Transcript *Ç KONTROL S*STEM* VE ÖN MAL* KONTROL

İÇ KONTROL
STRATEJİ GELİŞTİRME
DAİRE BAŞKANLIĞI
Abdullah ATEŞ
Sibel ÖZSOYSAL
MALİ HİZMETLER
UZMANLARI
SUNUM PLANI
•
Kamu Yönetim ve Kontrol Anlayışındaki
Değişiklikler
•
İç Kontrol Nedir?
•
İç Kontrolün Amaçları ve Temel İlkeleri
•
İç Kontrolde Sorumluluklar
•
Kamu İç Kontrol Standartları
•
İzlenmesi Gereken Yol
•
İç Kontrol Eylem Planı
Türkiye’de, kamu mali yönetim ve kontrol sisteminin
uluslar arası standartlara uygun, sağlam ve mali
yönetim ilkeleri ve hesap verilebilirlik ve mali
saydamlık anlayışı temelinde yeniden yapılandırılması
yolunda önemli bir değişiklik yapılmış ve adım
atılmıştır.
Bu değişimin en önemli unsuru, 5018 SAYILI KAMU
MALİ YÖNETİMİ VE KONTROL KANUNU’ dur.
5018
sayılı
Kanun
ile
birlikte,
kamu mali yönetim ve kontrol sistemimiz,
Uluslararası
standartlar
ve
Avrupa
Birliği
uygulamalarıyla
uyumlu
olarak
YENİDEN YAPILANDIRILMIŞTIR.
Bu yapılandırma ile,
Stratejik planlama,
2. Performans esaslı bütçeleme
3. İç kontrol ve iç denetim
1.
gibi çağdaş mali yönetim ve kontrol
uygulamaları sistemimize dahil edilmiştir.
KLASİK KAMU YÖNETİMİ
ANLAYIŞININ TEMEL
ÖZELLİKLERİ
MERKEZİ YÖNETİM
KATI VE HİYERARŞİK
DİKEY ÖRGÜTLENME
MEVZUAT VE KURALLARA
DAYALI YÖNETİM
MERKEZİ KONTROL VE
TEFTİŞ
GİRDİ ODAKLI,USULSÜZLÜK VE
YOLSUZLUĞU ARAŞTIRAN
KONTROL VE DENETİM ANLAYIŞI
YENİ KAMU YÖNETİMİ
ANLAYIŞININ TEMEL ÖZELLİKLERİ
YÖNETİM
SORUMLULUĞU
SİYASİ VE YÖNETSEL
SORUMLULUK
KATILIMCILIK VE
SAYDAMLIK
PERFORMANSA DAYALI
YÖNETİM
HESAP VEREBİLİRLİK
KAYNAK KULLANIMINDA
ÜÇ ’e’ İLKESİ
İÇ KONTROL
KADRO HUKUKUNA DAYALI
PERSONEL REJİMİ
RİSK YÖNETİMİ
İÇ DENETİM
KONTROL ANLAYIŞINDA
DEĞİŞİM
KLASİK KAMU YÖNETİMİ
ANLAYISINDA KONTROL
İŞLEMİ DOĞRULAMA
AMAÇLI
İŞLEM AMAÇLI
GİRDİ ODAKLI
TESPİT EDİCİ -EX-POST-
MERKEZİN
SORUMLULUĞUNDA
YENİ KAMU YÖNETİMİ
ANLAYISINDA KONTROL
SİSTEME GÜVENCE VERME
AMAÇLI
SİSTEM AMAÇLI
ÇIKTI/SONUÇ ODAKLI
ÖNLEYİCİ - EX-ANTE-
İDARENİN
SORUMLULUĞUNDA
İÇ KONTROL NEDİR?
İç kontrol; idarenin amaçlarına, belirlenmiş politikalara ve mevzuata
uygun olarak faaliyetlerin;
1.
Etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde yürütülmesini,
2.
Varlık ve kaynaklarının korunmasını,
3.
Muhasebe kayıtlarının doğru ve tam olarak tutulmasını,
4.
Mali bilgi ve yönetim bilgisinin zamanında ve güvenilir olarak
üretilmesini sağlamak üzere idare tarafından oluşturulan;
◦
organizasyon,
◦
yöntem ve süreçle,
◦
iç denetimi
◦
kapsayan mali ve diğer kontroller bütünüdür.
* 5018 Sayılı Kanun Md.55
İÇ KONTROL
Kurumun, hedeflerine ulaşmasını sağlamak
üzere, yöneticiler ve tüm personel tarafından
gerçekleştirilen, tüm faaliyetlerini yönettiği
tamamlayıcı bir kontrol sürecidir.
İÇ KONTROLÜN TEMEL
İLKELERİ
İç kontrol faaliyetleri idarenin yönetim
sorumluluğu çerçevesinde yürütülür.
 İç kontrol faaliyet ve düzenlemelerinde öncelikle
riskli alanlar dikkate alınır.


İç kontrol konusunda tüm çalışanların rol ve
sorumluluğu aynı olmamakla birlikte işlem
sürecinde yer alan bütün görevlileri kapsar.

İç kontrol malî ve malî olmayan tüm işlemleri
kapsar.

İç kontrol sistemi yılda en az bir kez değerlendirilir
ve alınması gereken önlemler belirlenir.
* İç Kontrol ve Ön Mali Kontrole İlişkin Usul ve Esaslar Md.6
İÇ KONTROLÜN AMAÇLARI

Kamu gelir, gider, varlık ve yükümlülüklerinin etkili,
ekonomik ve verimli bir şekilde yönetilmesini,

Kamu idarelerinin kanunlara ve diğer düzenlemelere
uygun olarak faaliyet göstermesini,

Her türlü mali karar ve işlemlerde usulsüzlük ve
yolsuzluğun önlenmesini,

Karar oluşturmak ve izlemek için düzenli, zamanında
ve güvenilir rapor ve bilgi edinilmesini,

Varlıkların kötüye kullanılması ve israfını önlemek
ve
kayıplara karşı korunmasını sağlamaktır.
* 5018 Sayılı Kanun Md.56
İÇ KONTROL DÜZENLEME
VE UYGULAMALARINDA;
•
•
•
•
•
Mevzuata uygunluk
Saydamlık
Hesap Verilebilirlik ve Ekonomiklik
Etkinlik
Etkililik
gibi iyi malî yönetim ilkeleri esas alınır.
İÇ KONTROL SİSTEMİNİN
ÖNEMİ
Yöneticiler, bir kurumu ve onun amaçlarını,
faaliyetlerini ve kaynaklarını kontrol etmek
üzere güçlü bir kontrol yapısının
vazgeçilmez olduğunu kavramalıdırlar.
Bir kurumda bütün yöneticilerin, etkili iç
kontrol oluşturmanın ve sürdürmenin
önemini KAVRAMALARI, iç kontrol
süreci açısından YAŞAMSAL önem taşır.
İç Kontrolde Sorumluluklar
İç kontrol sistemine ilişkin olarak Üniversitemizde dört
aktörün görev, yetki ve sorumluluklarından
bahsedilebilir.
 Üst Yönetici(Rektör)



Harcama Birimleri
Mali Hizmetler Birimi (Strateji Geliştirme Başkanlığı)
İç Denetim Birimi
* 5018 Sayılı Kanunun 11.,60., 63. ve 64. maddelerinde belirlenmiştir.
ÜST YÖNETİCİLERİN
SORUMLULUĞU
BU KAPSAMDA;
•
Üst Yöneticiler, (Rektör) mali yönetim ve iç kontrol sisteminin;
◦ Kurulması
◦ İşleyişi
◦ Gözetilmesi
◦ İzlenmesi
konusunda Bakana karşı sorumludurlar..
•
Üst yöneticiler, bu sorumluluğun gereklerini harcama yetkilileri,
mali hizmetler birimi ve iç denetçiler aracılığıyla yerine getirirler.
* 5018 Sayılı Kanun Md.11, İç Kontrol ve Ön Mali Kontrole İlişkin
Usul ve Esaslar Md.8
Harcama Birimlerinin Sorumluluğu
Harcama yetkilileri, görev ve yetki alanları
çerçevesinde;
•
İdari ve malî karar ve işlemlere
ilişkin
olarak
iç
kontrolün
işleyişinden
sorumludurlar.
* * İç Kontrol ve Ön Mali Kontrole İlişkin Usul ve Esaslar Md.8
İç Kontrolde Sorumluluklar
Üst Yönetici (Rektör), Harcama Yetkilileri ve diğer
yöneticiler, yeterli ve etkili bir iç kontrol sisteminin
oluşturulabilmesi için,






Mesleki değerlere ve dürüst yönetim anlayışına sahip
olunmasından,
Malî yetki ve sorumlulukların bilgili ve yeterli yöneticilerle
personele verilmesinden,
Belirlenmiş standartlara uyulmasının sağlanmasından,
Mevzuata aykırı faaliyetlerin önlenmesinden,
Kapsamlı bir yönetim anlayışıyla uygun bir çalışma
ortamının ve saydamlığın sağlanmasından görev ve
yetkileri çerçevesinde sorumludurlar.
Üst yönetici ve bütçe ile ödenek tahsis edilen harcama
yetkilileri, her yıl, iş ve işlemlerinin amaçlara, iyi malî yönetim
ilkelerine, kontrol düzenlemelerine ve mevzuata uygun bir
şekilde gerçekleştirildiğini içeren iç kontrol güvence
beyanını düzenler ve birim faaliyet raporları ile idare faaliyet
raporlarına eklerler.
Strateji Geliştirme Başkanlığının
Sorumluluğu
Üniversitemizde iç kontrol sisteminin,
◦ Kurulması, standartlarının uygulanması ve geliştirilmesi
konularında çalışmalar yapmak
◦ İç kontrol ve ilgili diğer mevzuatın uygulanması
konusunda üst yöneticiye ve harcama yetkililerine gerekli
bilgileri sağlamak ve danışmanlık yapmak
◦ Ön mali kontrol hizmetlerini yürütmekten sorumludur.
*5018 Sayılı Kanun Md.60, İç Kontrol ve Ön Mali Kontrole İlişkin Usul ve Esaslar Md. 8
*Strateji Geliştirme Birimlerinin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik Md.5
İç Denetim Biriminin Sorumluluğu
 İç kontrol sistemini denetlemek
 İç kontrol sisteminin yeterliliği, etkinliği ve işleyişi ile
ilgili olarak yönetime,bilgi sağlamak,değerlendirme
yapmak ve önerilerde bulunmaktan sorumludur.
 Üst Yönetici, İç Denetçilerden iç kontrol ilkelerine
ve iç kontrol sisteminin oluşturulmasına yönelik
görüş alabilir.
*5018 Sayılı Kanun Md.64, İç Denetçilerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında
Yönetmelik Md.7,11,15
ÜST YÖNETİCİ (REKTÖR)
MALİ
HİZMETLER
BİRİMİ(SGB)
HARCAMA
BİRİMLERİ
Ön Mali Kontrol
İÇ KONTROL
İÇ DENETİM
BİRİMİ
KAMU İÇ KONTROL
STANDARTLARI TEBLİĞİ ve UYUM
EYLEM PLANI REHBERİ
•
Kamu İç Kontrol Standartları Tebliği 26/12/2007
tarihinde Resmi Gazete ’de yayımlanmıştır.
•
31.12.2008 yılında Maliye Bakanlığınca hazırlanan
Kamu İç Kontrol Standartlarına Uyum Eylem Planı
Rehberi çerçevesinde, Kamu kurumlarının iç Kontrol
Standartları Uyum Eylem Planlarını 30.06.2009
tarihine kadar hazırlamaları istenmiştir.
bu kapsamda katılımcı yöntemlerle hazırlanan
Üniversitemizin İç Kontrol Standartlarına Uyum Eylem
Planı Rektörlük Makamının 07/08/2009 tarih ve 663
sayılı Olurları ile yürürlüğe girmiştir.
KAMU İÇ KONTROL
STANDARTLARI




Kamu İç Kontrol Standartları Tebliği ile kamu
idarelerinde,
iç kontrol sisteminin oluşturulması,
uygulanması,
izlenmesi ve geliştirilmesi amacıyla
 5 bileşen altında
 18 standart ve bu standartlar için gerekli
 79 genel şart
belirlenmiştir.
KAMU İÇ
KONTROL
STANDARTLARI
KONTROL
ORTAMI
STANDARTLARI
Etik Değerler
ve
Dürüstlük
Misyon
Organizasyon
Yapısı ve
Görevler
RİSK
DEĞERLENDİRME
STANDARTLARI
Planlama ve
Programlama
Risklerin
belirlenmesi ve
değerlendirilmesi
KONTROL
FAALİYETLERİ
STANDARTLARI
BİLGİ VE
İLETİŞİM
STANDARTLARI
İZLEME
STANDARTLARI
Kontrol Stratejileri
ve Yönetimleri
Bilgi ve
İletişim
İç Kontrolün
Değerlendirilmesi
Prosedürlerin
Belirlenmesi ve
Değerlendirilmesi
Raporlama
İç Denetim
Hiyerarşik
Kontroller
Personelin
Yeterliliği
ve Performansı
Görevler
Ayrılığı
Yetki
Devri
Faaliyetlerin
Sürekliliği
Bilgi Sistemleri
Kontrolleri
Kayıt ve
Dosyalama
Sistemi
Hata, Usulsüzlük ve
Yolsuzlukların
Bildirilmesi
KAMU İÇ KONTROL
STANDARTLARI
1-KONTROL ORTAMI
İdarenin yöneticileri ve çalışanlarının iç kontrole
olumlu bir bakış sağlaması, etik değerlere ve dürüst bir
yönetim anlayışına sahip olması esastır. Performans
esaslı yönetim anlayışı çerçevesinde görev, yetki ve
sorumlulukların uzmanlığa önem verilerek bilgili ve
yeterli kişilere verilmesi ve personelin performansının
değerlendirilmesi sağlanır. İdarenin organizasyon yapısı
ile personelin görev, yetki ve sorumlulukları açık bir
şekilde belirlenir.
Kontrol ortamı; uygun teşkilatlanmış, görev, yetki ve
sorumluluklar tanımlanmış bir kamu idaresinde kamusal
faaliyetlerin, yetkin ve dürüst yönetici ve personel
tarafından yürütülmesine ilişkin standartları kapsar.
•
Kurumun amaçları
•
Yönetimin ve personelin etik değerleri benimsemesi
•
Yöneticilerin iç kontrolü desteklemesi
•
Kurumsal yapının raporlama ve hiyerarşik ilişkileri
göstermesi
Kontrol Ortamı
•
•
Görev ve sorumluluklar
İnsan kaynakları uygulamaları
Yeterliğinin artırılması için gerekli
donanımın sağlanması
İ.Ü.KİKSUEP
•
Risk Değerlendirmesi
Kontrol Faaliyetleri
eğitim ve
Bilgi ve İletişim
İzleme
2- RİSK DEĞERLENDİRME
Risk değerlendirme, idarenin hedeflerinin
gerçekleştirilmesini etkileyebilecek risklerin ve
fırsatların belirlenmesi ve değerlendirilmesini ifade
etmektedir.
İç ve dış risklerin belirlenmesi, meydana gelme
olasılığının ve etkisinin analiz edilmesi, alınacak
önlemlerin tespit edilmesi ve idarenin
göğüsleyebileceği risklerin seçilmesi suretiyle idarenin
faaliyetlerinde risk yönetiminin esas alınmasını
öngörmektedir.
•
•
•
•
•
İdarenin amaç ve hedeflerine ulaşmasına ve performansını
geliştirmesine katkı sağlamak,
Belirlenen risklerle bunlara karşı uygulanan kontroller arasında
fayda-maliyet dengesini sağlamak ve dolayısıyla kaynak
tahsisinde etkinliği artırmak,
Olası kayıpların etkilerinin kontrol altında tutulması ve bunların
neden olabileceği maliyetlerin azaltılmasına katkı sağlamak,
Mevzuata ve düzenlemelere uygunluğu sağlamak,
Karar alma mekanizmalarının kanıtlara ve risklere dayalı bir
yaklaşımla güçlendirilmesini sağlamak,
• İdarenin risklerine ilişkin görev, rol ve
sorumlulukların açıkça belirlenmesini
destekleyerek hesap verebilirliği
artırmak,
• Çalışanları süreçlere katarak kurumsal
aidiyeti ve potansiyeli artırmak,
• İdarenin kamuoyunda daha olumlu bir
imaja sahip olmasına katkı sağlamak.
İ.Ü.KİKSUEP
Kontrol Ortamı
Risk Değerlendirmesi
Kontrol Faaliyetleri
Bilgi ve İletişim
İzleme
3-KONTROL FAALİYETLERİ
Kontrol faaliyetleri, kurumun
amaçlarına
ulaşmasını
etkileyebilecek
risklerle
başa
çıkmak üzere belirlenen ve
uygulamaya konulan politikalar ve
prosedürlerdir.
Kontrol Ortamı
Risk Değerlendirmesi
Kontrol Faaliyetleri
Bilgi ve İletişim
İzleme
Kontrol faaliyetleri riskleri kabul
edilebilir düzeylerde yönetmek için
kullanılır.
Risklerin çeşidine göre, önleyici, tespit edici ve düzeltici her
türlü kontrol faaliyeti belirlenir ve uygulanır.
Kontrol
faaliyetleri,
idarenin
hedeflerinin
gerçekleştirilmesini sağlamak ve belirlenen riskleri
yönetmek üzere oluşturulan politika ve prosedürlerdir.
Kontrol faaliyetleri idarenin bütün kademelerinde olmak
üzere planlama, programlama, uygulama, gözden geçirme
ve hesap verme faaliyet ve süreçlerini kapsar.
İ.Ü.KİKSUEP
4-BİLGİ VE İLETİŞİM
Bilgi ve iletişim, kurumu ilgilendiren iç ve dış bilgilerin belirlenmesi, elde
edilmesi, işlenmesi ve kurum içerisindeki ve dışındaki ilgililere zamanında
iletilmesidir.
İletişim sözlü (toplantılar, geri bildirimler…) veya yazılı
(düzenlemeler, prosedürler, iş tanımları…) ve hatta davranışlar
(uygulamama örnekleri, yönetimin yaklaşımları ve tavırları) şeklinde
olabilir.
Bilgi;
• Yöneticilerin zamanında ve doğru karar alabilmesi,
• Çalışanların görev ve sorumluluklarını yerine getirebilmesi,
• Şeffaf ve hesap verebilir bir şekilde raporlama yapılabilmesi,
• Amaçların gerçekleşme performansının takip edilebilmesi
• Risklerin yönetilebilmesi
için gereklidir.
Kontrol Ortamı
Bilgi; uygun, doğru, yerinde, eksiksiz, anlaşılabilir
Risk Değerlendirmesi
ve ulaşılabilir
Kontrol Faaliyetleri
olmalıdır.
Bilgi ve İletişim
İ.Ü.KİKSUEP
İzleme
5-İZLEME
İç kontrol sisteminin tasarım ve işleyişinin sürekli ve
belirli
aralıklarla değerlendirilmesi ve alınması gereken
önlemlerin
belirlenmesi sürecidir.
İç kontrolün değişen hedeflere, ortama, kaynaklara ve
risklere ayak
uydurmasını sağlamak bakımından iç kontrol sistemini
izlenmelidir.
Kontrol Ortamı

İ.Ü.KİKSUEP
Risk Değerlendirmesi
Kontrol Faaliyetleri
Bilgi ve İletişim
İzleme
Etkin bir izleme; Neden gereklidir?
• İç kontrol sistemine ilişkin sorunları
zamanında tespit edip giderebilmeye,
• İç kontrol sisteminin etkinliğini düzenli
aralıklarla teyit etmeye,
• İç kontrol güvence beyanları için kanıt
oluşturmaya, yardımcı olur.
Kim sorumludur?
Üst yönetici
• Strateji geliştirme birimleri
• İç denetçiler
• Harcama yetkilileri
• İç Kontrol İzleme ve Yönlendirme Kurulu
İÇ KONTROL GÜVENCE BEYANI
Üst yönetici olarak yetkim dahilinde;
Bu raporda yer alan bilgilerin güvenilir, tam ve doğru olduğunu beyan
ederim.
Bu raporda açıklanan faaliyetler için bütçe ile tahsis edilmiş kaynakların,
planlanmış amaçlar doğrultusunda ve iyi mali yönetim ilkelerine uygun
olarak kullanıldığını ve iç kontrol sisteminin işlemlerin yasallık ve
düzenliliğine ilişkin yeterli güvenceyi sağladığını bildiririm.
Bu güvence, üst yönetici olarak sahip olduğum bilgi ve değerlendirmeler, iç
kontroller, iç denetçi raporları ile Sayıştay raporları gibi bilgim dahilindeki
hususlara dayanmaktadır.
Burada raporlanmayan, idarenin menfaatlerine zarar veren herhangi bir
husus hakkında bilgim olmadığını beyan ederim.
İmza
Sayıştay Denetiminde;
İç Kontrol Sistemi
•
Düzenlilik Denetimi
• Mali Denetim
• Uygunluk Denetimi
•
Performans Denetimi
•
Etkililik, Ekonomiklik ve Verimlilik Denetimi
Bulunmaktadır.
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
KAMU İÇ KONTROL STANDARTLARI
EYLEM PLANI İLE İLGİLİ STRATEJİ
GELİŞTİRME DAİRE BAŞKANLIĞI
TARAFINDAN YAPILAN İŞLER
SÜRECİ
Yapılan İşler Süreci
İç Kontrol Sistemi Soru Formu

İLGİNİZ VE ALAKANIZ İÇİN
TEŞEKKÜRLER