Transcript stttaskipting - 5 kafli

Félagsfræði 203
Lagskipting samfélagsins
Kenningar um stéttaskiptingu





Fjórar meginkenningar sem þarf að þekkja:
Samvirknikenningar um stéttaskiptingu
Átakakenningar um stéttaskiptingu
Kenningar Webers um stéttaskiptingu
Kenningar Lenskis um stéttaskiptingu
Samvirknikenningar




Stéttaskipting er góð
Hún þjónar tilgangi í samfélaginu
Heldur samfélaginu saman, er
grundvallaratriði þess að samfélagið gengur
upp
Það verður að launa mikilvæg störf betur en
önnur störf, því annars fengist ekki gott fólk í
störfin
Samvirknikenningar, framhald



T.d. ef skúringakona fengi sömu laun og
læknir, þá myndi enginn nenna því að fara í
menntun og gerast læknir. Myndu allir bara
verða skúringakonur!
Og þá myndi vanta fólk í mikilvægri störf!
Samvirknikenningar spyrja: Hver er virknin?
Hver er tilgangurinn með stéttaskiptingu?
Átakakenningar um
stéttaskiptingu





Stéttaskipting er slæm
Hún er bara góð fyrir æðri stéttir, þá sem eiga
framleiðslutæki!
Það á að breyta þessu með byltingu, átökum
– átök eru góð
Breyta samfélaginu svo það verði að betra
samfélagi
Átakakenningar spyrja: Hverjir græða?
Kenningar Max Weber um
stéttir



Stéttaskipting skapast af mörgum
ástæðum
Stéttaskipting skipt í þrennt:
Þeir sem eiga framleiðslutæki (eins og
átakakenningar segja)


Þeir sem eru virtir í samfélaginu
Þeir sem hafa völd, t.d. stjórnmálamenn
Kenningar Max Weber,
framhald



Weber sagði að virðing og vald væri ekki
alltaf tengt peningum eða eignum
Þarf að gera grein fyrir öllum þáttum til að
skilja stéttaskiptinguna betur
Virðing – Vald - Auður
Kenningar Max Weber,
framhald




Mismunandi þættir eru mikilvægir eftir hvernig
samfélag er verið að tala um:
Óiðnvædd samfélög: Virðing er mikilvægust,
þeir sem eru virtir fara með völdin
Í upphafi iðnvæðingar: Auður, þeir sem eiga
framleiðslutæki fara með völdin
Í nútíma iðnvæddu samfélagi: Vald,
stjórnmálalegt og skrifræðislegt vald
Kenningar Lenskis um stéttir



Stéttir eru háðar möguleikanum á
fæðuöflun
Því meiri fæðuöflun sem er í samfélaginu því
flóknari verður stéttaskiptingin, og er því
mismunandi eftir samfélagsgerð.
Fer eftir umframframleiðslu (hvort það sé
framleitt meiri matur en samfélagið þarf –
afgangur)
Kenningar Lenskis, framhald




Því minni umframframleiðsla, því minni
stéttaskipting!
Samfélag safnara: engin umframframleiðsla, engin
stéttaskipting, allir jafnir
Landbúnaðarsamfélag: nokkur umframframleiðsla,
skýr skipting á milli fárra stétta
Iðnaðarsamfélag: mikil umframframleiðsla og óskýr
skipting á milli margra stétta