Hipersensitivite reaksiyonları
Download
Report
Transcript Hipersensitivite reaksiyonları
Hipersensitivite
reaksiyonları
Aşırı
duyarlılık
reaksiyonlarını genel olarak
tanımlar.
Klasik olarak 1-5 e kadar
tanımlanan tipleri vardır.
HİPERSENSİTİVİTE REAKSİYONLARI
Tip
Medyatör
İnflamatuar cevap
Başlama
süresi
Tanısal test
I. Reagenik, ellerjik
IgE, mast
hücresi, bazofil
Ödem vazodilatasyon, mast hücre
degranülasyonu, eosinofiller , düz
kas kontraksiyonu
5-10 dak
RAST, deri testi
II. Sitotoksik antikor
Ig G , Ig M,
komplemanlar
Dolaşan faktörlerin lizis ve
fagositozu, dokuda hasar, akut
inflamasyon
6-36 saat
Coombs , indirekt
İF, kırmızı hücre
agglütinasyonu,
presipite olan
antikorlar
III. İmmun
kompleksler
Ig G , Ig M, Ig
Akomplemanlar,
PMNL ve amakrofaj
akumulasyonu, vaskülit
4-12 saat
İmmun
kompleksler
IV. Gecikmiş
hipersensitivite
T lenfositler,
aktive
makrofajler,
sitokinler
Perivasküler inflamasyon, MNL,
fibrin , granulom
48-72 saat
Deri testi
V. Stimulan/blokan
Ig G
Hipertrofi veya normal
Değişken
İndirekt İF
TİP I
Ig E güdümlüdür.
Mast hücre ve bazofil
uyarılması ile
medayatörler açığa çıkar
• Histamin, bradykinin ,
prostoglandinler, lökotrienler, PAF
(platelet aktive edici faktör) gibi.
Bu aracılar nedeni ile dokuda bir çok
değişikliler meydana gelir.
TİP I- devam
Dokuda
meydan agelen geğişiklikler
Vazodilatasyon
Düz kas kontraksiyonu
Mukus salgılayan bezlerde
uyarılma
Damar geçirgenliğinde artış ve
Doku inflamasyonu
TİP I- devam
Vucüda giren antijenler yabancı olduğundan en
çok etkilenen organlar
– Deri ve
– Solunum sistemi olacaktır
Allerjenin
bütün vucüdda reaksiyon
oluşturması haline yani sistemik
reaksiyona anafilaksi diyoruz.
Atopi
• bir kişide çevresel ortak bir çok
antijene kolayca Ig E oluşturması ve
ailede (allerjik rinit, allerjik astım,
atopic dermatit, ve allerjik
gastroenteropati) allerjik hastalıkların
genetik olarak sık bulunmasına denir
TİP I- devam
Tip
I içinde yer alan hastalıklar
nelerdir.
• allerjik rinit,
• allerjik konjuctivit
• saman nezlesi- mevsimsel
• yılboyu nezlesi
• extrinsic astım
– Aerosol tozlar, duman, polenler vs karşı
• gıda allerji
• anafilaksi
• lateks kullanımı
Anafilaksi:
• Bazı allerjenler vücuddan sistemik
olarak tüm mast hücrelerinden aracı
salınmasına yol açabilir
– İlaçlar
– Böcek zehirleri
– Latex
– Gıdalar gibi
– parenteral enzimler
– kan ürünleri
– b laktam Ab
– b-blokerler
• Bu durumda vücuddada sistemik ve
ölümcül değişiklikler olur.
Anafilaksi-devam:
Vücudda
sistemik ve ölümcül
değişiklikler olur.
– Yaygın vazodilasyondan dolayı
hipotansiyon ve şok
– Bronkospazm
– Gastrointestinal ve uterus
kontraksiyonları
– Ürtiker ve angioödem
• Ürtiker ve angiödem tek başına
olabilir. Bu durumda lokalize bir
anafilaksiden bahsedilebilir. Daha sık
ve iyi seyirlidir.
• Anaflaktoid reaksiyon !
Anafilaksi-proflaksi
Kaçınma
immunoterapi
Anafilaksi-tedavi
epinephrine
1/1000 epinefrine 0.3-
0.5 ml SC,
difenhidramin IV 50-100 mg (systral
, avil amp, )
teofilin IV 5 mg/kg bolus 10-30 dk
daha sonra 0.5 mg /kg infüzyon
IV hidrasyon- CVP ile mümkünse
Norepinefrine ve dopamin
TİP I- devam
Allerjik
rinit
• Burun kaşıntısı, konjesyon,
akıntı,hapşırık,
• Birlikte atopic dermatit, alt solunum
sistem bulguları (öksürük,
hırıltı,dispne), gözlerde yaşarma ve
akıntı olabilir.
• Çevresel bir antijene karşı
oluşmaktadır.
• Test edilen Ag karşı specific Ig E
gösterilmesi ile teyid edilir.
TİP I- tanısal işlemler
non spesifik
spesifik
• kanda eosinofil
• IG E düzeyi pulmoner aspergilloziz ve
hiper Ig E sendormu
• cilt testleri
– prick testi- pucture: iğneleme testi
– intradermal testler
– negatif kontrol
– pozitif kontrol histamin
• RAST radioallergosorbant test
– Hasta serumu bilinen Ag lar ile
karşılaştırma 125 I –işaretli Anti-Ig
E ile muamele edilir. Radyoaktivitesi
sayılır.
TİP I- tedavi
Tedavide 3 ana yol vardır.
1. Allerjenden sakınmak
2. Semptomatik tedavi
antihistaminikler
sempatomimetikler
cromolin
glukokortikoidler
3. İmmünoterapi
Kaçınılamıyacak allerjenlere karşı
Ig G , allergen spesifik Ig E
TİP II HİPERSENSİTİVİTE REAKSİYONLARI
Sitotoksik bir reaksiyondur
Antijen dokular üzerinde bulunan yapılardandır
veya dokulara yapışan hapten denilen tek başına
antijenik olmadığı halde dokuya yapıştığında
antijenite kazanan maddelerdir.
Bu entijenlere karşı gelişmiş Ig G ve Ig M tipi
antikorlar rol alır.
Doku üzerindeki bu antijenlere antikorlar
bağlandğında reaksiyon başlar. Sonunda
sitotoksik T hücreler uyarılırlar ve hücreler
fagositize edilir.
T hücre aktivasyonu compleman C3 veya diğer
komplemanlar aracılığı ilede olabilir.
TİP II HİPERSENSİTİVİTE REAKSİYONLARI
Yanlış kan transfuzyonu sonucu oluşan hemoliz iyi
bir örnektir.
Coombs pozitif hemolitik anemi- Rh ve Li kan
gruplarına karşı en sık, bazen ilaçlara karşı
Antibody güdümlü trombositopenik purpura
Phemfigus- desmozom proteinlerine karşı Ab
Phemfigoid
Good pausture sendromu – anti GBM antikorları,
glomerüler ve ac dokusunu tutar
Pernisiyöz anemi
Myastenia gravis post sinaptik ACH
reseptörlerine karşı AB
Lambert –eaton nöron kanallarındaki
proteinlere karşı AB mevcut. Bu kez ACH
salgılanamaz.
Penicilline uyarımlı hemolytic anemi (penicilline
burada hapten rolundedir
TİP III HİPERSENSİTİVİTE REAKSİYONLARI
•
•
•
•
•
•
•
•
•
İmmun kompleks ilişkili reaksiyonlardır.
Çözünebilir Antijen-antikor komplekslerinin
damarlar veya dokularda çöklemeleri ile klinik
oluşur.
Antikorlar daha fazla ise reaksiyonlar antijenin
köken aldığı dokulara sınırlı kalabilir. Örneğin
romatoid artrit synovium
Antijenler fazla ise olay daha sistemik olmaya
adaydır. Sistemik dolaşıma katılıp daha fazla
dokuya ulaşabilir.
Tip III reaksiyonlar:
Serum sikness disease- serum hastalığı
SLE (sistemik lupus eritematoziz)
RA (Romatoid artrit)
PAN (Poliarteritis nodosa)
Cyroglobünemi
Hipersensitivity pneumonitis
Bronkopulmonary aspergillosis
Akut glomerülonephritis
Kronik membranoproliferatif GN
TİP IV HİPERSENSİTİVİTE REAKSİYONLARI
Sellüler immünite ile ilgildir
Geç tip hipersensitivite reaksiyonuda denir
Spesifik bir antijen ile T hücrelerinin
karşılaşması ve bu antijenlere sensitivite
kazanması ile olur. Sensitif T hücrelerin nakli ile
diğer insanlarda benzer reaksiyonlar oluşur.
Sensitize T hücreleri antijenin bulunduğu
dokulara veya mikroorganizmalara direkt saldırıp
hasar oluşturur. Etken son hücreler
makrofajlardır.
Sensitize olmuş T hücreleri (memory hücreler)
lenfokinler salgılayarak diğer killer hücreleri,
makrofajları aktifleştirebilirler.
TİP IV HİPERSENSİTİVİTE REAKSİYONLARI
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Reaksiyon 3 fazlıdır.
Tanıma
Aktivasyon-
IL-2, TNF, gama IFN, lenfotoksinler
Effektör faz
Tip IV reaksiyonlar:
Ppd reaksiyonu – tuberküloz deri testi
Candida deri testi
Kontakt dermatit
Allograft rejeksiyonu
İntracellüler organizmalara karşı
granulomatoz cevap
Kuduz aşısına karşı gelişen encephalomyelit
Bazı ilaç hipersensitiviteleri
tiroidit
TİP V HİPERSENSİTİVİTE REAKSİYONLARI
•
•
Burada bir antijene karşı oluşan
antikorlar bağlandıktan sonra hedefi
yıkmaya sebep olmaz.
Bağlandıktan sonra bazı fizyolojik
hadiselere yol açarlar.
Bu fizyolojik olaylar UYARICI
/STİMULANt veya BLOKE
EDİCİ/İNHİBİTION olabilir.
örnekler
Myastenia gravis- blokan
Graves- stimulan
HİPERSENSİTİVİTE REAKSİYONLARI
Tip
Medyatör
İnflamatuar cevap
Başlama
süresi
Tanısal test
I. Reagenik, ellerjik
IgE, mast
hücresi, bazofil
Ödem vazodilatasyon, mast hücre
degranülasyonu, eosinofiller , düz
kas kontraksiyonu
5-10 dak
RAST, deri testi
II. Sitotoksik antikor
Ig G , Ig M,
komplemanlar
Dolaşan faktörlerin lizis ve
fagositozu, dokuda hasar, akut
inflamasyon
6-36 saat
Coombs , indirekt
İF, kırmızı hücre
agglütinasyonu,
presipite olan
antikorlar
III. İmmun
kompleksler
Ig G , Ig M, Ig
Akomplemanlar,
PMNL ve amakrofaj
akumulasyonu, vaskülit
4-12 saat
İmmun
kompleksler
IV. Gecikmiş
hipersensitivite
T lenfositler,
aktive
makrofajler,
sitokinler
Perivasküler inflamasyon, MNL,
fibrin , granulom
48-72 saat
Deri testi
V. Stimulan/blokan
Ig G
Hipertrofi veya normal
Değişken
İndirekt İF