Türkiye’nin Ekonomik Güvenliği: Fırsatlar ve Tehditler

SÜHEYB AYAZ

Ekonomi Araştırmaları

SUNUM ÖZETİ

 Giriş  Ekonomik Güvenlik Kavramı  Ticaret Güvenliği  Enerji Güvenliği  Teknoloji Güvenliği  Sonuç ve Öneriler



Giriş

 Soğuk Savaş sonrası güvenlik anlayışının ve kapsamının değişimi  Ekonomik Güvenlik kavramı ve kapsamı  Türkiye’nin Ekonomik Güvenliği  Ticaret, Enerji ve Teknoloji Güvenliği

SOĞUK SAVAŞ SONRASI GÜVENLİK ANLAYIŞININ VE KAPSAMININ DEĞİŞİMİ

 Realizm etkisindeki devlet merkezli klasik güvenlik anlayışının dönüşümü ve evrilimi

SOĞUK SAVAŞ SONRASI GÜVENLİK ANLAYIŞININ VE KAPSAMININ DEĞİŞİMİ

 Teknoloji ve enerjinin öne çıktığı ekonomik güvenlik boyutu

SOĞUK SAVAŞ SONRASI GÜVENLİK ANLAYIŞININ VE KAPSAMININ DEĞİŞİMİ

 Risk ve Tehdit algılarının oluşumu  Ekonomik rekabet ortamının oluşumu

EKONOMİK GÜVENLİK KAVRAMI

 « Ulusal kaynaklarını, üretim sistemlerini ve jeoekonomik konumunu kullanma kabiliyetini sürdürülebilir kılması, bu kabiliyete zarar verebilecek tüm risk ve tehditlere karşı gerekli tedbirleri geliştirmesi »

EKONOMİK GÜVENLİK KAPSAMI

 Kamu sistemi  Finansal sektör ve sistemi  Üretim sistemleri  Ticaret ve tedarik  Enerji  Teknoloji  Ve diğerleri..

TÜRKİYE’NİN EKONOMİK GÜVENLİĞİ

 Bu takdimde bahsedilecek 3 Ekonomik güvenlik konusu:  Ticaret Güvenliği  Enerji Güvenliği  Teknoloji Güvenliği



Ticaret Güvenliği

 Türkiye 2012 senesinde 152 milyar dolar ihracat ve 235 milyar dolar ithalat gerçekleştirilmiştir..

₰ Aynı veri dahilinde 83 milyar dolar ticaret açığı ve yüzde 64.5 karşılama oranı bulunmaktadır..



Ticaret Güvenliği - 2

 OECD verilerine göre Türkiye’nin ihracatındaki yerli katma değer oranı yüzde 41.5 oranındadır..

₰ Türkiye’nin birim başına ihracat getirisi 1.7 euro civarındadır..



Ticaret Güvenliği - 3

 İhracat ve ithalat partner ülkelerin ekonomik durumları ticareti etkilemektedir..

₰ Avrupa Birliği ülkelerinin yanı sıra sınır komşusu ülkelerdeki gelişmelerin etkisi büyüktür..



Ticaret Güvenliği – 4

 Standartlaştırma, belirli bir ekonomik fayda sağlamak amacıyla çeşitli kural ve biçim belirleme şeklinde tanımlanabilir..

₰ Türkiye’de standartlaştırma ve uygunluk denetim işini başlıca TSE yürütmektedir..



Ticaret Güvenliği – 5

 Kaçakçılık ve yasa dışı ticaret son yıllarda büyüyen bir sorun olmaya devam etmektedir..

₰ Türkiye’de yıllık ekonomiye maliyeti 25 milyar dolar üzerinde olmaktadır..



Enerji Güvenliği

 Son yıllarda ekonomik büyümenin de etkisiyle Türkiye’de enerji tüketimi artmakta ve her sene rekor seviyelere ulaşmaktadır..

₰ Lakin Türkiye enerji konusunda ithalatçı durumundadır..



Enerji Güvenliği - 2

 Türkiye’nin 2011 yılı itibariyle enerji üretimi 32,2 Bin Ton Eşdeğer Petrol (BTEP) enerji tüketimi ise 86,9 BTEP’tir..



Enerji Güvenliği - 3

 Petrol ve doğalgaz ithalatında Rusya ve İran’a yüksek bağımlılığımız bulunmaktadır..

37

Petrol

21 42 Rusya İran Diğer 30

Doğalgaz

48 22



Enerji Güvenliği - 4

 Tedarik ve enerji yollarının güvenliği ekonomik güvenliğin bir parçası haline gelmiştir..

 Rusya’nın Ukrayna üzerinden Avrupa’ya doğalgazı kesmesi..

 ABD’nin nükleer yaptırımlar çerçevesinde İran’a boykot uygulaması..



Enerji Güvenliği - 5

 Türkiye ilk nükleer enerji girişimi Akkuyu’da kurulacak olan Rus yapımı reaktör ile başlayacaktır. ₰ 2023 yılında topla enerji ihtiyacının yüzde 8-10’u nükleer enerjiden karşılanacaktır..



Enerji Güvenliği - 6

 Akkuyu ve diğer kurulması planlanan reaktörlerin işlerlik kazanması sonucu Türkiye’nin kendi enerji ihtiyacının yüzde 60’lara yakınını kendi imkânlarıyla sağlaması mümkün olacaktır.

 Böylece Türkiye’nin petrol ve doğalgaz başta olmak üzere enerji tedariki konusundaki dışa bağımlılığı yüzde 30’lara düşmesi söz konusudur



Teknoloji Güvenliği

 Teknolojik ithalatçı konumunda olan Türkiye bu sektörde çok başlarda ve gerilerde bir sırada bulunmaktadır..

₰ 2012 yılı içerisinde Ar-Ge çalışmlarına 789 milyon dolar destek sağlanmıştır.



Teknoloji Güvenliği - 2

 İleri teknoloji 4 teknolojik sektör olarak;  Nükleer teknoloji  Nanoteknoloji  Biyoteknoloji  Hidrojen teknolojisi



Teknoloji Güvenliği – 3

 Teknolojinin korunması  Casusluk  Teknoloji hırsızlığı



Sonuç ve Öneriler

 Teknolojik altyapı ve üretim methodları ticaret, enerji ve teknoloji güvenliklerinin hepsi birlikte etkilemektedir..

 Ar-Ge konusundaki tek husus parasal destek olmamalıdır..

 Eğitim ve lab ortamlarının geliştirilmesi gereklidir..



Sonuç ve Öneriler - 2

 Standartlaştırma ve uygunluk denetimden geç kalınmamalı..Afrika ve Orta Asya ülkelerinde bu sektörde atılımlar olmalıdır..

 Kaçakçılık ve yasa dışı ticaretle mücadelede vergi sistemi ve gümrük denetimi düzenlemeleri kalıcı sonuçlar vermesi muhtemeldir ..



Sonuç ve Öneriler - 3

 Yenilenebilir enerji konusunda çeşitlendirmeye destek verilmeli, HES tek çözüm olmamalıdır..

 İnşa edilen teknoparklar için gerekli düzenlemeler yapılmalı ve sistem oluşturulmalıdır..

 Dinlediğiniz için teşekkür ederim..