Transcript O 2 - NIHA

İklim Değişikliği ve
Suyun Geleceği
Güleda ENGİN
Yıldız Teknik Üniversitesi
Çevre Mühendisliği Bölümü
İçerik
•
•
•
•
•
•
İklimi değiştiren nedir?
Atmosferdeki gazlar
Sera gazları
Gerçekten iklim değişikliği var mı?
İklim değişikliği neden önemli?
Biz neler yapabiliriz?
Atmosfer nedir?
Yeryüzünü saran hava tabakasına atmosfer denir. Atmosferin
kalınlığı yerden itibaren 560 km’ye kadar uzanabilmektedir.
Atmosferin tabakalarını belirleyen en önemli faktör sıcaklıktır.
Atmosferi oluşturan hava kütlesinin %99'u 32 km’nin altındadır.
Atmosfer nedir?
Atmosfer sabit ve değişken gazlardan oluşur.
Azot ve oksijen atmosferdeki gazların %99'unu
oluşturur. Her ikisi de insan yaşamı için
gereklidir. Ancak bu gazların hava ve hava
olaylarına etkisi çok azdır.
Madde
Sembol
Kuru Havada
Oran (%)
Madde
Sembol
Kuru Havada
Oran (%)
Azot
N2
78.08
Subuharı
H2O
0-4
Oksijen
O2
20.95
Karbondioksit
CO2
0.037
Argon
Ar
0.93
Metan
CH4
0.00017
Neon
Ne
0.0018
Azot Oksit
N2O
0.00003
Helyum
He
0.0005
Ozon
O3
0.000004
Hidrojen H2
0.00006
Xenon
0.000009
Partiküller
(Duman, kurum
vb)
-
0.000001
Kloroflorokarbon
CFCs
0.00000002
Xe
İklimi değiştiren nedir?
– Güneş
– Dünyanın yörüngesi
– Kıtaların konumu
– Volkanik hareketlilik
– Seragazları
Atmosferdeki gazlar
Azot (N2)
Sera Etkisi
Oluşturmayan
99%
Gazlar
Oksijen (O2)
Su buharı (H2O)
Karbon dioksit (CO2)
Metan (CH4)
Sera Etkisi
1%
Oluşturan
Gazlar
“Seragazı etkisi”
Güneş radyasyonu
Yeryüzünden yansıtılan
uzundalga radyasyon
Bulutlar tarafından
yansıtılan radyasyon
Yansıtılan
kısadalga
radyasyon
Yeryüzü
tarafından
yansıtılan
Atmosfer
tarafından
absorplanan
Yeryüzü
tarafından
absorplanan
Sera Gazları
• Su buharı, diğer sera gazlarından farklı olarak güneşten
gelen radyasyonun şiddetine ve gezegenin ortalama ısısına
göre sabit olan bağlı bir değişkendir. Dolayısıyla küresel
ısınma konusunda pasif etkiye sahiptir.
• Ancak diğer CO2, CH4 ve CFC gibi diğer sera gazları,
kızılötesi ışımaların bir kısmını soğurarak, atmosferden
dışarı çıkmalarını engeller. Bu soğurma olayı, atmosferin
ısınmasına yol açar. Bunun sonucunda dünya, güneşin
altına park edilmiş bir arabanın içi gibi ısınır.
• Her ne kadar atmosferdeki karbondioksit, yeşil bitkilerin
fotosentez yapmasıyla, karbondioksitin litosfer yüzeyinde
suda çözünmesiyle atmosferden çekilmekte ise de, bu
mekanizmaların kapasitesinin üzerinde karbondioksit
salınımı, gezegen üzerinde sera etkisi yaratmaktadır.
KARBON DÖNGÜSÜ
Karbondioksit Seviyesi
420
CO2 Seviyesi 1958-
CO2 (ppm)
CO2 (ppm)
370
320
370
350
330
310
40
30
20
10
0
270
220
170
600000
400000
Zaman
200000
0
Yıllık karbon emisyonları
8
Karbon (109 ton3)
6
Yıllık karbon emisyonları
Atmosferik CO2
Atmosferic CO2 ortalaması
4
2
0
1955
1965
1975
1985
Zaman
1995
2005
Küresel Isınma
• Küresel ısınma, dünya atmosferi
ve denizlerin ortalama
sıcaklıklarında belirlenen artış
için kullanılan bir terimdir. Bu
hadise son 50 yıldır iyice
saptanabilir duruma gelmiş ve
önem kazanmıştır.
• Dünya'nın atmosfere yakın
yüzeyinin ortalama sıcaklığı 20.
yüzyılda 0.6 (± 0.2)°C artmıştır.
İklim değişimi üzerindeki yaygın
bilimsel görüş, "son 50 yılda
sıcaklık artışının insan hayatı
üzerinde fark edilebilir etkiler
oluşturduğu" yönündedir.
Dünyadaki sıcaklık değişimi
0.35
-30
0.30
-35
0.25
Sıcaklık (°C)
-25
-40
Buzul Çağı
0.20
-45
0.15
-50
0.10
-55
0.05
Zaman
Son 1000 yıldaki sıcaklık değişimi
Sıcaklık Değişimi (°C)
0.6
0.4
Gerçek Sıcaklık ölçümleri
Mann et al. 1999
0.2
0
-0.2
-0.4
-0.6
-0.8
1000
1200
1400
1600
Yıl
1800
2000
Son 1000 yıldaki sıcaklık değişimi
2
Sıcaklık Değişimi (°C)
Mann et al. 1999
Esper et al. 2002
1
0
-1
-2
800
1000
1200
1400
Zaman
1600
1800
2000
Buzullar üzerindeki etkileri
Grinnell Glacier, Buzul Doğal Parkı
1900 and 2008
Ekosistem üzerindeki etkileri
Bütün bunları nereden öğreniyoruz?
Modern gözlem istasyonları
Gelecek projeksiyonları - Modeller
Yatay Grid
Dikey Grid
Bir modeldeki fiziksel prosesler
Çeşitli emisyon senaryolarına göre sıcaklık artışı
Yüksek salınım
Orta salınım
Düşük salınım
Salınım aynı şekilde
devam ederse
20. yüzyıl
Erzurum,
Palandöken
Hava Durumu:
Parçalı bulutlu
En yüksek: 4°C
En düşük: -10°C
Gece bulutlanma
artacak. Yarın hava
daha da soğuyabilir.
Tahmini Sıcaklık Artışı
2080-2099
İklim Model Sonuçları - Sera Gazlarının Etkisi
1890-1919 ortalama verilerine göre
Gözlemler
Doğal olaylar
Antropojenik etkiler
Neden umursamalıyız?
Bugünkü Durum
2000
Sıcaklık
2090lı yıllar
İngiltere: tren rayları eğildi
Almanya: Son yüzyılın en
düşük su seviyesi
Fransa: >14,000
ölüm
İsviçre: Buzul erimesi, çığ
düşmesi
Portekiz: Orman yangınları
2003 Avrupa’da Sıcaklık Dalgası
Sandy Kasırgası, Ekim 2012
Venedik, Kasım 2012
İklim Değişiyor!
• IPCC, 2012 yılında kısa adı SREX olan “İklim Değişikliğine
Uyumu Geliştirmek için Aşırı Hava Olaylarının Riskini ve
Afetleri Yönetmek” adlı özel bir rapor yayınlamıştır.
• Raporda dünyanın pek çok yerinde 1950 yılından bu yana
toplanan kayıtlara göre, aşırı hava olaylarının istatistiksel
anlamda önemli miktarda arttığına dair somut kanıtlar
sunulmaktadır.
• Son 30 yılda küresel ölçekte şiddetli hava olaylarının
neden olduğu sigorta ödemeleri de 20 kat artmıştır.
Türkiye’de durum!
• Türkiye’de iklim değişikliğine bağlı olarak meydana gelen sellerin
neden olduğu maddi kayıplar, deprem hasarlarına yaklaştı.
• Her yıl yaşanan ortalama 200 civarında sel afeti sonucunda, yılda
ortalama 100 milyon dolar maddi kayıp meydana geliyor.
• Türkiye’de yılda yaklaşık 450 hektarlık orman alanını tahrip eden
orman yangınlarında 2007’den bu yana artış gözleniyor.
• Bugün ortaya çıkan tablo, Türkiye’de 100 yılda bir görülebilecek
şiddetteki yağışların neden olduğu sel ve kuraklıkların, 2070
yılına kadar her 10 ila 50 yılda bir tekrarlanabileceğini gösteriyor.
UYUM
(ADAPTASYON)
İklim olaylarının
(risklerinin) etkileriyle
mücadele etmek, fayda
sağlamak ve etkileri
yönetebilmek için
stratejilerin
güçlendirilmesi,
geliştirilmesi ve
uygulanması süreci...
Su Kaynakları
Mevcut büyüme hızı ve su tüketim alışkanlıkları gibi nedenler halihazırda su
kaynakları üzerinde su stresi seviyeleri (Kaynak: AÇA, 2009)
Kyoto Protokolü
 1992 Rio Dünya Zirvesi “Uluslararası İklim Değişikliği
Sözleşmesi”
 1997’de Kyoto Protokol'ü ile güçlendirildi.
 Kyoto Protokolü, sera etkisi yaratan gazların emisyonlarını
kısmak üzere sanayileşmiş ülkelere çeşitli hedefler belirleyen
uluslararası bir anlaşmadır.
 Sanayileşmiş ülkeler, 1990'daki salım oranlarını 2008-2012
yılları arasında %5 oranında azaltmayı taahhüt etmişlerdir.
Kyoto Protokolünde yer alan ülkeler
██ İmzalayan ve onaylayanlar
██ Yalnız imzalayanlar
██ İmzalama sürecinde olanlar.
██ İmzalayan; fakat anlaşmayı
onaylamayan
██ İmzalayan; fakat daha sonra
çekilenler
██ İmzalamayanlar.
Çözüm önerileri
• Koruma
– Enerji ihtiyacının düşürülmesi
– Geri kazanım ve yeniden kullanım
• Alternatif enerji kaynakları
– Nükleer
– Rüzgar
– Jeotermal
– Hidroelektrik
– Solar
– Füzyon?
Bireysel faaliyetler
Toplu taşıma
Su tasarrufuna
özen gösterelim.
Şarj
aletlerini
prizde
bırakmayın.
Ortam sıcaklığı
1 oC
düşürülebilir.
Cihazları
bekleme
konumunda
bırakmayın.
Ağaçlandırma
faaliyetleri
Proje
Climate Induced Changes on the Hydrology of
Mediterranean Basins: Reducing Uncertainty and
Quantifying Risk through an Integrated Monitoring
and Modeling System (CLIMB)
Akdeniz Havzalarının Hidrolojisi üzerinde İklime Bağlı
Değişiklikler: Entegre İzleme ve Modelleme Sistemi
ile Risklerin Belirlenmesi ve Belirsizliğin
Azaltılması
Başlangıç: Ocak 2010
Süre: 48 ay
Bütçe: 3.148.945 €
Proje çağrısı
Aktivite 6.1.
İklim Değişikliği, Kirlilik ve Riskler
Alt-aktivite 6.1.1.
Çevre ve İklim üzerinde Baskılar
ENV.2009.1.1.5.2. Güney Avrupa ve komşu ülkelerde su
kaynakları üzerinde güvenliğe tehdit
oluşturabilecek iklime bağlı değişiklikler
Ortaklar
1
Ludwig-Maximilians-Universität München
LMU
Almanya
2
Agenzia della Regione Sardegna per la ricerca scientifica
AGRIS
İtalya
3
Christian-Albrechts-Universität zu Kiel
CAU
Almanya
4
Centre Nat du Mach Agricole, du Génie Rural, des Eaux et Forêts
CEMAGREF Fransa
5
Center for Water Research and Technologies
CERTE
Tunus
6
Consorzio Interuni Naz per la Fisica delle Atmosf e delle Idrosfere
CINFAI
İtalya
7
8
9
Center for Advanced Studies, Research and Development
Deutsches Zentrum für Luft- und Raumfahrt
Forschungszentrum Jülich
CRS4
DLR
FZJ
İtalya
Almanya
Almanya
10 Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü
GIT
Türkiye
11 Institut National de la Recherche Scientifique
12 Joanneum Research Forschungsgesellschaft Graz
INRS
JRG
Kanada
Avusturya
13 Université d’Angers
UA
14
15
16
17
18
19
20
IUG
UNIPD
UNITN
UZ
VISTA
BayFOR
YTU
Fransa
Filistin
İtalya
İtalya
Mısır
Almanya
Almanya
Türkiye
Islamic University of Gaza
Università degli Studi di Padova
Università degli Studi di Trento
Zagazig University
VISTA Geowissenschaftliche Fernerkundung
Bavarian Research Allience
Yıldız Teknik Üniversitesi
Problem
Mevcut iklim projeksiyonlarına göre, Akdeniz
ülkeleri hidrolojik bütçe ve ekstrem
değişiklikler bakımından diğer Avrupa Birliği
ülkelerine göre daha belirgin bir şekilde risk
altındadır. Bu değişikliklerin su kaynakları, tarımsal
verimlilik ve içme suyu temini üzerinde ciddi direkt
etkilerinin olması beklenmektedir.
Akdeniz’in farklı bölgelerinde, su güvenliğine bağlı
doğal ve/veya antropojenik tehditler halen
yaşanmakta ve gelecekte de devam edeceği
konusunda ciddi sıkıntılar bulunmaktadır.
www.climb-fp7.eu
http://www.climb-gyte.info
Arazi gezisinden
Teşekkürler..