Transcript Kış Sporlarında Baş ve Omurga Yaralanmaları Doç. Dr. Ufuk Şekir

Kış Sporlarında
Baş ve Omurga
Yaralanmaları
Doç. Dr. Ufuk Şekir
Spor Hekimliği AD.
Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi
İÇERİK
ʘ ANATOMİ
ʘ EPİDEMİYOLOJİ
ʘ YARALANMA MEKANİZMASI
ʘ KAFA YARALANMASI TİPLERİ
» SIKLIK / DAĞILIM
» YAKINMALAR
ʘ OMURGA YARALANMASI TİPLERİ
» SIKLIK / DAĞILIM
» YAKINMALAR
ʘ DEĞERLENDİRME / YAKLAŞIM
ʘ ÖNLEME / ENGELLEME (PREVENTION)
GİRİŞ
ʘ Kayak ve snowboard, en popüler kış sporu
ʘ Tüm dünyada 200 milyon katılımcı
(Hunter, 1999)
ʘ Son 30 yılda katılım sayısında 
 Kayak tasarımı ve teknolojisindeki gelişme
 Teknikteki ilerleme

Arazi şartlarındaki gelişme
(McBeth ve ark., 2009)
ʘ Yıllık yüksek enerjili düşme ve çarpışma sayısında 


Rekreasyonel ve profesyonel düzeyde katılım
Yüksek beceri düzeyi ve hız
ANATOMİ ve FİZYOLOJİ
SANTRAL SİNİR SİSTEMİ
BEYNİN KORUYUCU TABAKALARI
SPİNAL KOLON
KAFATASI
SPİNAL KANAL
EPİDEMİYOLOJİ-1
ʘ 1970 öncesi yaralanma oranı 5-8/1000 kayak günü
(Johnson ve ark., 1974; Ellison, 1977)
ʘ 1972 - 1994 arası %44 
(Johnson ve ark., 1997)
ʘ 1990’ ların başında 3-6/1000 kayak günü (Warme ve ark., 1995)
ʘ Günümüzde 1.5-3/1000 kayak günü
(Boden , 2005; Langran, 2002)
ʘ Çoğu minör yaralanma ve hayatı tehdit etmez
ʘ Kafa yaralanması en sık ölüm ve sakatlık nedeni
ʘ Omurga yaralanması 3. sıradaki kritik yaralanma nedeni
EPİDEMİYOLOJİ-2
ʘ Kayak yaralanmalarının %3-15’ i kafa yaralanması
(insidans = 0.25/1000 kayak günü) (Levy ve Smith, 2000; Hagel ve ark., 2004)
» 1984 - 1988 = %12  1989 - 1992 = %19 (Furrer ve ark., 1995)
» 1993 = %12

1997 = %15 (Amerikan Tüketici Güvenliği Komisyonu, 1999)
ʘ Yaralanmalarının %1-14’ ü omurga yaralanması
(insidans = 0.075/1000 kayak günü)
(Levy ve Smith, 2000)
»
»
»
»
1982 - 1993 = 0.001/1000 kayak günü
(Prall ve ark., 1995)
1983 - 1992 = 0.02  0.04/1000 kayak günü (Davidson ve ark., 1996)
Kayak  0.01/1000 kayak günü S.Board  0.04/1000 kayak günü
(Tarazi ve ark., 1999)
Son 20 yılda 1 - 4 kat  (Deibert ve ark., 1998)
BÖLGELERE GÖRE DAĞILIM
%
Elit Snowboard yaralanmaları
Torjussen ve Bahr, 2005
1996-2006 majör travmatik
yaralanmalar
(Kayak / Snowboard)
KAFA OMURGA ÜST EKST. ALT EKST. DİZ
7
13
37
17
18
52
34.2
10.9
11.4
25.4
22.3
26
15.1
14.7
21.6
27.8
13.7
33.7
McBeth ve ark., 2009
2006-2008 Dünya Kupalarına
katılan sporcular
(Kayak / Snowboard)
Florenes ve ark., 2010
2010 Kış Olimpiyatları
Engebretsen ve ark. 2010
BÖLGELERE GÖRE DAĞILIM
(Bridges EJ, Rouah F, Johnston KM. Snowblading injuries in Eastern
Canada. Br J Sports Med 2003;37:511-515)
ÖLÜMCÜL YARALANMALAR
ʘ Kayak yaralanmalarına bağlı ölüm riski oranı
» 0.5 - 1.96 / 1.000.000 kayak günü / yıl
» 1 - 2 / 1.000.000 katılımcı / yıl
(Shorter ve ark., 1996)
» 0.48 - 0.93 / 1.000.000 kayak günü / sezon
» 2.5 - 2.9 / 1.000.000 katılımcı / sezon (Amerikan Ulusal Kayak Birliği, 1997)
» 2.07 / 1.000.000 katılımcı
(Amerikan Ulusal Güvenlik Konseyi, 2008)
(Bisiklet  29.4 / 1.000.000 katılımcı; Yüzme  72.7 / 1.000.000 katılımcı)
ÖLÜMCÜL YARALANMALAR
BRANŞ
YAŞ
SONUÇ
Morrow ve ark., 1988
Kayak
15 - 26
1979 - 1986 arası 16 ölüm
%88 nedeni kafa yaralanması
Myles ve ark., 1992
Kayak
23.8
145 ölümün 88’ i travmatik
beyin yaralanması
Levy ve ark., 2002
Kayak /
Snowboard
21.5
Kayak ve snowboard’ daki tüm
ölümlerin %87.5’ i kafa
yaralanması nedenli
Xiang & Stallones, 2003
Kayak /
Snowboard
32
Ölümlerin %42.5’ i kafa
yaralanması nedenli
7 - 17
Çocuklardaki ölümlerin %67
nedeni travmatik beyin
yaralanması
Xiang ve ark., 2004
Kayak
YAŞ ve CİNSİYET DAĞILIMI-1
KATILIMCI BÖLGE
Levy ve ark., 2002
(1982-1998)
Fukuda ve ark., 2001
(1994-1999, Niigata)
350 Kayak /
Snowboard
1076 Kayak /
Snowboard
SONUÇ
Kafa
Yaş:
26.9 yıl, %78.9˂35 yaş, ˂35 yaş=x3
Cinsiyet:
%77.7♂, ♂/♀=2.2
Kafa
Yaş:
Kayak=25.8 yıl, Snowboard=22.2 yıl
Cinsiyet:
Kayak=%51♂, Snowboard=%63♂
YAŞ ve CİNSİYET DAĞILIMI-2
KATILIMCI BÖLGE
SONUÇ
Prall ve ark., 1995
126 Kayak
Omurga
Yaş: 32.5 yıl, ♂/♀=3.4
Oh, 1984
18 Kayak
Servikal
Yaş: 28.3 yıl, %72♂
187 Kayak /
Snowboard
Omurga
Yaş: 31.6 yıl, %74♂
Omurga
Yaş:
Kayak=34.5 yıl, Snowboard=22.4 yıl
Cinsiyet:
Kayak=%70♂, Snowboard=%100♂
Levy ve ark. 1999
(1988-1998)
Tarazi ve ark., 1999
(1994-1996)
56 Kayak /
Snowboard
YARALANMA MEKANİZMASI
ʘ Düşme
ʘ Düşme + çarpma (Kayak,
baton, kapı)
ʘ Çarpışma
ʘ Atlama
ʘ Künt travma (Telesiyej / T-bar)
KAFA YARALANMALARI
%
Am. Tüketici Güvenliği
Konseyi, 1999
DÜŞME
ÇARPIŞMA
Tüm
69
Nesne = 14 / Kayakçı = 6
Ölümcül
4
Ağaç = 80 / Kayakçı = 8
48
Ağaç = 20 / Kayakçı = 7
Genel
66
Nesne = 20 / Kayakçı = 12
Ölümcül
64
Nesne = 29
36.6
Ağaç = 47.4 / Kayakçı = 13.1
Kayakçı
57
36
1
S.Board
48
20
30
Kayakçı
55
43
2.5
S.Board
51
19
30
Myles ve ark., 1992 (Kayakçılar)
Furrer ve ark., 1995
(Kayakçılar)
Levy, 2002 (Kayakçılar)
Nakaguchi ve ark.,
1999
Fukuda ve ark., 2001
ATLAMA
OMURGA YARALANMALARI
%
DÜŞME
ÇARPIŞMA
ATLAMA
Oh, 1984 (Kayakçılar)
67
17
11
Prall ve ark., 1995 (Kayakçılar)
60
36
4
16.7
-
83.3
Kayakçı
59
6
20
S.Board
18
5
77
Kayakçı
70
16
14
S.Board
26
19
56
Kayakçı
61
Ağaç = 29 / Kayakçı = 5
9
S.Board
71
Ağaç = 14 / Board = 10
16
Wakahara ve ark., 2006 (S.Board)
Tarazi ve ark., 1999
Yamakawa ve ark., 2001
Levy, 2000
KAFA YARALANMASI TİPLERİ
Anatomik / Tanımlayıcı Özellik
ʘ KÜNT / DELİCİ
ʘ KAPALI / AÇIK
ʘ FOKAL / DİFÜZ
ʘ HEMORAJİK / NON-HEMORAJİK
KAFA YARALANMASI TİPLERİ
Spesifik Tipleri
ʘ KAFA DERİSİ LASERASYONU
ʘ KAFATASI KEMİK KIRIĞI
ʘ BEYİN YARALANMALARI
KAFA YARALANMASI TİPLERİ
Travmatik Beyin Yaralanmaları
ʘ KONKÜZYON
ʘ KONTÜZYON
ʘ HEMATOM
» Epidural
» Subdural
» Subaraknoid
» İntraserebral
KAFA YARALANMASI TİPLERİ
KONKÜZYON
ʘ Minör travmatik beyin yaralanması
ʘ Beyin fonksiyonlarında geçici kayıp veya değişiklik
ʘ Tepkisizlik, şaşkınlık, amnezi (hafıza kaybı)
» Retrograd
» Anterograd (post-travmatik)
ʘ Alışagelmeyen davranış
ʘ Baş ağrısı
KAFA YARALANMASI TİPLERİ
EPİDURAL KANAMA
ʘ Temporo-paryetal bölgeye sert ve künt darbe
ʘ Kemik ve dura arası lens benzeri (bikonveks) kanama
ʘ Arter kaynaklı (a. meningea media) kanama
ʘ Altındaki beyin dokusu genellikle etkilenmez
ʘ %80 kafatası kemik kırığı ile ilişkili
ʘ “Lusid” interval (%20 - 50)
KAFA YARALANMASI TİPLERİ
SUBDURAL KANAMA
ʘ Ani aselerasyon - deselerasyon yaralanması
ʘ Subdural bölge köprü venlerinde yırtık
ʘ Yavaş seyirli kanama
ʘ Kanama piamater üzeri
» beyine iritasyon Ø
ʘ Bulguların başlangıcı saatler, günler, haftalar sonra
ʘ Genellikle cerrahi gerektirir
KAFA YARALANMASI TİPLERİ
İNTRASEREBRAL KANAMA
ʘ Beyin içindeki arterlerde yırtık sonucu kanama
ʘ Deprese kırık veya delici bir yaralanma sonrası
ʘ Yaralanma sonrası “Lucid” interval Ø
ʘ Hematom hızlı gelişir
ʘ Sporcu hastaneye gitmeden
önce ölüm
KAFA YARALANMASI TİPLERİ
SIKLIK / DAĞILIM
ʘ Doğu Kanada (Tremblant Dağı, Quebec, 1999-2000) 
Kafa yaralanmalarının %83’ ü KONKÜZYON
(Bridges ve ark., 2003)
ʘ
(Prall ve ark., 1995) (Colorado, ABD)
» KONKÜZYON
» İNTRAKRANYAL HEMORAJİ
ʘ
 S.Board %65
 S.Board %25
Kayak %46
Kayak %31
(Myles ve ark., 1992) (5 yıllık dönemde 88 kafa yaralanması)
» %80’ i KONKÜZYON
» %18 İNTRAKRANYAL HEMORAJİ
KAFA YARALANMASI TİPLERİ
SIKLIK / DAĞILIM
(Levy AS, Hawkes AP, Hemminger LM, Knight S. An analysis of head
injuries among skiers and snowboarders. J Trauma
2002;53(4):695-704)
%
KONKÜZYON
KONTÜZYON
EDH
SDH
ICH
KIRIK
˂ 35
70.6
19.6
5.8
4.0
5.4
14.1
˃ 35
56.8
25.7
9.5
18.9
8.1
16.2
♂
65.8
21.3
7.7
7.4
5.9
15.4
♀
74.4
19.2
2.6
6.4
6.4
11.5
YAŞ
CİNSİYET
KAFA YARALANMASI TİPLERİ
SIKLIK / DAĞILIM
(Hentschel S, Hader W, Boyd M. Head injuries in skiers and
snowboarders in British Columbia. Can J Neurol Sci 2001;28:42-46)
%
KONKÜZYON KONTÜZYON
EDH
SDH
ICH
KIRIK
BRANŞ
Kayak
60
15
13
5
8
10
S.Board
21
43
29
14
7
14
KAFA YARALANMASI TİPLERİ
SIKLIK / DAĞILIM
(Levy AS, Hawkes AP, Hemminger LM, Knight S. An analysis of head
injuries among skiers and snowboarders. J Trauma
2002;53(4):695-704)
%
KONKÜZYON KONTÜZYON EDH SDH ICH KIRIK
YARALANMA MEKANİZMASI
KAYAKÇI-KAYAKÇI
71.7
19.6
2.2
8.7 4.3
13
BASİT DÜŞME
75.8
15.6
3.1
3.9 3.1
6.3
CİDDİ DÜŞME
60
40
10
10
-
20
KAYAKÇI-AĞAÇ
60.8
24.1
10
9
9
21.1
KAFA YARALANMASI
YAKINMALAR / SEMPTOMLAR
ʘ
ʘ
ʘ
ʘ
ʘ
ʘ
ʘ
ʘ
ʘ
ʘ
Baş ağrısı, baş dönmesi
Şaşkınlık
Mide bulantısı, kusma
Hafıza problemleri
Denge bozukluğu
Ekstremitelerde uyuşma, karıncalanma
Düzensiz solunum
Kulak çınlaması
Görme yakınmaları (bulanık görme, ışığa hassasiyet, pupil eşitsizliği)
Nöbet geçirme
OMURGA YARALANMALARI
OMURGA YARALANMASI TİPLERİ
ʘ KIRIK
ʘ SPİNAL KORD YARALANMASI
» Burst (patlama)
» Tam kesi
» Anterior kompresyon
» Kısmi kesi
» Transvers proçes
» Spinöz proçes
» Göz damlası
 Anterior kord sendromu
 Santral kord sendromu
 Brown-Sequard sendromu
OMURGA YARALANMASI TİPLERİ
ANATOMİK DAĞILIM
(Levy AS, Smith RH.Neurologic injuries in skiers and snowboarders.
Semin Neurol 2000;20:233-245)
OMURGA YARALANMASI TİPLERİ
ANATOMİK DAĞILIM
(Franz T ve ark. Severe spinal injuries in alpine skiing and
snowboarding: a 6-year review of a tertiary trauma centre for the
Bernese Alps ski resort, Switzerland. Br J Sports Med 2008;42:55-58)
OMURGA YARALANMASI TİPLERİ
ANATOMİK DAĞILIM
(Wakahara ve ark. Traumatic spinal cord injuries from snowboarding.
Am J Sports Med 2006;34:1670-1674)
OMURGA YARALANMASI TİPLERİ
ANATOMİK DAĞILIM
KIRIK
SPİNAL KORD YARALANMASI
(Prall ve ark. Spine and spinal cord injuries in downhill skiers. J Trauma
1995;39:1115-1118)
OMURGA YARALANMASI TİPLERİ
ANATOMİK DAĞILIM
KIRIK
SPİNAL KORD YARALANMASI
(Yamakawa ve ark. Spinal injuries in snowboarders: risk of jumping as
an integral part of snowboarding J Trauma 2001;50:1101-1105)
OMURGA YARALANMASI TİPLERİ
ANATOMİK DAĞILIM
KIRIK
SPİNAL KORD YARALANMASI
(Tarazi ve ark. Spinal injuries in skiers and snowboarders. Am J Sports
Med 1999;27:177-180)
OMURGA YARALANMASI TİPLERİ
KIRIK TİPİ DAĞILIMI
%
BURST
ANTERIOR
KOMPRESYON
TRANS.
PROÇES
SPİNÖZ
GÖZ
PROÇES DAMLASI
Tarazi ve ark.,
1999
Kayakçı
47
31
-
-
3
S.Board
46
27
-
8
-
Yamakawa ve
ark., 2001
Kayakçı
7.7
46.1
27.5
1.1
2.2
S.Board
4.4
44.5
39.9
0.8
2.0
Prall ve ark., 1995
Kayakçı
10
38
14
7
-
Franz ve ark., 2008
Kayak+S.Board
24
24
41
12
-
Wakahara ve ark., 2006
S.Board
86
7
-
-
7
Koo ve ark., 1999
S.Board
En fazla burst ve ant. kompresyon
OMURGA YARALANMASI TİPLERİ
SPİNAL KORD TİPİ YARALANMASI DAĞILIMI
Tam Kesi
Kısmi Kesi
Defisit yok
(Levy AS, Smith RH.Neurologic injuries in skiers and snowboarders.
Semin Neurol 2000;20:233-245)
OMURGA YARALANMASI TİPLERİ
SPİNAL KORD TİPİ YARALANMASI DAĞILIMI
Tam Kesi
Kısmi Kesi
Defisit yok
(Prall ve ark. Spine and spinal cord injuries in downhill skiers. J Trauma
1995;39:1115-1118)
OMURGA YARALANMASI TİPLERİ
MEKANİZMA & ANATOMİK DAĞILIM
Servikal
Lomber
Düşme Atlama Ciddi Çarpışma Çarpışma
Düşme (Ağaç)
(Kişi)
Torakal
Sakral
Düşme Atlama Ciddi Çarpışma Çarpışma
Düşme (Ağaç)
(Kişi)
(Levy AS, Smith RH.Neurologic injuries in skiers and snowboarders.
Semin Neurol 2000;20:233-245)
OMURGA YARALANMALARI
YAKINMALAR / SEMPTOMLAR
ʘ
ʘ
ʘ
ʘ
ʘ
ʘ
ʘ
ʘ
ʘ
ʘ
Baş ve/veya omurgada yumuşak doku yaralanması
Omurga boyunca ağrı & hassasiyet
Omurgada deformite
Ekstremitelerde zayıflık, uyuşma, karıncalanma
Duyu kaybı veya paralizi
Omurga boyunca veya ekstremitede yanma hissi
İnkontinens (Mesane/Barsak kontrol kaybı)
Hızlı nefes alma (göğüs kafesi yükselmesi  veya Ø)
“Eller yukarı” pozisyonu
Erkeklerde priapizm
KAFA & OMURGA YARALANMALARI
DEĞERLENDİRME
&
YAKLAŞIM
KAFA & OMURGA YARALANMALARI
DEĞERLENDİRME / YAKLAŞIM
TEPKİSİZ HASTA
ʘ Hayatı tehdit eden durum yoksa diğer yaralanmalar
için kısıtlı fizik muayene
ʘ Gerekli olmadıkça hastayı hareket ettirme
ʘ Ciddi yaralanmayı kontrol et
ʘ Baş ve omurgayı stabilize et
ʘ Olay yerindekilere;
» Ne oldu ?
» Tepkisiz duruma gelmeden önceki mental durumu ?
KAFA & OMURGA YARALANMALARI
DEĞERLENDİRME / YAKLAŞIM
CEVAP VEREN HASTA
ʘ Yaralanma şekli olası omurga yaralanmasını
düşündürürse  Fizik muayenede dikkatli ol
ʘ Muayenede hastanın fazladan hareket etmesine
izin verme
ʘ Hastaya;
»
»
»
»
»
Boyun veya sırtın ağrıyor mu ?
Ne oldu ?
Neresi (tam yeri) ağrıyor ?
El / ayak parmaklarını ellediğimi hissedebiliyor musun ?
El / ayağını hareket ettirebilir misin ?
KAFA & OMURGA YARALANMALARI
DEĞERLENDİRME / YAKLAŞIM
FİZİK MUAYENE
ʘ Dermatom testi
ʘ Miyotom testi
ʘ EHA testi
ʘ Kuvvet testi
ʘ
ʘ
ʘ
ʘ
Kuvveti diğer taraf ile karşılaştır
Her iki ayak ve eli aynı anda değerlendir
Bulgu Ø  yaralanma olmadığını düşünme
Şüphe durumunda  başı hareketsiz tut
KAFA & OMURGA YARALANMALARI
DEĞERLENDİRME / YAKLAŞIM
KASK ÇIKARILMASI (1 / 5)
ʘ Hava yolu açık mı ? Hasta yeterli solunum yapıyor
mu ?
ʘ Kask çıkarılmadan hava yolu sağlanabilir ve
solunum desteklenebilir mi ?
ʘ Kask ne kadar uygun oturuyor ?
ʘ Hasta kask içinde hareket edebiliyor mu ?
ʘ Kask varken omurga nötral pozisyonda immobilize
edilebilir mi ?
KAFA & OMURGA YARALANMALARI
DEĞERLENDİRME / YAKLAŞIM
KASK ÇIKARILMASI (2 / 5)
ʘ Uygun oturan bir kask kafanın hareket etmesine
engel olur ve eğer;
» Olası hava yolu veya solunum problemi yoksa
» Hava yolunun değerlendirilmesi ve tedavisine
engel değilse
» Omurga uygun immobilize edilebiliyorsa
ÇIKARILMAMALIDIR
KAFA & OMURGA YARALANMALARI
DEĞERLENDİRME / YAKLAŞIM
KASK ÇIKARILMASI (3 / 5)
ʘ Eğer;
» Hava yolunu değerlendirmede zorluk oluyorsa
» Omurga immobilizasyonuna engel oluyorsa
» Kafanın aşırı hareketine izin veriyorsa
» Hasta kardiyak arrest ise
ÇIKARILMALIDIR
KAFA & OMURGA YARALANMALARI
DEĞERLENDİRME / YAKLAŞIM
KASK ÇIKARILMASI (4 / 5)
ʘ Gözlükleri çıkar
ʘ Kafayı stabilize et ve kayışı
gevşet
ʘ Elleri çene ve kafanın
arkasına yerleştir
ʘ Kaskı nazikçe yukarı
kaldırmaya başla
KAFA & OMURGA YARALANMALARI
DEĞERLENDİRME / YAKLAŞIM
KASK ÇIKARILMASI (5 / 5)
ʘ Hareket etmesini önlemek
içine elleri kafanın arkasına
doğru kaydır
ʘ Çıkarırken kaskı hafifçe
döndür
ʘ Servikal omurgayı manuel
stabilize et
ʘ Servikal kollar uygula
KAFA & OMURGA YARALANMALARI
DEĞERLENDİRME / YAKLAŞIM
SERVİKAL KOLLAR
ʘ Başlangıç ve kısmi destek
sağlar
ʘ Omurga yaralanması
şüphelenilen tüm hastalara
uygulanmalı
ʘ Omurga immobilizasyon cihazına alınıncaya
kadar elle stabilize edilir
ʘ Uygun ölçülerde olmalı
KAFA & OMURGA YARALANMALARI
ENGELLEME-1
ʘ Kayakçı sorumluluğu
ʘ Malzemenin uygunluğu
» Bağlamanın açısı ve pozisyonu
» Bot tercihi
» Kayak uzunluğu
ʘ Teknik antrenman programları yapılmalı
» Deneyimli kayakçılarda yaralanma insidansı düşüktür
ʘ Müsabaka kayakçıları kuvvet ve dayanıklılık
egzersizleri yapmalı
KAFA & OMURGA YARALANMALARI
ENGELLEME-2
ʘ Her bir disiplin için özel antrenman
» Beceri
» Denge
» Koordinasyon
ʘ Trambolin egzersizleri (snowboard’ daki atlamalar)
ʘ Video kayıtları (kötü teknik hakkında bilgi sahibi olma)
ʘ Kayak tesisleri uygun inşa edilmeli
ʘ KASK KULLANIMI
KAFA & OMURGA YARALANMALARI
KASK +
13 (%40)
4 (%17)
KASK Ø
19 (%60)
19 (%83)
TOPLAM
55
16 (%30)
39 (%70)
S.Booard
Yaralanma Riski
1998 - 1999 sezonu
Toplam
KAYAK
SNOWBOARD
n
32
23
Kayak
KASK KULLANIMI
(Macnab AJ ve ark. Effect of helmet wear on the incidence of head/face and cervical
spine injuries in young skiers and snowboarders. Injury Prevention 2002;8:324-327)
KAFA & OMURGA YARALANMALARI
KASK KULLANIMI
%
KAFA YARALANMALARI
BOYUN YARALANMALARI
KONTROL
TÜM
CİDDİ
TÜM
CİDDİ
EVET
25.3
24.3
33.6
39.1
28.2
HAYIR
74.8
75.7
66.4
60.9
71.8
EVET
57.2
32.4
49.2
42.9
47.9
HAYIR
42.8
67.7
50.8
57.1
52.1
EVET
15.3
19.6
22.5
37.5
17.0
HAYIR
84.7
80.4
77.6
62.5
83.0
EVET
13.4
13.3
5.9
-
13.7
HAYIR
86.6
86.7
94.1
100.0
86.3
KASK
YAŞ ˂ 15
YAŞ 15-25
YAŞ ˃ 26
(Hagel BE ve ark. Effectiveness of helmets in skiers and snowboarders: case-control and
case crossover study. BMJ 2005;330:281-285)
KAFA & OMURGA YARALANMALARI
KASK KULLANIMI
Yaralanma Oranı
Kafa
Kafa Boyun
(Tüm) (Ciddi) (Tüm)
(Hagel BE ve ark. Effectiveness of helmets in skiers and snowboarders: case-control and
case crossover study. BMJ 2005;330:281-285)
KAFA & OMURGA YARALANMALARI
KASK KULLANIMI
%
KASK +
KASK Ø
˂13
85.4
14.6
13-20
20.3
79.7
˃20
12.9
87.1
Kayak
20.2
79.8
S.Board
27.5
72.5
˂13
yaş
BRANŞ
˃20
yaş
Yaralanma Oranı
YAŞ
13-20
yaş
(Sulheim S ve ark. Helmet use and risk of head injuries in alpine skiers and
snowboarders. JAMA 2006;295:919-924)
KAFA & OMURGA YARALANMALARI
KASK KULLANIMI
- % 15
- % 16
- % 15
- % 31
- % 14
-%8
- % 20
-%2
- % 40
- % 20
(Mueller BA ve ark. Injuries of the head, face, and neck in relation to ski helmet use.
Epidemiology 2008;19:270-276)
KAFA & OMURGA YARALANMALARI
KASK KULLANIMI
-%57
-%66
-%24
-%51
-%44
-%29
-%32
-%55
-%1
-%15
-%35
(Russel K ve ark. The effet of helmets on the risk of head and neck injuries among skiers
and snowboarders: a meta-analysis. CMAJ 2010;182:333-340)
SONUÇ
ʘ KAYAK VE SNOWBOARD POPÜLARİTESİ SON YILLARDA GİTTİKÇE
ARTMAKATDIR
ʘ KAFA VE OMURGA YARALANMASI, TÜM YARALANMALAR İÇİNDE
%1-15
ʘ YARALANMA NEDENİ OLARAK EN FAZLA DÜŞME
ʘ KAFA YARALANMALARININ ÇOĞU KONKÜZYON
ʘ OMURGADA EN FAZLA KIRIK TORAKOLOMBER BÖLGEDE, EN FAZLA
SPİNAL KORD YARALANMASI SERVİKAL BÖLGEDE
ʘ EN FAZLA BURST VE ANTERİOR KOMPRESYON KIRIĞI
ʘ KASK, KAFA YARALANMASINI %30-60 ORANINDA AZALTABİLİR
SORULAR