Transcript Download

การจัดการการความรู้ในโครงการคนไทยไร้ พงุ
• จัดเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้และสรุ ปบทเรียนความสาเร็จของ
องค์ กรต้ นแบบตามระยะเวลาที่กาหนดในโครงการของ
จังหวัด
• คัดเลือกองค์ กรต้ นแบบมาร่ วมแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ( พ.ย )
• จัดตลาดนัดความรู้รวมพลคนลดพุง ( ก.พ )
เป้าหมายของการจัดการความรู ้
• เพื่อพัฒนางานให้มีคุณภาพและผลสัมฤทธิ์ ยิง่ ขึ้น
• เพื่อพัฒนาคนหรื อผูป้ ฏิบตั ิงาน
• เพื่อพัฒนาฐานความรู ้ขององค์การ
แนวคิดเรื่ อง KM
รวบรวม/จัดเก็บ
store
access/validate
create/leverage
เข้ าถึง/ตีความ
สร้ าง/ยกระดับ
ความรู้เด่ นชัด
ความรู้ซ่อนเร้ น
Explicit
Tacit
Knowledge
นาไปปรับใช้
apply/utilize
เรียนรู้ร่วมกัน
Knowledge
care & share
เรียนรู้/ยกระดับ
เน้ น “2T”
Tool & Technology
มีใจ/แบ่ งปัน
เน้ น “2P”
Process & People
capture
& learn
Explicit Knowledge
(1)
อธิบายได้
แต่ ไม่ อยากอธิบาย
Tacit Knowledge
อธิบายได้
แต่ ยังไม่ ถูกนาไปบันทึก
อธิบายไม่ ได้
(2)
(3)
การเตรี ยมกระบวนการ
(BAR;Before Action Review )
• ทบทวนเป้าหมาย วัตถุประสงค์
• เตรี ยม คน ( คนเล่า ผู้ดาเนินการ คนจดบันทึก )
•
สถานที่
•
วัสดุ อุปกรณ์
การเตรี ยมคนเล่า
– เป็ นผู้มีประสบการณ์ในเรื่ องที่เล่าด้ วยตนเอง ภูมิใจในความสาเร็จที่ตนเองกาลัง
เล่าและมีจิตใจพร้ อมที่จะถ่ายทอดให้ แก่ผ้ ฟู ั งในฐานะกัลยาณมิตร
– ในการเล่าเรื่ อง ผู้เล่าควรเตรี ยมการทบทวนเรื่ องราวที่จะเล่ามาเป็ นอย่างดี เพื่อ
ถ่ายทอดให้ ผ้ ฟู ั งได้ รับทราบ ได้ อย่างที่ตนเองต้ องการ ภายในเวลา 3-5 นาที
– เรื่ องที่จะเล่าให้ เลือกเพียงประเด็นเดียวและเล่าสันๆ
้ ไม่จาเป็ นต้ องกล่าวถึง
รายละเอียดที่ไม่เกี่ยวข้ อง เล่าตามความเป็ นจริ ง ตามเหตุการณ์ที่เกิดขึ ้นจริ ง ไม่
ต้ องตีความหรื อสรุปความ
– ในเรื่ องเล่า ท่านทาอย่างไรในเรื่ องนันๆ
้ อะไรคือจุดสาคัญที่ทาให้ งานประสบ
ความสาเร็จ ท่านมีบทบาทในเรื่ องนันอย่
้ างไร
– เรื่ องเล่าถือเป็ นข้ อมูลดิบ สาหรับให้ สมาชิกกลุม่ ผลัดกันตีความ และสรุป เพื่อดึง
ความรู้ที่ได้ จากเรื่ องเล่านัน้
การทบทวนระหว่างปฎิบตั ิการ ( DAR;
During Action Review)
สร้ างบรรยากาศการเรี ยนรู้
เสริมพลังผู้เล่ า
ช่ วยกันสกัดหรื อถอดความรู้ อย่ างชื่นชมและสร้ างสรรค์
ทบทวนหลังปฎิบตั ิการ
(AAR;After Action Review)
• AAR เป็ นการเรี ยนรู้สรุปบทเรี ยนจากประสบการณ์หลังเสร็ จงาน
• AAR อาจใช้ ในการทางานเป็ นชิ ้นๆ สันๆ
้ หรื อ ใช้ ในการตรวจสอบการ
เรี ยนรู้และนาไปใช้ ปรับปรุงงานเป็ นระยะๆ ก็ได้ และใช้ สรุปบทเรี ยนเมื่องาน
ชิ ้นนันเสร็
้ จสิ ้นได้ ด้วย
• คาถามหลักในการทา AAR ได้ แก่
• ท่านคาดหวังอย่างไรก่อนมาประชุมครัง้ นี ้
• เป็ นไปตามความคาดหวังหรื อไม่ อะไรที่ได้ มากกว่า และอะไรที่ได้ น้อยกว่า
• จะนาสิง่ ที่ได้ ไปทาอะไรต่อ
การถอดบทเรี ยน
การถอดบทเรี ยน หมายถึง วิธีการจัดการความรู ้รูปแบบหนึ่ง มีวตั ถุประสงค์
เพื่อสื บค้นความรู ้จากการปฏิบตั ิงานโดยใช้วิธีการสกัดความรู ้และ
ประสบการณ์ที่ฝังลึกจากกลุ่มเป้าหมายที่ได้ร่วมปฏิบตั งิ านและบันทึก
รายละเอียดขั้นตอนการปฏิบตั ิงาน ผลการปฏิบตั ิงาน และความรูใ้ หม่ ๆ
ที่เกิดขึ้นระหว่างการปฏิบตั ิงาน ทั้งที่สาเร็ จหรื อล้มเหลวจากการ
ปฏิบตั ิงาน เพื่อเป็ นแนวทางในการปรับปรุ งการปฏิบตั ิงานให้บรรลุ
เป้าหมาย และสามารถเผยแพร่ ศึกษาเรี ยนรู ้ได้
เน้นการพูดคุย สัมภาษณ์ เล่าเรื่ อง สังเคราะห์ จับประเด็น ให้ได้
กระบวนการวิธีดาเนินงาน ในเชิงบทเรี ยนหรื อประสบการณ์ที่ผา่ นมา
ไม่เน้นรู ปแบบวิธีการวิจยั
ถอดบทเรี ยนด้วยเทคนิค “เล่าเรื่ อง” (Story Technique)
คนเล่าเรื่ องที่ดี
• ค้นพบประเด็นหลัก
• จัดระบบความคิด
• นาเสนอหลักฐานเพื่อยืนยันความคิด
• ฟังสถานการณ์รอบด้าน
• ลาดับข้อมูลก่อนการถ่ายทอด
• เลือกใช้คาที่สื่อความหมายชัดเจน
ขั้นตอนการถอดบทเรี ยน
ขั้นเตรียมการก่อนปฏิบัติการ
1. เตรียมทีมงาน 2-3 คน หาคนทีม่ ที กั ษะสนใจ อยากรู้ อยากทา แบ่ งหน้ าที่ คุณ
อานวยในทีม เดินเรื่ อง พูดคุย จดบันทึก จับประเด็น ซึ่งต้ องเข้าใจงานซึ่งกัน
และกัน
2. เตรียมอุปกรณ์ สื่ อ เทคนิค กล้ องถ่ ายรู ป อื่น ๆ ตามประเด็นทีต่ ้ องการศึกษา
3. เตรียมกรอบเนื้อหา ประเด็น ศึกษาเนื้อหา พืน้ ที่ โครงการทีเ่ กีย่ วข้ อง
4. เตรียมกรอบ แนวทางขั้นตอนการศึกษาและกรอบคาถาม เตรียมประเด็นพูดคุย
5. เตรียมกลุ่มเป้ าหมายทีจ่ ะพูดคุย ใครมีส่วนได้ ส่วนเสี ย หรื อใครคือภาคีพฒ
ั นา
6. นัดหมายวัน เวลา สถานที่
ขั้นตอนการถอดบทเรี ยน
ขั้นปฏิบัติการถอดบทเรียน
1. การเริ่มต้ น : แนะนาตัว แนะนาวัตถุประสงค์ ความเป็ นมา
-สร้ างบรรยากาศ (เกม หรื อ เพลง ละลายพฤติกรรม)
-กาหนดกติกา (เป้าหมาย วิธีการถอดบทเรียน หน้ าที่ของผู้ร่วมถอดบทเรียน ข้ อ
พึงระวัง)
-จัดกิจกรรมอุ่นเครื่ อง
2. เปิ ดประเด็นคาถาม “ผู้รู้ เล่ า ผู้ศึกษาฟัง/ถาม ผู้รู้ เล่ า” ผู้จดบันทึกตามรู ปแบบ เทคนิค
ที่จะใช้ สังเกตบรรยากาศ เนื้อหา สาระ ตามลาดับขั้นตอนดังนี้
- เล่ าประสบการณ์ จากวิธีการปฏิบัติงานของผู้ร่วมถอดบทเรียน
- เปรียบเทียบความแตกต่ างระหว่ างวิธีการปฏิบัติงานที่กาหนดกับวิธีปฏิบัติจริง
ขั้นตอนการถอดบทเรี ยน
ขั้นประมวลสรุ ปข้ อมูล
ทีมงานต้ องนาข้ อมูลทีไ่ ด้ จากชุ มชนมารวบรวม ทบทวนความถูกต้ อง
สมบูรณ์ ตรวจสอบ ปรับปรุ ง เทียบเคียงข้ อมูลทีไ่ ด้ สร้ างการเรียนรู้ ร่วมกัน
การทาอยู่คนเดียวจะเป็ นจุดอ่ อนของทีม ทุกคนต้ องช่ วยเติมเต็มร่ วมกัน
ขั้นวิเคราะห์ สั งเคราะห์ สรุ ปความ การอธิบายตีความ
อะไรทีเ่ กิดขึน้ เกิดขึน้ ได้ อย่างไร เบื้องหลังความเป็ นมา การแก้ ไขปัญหา
อุปสรรค วิธีคดิ และรู ปแบบความเคลื่อนไหวสภาพแวดล้ อมต่ าง ๆ ต้ องอธิบาย
เชื่ อมโยง เพื่อสร้ างความสมบูรณ์ และสร้ างคุณค่ าให้ กบั บทเรียน
ขั้นตอนการถอดบทเรี ยน
ขั้นเขียนรายงานการถอดบทเรียน แบ่ งออกเป็ น 3 หัวข้ อ คือ
1. ความเป็ นมาของโครงการ วัตถุประสงค์ การถอดบทเรียน
2. การเตรียมการถอดบทเรียน (เล่าขั้นตอน รายละเอียด วิธีการ ทีมงาน บทบาท
หน้ าที่ กรอบแนวคิด เทคนิค ปฏิทนิ กลุ่มเป้ าหมาย)
3. เนื้อเรื่ องการดาเนินการถอดบทเรียน
- วิธีการปฏิบัตงิ านของผู้ร่วมถอดบทเรียน
- วิธีการปฏิบัติงานทีก่ าหนดในแผนปฏิบัติงาน
- เปรียบเทียบความแตกต่ าง
- สิ่ งทีท่ าได้ ดจี ากการปฏิบัติงาน สาเหตุทที่ าได้ ดี
-ข้ อเสนอแนะวิธีปฏิบัตงิ านต่ อไปให้ ดขี ึน้
-ปัญหาอุปสรรค
-วิธีป้องกันไม่ ให้ เกิดปัญหาอุปสรรค
-ข้ อเสนอแนะเพิม่ เติม
ตัวอย่างโครงสร้างการเขียน
• บริบทพืน้ ที่
• การดาเนินโครงการตั้งแต่ เริ่มต้ นจนถึงปัจจุบัน
- เบื้องหลังความคิด
- แรงบันดาลใจทีท่ า
• เทคนิค วิธีการ ลูกเล่ น กลเม็ด ในการดาเนินงาน
• ผลทีเ่ กิดขึน้ ในเชิงความสาเร็จและปัญหาอุปสรรครวมทั้งการแก้ ไข
• วิเคราะห์ เงื่อนไข ปัจจัยสู่ ความสาเร็จทั้งภายในและภายนอก
• สั งเคราะห์ สรุ ป
- ความสาคัญขององค์ ความรู้ ทถี่ อดบทเรียนรู้ ทไี่ ด้
- สิ่ งทีม่ คี ุณค่ า สาหรับตนเอง ครอบครัว ชุ มชน สั งคมโดยรวม
- ทางเลือก ทางออกในการแก้ ปัญหาชุ มชนพึง่ ตนเองได้ อย่ างไร
• คาแนะนา ข้ อเสนอแนะ
ภาษิต คาคม KM
• Knowledge resides in the users and not in the collection.
่ ยูใ่ นแหล่งรวมความรู ้ (Y.
ความรูอ
้ ยูใ่ นผูใ้ ช ้ ไม่ใชอ
Maholtra)
• KM is a Journey, not a destination. การจ ัดการความรู ้
เป็นการเดินทาง ไม่ใชเ่ ป้าหมายปลายทาง (Warick
Holder, IBM, 20 Nov 2003, Chiangmai)
• A little knowledge that acts is worth more than much
knowledge that is idle. ความรูเ้ พียงเล็กน้อยเพือ
่ ปฏิบ ัติ
มีคา
่ มากกว่าความรูม
้ หาศาลทีอ
่ ยูเ่ ฉย ๆ (Kahlil Gibran)
ภาษิต คาคม KM
• Knowledge is a key asset, but it is often tacit and private.
ิ ทร ัพย์สาค ัญ แต่บอ
ความรูเ้ ป็นสน
่ ยครงความรู
ั้
เ้ ป็นสงิ่
ิ ทร ัพย์สว
่ นบุคคล
ฝังลึกและเป็นสน
• Knowledge is not what you know, but is what you do.
ความรูไ้ ม่ใชเ่ พียงการรู ้ แต่เป็นการกระทา
• Successful knowledge transfer involes neither computers
nor documents but rather interactions between people.
การถ่ายทอดความรูส
้ าเร็จได้ไม่ใชเ่ รือ
่ งเกีย
่ วก ับ
ั ันธ์
คอมพิวเตอร์หรือเอกสาร แต่เป็นเรือ
่ งของปฏิสมพ
ระหว่างคน