Transcript Slide 1 - Reykjavik Maritime Museum

Verndun trébáta
Saga – staða - stefna
Ágúst Ólafur Georgsson
Þjóðminjasafni Íslands
Saga bátaverndar

Bátavernd hefst um 1940

Í fyrstu safnar aðeins Þjóðminjasafnið
bátum

Önnur minjasöfn hófu mörg varðveislu
báta um 1980

Rúmlega 50% safna hafa tekið við
bátum í mismiklum mæli

Nokkrir einstaklingar og fyrirtæki hafa
haldið gömlum bátum til haga

Margir bátar sem átti að farga voru
gefnir á söfn

Trébátar nýttir til hvalaskoðunar frá um
1995 og selaskoðunar frá 2010
Hákarlaskipið Ófeigur, sm. 1875, er fyrsti
báturinn sem tekinn var til varðveislu hér á landi
(Ljósmynd: Byggðasafn Húnvetninga og Strandamanna)
Fiskibáturinn Sædís, sm. 1938, 15 brl., er í eigu Byggðasafns Vestfjarða og varðveittur á sjó
Kútter Sigurfari, sm. í Englandi 1885, er eina varðveitta fiskiskútan hér á landi. Hann var
gerður út frá Seltjarnarnesi og Reykjavík 1897-1919. (Ljósmynd: Byggðasafn Akraness og nærsveita)
Frá viðgerð Vigur-Breiðs í desember 2008. Bátur sem ætti að friða? (Ljósmynd: Byggðasafn Vestfjarða)
Elsti sléttsúðaði bátur sem smíðaður er á Íslandi
Lóðsbáturin Þróttur á geymslustað í
Hafnarfirði um 1980-1990
Kolosalt á smíðastað í Reykjavík 1918-1919
(Ljósmynd: Friðrik Sigurbjörnsson)
Þrír af sex hvalaskoðunarbátum Norðursiglingar á Húsavík. (Ljósmynd: Norðursigling)
Staða bátaverndar
Fjöldi varðveittra báta

Bátar í eigu safna um 130-140

10-15 áhugaverðir bátar í eigu
einstaklinga, félaga og fyrirtækja

Geta verið fleiri

Aðallega trébátar

Fáein stálskip

Enginn plastbátur

Mjög fáir bátar varðveittir á sjó
Varðskipið Óðinn, sm. 1959, er stærsti
safngripur á landinu. (Ljósmynd: Víkin)
Staða bátaverndar
Hlutverk og tegundir varðveittra báta

Árabátar












Opnir vélbátar




fiskibátar
flutningabátar
selveiðibátar
hákarlaveiðibátar
uppskipunarbátar
léttbátar
björgunarbátar
ferjur
jullur (+ hlutverk)
kappróðrarbátar
vatnabátar
fiskibátar
selveiðibátar
hlunnindabátar
Fiskibáturinn Höfrungur BA 60 (smíðaður 1929)
Þilfarsbátar (vélbátar)




fiskibátar
dráttarbátar
varðskip
lóðsbátar
Blátindur, sm. 1938, 45 brl., er varðv. á floti í Vestmannaeyjum
(Ljósmynd: Tryggvi Sigurðsson)
Staða bátaverndar
Styrkir frá fjárlaganefnd alþingis
Styrkir veittir frá um 1995
Styrkir misháir eftir verkefnum
1 – 5 milljónir algengt
Kútter Sigurfari, 12 milljónir á ári í 5 ár skv. samningi
Heildarupphæð allra styrkja breytileg frá ári til árs
2004: 19 milljónir
2005: 13 milljónir
2006: 18 milljónir
2007: 36 milljónir
2008: 39 milljónir
2009: 33 milljónir
2010: 22 milljónir
Staða bátaverndar

Heimilt að umskrá fiskibáta án
veiðiheimilda sem skemmtibáta

Varðveittum trébátum hefur fjölgað

Viðhaldi vex fiskur um hrygg

Endurheimt gamals handverks

Aukinn áhugi á gömlum bátum

Bátasafnið á Reykhólum

Kvikmynd um smíði súðbyrðings

Súðbyrðingur, félag um bátasmíði

Samkvæmt lögum er skipasmíðaarfur og
bátavernd ekki til
Geymsla Bátasafnsins á Reykhólum anno 2010
Endurgerð tveggja manna fars frá síðari hluta 18. aldar
Fyrsta tilraunalíkan Hauks Aðalsteinssonar frá 2010
Teikning úr leiðangri Joseph Bank frá 1772
Stefna
Nokkur áhersluatriði

Skipaverndarráð

Skipuleg bátavernd

Heimildabanki

Fagleg ráðgjöf

Eftirfylgni

Skipaverndarsjóður

Heimild til friðunar

Varðveisla verkmenningar

Fornbátaflokkur
Hvert skal haldið?