Transcript 6. buxhetimi i kapitalit

BUXHETIMI I KAPITALIT
Korniza e vendimmarjes
Definohet problemi
Përcaktohet natyra e investimit
Vlerësohet kostoja dhe përfitimi i
ardhshëm
Përcaktohet ndryshimi në rrjedhën e
parasë.
Burimet e drejtpërdrejta
Burimet shpjeguese
Menaxhment Financiar
2
Përshtatja synimeve strategjike
Efektet afatgjata të investimeve
Koha e investimeve
Cilësia e aseteve
Sigurimi i burimeve të financimit
Përballimi i konkurrencës
Përparësitë e veçanta krahasuese.
Kujdes: konkurrenca nga bizneset e tjera, fuqia
blerëse e konsumatorëve, fuqia shitëse e firmave të
njëjta, kërcënimet nga produktet zëvendësuese,
ndryshimi i çmimeve dhe fuqisë blerëse të
konsumatorëve.
Menaxhment Financiar
3
Qëllimi: rritja e rrjedhës së parasë
Çfarë është dallimi ndërmjet gjendjes
ekzistuese dhe gjendjes së re, e cila do
të arrihet me vendimin për investim?
Çfarë të ardhurash shtesë do të
krijohen mbi ato ekzistuese? Cili është
efekti neto pas zbatimit të tatimit?
Menaxhment Financiar
4
Procesi i buxhetimit të kapitalit
Përcaktohet kostoja e projektit
Vlerësohet rrjedha e pritshme e parasë nga
projekti investues dhe risku i kësaj rrjedhe;
Përcaktohet kostoja në krahasim me
rrjedhën e parasë
Përcaktohet vlera e tanishme e rrjedhës së
pritshme të parasë.
Menaxhment Financiar
5
Procedura e buxhetimit të kapitalit
Kontabiliteti,
financat,
teknologjia
Zhvillimi i
ideve
Grumbullimi
i të dhënave
Probabiliteti
Marrja e
vendimit
Rezultatet
Gjasat e
probabilitetit
Rivlerësimi
Menaxhment Financiar
6
Rrjedha e parasë së një investimi
Vitet
0
1
2
3
4
Rrjedha e
Rrjedha
Rrjedha
kthimit të Rrjedha e neto e
kumulative
parasë investimit parasë
e parasë
0 -50,000 -50,000
-50,000
30,000 -20,000
10,000
-40,000
50,000 -30,000
20,000
-20,000
40,000 -20,000
20,000
40,000 -10,000
30,000
30,000
+50
+40
+30
+20
+10
Tani Viti 1 Viti 2
Viti 3 Viti 4
0
-10
-20
-30
-40
-50
Menaxhment Financiar
7
Kriteret për kategorizimin e
propozimeve investive
1.
2.
3.
4.
Norma mesatare e kthimit
Afati i shlyerjes
Vlera aktuale neto (NPV)
Norma e brendshme e kthimit (IRR)
Menaxhment Financiar
8
Norma mesatare e kthimit
Krahason profitin mesatar i cili krijohet
nga një shumë e investuar
Llogaritet duke krahasuar kthimin
mesatar me investimin fillestar.
+ është e përshtatshme, e lehtë;
- nuk merr parasysh vlerën në kohë të parasë,
është e ndërlikuar kur zgjidhet ndër më shumë
investime.
Menaxhment Financiar
9
Norma mesatare e kthimit
Viti
0
1
2
3
4
Rrjedha
Rrjedha
neto e
kumulative e
parasë
parasë
-20,000
-20,000
5,000
-15,000
11,000
-4,000
10,000
6,000
10,000
16,000
Hapi i parë: Llogaritet profiti total nga investimi
Rjedha e parasë-Investimi
Hapi i dytë: Llogaritet kthimi mesatar vjetor
Profiti total/numri i viteve
Hapi i tretë: Llogaritet norma mesatare e kthimit
Kthimi mesatar vjetor/Investimi
Menaxhment Financiar
10
Afati i shlyerjes
Radhit mundësitë e investimeve
alternative varësisht se sa shpejt
rikthehet shuma fillestare e investimit;
+është e thjeshtë, theksi vehet në kthimin e
shpejtë të kostos së investimit;
- Nuk merr parasysh faktorin interes, injoron
kohëzgjatjen e fluksit të parasë, injorohet fluksi
i parasë pas afatit të shlyerjes.
Menaxhment Financiar
11
Afati i shlyerjes
Viti
0
1
2
3
4
Rrjedha neto e
parasë
-100,000
30,000
40,000
60,000
35,000
Rrjedha
kumulative e
parasë
-100,000
-70,000
-30,000
30,000
65,000
Kthimi=Viti para kthimit të plotë+(Kosto e pakthyer në fillim të vitit/Rrjedha e parasë gjatë vitit)
=2+(30,000/60,000)=2+0.5=2.5 vjet
0
(100,000)
Fluksi neto i parasë (100,000)
1
30,000
(70,000)
2
3
4
40,000
(30,000)
60,000
30,000
35,000
65,000
Menaxhment Financiar
12
Vlera aktuale neto (NPV)
Fluksi në kohë krahasohet me koston aktuale
të investimit;
Përcaktohet vlera aktuale e fluksit të parasë
nga një investim dhe zbritet nga kjo vlerë
aktuale kostoja e investimit;
Përkrahen investimet, të cilat kanë vlerë
aktuale neto pozitive.
Menaxhment Financiar
13
Vlera aktuale neto (NPV)
INVESTIMI A
INVESTIMI B
Vitet Rrjedha e
Faktori
Vlera e
Rrjedha
Faktori
Vlera e
n
parasë diskontues tanishme e parase diskontues tanishme
0
-250,000
1
-250,000 -250,000
1 -250,000
1
50,000
0.909
45,450 200,000
0.909 181,800
2
100,000
0.826
82,600 100,000
0.826
82,600
3
200,000
0.751
150,200
50,000
0.751
37,550
28,250
n
NPV=  (1  k ) t
t 0
CFt
n
52,000
ose NPV=  (1  k ) t -IO
 1 
 1 

NPV= CF1 1  k  + CF2 


 1 k 
CFt
CFt
rrjedha vjetore e
parasë
IO
Investimi kapital
k
Norma e
aktualizimit
n
Kohëzgjatja e
projektit
t 0
2
 1 

+…+ CFn 
 1 k 
n
- Io
NPV= CF1xPVIFi,1+ CF2xPVIFi,2+ CF3xPVIFi,3 - Io
Investimi pranohet në qoftë se: PV-C=NPV  0
Investimi nuk pranohet në qoftë se: PV-C=NPV  0
Menaxhment Financiar
14
Analiza NPV (me inflacion)
Një kompani investon 15,000€. Kërkohet normë minimale e
kthimit prej 20%, ndërsa inflacioni rrjedhës është 10%).
Supozojmë se një investim prej 1,000 € gjatë një viti kërkon një
kthim minimal prej 200 €.
Në qoftë se investimi fillestar është 1,000 €, atëherë vlera totale e
investimit më 31 dhjetor do të jetë 1,200€.
Ne do të konstatojmë se paratë e arkëtuara më 31 dhjetor kanë
këtë fuqi blerëse: 1,200/(1.10)1=1,091
Rezulton se kompania krijon 91€ profit, ose normë kthimi prej 9,1%
(normë reale të kthimit) në vend të normës prej 20% (norma
nominale e kthimit)
(1+norma nominale) = (1+norma reale) x (1+norma e inflacionit)
Menaxhment Financiar
(1 + 0.20) = (1 + 0.091) x ( 1 + 0.10) = 1.20
15
NPV (me inflacion)
Koha
0
1
2
3
Fluksi i parasë Faktori diskontues Vlera aktuale
€
20% €
-15,000
1
-15,000
9,000
0.833
7,497
8,000
0.694
5,552
7,000
0.579
4,053
NPV
2,102
Rrjedha e
parasë
Inflacioni 10%
Rrjedha me
inflacion
Koha
0
1
2
3
-15,000
9,000
8,000
7,000
9,000 x (1/1.10)
8,000 x (1/1.10)2
7,000 x (1/1.10)3
15,000
8,182
6,612
5,259
Menaxhment Financiar
Faktori
diskontues
9.10%
1.000
1/(1.091)1
1/(1.091)2
1/(1.091)3
NPV
Vlera
aktuale
-15,000
7,500
5,555
4,050
2,105
16
Norma e brendshme e kthimit (IRR)
 IRR jep përgjigje në pyetjen: Cilën normë të kthimit
siguron një projekt investiv;
 IRR është norma e aktualizimit e cila barazon vlerën
aktuale të rrjedhës së parasë me koston e investimit.
 IRR është interesi për të cilin vlera aktuale e
fitimit të pritshëm është e barabartë me
kapitalin e investuar.
 IRR është norma e aktualizimit që e bën vlerën
aktuale neto (NPV) të barabartë me zero.
Menaxhment Financiar
17
IRR te shumat e përvitshme
Për të gjetur IRR për hyrjet mesatare,
pjesëtojmë investimin fillestar me hyrjet
mesatare vjetore;
Gjejmë vlerën aktuale të faktorit interes të
një të përvitshmeje;
Shfrytëzojmë tabelën: Vera aktuale e një të
përvitshme prej një euro (dollari).
Menaxhment Financiar
18
Llogaritja e IRR
kur rrjedha e parasë është një seri e përzier-metoda e
provës dhe gabimit

Llogariten hyrjet mesatare nga projekti;

Gjendet periudha mesatare e kthimit (Investimi fillestar:hyrjet
mesatare vjetore);

Përdoret tabela PVIFA për të gjetur IRR të një të
përvitshmeje;

Nëse hyrjet e viteve të para janë më të larta se hyrjet
mesatare, rrisim IRR prej 1-3% dhe e kundërta;

Vazhdohet me llogaritjen duke përdorur një normë të re
aktualizimit deri sa NPV të mos barazohet me zero.
Menaxhment Financiar
19
Norma e brendshme e kthimit IRR
INVESTIMI A
INVESTIMI B
Rrjedha e Faktori Vlera e Rrjedha e Faktori Vlera e
parasë diskontues tanishme parasë diskontues tanishme
Viti
10%
17%
0 -10,000
1
10,000
10,000
1
10,000
1
5,000
0.909
4,545
1,500
0.855
1,283
2
5,000
0.826
4,130
2,000
0.73
1,460
3
2,000
0.751
1,502
2,500
0.624
1,560
5,000
0.534
2,670
5,000
0.456
2,280
Vlera e tanishme
10,177
9,253
NPV
177
-747
Përdorim tabelën e vlerës aktuale të një të përvitshme (A2). Kërkojmë PVIFA për A&B
•A: Investimi/shuma vjetore=10,000/(12,000:3)=10,000/4,000=2.5 PVIFA
• B: = 10,000/3,200=3.1 PVIFA
•Për investimin A 2.5 PVIFA për 3 vjet jep interesin ndërmjet 9% dhe 10%
•Për investimin B, 3.1PVIFA jep, për 5 vjet jep interesin 18%
Menaxhment Financiar
20
Norma e brendshme e kthimit (IRR)
INVESTIMI A
INVESTIMI B
Vlera e
Rrjedha e Faktori
Vlera e
Faktori
Vlera e Rrjedha e Faktori
Vlera e
Faktori
parasë diskontues tanishme diskontues tanishme
parasë diskontues tanishme diskontues tanishme
Viti (n)
10%
12%
17%
14%
Vlera e
0
10,000
1
10,000
1
10,000
10,000
1
10000
1
10,000
1
5,000
0.909
4,545
0.823
4,465
1,500
0.855
1283
0.877
1,316
2
5,000
0.826
4,130
0.797
3,985
2,000
0.73
1460
0.769
1,538
3
2,000
0.751
1,502
0.711
1,424
2,500
0.624
1560
0.675
1,687
5,000
0.534
2670
0.592
2,960
5,000
0.456
2280
0.519
2,595
V.aktuale
10177
9874
9253
10,096
NPV
177
-126
-747
96
IRR për investimin A gjindet ndërmjet 10% dhe 12%, Diferenca 2%
Diferenca është 10,177-9874=303€
IRR për investimin B, gjindet ndërmjet 14% dhe 17% Diferenca 3%
Diferenca është 10,096-9,253=843€
Menaxhment Financiar
21
Rezultati
IRR për investimin A: 10%+(177€/303€)(2%)=11.17%
IRR për investimin B: 14%+(96€/843€)(3%)= 14.34%
IRR sipas kësaj është:
CF3
CF1
CF2


...

 I0  0
n
(1  IRR ) 1  IRR 2
1  IRR 
Për investimin A: IRR=11.17%:
5,000
5,000
2,000


 10 ,000  4,497 .6  4,046 .6  1,455 .8  9,999 .4  10 ,000  0.6
1  0.1117 (1  0.1117 ) 2 (1  0.1117 ) 3
Për investimin B, IRR=14.34% jep këtë rezultat: (1,3111.9+1,529.7+1,673.1+2,926.3+2,559)10,000=10,000-10,000=0
Kriteret e investimit:
Pranohet kur IRR është më e madhe ose barazi me normën e pritur të kthimit
Refuzohet kur IRR është më e vogël nga norma e pritur të kthimit
Menaxhment Financiar
22