Transcript 9 monopoli shqip

Monopoli
Mikroekonomia I
1
Tiparet e katër strukturave të tregut
Lloji i
tregut:
Nr. i
firmave
Konkurrenca
e plotë
Shumë i E
Homogjene Lakrat,
karrotat,
pakufizuar
madh
patatet
Monopoli
Një
Konkurrenca
monopolisitke Disa
Oligopoli
Pak
Liria e
hyrjes
Natyra e
produktit
Shembuj
Implikimet në kurbën e
kërkesës së firmës
Horizontale.Firma
është çmimpranuese
Pjerrësi rënëse,
Kompania e relativisht joelastike,
S‘ekziston Unike
ujit,
çmimpërcaktuese
energjisë...
Pjerrësi rënëse, por
Ndërtuesit,
E
Të
relativisht elastike.
pakufizuar diferencuara restorantet
Pjerrësi rënëse,
relativisht joelastike.
E kufizuar Të diferencuara Qimetoja,
Varet nga reagimi i të
automobilat
ose të
tjerëve.
padiferencuara
2
Çka është monopoli?
• Një shitës i vetëm
• Një produkti i vetëm
• Pamundësia e hyrjes në
treg
3
Çfarë nënkupton të kesh
produkt unik-të vetëm?
Nuk ka zëvendësues të
afërt për produktet e
monopolistit
4
Cilët janë disa shembuj të
pamundësisë së hyrjes në treg?
• Pronar i resurseve vitale
• Barrierat legale
• Ekonomia e shkallës
• Patentat
5
Çfarë kuptojmë me
Monopolin natyror?
Një industri në të cilën kostot
mesatare afatgjata të prodhimit
bien në mënyrë të vazhdueshme
6
Çka kuptojmë me
çmimpërcaktues?
Firma e cila ka kurbë
të kërkesës me pjerrësi
rënëse
7
Ju duhet ta dini!
Monopolisti është shitës i vetëm
Monopoli mbrohet nga konkurrenca
përmes barrierave të hyrjes dhe përmes
shpenzimeve më të ulëta.
Prodhimi masiv. Ky prodhim kushtëzon
kursime të larta në shpenzime gjatë
prodhimit, të cilave nuk mund t’u
përballojnë konkurrentët e vegjël
8
Cili është dallimi ndërmjet
monopolit dhe konkurrencës
së plotë?
Në monopol kurba e kërkesës (D)
dhe ajo e të ardhurave marxhinale
(MR) kanë pjerrësi rënëse; në
konkurrencën e plotë ato përbëjnë një
kurbë horizontale.
9
Çfarë është e veçantë për
kurbën e kërkesës te monopoli?
Kurba e kërkesës së
monopolistit dhe kurba e
kërkesës së industrisë është
një kurbë e njëjtë.
10
Çfarë është e veçantë për
monopolet natyrore?
Një firmë e cila do të
prodhojë outputet me kosto
më të ulët në krahasim me dy
apo më shumë firma në
industri.
11
Kostot për një njësi (€)
40
35
30
25
20
15
10
5
Minimizimi i kostove në
monopolin natyral
5 firma
2 firma
1 firmë
Sasia e outputeve
20
40
60
80
100
12
Çfarë përcakton çmimin
në monopol?
Kërkesa
13
Pse MR < P për të gjitha
njësitë pas outputit të parë?
Për të shitur njësinë shtesë,
çmimi duhet të jetë më i ulët;
kjo ulje e çmimit aplikohet për
të gjitha njësitë dhe jo vetëm për
atë të fundit.
14
0
€-25
€-50
€-75
€-100
Çmimi & Të ardhurat marxhinale
€100
€75
€50
€25
Monopoli
2 4 6 8 10 12 14 16 18 Q
15
Monopoli
€300
€200
€100
Të ardhurat totale
€400
2 4
6 8 10 12 14 16 18 Q
16
Sa do të prodhojë monopoli për
të maksimizuar fitimin ose për
të minimizuar humbjen?
MR = MC
17
P
€200
€175
€150
€125
€100
€75
€50
€25
MR=MC
MC
ATC
Profiti
AVC
MR
D
1 2 3 4 5 6 7 8 9
Q
18
P
€200
€175
€150
€125
€100
€75
€50
€25
MC
ATC
MR=MC
Humbja
AVC
MR
D
1 2 3 4 5 6 7 8 9
Q
19
Shembull
Sasia Çmimi
Të ardhurat
Q
P
TR=PxQ MR
AR
0
0
1
140
140
140
140
2
107
214
74
107
3
92
276
62
92
4
80
320 44
80
5
66
330
10
66
6
50
300
-30
50
Shpenzimet
Fitimi
ATC TR-TC
TC
MC
10
0
10
70
60
70
70
120
50
94
60
166
46
110
55
210
44
110
52.5
253
43
77
51
298
45
2
49.7
20
P
€160
€140
€120
€100
€80
€60
52.8
€40
€20
MR=MC
MC
ATC
Profiti
D
AVC
MR
1 2 3 4 5 6 7 8 9
Q
21
Vijim...
p=80 €
ATC= 52.5 €
Q=4
Fitimi =TR-TC=320-210 =110 €
Fitimi për një njësi= 27.5 €
Fitimi = fitimi për një njësi x Q=27.5 x 4=110 €
Për sasinë Q<4 , MR>MC, profiti i përgjithëm i monopolistit
rritet me rritjen e prodhimit.
Për sasinë Q>4, MC>MR, profiti i monopolistit rritet me
zvogëlimin e prodhimit.
22
Fakte:
Të ardhurat marxhinale:p-pjesa e zbritur e çmimit herë
outputi paraprak (Q) ose 80- (12 x 3) =80-36=44
Monopoli nuk do të prodhojë në asnjë rast kur MR është
negativ.
Monopolii nuk do të prodhon me çdo kusht në nivelin e
shpenzimeve më të ulëta mesatare.
Monopolisti prodhon vetëm atëherë kur kërkesa është
elastike (MR>0)
Çmimi duhet të jetë mbi kostot marxhinale P>MC. Përderisa
MR=MC si kusht i maksimizimit të profitit të firmës
monopol, rrjedhimisht konkludohet se P>MC.
23
Fakte
Monopoli nuk ka kurbë të ofertës. Kurba e
ofertës flet për ate se sa do të prodhojë firma
për çdo çmim. Monopoli nuk është
çmimpranues.
Në kushte të shpenzimeve të njëjta monopoli
prodhon më pak nga firma në konkurrencën e
plotë.
Fitimi maksimizohet në afat të gjatë: MR=MC,
në qoftë se p>ATC ose p= ATC
24
Çka është diskriminimi i
çmimit?
Praktika kur shitësi zbaton
çmime të ndryshme për blerës
të ndryshëm për të njëjtin
produkt, pa e arsyetur me
koston e prodhimit.
25
P
Diskriminimi i çmimeve
MR=MC
T1
MC
MR
Q1
D
Q
26
A është monopoli efiçent?
Monopoli karakterizohet me inefiçencë,
sepse resurset nuk alokohen mjaft në
prodhimin e produkteve.
MRS= MRT
px
MRS= py
MCx
= MCy
= MRT
Në kushtet e firmës monopol Py>MCy, prandaj nuk
plotëshohet kushti i Paretos.
27
A është konkurrenca e
plotë efiçente?
Firma në konkurrencën e
plotë, e cila prodhon kur
P = MC arrin një alokim
efiçent të resurseve
28
P
Konkurrenca e plotë
MR=MC
MC
MR, D
Pc
Qc
Q
29
P
Monopoli
MR=MC
MC
Pm
MR
Qm
D
Q
30
Si e dëmton monopoli
konsumatorin?
Ai arrin çmim më të lartë dhe
prodhon sasi më të vogël nga ajo
që do të ishte rast në
konkurrencën e plotë
31
Efektet e monopolit
P
MR=MC
MC
Pm
Pc
MR
Qm Qc
D
Q
32
Strategjia e intervenimit
kundër monopolit
• Mbështetja në tatime,
• Kontrolli i çmimeve
• Prona shtetërore mbi monopolet
Të tejkaluara
Regullimi i veprimtarive shërbyese dhe komunikacionit
(mbikqyrja e çmimeve, sasisë së prodhimit dhe hyrjes dhe
daljes në treg)- përcakton çfarë duhet të bëhet;
Aktuale
Politika antimonopol- përcakton çfar nuk duhet të bëhet
Nxitja e konkurrencës
33
P
€50
€40
€30
€25
€20
€15
€10
€5
Monopoli i rregulluar
Çmimi
monopolist
Çmimi
Çmimi fer i
rregulluar
efektiv
A
B
LRAC
MR
C
1 2 3 4 5 6 7
LRMC
D
8 9Q
34