Transcript YENİDOĞAN BAKIMI

Yenidoğan bebek bakımı
Doç. Dr. Tuğba GÜRSOY
Zeynep Kamil Hastanesi
18.11.2011
24.7.2016
1
Doğumhanede yapılacaklar
• Göbeği bağlanır, %2.5 povidone iyotla
silinir ve kesilir.
• Ölçüleri alınır (tartı, boy, baş çevresi)
• 1 mg K1 vit IM
• Anüs açıklığı
• Koanal atrezi
24.7.2016
2
Doğumhanede yapılacaklar
• Major bir sorun var mı?
(club foot, meningomiyelosel
Koanal atrezi, yarık dudakdamak, genital anomaliler ..)
• Antibiyotikli göz damlası damlatılır
(tetrasiklin, penisilin G ...)
• Bebek anneye gösterilir.
24.7.2016
3
Yenidoğan Bebeğin Özellikleri
• Tartı: 3- 3,5 kg, Boy: 50 cm, Baş
çevresi: 35 cm.
• Yüzde ve gözlerde şişlik
• Kafatası şekli
• Bıngıldak
• Kafatası şişlikleri
24.7.2016
4
Caput succadaneum
24.7.2016
Sefalhematom
5
24.7.2016
6
• Tırnakları çok ince ve keskin olabilir,
hatta kesilecek kadar uzun bile
olabilir!
• Karnı şiş gibidir.
– Karın kaslarının gevşekliğinden kaynaklanır
– Birkaç ay içinde geçer
• Isı kaybını azaltmak için kurbağa
pozisyonunda yatar.
24.7.2016
7
• Sünnet derisi, penisin ucunu
tamamen kapatmıştır, idrarını rahat
yapabildiği sürece endişelenmeye
gerek yoktur.
• Yumurtaların ikisi de torbada olmalı
• İlk haftalarda hidrosel → >1 ay→
çocuk cerrahisi
24.7.2016
8
•
•
•
•
Kız çocuklarda cinsel organlarda şişlik
Hafif, beyaz bir akıntı, kanama
Göğüsler de şişlik - süt gelebilir.
Bu olaylar, anneden geçen
hormonların etkisine bağlıdır
• Birkaç gün içinde geçer.
• Sıkılmamalı!
24.7.2016
9
• Yatırıldığı zaman bebek bacaklarını
karnına çeker (anne karnındaki
pozisyon)
• Zorla bacaklarını düzleştirmeye
kalkılırsa, bırakıldığında lastik gibi
tekrar eski halini alır.
• Kundaklama→ kalça çıkıkları →
kesinlikle yapılmamalıdır!
24.7.2016
10
Verniks Kazeoza
İlk banyo bebeğin vital bulguları birkaç saat süreyle stabil
oluncaya kadar ertelenmelidir. Annede hepatit B/HIV
enfeksiyonu → doğumhanede yıkanmalı
24.7.2016
11
İktiyozis


24.7.2016
Ciltte aşırı derecede
soyulma vardır,
yarıklar oluşur.
Postterm bebeklerde
bu durum daha
hafiftir ve
parmaklarda ödem
12
Geçici neonatal püstüler melanozis
 Bebekler sağlıklı
 Görünüm endişe verici, tedaviye gerek yok
 Herpes ve stafilokoksik deri hastalığından
ayırım yapılmalıdır.
 Püstüllerin içinde nötrofil vardır.
24.7.2016
13
Yenidoğanda görülen hemanjiomlar
Leylek lekesi
24.7.2016
Nevüs flammeus
14
Forseps lekesi
24.7.2016
Çilek hemanjiom
15
Diyabetik anne bebeği
24.7.2016
16
24.7.2016
17
24.7.2016
18
İris kolobomu
24.7.2016
19
Epstein incileri
24.7.2016
Natal diş
20
Fasial paralizi
24.7.2016
Kaba yüz görünümü (hipotiroidi)
21
Oral kandidiyaz Mikroretrognati
24.7.2016
Ranula
22
Damak yarığı
24.7.2016
Dudak-damak yarığı
23
Gastroşizis
24.7.2016
Umbilikal herni
24
Ambigus genitalia
24.7.2016
Hipospadias
25
Hidrosel
24.7.2016
26
İnmemiş testis
24.7.2016
İnguinal herni
27
Lomber meningomyelosel
24.7.2016
Sakral dimple
28
Erb paralizisi
24.7.2016
Sindaktili
29
Moro refleksi
24.7.2016
Yakalama refleksi
30
• İlk dışkı ilk 48 saatte
• Koyu yeşil-siyah renkli ve yapışkan
• Daha sonra dışkı rengi açılır → sarıyeşil, yumuşak
• İlk 24 saat sonunda idrar çıkarmayan
yenidoğanlar incelenmelidir!
24.7.2016
31
Yenidoğan bebek hastaneden taburcu
edilmeden yapılması gerekenler
•
•
•
•
Topuk kanı-tarama
K vitamini
Hepatit B aşısı
İşitme testi
24.7.2016
32
Beslenme
• Bebek doğar doğmaz annesinin
göğsüne konmalı ve emmesi
sağlanmalı
• Mümkün olan en kısa zaman
• Hem annenin hem de bebeğin
emmeyi öğrenmesi için zamana
ihtiyaç vardır
• Sabırlı olunmalı
24.7.2016
33
Beslenme
• Her göğüste 5-10 dakika tutulmalı
• Emzirme işi 30 dakikayı geçmemeli
• Bir sonraki emzirmeye, daha önce
emzirmeyen göğüsten başlanır.
• Böylece her iki göğüs dengeli bir
şekilde boşalır
• Bebek acıktıkça ve ağladıkça
beslenmeli
• Günde 8-10 kez beslenebilir.
24.7.2016
34
Sütüm yarıyor mu?
• Emmesi iyi mi?
• Emdikten sonra susuyor mu?
• Günde en az 5-6 kez idrarını yapıyor
mu?
• Günde en az 1 kez dışkısını yapıyor
mu?
• Düzenli kilo alıyor mu?
24.7.2016
35
Ya kusarsa?
• Beslenmeden sonra bir miktar süt
bebeğin ağzından geri gelebilir →
fizyolojik GER
• Kusma fazlaysa hemen tekrar
beslenmez.
• Kusmalar sürekliyse ve bebek tartı
alamıyorsa o zaman muayenesi
gerekir.
24.7.2016
36
Anne sütü saklanabilir mi?
• Süt bebeğin ihtiyacından fazla
• Anne işe gitmek zorunda
• Bebek geçici bir süre ememeyecek
Sütü sağmanın en iyi yolu, bir pompa
kullanmaktır
24.7.2016
37
Saklama koşulları
• Oda sıcaklığında güneş almayan
yerde 6 saat
• Buzdolabında 48 saat
• Tek kapılı buzdolap buzluğunda 2-3
hafta
• 2 kapılı buzdolap buzluğunda 3 ay
• Derin dondurucularda 6 ay
24.7.2016
38
Dondurulmuş süt nasıl eritilir?
• Saklama kabı, ılık bir su içine
daldırarak çözdürülür.
• Çözülen süt yarım saat içinde
kullanılmalıdır.
• Dondurucudan çıkardıktan sonra
buzdolabında 3 saat bekletilerek de
kullanabilir.
24.7.2016
39
Yapılmaması gerekenler
• Donmuş anne sütü mikrodalga
fırında, ocak veya soba üzerinde
çözdürülmez
• Oda sıcaklığında bekleterek
çözdürülmez
• Çözünmüş anne sütü tekrar
dondurulmaz
24.7.2016
40
Anne sütü kullanımı ilk 6 aydan itibaren İnek Sütü
ile yer değiştirmeye başlıyor.
Yanlış beslenme alışkanlığı örneği; İnek sütü kullanımı ilk 1 yıl hızla artarken,
Türk bebeklerinin %56’sı her türlü bisküviyi 7. ayda yemeğe başlamış oluyor
Anne Sütü
İnek sütü
24.7.2016
Global U&A 2009, TNS Piar
42
Total Base= 1223
24.7.2016
43
İlk 1 yıl neden inek sütü önerilmiyor?
24.7.2016
44
Bebeklerde Demir Eksikliği
24.7.2016
45
Vücutta Demir
Demirin büyük kısmı Hb
içindedir.(Hemoglobin de
%70 oranında demir
bulunur.),
Demir eksikliği sonucu
anemi (kansızlık) oluşur ve
fiziksel ve kognitif
performansı olumsuz
etkileyebilir.
İlk 2 yıl hızlı büyüme ve
gelişme açısından bebeğin
ihtiyacı çok yüksektir.
(Özellikle santral sinir
sistemi gelişimi için)
24.7.2016
Hemoglobindeki demir
dokulara oksijen
taşır.Dolayısıyla insanın
hayatta kalabilmesi demire
bağlıdır.
Demir stokları gebeliğin
son trimesterinde
depolanır. Miadında doğan
bebek 6 aya kadar anneden
stokladığı demiri kullanır.
46
Demir İhtiyacı
•Doğumdaki demir depoları 5-6 aylığa kadar demir ihtiyacını karşılar
Iron requirements
•Diyetle yeterli demir verilemezse 6 aylıktan itibaren demir eksikliği gelişir.
0.8
0.6
0.4
Demir (mg/kg/gün)
1
0.2
0
0-3ay
4-6ay
7-9ay
10-12ay
1-3 yaş
Yetişkin
Yaş (ay)
24.7.2016
1. EU SCF, 1993
47
Demir Eksikliği Anemisinin Nedenleri
1. Diyetle yetersiz
demir alımı
2. Hızlı büyüme
Sadece inek sütü veya demir içermeyen formula mama
alması gibi yanlış beslenme alışkanlıkları demir eksikliğini
kolaylaştıran en önemli faktörlerdir.
DİKKAT: İnek sütü demir eksikliğine, Demir eksikliği, Zeka geriliğine yol açabilir.
3. Kan kaybı
İnek sütüne aşırı duyarlılık
Fazla miktarda inek sütü tüketimi
24.7.2016
İntestinal
inflamasyon
48
İlk 6 ay sadece anne sütü!
6. aydan sonra ise anne sütü + demirden zengin ek besin
Bebeğin sütü
24.7.2016
Bebeğin ek besini
49
24.7.2016
2- WHO Complementary Feeding 2011
50
Dünya Sağlık Örgütü Ek Besin Miktar Önerisi
6-8 ay:
9-12 ay:
24.7.2016
2 çay bardağı kıvamlı ek besin +anne sütü
3 çay bardağı kıvamlı ek besin + anne sütü
51
Anne sütü açığı ek besinle kapatılmamalıdır!
Doğru Beslenme
Beyin gelişimi için demir
çok önemli!
+
eğer
As yeterli
AS yetersiz
Anne verebildiği kadar anne sütü veriyorsa, bebek kıvamlı 2 çay bardağı ek besin
alıyorsa ve doymuyorsa; anne sütü yetersiz demektir.
Anne sütü açığını ek besin ile kapatılmamalı. Anne sütüne yakın demirden zengin
formül mamalar ile bebeğin süt ihtiyacı giderilmelidir.
24.7.2016
52
Ek gıdalar
•
•
•
•
•
4 aydan önce 6 aydan geç başlanmamalı
6-8 ayda 2-3 kez, 9-12 ayda 3-4 kez/gün
Kaşıkla veya bardakla verilmeli
Yeni denenecek yiyecekler çocuk açken verilmeli
Bir seferde bir besin denenmeli ve 3-5 gün başka
besin verilmemeli → allerji ?
• Bebeğin sevmediği yiyeceklerde ısrar edilmemeli,
birkaç gün sonra tekrar denenmeli (8-10 kez)
• Dışkı miktar, kıvam ve koku olarak değişir
24.7.2016
53
Ek gıdalar
• Kahvaltı
• Meyve suyu-püresi (elma, armut, havuç,
şeftali, mandalina gibi) 1-2 çay kaşığı, >6ay
• Sebze çorbası-püresi: Meyve sularına
başlandıktan 1-2 hafta sonra, 1-2 tatlı kaşığı,
• Muhallebi
• Yoğurt
• Et
• Yumurta
24.7.2016
54
Ek besinler
• 12 ayda ebeveynler ne yerse onu yer
• Besin allerjisi öyküsü olanlarda yumurta, fıstık,
fındık, balık ilk 12 ay önerilmez
24.7.2016
55
Büyüme
Tartı
Boy
Baş çevresi
Doğumda
3300
50
35
3. Ay
5500
60
39
6. Ay
7500
66
42
9. Ay
9000
70
44
12. Ay
10 000
75
46
24. Ay
12000
88
48
Tartı: 5 aylık iken doğum tartısının 2 katı, 12 aylık iken 3 katı, 24 aylık iken 4 katı
Boy: 12 aylık iken doğum boyunun % 50 fazlası
Baş çevresi: İlk 12 ayda 10 cm
24.7.2016
56
24.7.2016
57
Emzik verelim mi?
• Besledikten ve diğer rahatlatıcı
önlemleri aldıktan sonra ağlamaya
devam eden bebekte verilebilir
• Ağız desteği bebeğin ağzından geniş
olmalı
• Üzerinde nefes delikleri bulunmalı
• Çatlayan, kırılan, yırtılan veya eskiyen
emzikler kullanılmamalı.
• Ortalama 3-4 ayda bir değiştirilmeli
24.7.2016
58
Yenidoğanda Tarama testleri
•
•
•
•
•
•
Fenilketonüri
Hipotiroidi
Biotinidaz eksikliği
Doğumda ve 5-7 gün sonra
İşitme: ilk 3 ayda
Gelişimsel Kalça Displazisi: 1-3 ayda
24.7.2016
59
Görme Taraması
YAŞ
TARAMA YÖNTEMİ
SEVK ENDİKASYONU
0 – 3 AY
Kırmızı refle
Kornea ışık refleksi
İnspeksiyon
Anormal veya asimetrik
Asimetrik
Yapısal bozukluk
6 - 12 AY
Kırmızı refle
Kornea ışık refleksi
Her iki göz için örtme
testi
Fiksasyon ve takip
İnspeksiyon
Anormal veya asimetrik
Asimetrik
Örtmeye itiraz eşit değilse
Fikse etmiyor ve
izlemiyorsa
Yapısal bozukluk
24.7.2016
60
Kırmızı refle
• Oftalmoskopun ışığı pupillaya
tutulduğunda retinanın
kırmızılığının görülmesi
gerekir.
• Bu testle gözdeki optik
ortamların saydam olup
olmadığı anlaşılır.
24.7.2016
61
Göbek bakımı nasıl yapılmalıdır ?
• Göbek kuru ve temiz
tutulmalı
• Alkol ile temizlenebilir
24.7.2016
62
Bebeği yıkarken nelere dikkat
etmek gerekir ?
• Tok karnına yıkanmamalı
• Banyoda yalnız
bırakılmamalı
• Banyo suyu sıcaklığı bilek içi
veya dirsekle kontrol
edilmeli
(33-38°C)
24.7.2016
63
Bebeklere ne kadar sıklıkla banyo
yaptırmak uygun olur ?
Yazın 1-2 günde bir
Kışın 2-3 günde bir
24.7.2016
64
Göbek düşmeden bebek
yıkanabilir mi?
• Göbeği düşmeden bebeğe banyo
yaptırılmasında hiçbir sakınca
yoktur, yeter ki banyo öncesi ve
banyo sonrası kuruladıktan sonra
göbeğini dikkatlice temizleyelim.
24.7.2016
65
Bebeklerin bulunduğu ortamın ısısı ne
kadar olmalıdır ?
22 – 24 ˚C olmalıdır
24.7.2016
66
Alt temizliği yaparken nelere dikkat
edilmelidir ?
• Silerek değil
yıkayarak yapmak
• Özellikle kız
çocuklarda yıkama
önden arkaya
doğru önerilmeli
24.7.2016
67
Annelerin sizin yönlendirmelerinize ihtiyacı var.
Teşekkür ederim
[email protected]