Transcript Document 7708276

LABORATUVAR TEKNİKERLİĞİ
VE SORUNLARI
MEMORİAL HASTANESİ
Özkan Kaşıkçı
TARİHÇE





Dünyada laboratuvar kavramı 200 yıl öncesine dayanır
Fransız devrimi sonrası özgürleşen bilim sadece sanayi
alanında gelişmemiş tıp alanında da gelişmiştir.
Tıp tarihi 19 YY sonlarına doğru kabuk değiştirerek;
geleneksel tedavi arayışını bırakmış, nedenler ve
mekanizmalar üzerine yoğunlaşmaya başlamıştır.
20 yy başlarında ise Biyokimya,Parazitoloji,Mikrobiyoloji, ve
seroloji gibi alanlara ayrılarak ilerlermesini sürdürmüştür.
Laboratuvar alanında olağanüstü gelişmelerin meydana
gelmesi, bu alanda eğitilmiş elemanların da yetiştirilmesi
ihtiyacını doğurmuştur.
TARİHÇE

Bunun için ülkemizde ilk olarak 1946 yılında sağlık ve
sosyal yardım bakanlığına bağlı olarak hemşire – laborant
okulu açılmıştır.


Daha sonra 1961 yılında yapılan düzenleme ile Sağlık
Bakanlığı bünyesinde Ankara Yenişehir Sağlık Kolejinde
Tıbbi Laboratuar, Radyoloji ve Çevre Sağlığı olmak üzere 3
branşta yeni bir okul açılmıştır.
1984-1985 eğitim-öğretim yılında ise lise mezunlarına
yönelik, sağlık sistemine ara insan gücü yetiştirmek
amacıyla Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulları
bünyesinde 2 yıllık Ön Lisans programları başlamıştır.
TARİHÇE


1996 da başlayan A.Ö.Fakültesi bünyesinde Sağlık
Personeli Ön Lisans programlarında Sağlık personellerine
değişik adlar altında 2 yıllık eğitim verilmeye devam
edilmektedir(Sağlık Memurluğu,Sağlık teknikeri, Veteriner
Laboratuar Teknikeri v.b)
Bugün ise 44 SMYO unda 29 farklı programda eğitim
verilmektedir.
LABORATUVARIN ÖNEMİ



1.



Teknoloji ve tıbbın hızla ilerlemesi laboratuarların da kendi
içlerinde biyokimya, mikrobiyoloji, immunoloji,genetik,
patoloji gibi branşlara ayrılmasını gerektirmiştir.
Ayrıca laboratuvar teknolojinin gelişmesi, test sonuçlarının
seri bir şekilde sonuçlanmasını ve güvenirliliğini artırmıştır.
Bu durum hekimlerimizin laboratuara olan ilgisini çekmesini
sağlamıştır.
Günümüzde ise laboratuvarların önemi 3 alanda kendini
göstermektedir.
Koruyucu hekimlikte;
Toplum sağlığı
Antikor taramaları
Genetik araştırmalar
LABORATUVARIN ÖNEMİ
2. Tedavi edici hekimlikte;



Hastalığın teşhis edilmesinde
Teşhis edilen hastalığın tedavisinde
Hastalığın takibinde
3. Rehabilitasyon



Rehabilite edilen hastaların takibi
Sinirsel hastalarda ilaç takibi
Eklem rahatsızlıklarında
LABORATUARIN ÖNEMİ


Yukarıda belirtilen sebepler doğrultusunda
hekimlerimizin laboratuvara ilgisi artmıştır
Teşhis ve tedavide %70 oranında laboratuvarlar
kullanılmaktadır.
GÜNÜMÜZDE LABORATUVARLARIN
TÜRKİYE VE DÜNYADAKİ YERİ



Ülkemizde klinik laboratuvarlara verilen önem , diğer
gelişmiş ülkelerde verilen önemin oldukça gerisindedir.
Örneğin bazı avrupa ülkelerinde her testi çalışan
laboratuarlar yerine bir testte uzmanlaşmış laboratuvarlar
bulunmaktadır.
Yine ülkemizde laboratuar teknolojisine gereken önem
verilmemektedir. Örneğin kullandığımız cihaz ve manuel
kitlerin hemen hemen hepsi dış orjinlidir.
Ülkemizin bir diğer eksiğide uzman hekim yetersizliğidir.
Bugün Fransada ortalama 5000 civarında uzman hekim
varken ülkemizde yarısı kadardır.
LABORATUVAR TEKNİKER VE
TEKNİSYENLERİNİN SORUNLARI
I. EĞİTİM


Yukarıda da belirtildiği gibi klinik laboratuvarların hızla
gelişmesi ve çalışılan testlerin hassasiyetinin artması
laboratuvar personelinin de kalifiye olmasını
gerektirmektedir. Ülkemizde laboratuvar teknisyeni eğitimi
ya sağlık meslek liselerinde yada SMYO okullarında
verilmektedir. Buralarda verilen eğitim de yeterli
olmamaktadır.
Egitim sorunlarını 3 ana başlıkta toplayabiliriz
LABORATUVAR TEKNİKER VE
TEKNİSYENLERİNİN SORUNLARI
a.
Temel eğitim Sorunları;

Bilindiği gibi SMYO iki yıllıktır. Bu iki yıl içerisinde hem
teorik hemde pratik eğitimi verilmektedir. Uzman hekim ise
6 yıl temel eğitim, 4 yıl uzmanlık egitimi almaktadır. Bu
eğitim farkı ciddi bir sorun olarak görünmektedir.

Bir laboratuvar teknikerinin her laboratuar branşında
çalışır anlayışından vazgeçerek bir kişinin bir laboratuar
dalında uzmanlaşmasının sağlanması gerekir.
LABORATUVAR TEKNİKER VE
TEKNİSYENLERİNİN SORUNLARI




Laboratuvar teknikerliği mezunlarına kendi
alanlarında ilerleme yolunun açılması gerekir.
Sertifika proğramlarının olmaması veya yeterli
seviyede olmaması
Laboratuvar teknolojileri ile ilgili kongre ve
seminerlerin yeteri kadar düzenlenmemesi ve
laboratuvar teknikerlerinin katılımının
sağlanmaması
Oss kat sayı uygunsuzlugu
LABORATUVAR TEKNİKER VE
TEKNİSYENLERİNİN SORUNLARI



Katsayısı mesleki eğitimi bitirdi
Malatya'da İnsan Kaynaklarının Mesleki Eğitim Yoluyla Geliştirilmesi projesi
kapsamında 'Hayat boyu öğrenme stratejileri' bilgilendirme semineri düzenlendi.
Seminere Malatya Valisi H. İbrahim Daşöz, İnönü Üniversitesi Rektörü Cemil Çelik,
Milli Eğitim Müdürü Mehmet Bulut, Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı H. Hüseyin
Erkoç, YÖK Temsilcisi Prof.Dr. Abdullah Çavuşoğlu, Avrupa Komisyonu Türkiye
delegasyon Temsilcisi Prof. Dr. Mustafa Balcı ve sivil toplum kuruluş temsilcilerin
yanı sıra yöneticiler katıldı.
Seminerin açılışında konuşan İl Milli Eğitim Müdürü Mehmet Bulut, yok olmaya
başlayan mesleki eğitimin bu projeler sayesinde hak ettiği yere gelmesini
beklediklerini söyledi.
Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı H.Hüseyin Erkoç da kalifiyeli eleman sıkıntısı
yaşadıklarını belirtti. Erkoç, "ÖSS'deki adaletsiz katsayı uygulaması nedeniyle
mesleki eğitim yok olmaya başladı. Hükümetten bir an evvel bu uygulamayı
kaldırmasını bekliyoruz." dedi.
Avrupa Komisyonu Türkiye Delegasyonu Eğitim Sektörü Yöneticisi Prof. Dr. Mustafa
Balcı ise, hayat boyu öğrenmenin kendilerini esnek öğrenme sistemlerinin
kurulmasına doğru götürdüğüne dikkat çekti. Balcı, bir ülkenin tüm vatandaşlarının
öğrenme fırsatlarından yararlanabilme imkânlarını sağlamak gerektiğini kaydetti.
LABORATUVAR TEKNİKER VE
TEKNİSYENLERİNİN SORUNLARI
b. İletişim eğitimi sorunları;


laboratuvar teknisyenler değişik vesilelerle hastalarla
muhatap olmaktadır. Dolayısı ile hasta ile iyi iletişim
kurması gerekmektedir. Hasta memnuniyetinin ön plana
çıktığı günümüzde iletişimin önemi daha da artmaktadır.
O yüzden laboratuvar teknisyenlerinin iyi bir halkla
ilişkiler veya iletişim eğitimi almaları gerekir.
Laboratuvar teknikeri işini çok iyi bilmesi yeterli değildir.
hastaların testlerle ilgili sorularına anlaşılır cevap vermesi,
aynı zamanda doğru sonuç için doğru örnek alımı ile ilgili
hastalara anlaşılır bilgi vermesi gerekir.
LABORATUVAR TEKNİKER VE
TEKNİSYENLERİNİN SORUNLARI

Bebek ve çocuklardan numune almadan önce
onlarla çok iyi iletişimin kurulması gerekir. Bu
durum hem çocukların korkularını yenmesini sağlar
hem de ebeveyni rahatlatır. Bunun için pedagoji
eğitimi de verilmesi gerekir.
LABORATUVAR TEKNİKER VE
TEKNİSYENLERİNİN SORUNLARI
c. Güvenlik Eğitimi;
o
Laboratuvar da karşılaşılan tehlikeler
 Kan veya serumda bulunan bulaşıcı patojenler
-
AIDS
HCV
HBSAG

Diğer numunelerde bulunan patojenler
-
Bakteri enfeksiyonları
Hastane enfeksiyonları
-
-
LABORATUVAR TEKNİKER VE
TEKNİSYENLERİNİN SORUNLARI

Laboratuvarda bulunan kimyasallar
-
-
Yanıcı kimyasallar
Yakıcı kimyasallar
Kansorejen kimyasallar

Laboratuvarlarda bulunan toksik maddeler
-
-
Formaldehit
Sülfirik asit
Hidroklorik asit

Cihazlardan yayılan radyasyon
-
-
LABORATUVAR TEKNİKER VE
TEKNİSYENLERİNİN SORUNLARI



Görüldüğü gibi laboratuvar teknikerleri bir çok
tehlikeyle karşı karşıyadır. Buna karşın verilen
eğitim yeterli olmamaktadır.
Gelişmiş laboratuvarlarda gerekli ikaz ve işaretler
olsa bile birçok laboratuvarda yeterli düzeyde
bulunmamaktadır.
Böyle bir tehlike ile karşı karşıya kalındığı zaman
hangi şartlarda ne gibi haklara sahip olunduğu
laborantlar tarafından bilinmemektedir.
LABORATUVAR TEKNİKER VE
TEKNİSYENLERİNİN SORUNLARI
II. YASAL SORUNLAR
A.
Laboratuvar kurulum şartları
Laboratuvar kurmak için bir takım yasal zorunlulukların yerine
getirilmesi gerekir. Bunlardan bazıları,
-
Dilekçe
Uzman hekim diploma örnegi
Tescilli uzmanlık belgesi örnegi
Çalışacağı testlerin listesi
Kimyasa madde listesi
Laboratuvar araç gereç listesi
Kroki vb.
LABORATUVAR TEKNİKER VE
TEKNİSYENLERİNİN SORUNLARI
A.
•
•
•
Laborantların bağlı olduğu kanunlar
Kamuda çalışan laborantlar
kadrolu olanlar 657 sayılı devlet memuru kanununa
Sözleşmeli olanlar ise 657 sayılı devlet memuru kanunun
4/B maddesine bağlı
Özelde sektörde çalışan laborantlar
4857 sayılı iş kanununa bağlı
LABORATUVAR TEKNİKER VE
TEKNİSYENLERİNİN SORUNLARI
B. Laborantların sahip olduğu haklar
Çalışma saati
- kamu da mecburi çalışma haftada 45 saattir ve bu çalışma saati
Cumartesi Pazar tatil olacak şekilde düzenlenir. özel sektörde net 45
saat olmakla birlikte brüt 55-60 saati bulabilmektedir.

İzin
- kamuda yeni başlayan bir memurun yıllık izni 20 gün iken özel
sektörde bu 14 gündür.

Ücret
- kamu sektöründe maaşın yanında döner sermayeden pay verilirken
özel sektörde sadece teklif edilen maaş verilmektedir

Tazminat

İş akdinin fesh edilmesi

LABORATUVAR TEKNİKER VE
TEKNİSYENLERİNİN SORUNLARI
C. İyileştirilmesi gereken durumlar

-


Maaş
Gelişmiş ülkelerde laboratuvar teknisyenlerinin yıllık gelirleri 25-45 bin
dolar iken ülkemizde en fazla 15 bin dolar olabilmektedir.
Özellikle Anadolu’da özel sektörde çalışan teknikerler neredeyse
asgari ücrete çalışmaktadırlar.
Çalışma şartları
Yetersiz ekipman
Fiziksel şartlar
Güvenlik ikaz ve işaretlerin yetersizliği
Düzenli risk takibi yapılması
LABORATUVAR TEKNİKER VE
TEKNİSYENLERİNİN SORUNLARI
D. Laboratuarlarda çalışan personelin orjinleri
şu anda kamu ve özel sektörde çalışan personel
-
-
SML
SMYO
Biyoloji
Kimya
Su ürünleri v.b. Gibi okullardan mezun olmuşlardır
LABORATUVAR TEKNİKER VE
TEKNİSYENLERİNİN SORUNLARI
Kazanılmış hakların devam ettirilmesi
Yukarıda da belirtildiği gibi laboratuvar personelinin eğitim
durumu farklılık göstermektedir.
• Sağlık bakanlığının 20.12.2006 ve 6766 sayılı yazısı
sonucu biyoloji ve kimya mezunları laboratuvar teknikyen
veya tekniker olarak çalışamamaktadır.
• Şimdiye kadar çalışan biyoloji ve kimya mezunların
haklarının korunması veya bu bölümlerde gerekli derslerin
verilmesi