Transcript  Sık görülen,  Morbidite ve mortalitesi yüksek olan,  Yaşam kalitesini olumsuz etkileyen,  Büyük ekonomik yük getiren,  Farkındalığı ve erken tanısı.

 Sık görülen,
 Morbidite ve mortalitesi yüksek olan,
 Yaşam kalitesini olumsuz etkileyen,
 Büyük ekonomik yük getiren,
 Farkındalığı ve erken tanısı düşük olan,
 Önlenebilen veya geciktirilebilen bir hastalıktır.
Türk Nefroloji Derneği Böbrek Kayıt Sistemi Verileri
Türk Nefroloji Derneği Böbrek Kayıt Sistemi Verileri
Türk Nefroloji Derneği Böbrek Kayıt Sistemi Verileri
Böbrek yerine koyma tedavisi altında olmayan ve serum kreatinin ölçümü
yapılan 1.120.295 kişi - Ortanca izlem süresi 2.84 yıl
Go AS, et al. N Engl J Med 2004;351:1296-305
Evre 1-4 KBH’lı 2992 erişkin
Plantinga LC, et al. Arch Intern Med 2008;168:2268-75
Türk Nefroloji Derneği Böbrek Kayıt Sistemi Verileri
Son Dönem Böbrek Yetmezliği
Kronik Böbrek Hastalığı
Erken Evre Böbrek Yetersizliği
?
CREDIT
 Yerel Etik Kurul onayı
15 Eylül 2005
 Sağlık Bakanlığı Etik Kurul onayı
8 Mayıs 2006
 TUBİTAK projesi tarihi
31 Ağustos 2005
 TÜBİTAK destek onay tarihi
22 Mayıs 2006
 Çocuk grubunu çalışmaya alma onayı
17 Nisan 2006
 Saha ekibinin eğitim toplantısı
17 Haziran 2006
 Genetik materyal toplama onayı
23 Haziran 2006
 Laboratuvarın hazır hale gelmesi
10 Ağustos 2006
 İlk deneğin çalışmaya alınması
14 Ağustos 2006
 Saha çalışmasının tamamlanması
Kasım 2008
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
BİRİNCİL AMAÇ
18 yaş üzerindeki bireylerde kronik böbrek hastalığı (KBH)
prevalansını ülke genelinde ve cinsiyet, yaş, yerleşim yeri
ve coğrafi bölge gibi alt gruplarda belirlemek.
İKİNCİL AMAÇ
Kronik böbrek hastalığına eşlik eden hipertansiyon, diyabet,
obezite, metabolik sendrom, dislipidemi ve hiperürisemi
sıklıklarını saptamak.
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
Küme örneklem yöntemi ile seçilen 18 yaş üzeri 10.872
birey çalışmaya alındı.
Farklı düzeylerde tabakalar (bölge, il, kent/kır) ve kotalar
(yaş grupları, haneden alınan birey sayısı) uygulandı.
Gebelik saptanan 124 kadın çalışma dışı bırakıldı ve
değerlendirmeler 10.748 erişkinde yapıldı.
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
Çalışmaya alınan illerin bulunduğu bölgeler, bu
bölgelerdeki ve illerdeki bireylerin yaş ve cinsiyete
göre dağılımları (2005 tahmini) dikkate alınarak,
bölge ve illerdeki küme sayıları saptandı.
Üç büyük il (İstanbul, Ankara, İzmir) dışında her
coğrafi bölgeden 2-5 il çalışmaya alındı.
Çalışma toplam 23 ilde gerçekleştirildi.
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
966
4502
646
910
2073
676
975
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
Her bireyden aşağıdaki veriler toplandı:
 Ayrıntılı tıbbi anket
 Vücut ağırlığı
 Uzunluk
 Vücut kitle indeksi
 Bel ve kalça çevresi
 Kan basıncı ölçümü (iki ölçümün ortalaması)
 Daha sonra bireylere tetkik için gerekli koşullar (12 saat açlık
gerektiği gibi) anlatılıp randevu verildi.
 Saha teknisyeni, hastadan kan ve idrar örneğini alıp, uygun
koşullarda muhafaza ederek, anlaşmalı laboratuvara teslim
etti.
 Laboratuvar tetkikleri taranan tüm hastalarda yapıldı.
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
KRONİK BÖBREK HASTALIĞI TANISI İÇİN
 Tam idrar analizi (Multi-stick)
 Spot idrarda albümin düzeyi (Turbidometric)
 Spot idrarda kreatinin düzeyi (Alkalin pikrat)
 Serum kreatinin düzeyi (Alkalin pikrat)
EŞLİK EDEN HASTALIKLAR İÇİN
 Açlık plazma glukoz düzeyi (Hekzokinaz)
 Lipid paneli (total kolesterol, LDL-kolesterol,
HDL-kolesterol, trigliserid)
 Serum ürik asit düzeyi (Ürikaz)
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
 Glomerüler filtrasyon hızı <60 ml/dk/1.73 m2
(kısa MDRD formülü ile)
ve/veya
 Mikroalbüminüri/albüminüri varlığı
KISA MDRD (ml/dk/1.73 m2)
186 x (serum kreatinin)-1.154 x (yaş)-0.203
x (kadın ise 0.742) x (siyah ise 1.210 )
Normoalbüminüri
<30 mg/gr kreatinin
Mikroalbüminüri
30-299 mg/gr kreatinin
Makroalbüminüri
≥300 mg/gr kreatinin
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
Evre
Tanım
Evre 0
Artmış risk
≥90 + MA/A yok
Evre 1
Böbrek hasarı
(normal GFH ile birlikte)
≥90 + MA/A var
Evre 2
Hafif GFH azalması
Evre 3
Orta düzeyde GFH azalması
30-59
Evre 4
Şiddetli GFH azalması
15-29
Evre 5
Son dönem böbrek yetmezliği
K/DOQI. Am J Kidney Dis 2002;39:S1-S266.
GFH (ml/dk/1.73 m2)
60-89 + MA/A var
<15
HİPERTANSİYON
 Tanı almış olma
 Kan basıncı ≥140/90 mmHg
DİYABETES MELLİTUS
 Tanı almış olma
 Açlık plazma glukozu ≥126 mg/dl
BOZULMUŞ AÇLIK GLUKOZU
Açlık plazma glukozu 100-125 mg/dl
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
OBEZİTE
Vücut kitle indeksi ≥30 kg/m2
Vücut kitle indeksi 25-29.9 kg/m2
Obez
Fazla kilolu
ABDOMİNAL OBEZİTE (Bel Çevresi)
Kadınlarda
Erkeklerde
≥88 cm
≥102 cm
DİSLİPİDEMİ
Lipid düşürücü ilaç kullanımı veya lipid profili
 Total kolesterol
>240 mg/dl
 LDL-kolesterol
>130 mg/dl
 HDL-kolesterol
<46 mg/dl (kadınlarda)
<40 mg/dl (erkeklerde)
 Trigliserid
>150 mg/dl
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
METABOLİK SENDROM
American Heart Association (AHA) kriterleri
(Aşağıdaki kriterlerden üç veya daha fazlasının varlığı)
 Artmış bel çevresi
Kadınlarda ≥88 cm
Erkeklerde ≥102 cm
 Yüksek trigliserid düzeyi (≥150 mg/dl)
 Düşük HDL-kolesterol düzeyi
Kadınlarda <50 mg/dl
Erkeklerde <40 mg/dl
 Yüksek kan basıncı (≥130/85 mmHg)
 Yüksek açlık glukozu (≥100 mg/dl)
HİPERÜRİSEMİ
Serum ürik asit düzeyi
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
>6 mg/dl (kadınlarda)
>7 mg/dl (erkeklerde)
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
Yaş ortalaması 40.5 ± 16.3 yıl
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
p<0.001
1.0 ± 0.3
0.9 ± 0.3
0.8 ± 0.2
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
p<0.001
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
p<0.001
89.6 ± 19.9
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
94.2 ± 21.6
91.8 ± 20.9
p<0.001
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
p<0.001
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
p<0.001
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
p<0.001
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
p=0.049
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
p<0.001
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
ABD - 2002
TÜRKİYE - 2009
GFH
EVRE 5
<15 ml/dk/1.73 m2
300.000 hasta
69.815 (% 0.15)
GFH
EVRE 4
15-29 ml/dk/1.73 m2
400.000 hasta
125.667 (% 0.27)
GFH
EVRE 3
30-59 ml/dk/1.73 m2
7.600.000 hasta
2.173.577 (% 4.67)
GFH
EVRE 2
60-89 ml/dk/1.73 m2
5.300.000 hasta
2.396.985 (% 5.15)
GFH
EVRE 1
>90 ml/dk/1.73 m2
5.900.000 hasta
2.527.307 (% 5.43)
18 yaşın üstündeki popülasyon: 46.543.409
TÜRKİYE’NİN BÜYÜK SORUNU
ERİŞKİNLERDE KRONİK BÖBREK HASTALIĞI PREVALANSI
% 15.7
TÜRKİYE’DE 7.317.315 ERİŞKİN KRONİK BÖBREK HASTASI VAR
HER 6-7 ERİŞKİNDEN BİRİSİ KRONİK BÖBREK HASTASI
TÜRKİYE’DE 2.369.059 ERİŞKİNDE
EVRE 3-5 KRONİK BÖBREK HASTALIĞI VAR
HER 20 ERİŞKİNDEN BİRİSİNDE KRİTİK GFH AZALMASI VAR
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
Son Dönem Böbrek Yetmezliği
60.000
Kronik Böbrek Hastalığı
7.500.000
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
p<0.001
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
p<0.001
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
p=0.063
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
p<0.001
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
p<0.001
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
p<0.001
0.94 ± 0.42
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
0.88 ± 0.18
p<0.001
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
p<0.001
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
p<0.001
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
p<0.001
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
p<0.001
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
p<0.001
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
p<0.001
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
p<0.001
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
p=0.036
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
p<0.001
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
p<0.001
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
p<0.001
0.94 ± 0.44
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
0.88 ± 0.26
p<0.001
94.0 ± 20.9
80.0 ± 19.4
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
p<0.001
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
p<0.001
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
p<0.001
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
p<0.001
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
p<0.001
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
p<0.001
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
p<0.001
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
p<0.001
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
p<0.001
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
p<0.001
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
p<0.001
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
p<0.001
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
p=0.007
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
p<0.001
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
p<0.001
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
p<0.001
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
p=0.031
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
p<0.001
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
p<0.001
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
p<0.001
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
p<0.001
5.05 ± 1.27
4.45 ± 1.37
3.86 ± 1.19
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
OR
% 95 CI
P
Marmara (ref. İç Anadolu)
1.74
1.42-2.12
<0.001
Güneydoğu Anadolu (ref. İç Anadolu)
1.96
1.48-2.62
<0.001
Kırsal yerleşim
1.23
1.06-1.42
0.006
Kadın cinsiyet
1.42
1.23-1.64
<0.001
Yaş
1.02
1.01-1.03
<0.001
Egzersiz yapma alışkanlığı
0.83
0.71-0.96
0.011
Kalp hastalığı öyküsü
1.30
1.02-1.64
0.031
Hipertansiyon
1.43
1.21-1.69
<0.001
Diyabetes mellitus
1.74
1.45-2.08
<0.001
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
Türkiye’de erişkinlerde KBH prevalansı % 15.7’dir. Her 6-7
erişkinden birinde farklı evrelerde böbrek hastalığı ve her
20 erişkinden birinde kritik GFH azalması (<60 ml/dk) vardır.
Böbrek hastalığı açısından risk oluşturan komorbid durumların
sıklığı yüksektir.
 Hipertansiyon
% 32.7
 Diyabetes mellitus
% 12.7
 Obezite
% 20.1
 Abdominal obezite
% 32.1
 Metabolik sendrom
% 31.3
 Aktif sigara kullanımı
% 35.2
Komorbid hastalığı veya durumu olanlarda KBH sıklığı anlamlı
olarak daha yüksektir.
Bu sonuçlar kronik böbrek hastalığının Türkiye’de önemli bir
halk sağlığı sorunu olduğunu göstermektedir.
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması
YÜRÜTME KURULU
Prof. Dr. Gültekin Süleymanlar
Prof. Dr. Kamil Serdengeçti
Prof. Dr. Tevfik Ecder
Prof. Dr. Kenan Ateş
Prof. Dr. Turgay Arınsoy
Prof. Dr. Cengiz Utaş
Prof. Dr. Mehmet Emin Yılmaz
Prof. Dr. Ali Başcı
Prof. Dr. Bülent Altun
Doç. Dr. Mehmet Rıza Altıparmak
Doç. Dr. Mutlu Hayran
Doç. Dr. Oktay Özdemir
FİNANSÖRLER
Türk Nefroloji Derneği
TÜBİTAK
T.C. Sağlık Bakanlığı
Fresenius Medical Care
Eczacıbaşı İlaç Pazarlama
CREDIT: Türkiye KBH Prevalans Araştırması