Transcript BANKA E SHQIPERISE Banka Qendrore dhe sistemi bankar ne Shqiperi  Leksion i Guvernatorit te Bankes se Shqiperise, Prof.Dr.Shkelqim CANI  Universiteti Fan S.Noli, Korçe, 02 Prill.

BANKA E SHQIPERISE
Banka Qendrore dhe
sistemi bankar ne Shqiperi

Leksion i Guvernatorit te Bankes se Shqiperise,
Prof.Dr.Shkelqim CANI

Universiteti Fan S.Noli, Korçe, 02 Prill 2004
1
Banka qendrore dhe sistemi
bankar ne Shqipëri

PËRMBAJTJA:

Ndërmjetësimi financiar

Ndërtimi dhe funksionimi i sistemit bankar

Zhvillimi i sistemit bankar shqiptar

Gjendja aktuale e sistemit bankar
2
I.
I.A.
NDËRMJETËSIMI FINANCIAR
Aktiviteti Ekonomik
Tregu i
faktorëve të prodhimit
Të ardhura
Kursime
Hua
Sistemi financiar
Kompanitë
Hua
Familjet
Kursime
Kërkesa agregate
Tregu i mallrave dhe
shërbimeve
Oferta agregate
3
I.
NDËRMJETËSIMI FINANCIAR
I.B.

Funksionet e Sistemit Financiar
Krijon mjetet e pagesës.
Monedha, kartmonedha, çeqe, depozita te çekueshme etj..

Ndërmjetësimi financiar
Kanalizon kursimet (zakonisht të familjeve) në kredi dhe investime
(zakonisht firmat).
4
I.
NDËRMJETËSIMI FINANCIAR
I.C.
Funksionet e Ndërmjetësve Financiarë

Rritin eficiencën e investimit të kursimeve në ekonomi.

Sigurojnë transformimin e natyrës së aseteve.

Reduktojnë rrezikun nëpërmjet diversifikimit të portofolit.

Luajnë një rol kyç në transmetimin e politikës monetare.

Financimi për sektorë të veçantë strategjikë të ekonomisë.

Rritin eficiencën e shërbimit të pagesave.
5
I.
NDËRMJETËSIMI FINANCIAR
I.D.
Ndërtimi i sistemit financiar
Sistemi Financiar
Tregjet Financiare
Ndërmjetësit Financiarë
Tregje Monetare
Sistemi Bankar
Institucione të tjera financiare
Banka Tregtare
Shoqëri sigurimesh
Banka e Shqipërisë
Shoqëri Kursim-Krediti
Tregje Kapitali
Fonde të përbashkëta investimesh
6
II.
II.A.

NDËRTIMI DHE FUNKSIONIMI I
SISTEMIT BANKAR.
Funksionet e Bankës së Shqipërisë.
Objektivi kryesor:
“objektivi kryesor i Bankës së Shqipërisë është të arrijë dhe të ruajë stabilitetin e
cmimeve" .

Objektiva të tjerë të kushtëzuara nga objektivi kryesor i saj :

nxit dhe mbështet zhvillimin e regjimit dhe të sistemit të këmbimeve valutore,

nxit dhe mbështet zhvillimin e tregut të brendshëm financiar,

nxit dhe mbështet zhvillimin e sistemit të pagesave,

ndihmon në përmirësimin e kushteve monetare e kredituese, në mbështetje të
stabilitetit dhe të zhvillimeve ekonomike të vendit.

të nxisë ruajtjen e likuiditetit, aftësinë paguese dhe funksionimin normal të sistemit
bankar të bazuar në parimet e tregut.
7
II.
II.B.
NDËRTIMI DHE FUNKSIONIMI I
SISTEMIT BANKAR.
Detyrat e Bankës së Shqipërisë:

Hartimi dhe zbatimi i politikës monetare të vendit;

Hartimi dhe zbatimi i politikës valutore të vendit;

Hartimi i rregullave për lëvizjen e fondeve valutore, si brenda vendit
ashtu dhe jashtë kufijve të tij;

Licencimi i bankave dhe mbikëqyrja e veprimtarisë së tyre, me qëllim
sigurimin e stabilitetit të sistemit bankar;

Emetimi i monedhës dhe kartëmonedhës;

Këshillimi i qeverisë dhe sigurimi i një niveli të kualifikuar ekspertize në
hartimin dhe zbatimin e të gjitha politikave të tjera ekonomike dhe
financiare të vendit.
8
II.
II.C.
NDËRTIMI DHE FUNKSIONIMI I
SISTEMIT BANKAR.
Funksionet e bankave të nivelit të dytë

Banka është një ndërmjetës financiar.

Bankat realizojnë një vëllim të madh pagesash në ekonomi.

Bankat tregtare janë esenciale për transmetimin e politikës monetare në
ekonomi.

Bankat tregtare nuk duhen ngatërruar me fondet e zhvillimit. Qëllimi i
ekzitencës së tyre është prodhimi i fitimit.

Eksperienca botërore ka treguar se krizat bankare janë mjaft të
kushtueshme. Normalisht, ato ulin nga 2% në 10% nivelin e PBB-së.
9
II.
II.D.
NDËRTIMI DHE FUNKSIONIMI I
SISTEMIT BANKAR.
Prirjet e fundit të zhvillimit të bankave:

Aplikimi në rritje i teknologjisë së informacionit.

Derregullimi.

Konsolidimi.

Privatizimi dhe pronësia e huaj .

Ndryshimi i sjelljes së bankave si pasojë e rritjes së konkurrencës.
10
II.
II.E.
NDËRTIMI DHE FUNKSIONIMI I
SISTEMIT BANKAR.
Kontrolli i bankës qendrore mbi bankat e nivelit të dytë.

Licencimi i bankave.

Hartimi i bazës ligjore dhe nënligjore.

Mbikëqyrja.
11
III.
Zhvillimi i sistemit bankar shqiptar.
III.A.
Sistemi bankar 1946 - 1990.

Sistem bankar një-nivelor.

Banka e Shtetit Shqiptar

Drejtoria e Përgjithshme e Arkave të Kursimit dhe të Sigurimeve

Banka Bujqësore

Bankës Tregtare Shqiptare.
12
III.
Zhvillimi i sistemit bankar shqiptar.
III.B.
Sistemi bankar 1991- 1996.
Krijimi i sistemit bankar dy-nivelor.

Në prill të vitit 1992, miratoi ligjin “Për Bankën e Shqipërisë”, si dhe ligjin “Për sistemin
bankar në Republikën e Shqipërisë”.

Banka e Shqipërisë u krijua si banka qendrore e vendit.

Banka e Kursimeve, Banka Kombëtare Tregtare dhe Banka Tregtare Agrare.

Në vitin 1995, në vend operonin 6 banka me një total aktivesh prej 80.8 miliardë lekësh, që
përbënin 35% të PBB-së të atij viti.
13
III.
Zhvillimi i sistemit bankar shqiptar.
III.C.
Probleme të sistemit bankar 1991- 1996.

Niveli i ndërmjetësimit financiar ishte i kufizuar.

Huatë e këqija dhe të humbura u rritën.

Sistemi i pagesave kishte dobësi të theksuara.

Kuadri ligjor në vitet e para të tranzicionit ishte i papërshtatshëm.

Mungesa e përvojës bankare
14
III.
Zhvillimi i sistemit bankar shqiptar.
III.D.
Zhvilimet në sistemin bankar 1997 – 2003.

Aktiviteti bankar ka ardhur duke u zgjeruar.

Numri i bankave ka arritur në 16.



Ndërmjetësimi financiar është thelluar më tej. Totali i aktiveve të sistemit
arriti në 373.6 miliardë lekë ose rreth 50% e PBB-së (në fundin e vitit
2003).
Një karakteristikë tjerër e zhvillimeve pozitive në sektorin bankar është
përmirësimi i tregut të kreditit.
Përmirësimi i vazhdueshëm i infrastrukturës bankare
(ngritja dhe funksionimi i Agjensisë së Sigurimit të Depozitave, përmirësimi
i legjislacinit dhe forcimi i mbikëqyrjes bankare)
15
III.
Zhvillimi i sistemit bankar shqiptar.
III.E.
Probleme të sistemit bankar 1997 - 2003.

Konkurrenca në sistemin bankar mbetet në nivel të ulët. Privatizimi i BK-se
nga RZB pritet te rrise konkurencen ne tregun bankar.

Kreditimi i ekonomisë megjithe zhvillimet pozitive(u rrit me 48 % per vitin
2003) mbetet në nivele të ulta. (Raporti i kredisë për sektorin privat ndaj PPBsë megjithëse është rritur, ishte vetëm 6.8% në vitin 2003).

Përqendrimi i kredisë në valutë(rreth 80 per qind).

Kuadri ligjor ne proces pershtatje me standartet nderkombetare.

Ne dhjetor 2003 sistemi numeroi 15 banka. Fitimi i realizuar 4.45 miliarde
leke.
16
IV.
IV.A.
Gjendja aktuale e sistemit bankar.
Probleme të sistemit bankar 1997 - 2003.
Bankat
Nr. i
degëve
1. Banka Italo-Shqiptare
2. Banka e Kursimeve
3. Banka e Bashkuar e Shqipërisë
14
Totali i
depozitave
/ Totali i
bilancit
(%)
Totali i
kredive /
Totali i
bilancit
(%)
Bono
thesari në
% ndaj
sistemit
bankar
3
84.6
37.7
1.6
83
94.9
0.3
76.1
51.8
15.5
0.0
17.9
0.0
0.0
Nr. i
agjencive
2
4. Banka Dardania
5. Banka Kombëtare Tregtare
15
1
91.8
8.5
10.4
6. Banka Tirana
12
2
86.3
27.1
4.7
7. Banka Ndërkombëtare Tregtare
1
63.0
44.7
0.2
8. Banka Amerikane e Shqipërisë
4
87.3
22.3
2.8
12
86.8
44.9
1.6
56.6
57.4
0.3
86.6
22.6
0.8
54.7
47.2
1.6
13. Banka e Parë e Investimeve – dega
Tiranë
16.1
1.2
0.0
14. Banka e Kreditit të Shqipërisë
37.9
0.0
0.0
77.3
31.3
0.0
- -
- -
9. Banka Procredit
10. Banka Tregtare e Greqisë-Shqipëri
11. Banka Kombëtare Greke – dega
Tiranë
12. Banka Alfa – dega Tiranë
4
7
15. Banka Credins
16. Banka Popullore
1
1
- - 17