بانکداری راستین زیرسیستمهای مبتنی بر فنآوری اطالعات و ارتباطات در بانکداری راستین بیژن بیدآباد بانکداری راستین •بانکداری مشارکت در سود و زیان راستین •اصول عملیاتی •ارکان •زیرسیستمهای مالی •زیرسیستمهای IT •دستورالعملهای.
Download
Report
Transcript بانکداری راستین زیرسیستمهای مبتنی بر فنآوری اطالعات و ارتباطات در بانکداری راستین بیژن بیدآباد بانکداری راستین •بانکداری مشارکت در سود و زیان راستین •اصول عملیاتی •ارکان •زیرسیستمهای مالی •زیرسیستمهای IT •دستورالعملهای.
بانکداری راستین
زیرسیستمهای مبتنی بر
فنآوری اطالعات و ارتباطات
در
بانکداری راستین
بیژن بیدآباد
بانکداری راستین
•بانکداری مشارکت در سود و زیان راستین
•اصول عملیاتی
•ارکان
•زیرسیستمهای مالی
•زیرسیستمهای IT
•دستورالعملهای عملیاتی
•ابزارهای مالی جدید
•سازمان و تشکیالت
•آییننامه اجرایی
•مقررات
زیرسیستمهای
IT
•سامانه بازار گواهی راستین )(RCM
•سامانه ثبت وثیقه ()CRS
•پروتکل برداشت بینبانکی )(IWP
•تأمین وثیقه مالی ()CFS
•سامانه تسویه اوراق بدون کاغذ
غیرربوی ()NSSSS
•سامانه بازرسی و پایش عملیات )(OCM
ناکارائی عملیات
بانکی
بازرسی و کنترل
عملیات بانکی
سواستفاده بانکی
بانک
سازمان ثبت اسناد
و امالک کشور
بانک مرکزی
ایران
ناکارائی عملیات بانکی
زیرسیستمهای IT
بانکداری راستین
سامانه بازار گواهی راستین ( :)RCMسیستم مبتنی بر وب تسویه حساب معاملهگران و
انتقالدهندگان گواهیهای راستین و اوراق بهادار بدون ربا در بانک.
تأمین وثیقه مالی ( :)CFSسیستم تبدیل دارائیهای فیزیکی به اوراق بهادار از طریق
صدور گواهی وثیقه توسط دفاتر اسناد رسمی قوه قضائیه.
سواستفاده بانکی
سامانه ثبت وثیقه ( :)CRSاین سامانه وثیقه منقول و غیرمنقول را بصورت یکپارچه ثبت
میکند و قابل دسترس آنالین است.
پروتکل برداشت بینبانکی ) :(IWPتوافقنامهای بین بانکی است که به بانک اجازه
میدهد تا مطالبات مشتری مدیون خود را پس از تهیسازی حساب وی نزد بانک عامل
از سایر حسابهای وی یا ضامنین مدیون نزد بانکها بصورت آنالین برداشت کند.
بازرسی و کنترل عملیات بانکی
سامانه تسویه اوراق بدون کاغذ غیرربوی ( :)NSSSSسیستم یکپارچه مبتنی بر وب
تسویه حساب معاملهگران و انتقالدهندگان گواهیهای راستین و اوراق بهادار بدون
ربا در بانک مرکزی.
سامانه بازرسی و پایش عملیات ) :(OCMسیستم مبتنی بر وب امکان بازرسی و کنترل
فعالیتهای مختلف پرسنل بانک و عملیات بانکی را بصورت آنالین را فراهم میسازد.
سامانه بازار گواهی راستین ()RCM
در حال حاضر خرید و فروش سهام و اوراق بهادار در بورس و فرابورس صورت میگیرد
هرچند بانکها از تأسیس بازارهای روی پیشخوان )(OTCقانوناً منع نشدهاند ولی از چنین
سیستمهائی استفاده نمیکنند.
سامانه بازار گواهی راستین ( )RCMسیستم مبتنی بر وب تسویه حساب معاملهگران و
انتقالدهندگان گواهیهای راستین و اوراق بهادار بدون ربا در بانک میباشد.
گواهی راستین :مجموعه گواهیهای منتشره توسط بانک مشارکت در سود و زیان راستین
وفق مقررات و آئیننامه اجرائی آن میباشد.
عملیات «بازار گواهی راستین ( »)RCMبطور کلی تابع مقررات بانکداری راستین و
آئیننامه اجرائی بانکداری مشارکت در سود و زیان راستین میباشد.
بازار گواهی راستین بازاری است که دارنده گواهی راستین میتواند گواهی خود را به
قیمت بازار یا توافقی تحت نظارت بانک معامله یا منتقل نماید.
سامانه بازار گواهی راستین ()RCM
مشخصات و قابلیتها
(1
(2
(3
(4
(5
(6
(7
(8
(9
(10
(11
(12
(13
(14
پرداخت الکترونیک از طریق کارتهای بانکی عضو شبکه تبادل اطالعات بین بانکی (شتاب)
پرداخت الکترونیک با کارتهای معتبر بینالمللی مانند AMERICAN ،MASTER ،VISA
EXPRESS
امکان حمایت از ارزهای مختلف.
امکان حمایت از زبانهای مختلف.
ارتباط با شبکههای فرابانکی و یکپارچه بینالملل مانند ،SEPAسوئیفت و PAYPALو پرداخت
و تسویه اوراق بهادار عربی ( )APIو ...
استفاده از ACHبرای مبالغ کم و ARTGSبرای مبالغ باال.
استفاده از شناسه حساب بانکی بینالمللی شبا IBANو سایر روشهای احراز هویت یکپارچه.
سیستم پرداخت الکترونیک
ارتباط با سیستمهای انتقال الکترونیک وجوه نظیر سامانه تسویه ناخالص آنی (ساتنا) RTGS
سامانه اتاق پایاپای الکترونیکی (پایا) ،ACHشبکه تبادل اطالعات بانکی (شتاب) و ...
ارتباط با سیستم تسویه اوراق بهادار غیرربوی( )NSSSSبانک مرکزی.
ثبت و نگهداری اطالعات دارندگان اوراق ،انتقال مالکیت ،عملیات خرید و فروش مجدد گواهیها
و اوراق ،احراز هویت دارندگان اوراق ،صدور گواهیها و اوراق بصورت الکترونیک و یکپارچگی
در اطالعات گواهیها و اوراق.
سیستمهای اطالعرسانی طرحهای قابل سرمایهگذاری.
ایجاد ویترنیهای الکترونیکی مختلف عرضه گواهیها و اوراق قرضه راستین.
امکان روئیت صف خریداران و فروشندگان و قیمتهای پیشنهادی.
سامانه بازار گواهی راستین ()RCM
مشخصات و قابلیتها
(15
(16
(17
(18
(19
(20
(21
(22
(23
(24
(25
(26
(27
(28
برگزاری مزایده و فروش نهایی اوراق بهادار بر اساس قیمتهای رقابتی.
بازپرداخت اتوماتیک وجوه پس از خارج شدن از لیست مزایده و قبول پیشنهادات قیمتی باالتر به
منظور شرکت در مزایده.
یکپارچگی با سایر سیستمهای مالی داخلی و خارجی و زیرسیستمها در بانکداری یکپارچه Core
.banking
استانداردهای انتقال دادههای بینالمللی.
عملیات حسابداری ثبت رکوردها ،میز کار مشتری ،رهگیری رکوردها و مدیریت جریان عملیات،
حسابرسی ،پایش ،کنترل و بازرسی.
ارائهگزارشهای مدیریتی برحسب نیاز سطوح مختلف مدیریتی و کارشناسی و مشتری.
قابلیت مقایسه اوراق مختلف از نظر سود مورد انتظار ،زمان سررسید ،اهلیت مجری و سایر
مشخصات کیفی موثر بر ریسک و بازدهی.
مدیریت ریسک سیستم شامل مدیریت ریسک نقدینگی ،اعتباری ،عملیاتی و بازار.
طراحی بلوکها و سبد گواهیها و اوراق مالی تعریف شده.
ارائه ابزارها و سرویسهای تحلیلی و مهندسی مالی.
کدینگ گواهیها و اوراق بر اساس استانداردهای بینالمللی.
امکان ارتباط معامالتی با سایت بانک مرکزی و بانکها و کارگزاران و بورسهای داخلی و
بینالمللی با تمرکز اطالعات در پایگاه دادههای بانک مرکزی .NSSSS
بیمه انتقال وجوه از طریق سیستمهایی نظیر FDICو غیره.
حمایت از عملیات پرداخت و خرید و فروش توسط موبایل و تلفن و سایر وسائل ارتباطی مشابه.
سامانه بازرسی و پایش عملیات ()OCM
فیلترها
(1
(2
(3
(4
(5
(6
(7
(8
(9
(10
(11
(12
(13
فیلتر سرعت چرخش تراکنشهای روزانه :با وضع آستانه مبادالت مانع از تقلبات با حجم زیاد میگردد.
فیلتر مبلغ :با تعریف آستانههای پائین و باال برای محدود کردن ریسک تراکنشها که اغلب برای چک کردن معتبر بودن
صاحب حساب و یا شماره حساب یا شماره کارت استفاده میشود.
فیلتر سرعت چرخش تراکنشهای ساعتی :با وضع آستانه مبادالت مانع از تقلبات با حجم زیاد حمله مشترک میگردد.
فیلتر عدم تطابق آدرسها نظیر حمل -صورتحساب :در صورتی که آدرسهای اسناد حمل و صورتحساب مغایر باشند عمل
خواهد کرد .این فیلتر کارت های پرداخت دزدیده شده را شناسائی خواهد کرد.
فیلتر سرعت چرخش تراکنش :IPفعالیتهای مظنون از یک منبع با شناسههای مختلف را با شناسائی تراکنشهای متعدد از
یک IPواحد را فیلتر مینماید.
فیلتر تراکنش مظنون :بررسی تراکنشهای مظنون را با تطبیق اطالعات با اطالعات قبلی مشتری در پایگاه دادههای بانک
برعهده دارد.
آدرسهای IPمجاز :به مشتری اجازه میدهد تا از طریق روش یکپارچه پیشرفته ) (AIMتراکنشهای خود را با IPهای
مشخص انجام دهد.
مسدود کردن آدرس :IPآدرسهای IPمشخص را که برای فعالیتهای متقلبانه شناخته شدهاند مسدود مینماید.
فیلتر تطبیق آدرس توسعه یافته :سرویس تطبیق آدرس از اجزاء درگاههای پرداخت الکترونیک است که آدرس متقاضی
تراکنش را با آدرسهای مشتری در فایل مقایسه مینماید .این سیستم باید بتواند در صورت مغایرت ،اطالعات ارائه شده
متقاضی تراکنش را به هدف پایش بعدی ذخیره و استفاده نماید.
فیلتر تطبیق CCVتوسعه یافته :در صورت مغایرت ،اطالعات CCVارائه شده متقاضی تراکنش را به هدف پایش بعدی ذخیره
میکند.
فیلتر کنترل صحت آدرس :صحت آدرس پستی را کنترل مینماید.
فیلتر کنترل صحت آدرس :IPآدرس پستی را با آدرس IPکشور متقاضی تراکنش کنترل مینماید.
فیلتر آدرس IPمنطقهای :عملیات مناطق یا کشورهای مختلف را با بررسی آدرس IPمتقاضی تراکنش کنترل مینماید.
سامانه ثبت وثیقه ()CRS
اداره ثبت اسناد و امالک کشور مسوول ایجاد و راهاندازی و نگهداری «سامانه ثبت
وثیقه ) »(CRSاست.
این سامانه مبتنی بر وب و بصورت یکپارچه تعریف میشود.
دفاتر اسناد رسمی ملزمند تا هنگام ترهین اموال اعم از منقول یا غیرمنقول
اطالعات مربوط به هر مرهونه را در سامانه ثبت کنند.
اموال غیرمنقولی قابل ثبت در سامانه میباشند که دارای شناسه یا سریال منحصر
بفرد باشند.
همچنین دفاتر اسناد رسمی ملزم میشوند تا هنگام صدور گواهی ضمانت ،اطالعات
کامل و وضعیت گواهی صادره را در سامانه ثبت کنند.
«سامانه ثبت وثیقه» بصورت یکپارچه بوده و با تطبیق اطالعات ارائه شده مال
معرفی شده برای رهن با پایگاه دادهها فقط هر مرهونه را براساس یک شناسه
منحصر بفرد ثبت مینماید که قبالً در رهن کسی قرار داده نشده باشد.
اداره ثبت اسناد و امالک کشور این امکان را فراهم میآورد تا بانکها و سایر
نهادها و سازمانها و اشخاص حقیقی و حقوقی بتوانند از وضعیت ترهین
دارائیهای منقول و غیرمنقول و گواهیهای ضمانت ثبت شده در سامانه بصورت
آنالین استعالم نمایند.
پروتکل برداشت بینبانکی ()IWP
.1
.2
.3
.4
.5
.6
.7
.8
.9
.10
پروتکل برداشت بین بانکی از حسابهای مدیون در همه بانکها ( )IWPتوافقنامهای بین بانکی و زیر نظر بانک
مرکزی جمهوری اسالمی ایران است که به بانک اجازه میدهد تا مطالبات خود یا مشتریان خود از مشتری مدیون
را پس از تهیسازی حساب مدیون نزد بانک عامل از سایر حسابهای وی نزد بانکهای دیگر بصورت آنالین
برداشت کند.
بانک مرکزی بسترهای قانونی و الکترونیکی الزم برای اجرایی شدن موضوع این پروتکل را فراهم میآورد.
نرم افزار پروتکل به صورت خودکار به محض واریز وجه به حساب مدیون در همان لحظه آن را به حساب طلبکار
واریز و اطالعات آن را در پایگاه داده نزد بانک مرکزی ثبت نماید.
بانک مرکزی اطالعات برداشت از حساب مدیون را به صورت آنالین در اختیار مراجع قضائی قرار میدهد تا
مراجع قضائی قبل از صدور رأی با مراجعه اینترنتی به این پایگاه داده نسبت به استعالم میزان بدهی مدیون
اطمینان یابد.
تمامی بانکها و موسسات پولی و اعتباری ملزم به قبول این پروتکل و ایجاد تمهیدات الزم برای اجرای آن
میشوند.
هر فرد اعم از حقیقی یا حقوقی باید فقط یک شناسه بانکی مشتری در تمامی بانکها در سیستم بانکی داشته باشد.
تمامی چکها و سفتهها و براتها باید شماره سریال منحصر بفرد داشته باشند.
محل درج شناسه بانکی متعهد باید بر روی چک ،سفته و برات چاپ شود .متعهد و پشتنویسان هنگام امضاء چک،
سفته یا برات باید شناسه بانکی خود را نیز همراه با سایر اطالعات الزم بر روی چک و سفته و برات درج نمایند.
بانکها بر اساس پروتکل مجاز خواهند بود تا مطالبات خود و مشتریان خود که از طریق اعطای تسهیالت ،چک،
سفته یا برات ایجاد و سررسید شده است را وصول نمایند.
همچنین بانکها وصول مطالبات سررسیدشده ،معوق ،مشکوک الوصول و سوخت شده خود و مشتریان خود که از
تسهیالت ،چک ،سفته یا برات ایجاد شده و اسناد آنها به طریق قبل از اجرا شدن این سیستم به صورت غیر یکپارچه
نگهداری میشود را با استفاده از این پروتکل فراهم میکنند و مطالبات خود و مشتریان خود را وصول نمایند.
سامانه تسویه اوراق بدون کاغذ غیرربوی ()NSSSS
.1
.2
.3
.4
بانک مرکزی سامانه «سیستم تسویه اوراق بدون کاغذ غیرربوی ( »)NSSSSرا طراحی
و فعال مینماید.
بانکها نیز نسبت به ثبت اطالعات طرحهای تأمین مالی شده از طریق بانکداری
مشارکت در سود و زیان راستین و مجریان آنها در پورتال ثبت اطالعات طرحها و
مجریان همگام با پرداخت وجوه به مجریان بصورت آنالین اقدام مینمایند.
بانکها صورت گواهیهای راستین منتشره خود را در این سیستم ثبت مینمایند.
سیستم مزبور باید توانائی ثبت و بهنگام شدن اطالعات گواهیها را بصورت آنالین برای
هر معامله ،تسویه ،افزایش سرمایه یا هرگونه عملیات انتقال و خرید و فروش گواهیهای
راستین در پایگاه دادههای خود داشته باشد.
سامانه تسویه اوراق بدون کاغذ غیرربوی ()NSSSS
قابلیتها و مشخصات
(1پرداخت الکترونیک از طریق کارتهای بانکی عضو شبکه شتاب و کارتهای معتبر بینالمللی .
(2امکان حمایت از ارزهای مختلف.
(3امکان حمایت از زبانهای مختلف.
(4ارتباط با شبکههای فرابانکی و یکپارچه بینالملل مانند ،SEPAسوئیفت و سایر ارائهکنندگان سرویسهای
پرداخت الکترونیک مانند PAYPALو APIو ...
(5استفاده از ACHبرای مبالغ کم و ARTGSبرای مبالغ باال.
(6استفاده از شناسه حساب بانکی بینالمللی شبا IBANو سایر روشهای احراز هویت یکپارچه.
(7سیستم پرداخت الکترونیک
(8ارتباط با سامانههای انتقال الکترونیک وجوه نظیر ساتنا و پایا ،شتاب و سامانههای تسویه اوراق بهادار الکترونیکی.
(9ارتباط با سیستم تسویه اوراق بهادار(.)SSSS
(10قابلیت انتقال وجوه غیر نقدی (اسنادی).
(11ثبت و نگهداری اطالعات دارندگان اوراق ،نقل و انتقال مالکیت ،عملیات خرید و فروش مجدد گواهیها و اوراق،
احراز هویت دارندگان اوراق ،صدور گواهیها و اوراق بصورت الکترونیک بصورت و یکپارچه .
(12سیستمهای اطالعرسانی طرحهای قابل سرمایهگذاری.
(13یکپارچگی با سایر سیستمهای مالی داخلی و خارجی و زیرسیستمها در بانکداری یکپارچه Core banking
(14استاندارهای انتقال دادههای بینالمللی.
(15عملیات حسابداری ثبت رکوردها ،میز کاری مشتری ،رهگیری رکوردها و مدیریت جریان عملیات ،حسابرسی،
پایش ،کنترل و بازرسی.
(16ارائهگزارشهای مدیریتی برحسب نیاز سطوح مختلف مدیریتی و کارشناسی و مشتری.
(17ارائه ابزارها و سرویسهای تحلیلی و مهندسی مالی.
(18کدینگ گواهیها و اوراق بر اساس استانداردهای بینالمللی.
(19ارتباط با سایت بانکها و کارگزاران و بورسهای داخلی و بینالمللی با تمرکز دادهها در پایگاه داده بانک مرکزی.
سامانه بازرسی و پایش عملیات ()OCM
مشخصات و قابلیتها
.1
.2
.3
.4
.5
.6
.7
.8
.9
.10
.11
بازرسی کلیه عملیات براساس دستورالعملهای اجرائی بصورت آنالین.
پایش کلیه عملیات پرسنل و واحدهای مختلف بانک بصورت آنالین و نامحسوس.
برقراری سیستم کنترل داخلی.
کشف عملیات نامأنوس.
کشف عدم تطابق حسابها.
کشف عدم تطابق اسناد با حسابها.
کشف اختالس ،تبانی و تقلب.
دارا بودن سطوح مختلف دسترسی.
روتینهای گزارشگیری و تحلیل دادهها و دادهکاوی.
سیستمهای امنیتی با قابلیت نفوذناپذیری.
سیستمهای شناسائی و پیگیری حمالت سایبری به سیستم.
بانکداری راستین
زیرسیستمهای مبتنی بر
فنآوری اطالعات و ارتباطات
در
بانکداری راستین
با تشکر
بیژن بیدآباد
http://www.bidabad.com
[email protected]