da 2.5 milyonun üstünde lisans üstü eğitim yapan öğrenci vardır. Bunların %25’i doktora düzeyindedir.

• Yılda yaklaşık 60.000 kişi doktor unvanı alır.

• Doktorayı tamamlama süresi (TTD, total time to degree, time to completion of the doctorate degree) bilimler için yaklaşık 8.5 yıldır.

bütün

• • • • • •

Yararlanılan Kaynaklar

Boers, David. (2007), History of American education, http://books.google.com.tr/books?id=0597lsf3SlUC Şahin, S. (2009). Amerika Birleşik Devletleri Eğitim Sistemi. S. Ada & N. Baysal (Ed.),

Eğitim yapıları ve yönetimleri açısından çeşitli ülkelere bir bakış (s. 115 -

133). Ankara: Pegem Akademi Ergün, M. (1985). Malatya

Karşılaştırmalı Eğitim

[Elektronik versiyon]. İnönü Üniversitesi Güçlü, N. ve Bayrakçı M. (2004).

Amerika Birleşik Devletleri Eğitim Sistemi ve Hiçbir Çocuğun Eğitimsiz Kalmaması Reformu.

Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi, Cilt 5, Sayı 2, s. 51-64 The National Commission on Excellence in Education (1983). A Nation at Risk:

The Imperative for Educational Reform.

http://www.ed.gov/pubs/NatAtRisk/index.html adresinden 12.10.2009

tarihinde ulaşıldı.

History of education in the United States. http://en.wikipedia.org/wiki/History_of_education_in_the_United_States