Transcript • หลักการสหกรณ์ ประเภทของสหกรณ์ โครงสร้างของสหกรณ์

AEC 331:
สหกรณ์การเกษตรและสถาบัน
การเกษตร
บทที่
2
• หลักการสหกรณ์
• ประเภทของสหกรณ์
• โครงสร ้างของสหกรณ์
• การบริหารและการ
จัดการสหกรณ์
• การบริหารการเงิน
1
AEC 331:
สหกรณ์การเกษตรและสถาบัน
การเกษตร
2.4 การบริหารและการจัดการสหกรณ์
่
• การบริหาร (Administration) จะเกียวข้
องกับการก
การดาเนิ นงานต่างๆ ของคณะกรรมการดาเนิ นการ
่
• การจัดการ (management) จะเกียวข้
องกับการปฏ
่ าหนดไว้มก
ทีก
ั มุ่งไปยังผู จ
้ ัดการและพนักงานเป็ นส่วน
สาเหตุของปั ญหาและอุปสรรคในการดาเนิ นงานของส
่
1.การขาดประสิทธิภาพในการจัดการเป็ นปั จจัยทีพบบ
2.การขาดความสนใจและเข้าใจในสมาชิกต่อแนวควา
่ ยวกับปั
่
3.ปั ญหาทางธุรกิจทีเกี
ญหาทางการเงิน ขนาด
และขาดความสามารถในการแข่งขันในระบบเศรษฐ
2
AEC 331: สหกรณ์การเกษตรและ
2.4 การบริหารและการจัดการสหกรณ์ (ต่อ)
สถาบันการเกษตร
•สหกรณ์เป็ นองค ์การ (Organization) การ
บริหาร (administration) และการจัดการ
่
่
(management) เป็ นเครืองมื
อสาค ัญทีจะช่
วยให้
่ งไว้
้ ได้
สหกรณ์บรรลุจด
ุ มุ่งหมายทีตั
่
•การจัดการสหกรณ์ตา่ งจากการจัดการธุรกิจอืนๆ
่
ทัวไป
ตรงทีว่่ าการจัดการสหกรณ์ยด
ึ หลัก
สหกรณ์เป็ นสาคัญ แต่กต
็ อ
้ งคานึ งถึงหลักธุรกิจ
ด้วยเช่นกัน
•ปัจจัยสาคัญ 4 อย่างในการจัดการธุรกิจ คือ
1. เงิน (Money)
2. วัสดุอป
ุ กรณ์ (Materials)
3
AEC 331:
สหกรณ์การเกษตรและสถาบัน
การเกษตร
วัตถุประสงค ์ของการบริหารจัดการสหกรณ์
• วัตถุประสงค ์ในทางเศรษฐกิจคือ ผลสาเร็จที่
้
เกิดขึนจากการด
าเนิ นธุรกิจสหกรณ์
• วัตถุประสงค ์ในทางสหกรณ์ คือ ความสาเร็จใน
่ นองค ์การสหกรณ์ ซึงก็
่ คอ
ฐานะทีเป็
ื การ
ดาเนิ นการตามหลักและวิธก
ี ารสหกรณ์
การบริหารจัดการในฐานะสหกรณ์
ประกอบด้วย 3 ฝ่าย คือ
่
1. สมาชิกหรือทีประชุ
มใหญ่
2. คณะกรรมการดาเนิ นงาน
3. ฝ่ายจัดการ (ผู จ
้ ัดการและพนักงาน)
4
AEC 331:
สหกรณ์การเกษตรและสถาบัน
การเกษตร
การบริหารจัดการในฐานะธุรกิจ
่ าค ัญในการจัดการสหกรณ์ในฐานะ
หน้าทีส
ธุรกิจ มี 7 ประการด้วยกัน คือ
1. การวางแผน (planning)
2. การจัดองค ์การ (organizing)
3. การจ ัดคนเข้าทางาน (staffing)
่
4. การอานวยการหรือการสังการ
(directing)
5. การควบคุม (controlling)
6. การรายงาน (reporting)
7. การงบประมาณ (budgeting)
5
AEC 331:
สหกรณ์การเกษตรและสถาบัน
การเกษตร
I. การวางแผน
้
่ าค ัญทีสุ
่ ดของการจัดการและเป็ น
• เป็ นขันตอนที
ส
ก้าวแรกของการดาเนิ นงานสหกรณ์
• เป็ นกระบวนการกาหนดวัตถุประสงค ์ แนวทางและ
่
่ งไว้
้ั
แนวปฏิบต
ั เิ พือให้
บรรลุว ัตถุประสงค ์ทีต
้
• ขบวนการวางแผน มี 3 ขันตอนคื
อ
1. การศึกษาสถานการณ์หรือสภาพปั จจุบน
ั ของ
องค ์การว่ามีลก
ั ษณะอย่างไร
้ั าหมายวัตถุประสงค ์ให้องค ์การ
2. การตงเป้
้
ดาเนิ นงานไปในทิศทางนันๆ
่
3. วางแนวทางหรือแนวปฏิบต
ั เิ พือให้
บรรลุ
เป้ าหมาย
6
AEC 331:
สหกรณ์การเกษตรและสถาบัน
การเกษตร
I. การวางแผน (ต่อ)
่
• การวางแผนโดยทัวไปต้
องใช้ความคิด (Thinking)
ดุลยพินิจ (Judging) และการตัดสินใจ
(Deciding) ของผู บ
้ ริหาร
• ส่1.แผนการร
วนใหญ่นโยบายหรื
ับสมาชิอกการวางแผนของการบริหาร
สหกรณ์ ได้แก่
2.แผนการระดมทุนมาใช้ในการดาเนิ นงาน
3.แผนการจัดโครงสร ้างการบริหารงาน
4.แผนงานการผลิต
่
5.แผนงานการให้สน
ิ เชือ
6.แผนงานการซือ้
7.แผนงานการขาย
7
AEC 331:
II.การจัดองค ์การ
สหกรณ์การเกษตรและสถาบัน
การเกษตร
• การจัดระบบโครงสร ้างการบริหารของหน่ วยงาน
่
ต่างๆ ภายในองค ์การเพือให้
มก
ี ารแบ่งงานกันทา
้
• กระบวนการจัดองค ์การมี 3 ขันตอน
1. การแบ่งประเภทงาน การจัดกลุ่มงานและ
ออกแบบงาน
2. ระบุขอบเขตของงาน มอบหมายงาน พร ้อมทัง้
กาหนดความร ับผิดชอบและ
อานาจหน้าที่
3. การจัดวางความสัมพันธ ์ของหน่ วยงาน
่
8
AEC 331:
III.การจัดคนเข้าทางาน
สหกรณ์การเกษตรและสถาบัน
การเกษตร
•ทร ัพยากรคนเป็ นทร ัพยากรทีส่ าค ัญในการ
ดาเนิ นงาน
•การคัดเลือกคนเข้าทางานและการจัดคนให้
่ วนสาค ัญในการ
เหมาะสมกับงาน เป็ นสิงส่
่
นามาซึงความส
าเร็จในการบริหารงาน
IV.การอานวยการ
้
•เป็ นการชีแนะแนวทาง
และการให้ขอ
้ แนะนา
่
ในการออกคาสังและควบคุ
มผู ใ้ ต้บงั คับบัญชา
่
่
เพือให้
งานเรียบร ้อยตามเป้ าทีวางไว้
9
AEC 331:
V. การควบคุม
สหกรณ์การเกษตรและสถาบัน
การเกษตร
• การบังคับให้กจิ กรรมต่างๆ เป็ นไปตาม
่
แผนงานทีวางไว้
้
• การควบคุมมี 3 ขันตอน
คือ
1. การกาหนดมาตรฐานหรือเป้ าหมาย
่
2. การเปรียบเทียบผลงานกับมาตรฐานทีวาง
ไว้
3. การดาเนิ นการแก้ไข
VI.การทารายงาน
้
• ระบบการจดบันทึกการติดต่อทังภายในและ
ภายนอกองค ์การ
10
AEC 331:
สหกรณ์การเกษตรและสถาบัน
การเกษตร
VII. การงบประมาณ
้
• เป็ นขันตอนการท
างบประมาณสาหร ับการ
ปฏิบต
ั งิ านในช่วงเวลาใดเวลาหนึ่ง
• รวมถึงการจัดระบบต้นทุน บัญชี งบการเงิน
การจัดระดมทุนและการใช้เงินทุน
่
• ผูบ้ ริหารหรือผูจ้ ัดการ ต้องมีความรู ้เกียวกับ
ระบบบัญชี ระบบการเงินและการจัดหาแหล่ง
เงินทุน
11
สหกรณ์การเกษตรและสถาบัน
การบริหารทางด้านการเงินสหกรณ์ การเกษตร
AEC 331:
• การจัดหาและการจัดสรรเงินทุนอย่างมี
ประสิทธิภาพ
• แหล่งเงินทุนของสหกรณ์ มี 2 ประเภทคือ
1. ทุนของสมาชิก
ทุนเรือนหุน
้ ทุนสารอง และเงินทุนของ
่ เช่น ค่าธรรมเนี ยม
สมาชิกในรู ปอืนๆ
สมาชิกรายปี
ข้อจากัดในการระดมทุนเรือนหุน
้ จาก
สมาชิก
่ จานวนจากัด ด้วย
- สหกรณ์มส
ี มาชิกทีมี
12
AEC 331:
สหกรณ์การเกษตรและสถาบัน
การเกษตร
วิธใี นการแก้ไขปั ญหาการระดมทุนเรือนหุน
้
จากสมาชิก
- การอนุ ญาตให้สหกรณ์สามารถมีสมาชิก
สมทบได้
- แต่สมาชิกสมทบจะไม่มส
ี ท
ิ ธิในการออก
เสียง
ทุนสารองคืออะไร
การจัดสรรเงินหรือกาไรส่วนหนึ่งไว้เป็ น
่
เงินทุนเพือใช้
ในการลงทุนในระยะยาว
แบ่งเป็ น 2 ประเภท
1. ทุนสารองมู ลค่า (Valuation Reserves)
13
AEC 331:
สหกรณ์การเกษตรและสถาบัน
การเกษตร
ทุนสารองในสหกรณ์…มีขอ
้ ดี ก็มข
ี อ
้ เสีย
(เหมื
อ
นกั
น
)
 ทุนสารองแบ่งออกได้เป็ น 2 ลักษณะ คือ
โดย รศ.สุวรรณา ธุวโชติ
1. ทุนสารองตามข้อกาหนดทาง
กฎหมาย
2. ทุนสารองโดยสมัครใจ (จากบรรดา
สมาชิก)
ถือว่าเป็ น “ทุนของส่วนรวม” หรือ
“ทุนของสังคม”
่
นสารอง
 ทีมาของทุ
1. กาไรประจาปี ของสหกรณ์
่ กระงับสิทธิ ์
2. ทุนเรือนหุน
้ ทีถู
14
AEC 331:
สหกรณ์การเกษตรและสถาบัน
การเกษตร
ทุนสารองในสหกรณ์…มีขอ
้ ดี ก็มข
ี อ
้ เสีย
(เหมื
อ
นกั
น
)
 ข้อดีของทุนสารองของสหกรณ์
่ นคง
่
1. เป็ นแหล่งทุนทีมั
ในการร ักษาระด ับการ
ผันแปรทางการเงินของ
สหกรณ์
่
้
2. เพิมความไว้
วางใจให้ก ับเจ้าหนี ของสหกรณ์
่
้
(เครืองค
าประกันเงิ
นกู)้
่ ตน
่ ไม่ตอ
3. เป็ นแหล่งทุนทีมี
้ ทุนตา
้ งเสีย
ค่าใช้จา
่ ยในการจัดหา
่
4. เป็ นแหล่งทีมาของเงิ
นทุนในระยะยาว
15
AEC 331:
สหกรณ์การเกษตรและสถาบัน
การเกษตร
ทุนสารองในสหกรณ์…มีขอ
้ ดี ก็มข
ี อ
้ เสีย
(เหมื
อ
นกั
น
)
 ข้อเสียของทุนสารองของสหกรณ์
่
1. เป็ นทีมาของความขั
ดแย้งระหว่างสมาชิกและ
ฝ่ายจัดการสหกรณ์
2. ถ้ามีทุนสารองมากเกินไป อาจเกิดการสู ญเสีย
การควบคุมจากสมาชิก
เพราะฝ่ายจัดการจะมีอส
ิ ระในการต ัดสินใจทาง
้
ธุรกิจมากขึน
3. ถ้าสหกรณ์มท
ี ุนสารองในระดับสู ง อาจทาให้
การจัดการด้านการเงิน
เป็ นไปด้วยความประมาท
16
AEC 331:
สหกรณ์การเกษตรและสถาบัน
การเกษตร
2. ทุนเงินกู ้ (Borrowed Capital)
แหล่งเงินกูข
้ องสหกรณ์ ได้แก่
่
ธนาคารเพือการเกษตรและสหกรณ์
การเกษตร
กรมส่งเสริมสหกรณ์
ธนาคารออมสิน
้
ธนาคารพาณิ ชย ์ รวมทังจากเงิ
นฝาก
•การจัดการเงินสหกรณ์
การพิจารณาจัดสรรการใช้เงินทุนของสหกรณ์
่
่ ด อาจไม่ได้คานึ งถึง
เพือให้
เกิดประโยชน์มากทีสุ
่
กาไรสู งสุด แต่จะเน้นทีผลประโยชน์
และความ
17
AEC 331:
สหกรณ์การเกษตรและสถาบัน
การเกษตร
ปริ
ม
าณธุ
ร
กิ
จ
ของสหกรณ์
ล้านบาท
30000
การเกษตร
25000
20000
15000
10000
5000
0
2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547
ร ับฝากเงิน
ิ ามาจาหน่าย
จ ัดหาสนค้
ให้บริการและสง่ เสริม
ให้เงินกู ้
รวบรวมผลิตผล
18
AEC 331:
สหกรณ์การเกษตรและสถาบัน
การเกษตร
่ 8
ปริมาณธุรกิจสหกรณ์การเกษตรเฉลีย
ปี (2540-2547)
รวบรวม
ผลผลิตขาย
21.56%
จ ัดหา
ิ ค้ามา
สน
จาหน่าย
20.00%
การบริการ
0.23%
ร ับฝากเงิน
27.47%
ให้กเงิ
ู้ น
30.74%
19
สหกรณ์การเกษตรและสถาบัน
การเกษตร
จากโครงสร ้างทางธุรกิจของสหกรณ์การเกษตร
AEC 331:
่
่ า
•นโยบายการปล่อยสินเชืออย่
างเหมาะสม เป็ นจุดทีส
จัดการทางด้านการเงินอย่างมีประสิทธิภาพ
้
•รวมทังการติ
ดตามดูแลและควบคุมการใช้เงินกูใ้ ห้เป็
•สหกรณ์ควรกาหนดนโยบายและโปรแกรมการให้สนิ
ประสิทธิภาพ
้
่ รกิจการขายและซือของสหกรณ
•การจัดสรรเงินเพือธุ
•การพัฒนาปร ับปรุงประสิทธิภาพทางการตลาดของ
่ าคัญในการบริหารจัดการทางการเง
เป็ นส่วนหนึ่งทีส
20
AEC 331:
สหกรณ์การเกษตรและสถาบัน
การเกษตร
่ : จากหนังสือพิมพ ์แนวหน้า ฉบับวันที่ 10 เมษายน 254921หน้า
ทีมา
สหกรณ์การเกษตรและสถาบัน
การเกษตร
: - เตือนภัยความไม่
AEC 331:
กรมตรวจบัญชีสหกรณ์
เพียงพอต่อความต้องการใช้เงินของสหกรณ์
การเกษตร
สหกรณ์การเกษตร มีจานวน 4,170 แห่ง (ปี 47)
มีสมาชิกรวมกว่า 5 ล้านคน (80%ของสหกรณ์ท ี่
รวบรวมข้อมู ลได้)
บริหารจ ัดการเงินทุนกว่า 71,200 ล้านบาท
่ น
้ 9.43%
ขยายต ัวเพิมขึ
แหล่งเงินทุนภายใน
ร ้อยละ
69.08
เงินร ับฝาก
ร ้อยละ 32.45
ทุนของสหกรณ์
ร ้อยละ
22
AEC 331:
สหกรณ์การเกษตรและสถาบัน
การเกษตร
5 ธุรกิจหลักวงเงิน 97,000 ล้านบาท
่
ภายใต้นโยบายของธุรกิจทีกระตุ
น
้ เศรษฐกิจรากหญ้า
23
AEC 331:
สหกรณ์การเกษตรและสถาบัน
การเกษตร
24
AEC 331:
สหกรณ์การเกษตรและสถาบัน
การเกษตร
่ ค่อนข้างสู ง
• ค่าใช้จา
่ ยในการดาเนิ นงานและอืนๆ
้ น
ใกล้เคียงกับอ ัตรากาไรขันต้
25
AEC 331:
สหกรณ์การเกษตรและสถาบัน
การเกษตร
่
ความเสียงต่
อสภาพคล่อง
ทางการเงิน
•
•
•
้ เพียงร ้อยละ 57.68
ประสิทธิภาพในการเรียกเก็บหนี มี
เงินร ับฝากส่วนใหญ่เป็ นเงินฝากประเภทออมทร ัพย ์
่ งขึนและการแข่
้
ราคาน้ ามันทีสู
งขันทางราคาของผล
ส่งผลกระทบต่อรายได้ของสมาชิกและการชาระคืนห
26
AEC 331:
สรุป
สหกรณ์การเกษตรและสถาบัน
การเกษตร
• โครงสร ้างทางการเงินของสหกรณ์ส่วน
้
ใหญ่ได้จากการสร ้างหนี มากกว่
าทุนของ
สหกรณ์เอง
้ นให้กูท
• มีหนี เงิ
้ ด้
ี่ อยคุณภาพชาระไม่ได้ตาม
กาหนดสู ง ร ้อยละ 42.32
้ นระยะสันส่
้ วนใหญ่เป็ นเงินร ับฝาก อาจ
• หนี สิ
ส่งผลกระทบต่อสภาพคล่องของสหกรณ์ใน
อนาคต
่ ากว่
่
้ นเฉลียต่
่ อ
• สัดส่วนเงินออมเฉลียต
าหนี สิ
27
AEC 331:
สหกรณ์การเกษตรและสถาบัน
การเกษตร
28
AEC 331:
สหกรณ์การเกษตรและสถาบัน
การเกษตร
กลุ่มกรณี ศก
ึ ษาสหกรณ์
1.สหกรณ์การเกษตรสันป่ า
ตอง
2.สหกรณ์การเกษตรดอย
สะเก็ด
3.สหกรณ์นิคมสันทราย
4.สหกรณ์โคนมแม่โจ้ สัน ้
นาเสนอผลการศึกษาหน้าชนเรี
ั ยน
ทราย
หลังสอบกลางภาค
5.สหกรณ์โคนมเชียงใหม่
กลุ่มละ 20 นาที และตอบคาถามหน้า
จากัด ้
29
สหกรณ์การเกษตรและสถาบัน
างรายงานกรณี ศก
ึ ษาสหกรณ์การเกษตรการเกษตร
AEC 331:
่ ง้
•ประวัติสหกรณ์ พร ้อมรู ปภาพแสดงทีตั
1
•เป้ าหมายและวัตถุประสงค ์ของสหกรณ์
1
•โครงสร ้างการบริหารงานสหกรณ์
1-2
•ลักษณะการดาเนิ นงานของสหกรณ์
1-2
•ธุรกิจของสหกรณ์และการบริการสมาชิก
3-5
่
่
•ความเชือมโยงของธุ
รกิจก ับองค ์กรอืนๆ
2-3
•การบริหารงานทางด้านการเงิน
3-5
่
•สหกรณ์ก ับการพัฒนาชุมชนในท้องถิน
2-3
•ความคิดเห็นของสมาชิกและผู บ
้ ริหารสหกรณ์
่ าให้สหกรณ์ประสบความสาเร็จ (จุดแข็งของสหกร
•ปั จจัยทีท
•ปั ญหา อุปสรรคและข้อจากัด (จุดอ่อนของสหกรณ์)
•ข้อเสนอแนะและแนวทางแก้ไข
2
•บทสรุป
30
•บรรณานุ กรมและภาคผนวก (งบการเงินของสหกรณ์ทศึ
ี่ กษ
AEC 331:
สหกรณ์การเกษตรและสถาบัน
การเกษตร
่
การอ้างอิงแหล่งทีมาของข้
อมู ล
• ตารางทุกตารางและรู ปภาพทุกรู ป ต้องมีการอ้างอิง
่
แหล่งทีมาของข้
อมู ลให้ถูกต้องเหมาะสม
่
• ข้อมู ลตัวเลขสถิตต
ิ า
่ งๆ ต้องมีการอ้างอิงแหล่งทีมา
ของข้อมู ล
่ ยนอ้างไว้ในเนื อหาให้
้
• เอกสารอ้างอิงทีเขี
ใส่ไว้ใน
บรรณานุ กรม
่ จากการสัมภาษณ์รายบุคคล โดยเฉพาะ
• ข้อมู ลทีได้
่ นความคิดเห็นส่วนตัว ควรระบุวา
ประเด็นทีเป็
่ ใคร
ตาแหน่ งอะไร เช่น นาย ยงยศ เจริญธรรม ผู จ
้ ด
ั การ
่
สหกรณ์ฯ ได้ให้ความคิดเห็น (หรือให้ขอ
้ มู ล) เกียวกับ
การเข้ามาใช้บริการของสมาชิกว่า....
31