WOJNY Z KRZYŻAKAMI W XV w.

UNIE Z LITWĄ

Władysław Jagiełło wg Jana Matejki Witold Kiejstutowicz www.wikipedia.pl

1. UNIA WILEŃSKO – RADOMSKA 1401 r.

 Witold dożywotnio został wielkim księciem litewskim.

  Zwierzchnim panem Litwy nadal pozostał Władysław Jagiełło z tytułem najwyższego księcia.

Po śmierci Witolda Litwa miała powrócić do Jagiełły lub jego następcy.

   W przypadku bezpotomnej śmierci Jagiełły o przyszłości Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego miała zadecydować wspólnie rada królewska i rada wielkoksiążęca.

Unia ta została zawarta w obecności rady królewskiej i rady wielkoksiążęcej.

W Wilnie i Radomiu podjęto postanowienie, że w przyszłości żadne decyzje nie zostaną podjęte bez wspólnych konsultacji

GENEZA WIELKIEJ WOJNY 1409 - 1411

 Władysław Jagiełło zobowiązał się odzyskać wszystkie ziemie utracone przez Polskę,  Zakon Krzyżacki starał się zanegować prawdziwość chrztu Litwy. Szerzył antypolską i antylitewską propagandę głosząc, że Litwa jest nadal pogańska i wzywając rycerzy Europy Zachodniej do świętej krucjaty przeciwko Litwinom,  Zakon Krzyżacki po zakupie Nowej Marchii odmówił Polakom prawa do posiadania kilku pogranicznych miejscowości, które przyłączył do Polski Kazimierz Wielki (Santok, Osieczna, Drezdenko)  Krzyżacy nieprawnie otrzymali od Władysława Opolczyka ziemię dobrzyńską. Królestwo Polskie żądało jej zwrotu.

 Bezpośrednią przyczyną wojny było udzielenie pomocy antykrzyżackiemu powstaniu na Żmudzi przez Jagiełłę i Witolda

WOJCIECH KOSSAK

POSŁANNICTWO KRZYŻACKIE

PRZEBIEG WIELKIEJ WOJNY

  wojnę wypowiedział wielki mistrz Zakonu – Ulryk von Jungingen. Na jesieni 1409 r. wojska krzyżackie spustoszyły pogranicze Wielkopolski i Mazowsza. Wojska polskie wyruszyły spod Łęczycy w kierunku Bydgoszczy, którą po kilku dniach oblężenia zdobyły. Na początku października zostaje podpisane na kilka miesięcy zawieszenie broni.

działania wojenne zostają wznowione w 1410 r. Punktem zbiórki wojsk polskich, litewskich, tatarskich i ruskich był obóz pod Czerwińskiem. Połączone wojska przekroczyły Wisłę pod Czerwińskiem, po moście zbudowanym z łodzi, na początku lipca 1410 r. i wkroczyły w granice państwa Zakonu Krzyżackiego.

BITWA POD GRUNWALDEM

Do rozstrzygającego starcia doszło 15 lipca 1410 r. pod wsią Grunwald

(Tannenberg). W bitwie pod Grunwaldem połączone wojska polsko-litewsko-taarsko-rusko morawskie pokonały wojska krzyżackie wspomagane przez rycerzy europejskich. W bitwie poległ wielki mistrz Ulrich von Jungingen. Spod Grunwaldu Jagiełło ruszył pod Malbork. Nie udało jednak mu się go zdobyć. WOJCIECH KOSSAK

DWA MIECZE

Rycerze krzyżaccy Rycerze polscy http://www.lokalwaria.iap.pl/podstrony/zakon/foto/bitwa.jpg

JAN MATEJKO

BITWA POD GRUNWALDEM

WOJCIECH KOSSSAK,

GRUNWALD

SKUTKI WIELKIEJ WOJNY 1409 - 1411

POSTANOWIENIA I POKOJU TORUŃSKIEGO 1411

 Żmudź powróciła do Litwy, tylko do śmierci Witolda,   Do Polski powróciła ziemia dobrzyńska, Ziemia chełmińska i Pomorze Gdańskie miało pozostać przy Zakonie Krzyżackim.

UNIA Z LITWĄ W HORODLE 1413

 Litwa pozostanie państwem niezależnym politycznie, na czele którego będzie zasiadać wielki książę podległy królowi polskiemu. Pierwszym wielkim księciem został Witold.

  Po śmierci Witolda tron wielkoksiążęcy miał zostać obsadzony za zgodą króla polskiego.

50 rodów litewskich przyjęto do polskich rodów szlacheckich.

  Nadano polskie przywileje szlacheckie katolickim bojarom litewskim.

Decyzje w sprawach dotyczących obu krajów mają być podejmowane na wspólnych zjazdach szlachty polskiej i litewskiej.

skutki i znaczenie unii:  Litwa utrzymała odrębność polityczną i nie podporządkowała się Polsce  Rozpoczęła się polonizacja Litwa

WOJNA TRZYNASTOLETNIA 1454 - 1466

GENEZA WOJNY TRZYNASTOLETNIEJ

    pogarszanie się sytuacji wewnętrznej w państwie zakonnym spowodowane upadkiem gospodarki, zwiększaniem podatków i błędną polityką celną Zakonu niechęć mieszczaństwa i szlachty pruskiej do Zakonu zaowocowało założeniem stał

Jan Barzyński Związku Pruskiego w 1440 r

) poprosiła . Wywołało to sprzeciw Zakonu – sąd cesarsko papieski nakazał rozwiązanie Związku Pruskiego. Decyzja ta oraz wysoka kontrybucja wywołały bunt i wybuch powstania w Prusach przeciwko Zakonowi. Delegacja Związku Pruskiego (na jej czele

Kazimierza Jagiellończyka

o przyłączenie Prus i Pomorza Gdańskiego do Królestwa Polskiego.

napięte stosunki polsko – krzyżackie z lat 1411 – 1454 związane z tym, że żadna ze stron nie była zadowolona z postanowień I pokoju toruńskiego.

bezpośrednią przyczyną wybuchu wojny było wydanie

aktu inkorporacji Prus i Pomorza Gdańskiego do Polski

króla polskiego

6 marca 1454 r.

przez

PRZEBIEG WOJNY TRZYNASTOLETNIEJ

     już na początku wojny ukazana została słabość polskiej armii. Pospolite ruszenie z Wielkopolski zebrane w obozie pod Cerekwicą wymusiło na królu przywileje (

przywileje cerkwico – nieszawskie

) uzależniając od nich swój udział w wojnie. Ta sama krzyżacką

Chojnice szlachta

została całkowicie

rozbita pod twierdzą

co spowodowało przedłużenie wojny i spadek popularności Polski wśród powstańców pruskich.

w 1456 r. pobita została flota duńska koło wyspy Bornholm, która wspierała Krzyżaków. Zwycięzcami byli kaprowie gdańscy w 1457 r. wykupiono z rąk najemników czeskich Malbork punktem zwrotnym wojny była

bitwa koło Świecinem (nad Jeziorem Żarnowieckim

) w

1462

r., w której zwycięstwo odniósł Piotr Dunin, niestety nie dzięki szlachcie polskiej lecz dzięki wojskom zaciężnym.

W 1463 r. flota krzyżacka została pokonana w

bitwie na Zalewie Wiślanym

przez połączone floty Gdańska i Elbląga. To przeważyło szalę na stronę Królestwa Polskiego. W 1464 r. rozpoczęto rokowania pokojowe, które zakończyły się podpisaniem II pokoju toruńskiego w 1466 r.

ZAMEK W MALBORKU

www.wikipedia.pl

SKUTKI WOJNY TRZYNASTOLETNIEJ

Postanowienia II pokoju toruńskiego 1466:

 do Polski powróciły:    Pomorze Gdańskie, ziemia chełmińska, ziemia michałowska    do Polski przyłączono:   Warmię, Malbork i Elbląg.

od tej pory wszystkie te ziemie nosiły nazwę Prus Królewskich.

Pozostała część państwa zakonnego została nazwana Prusami ZakonnyMI (stolicą Królewiec) i na mocy pokoju stała się lennem Królestwa Polskiego  Każdy wielki mistrz Zakonu miał obowiązek składać hołd lenny królowi polskiemu i wspomagać go w czasie wojny. skutki:    nadanie przez Kazimierza Jagiellończyka przywilejów cerekwicko – nieszawskich przyczyniło się do dalszego ograniczenia władzy królewskiej państwo polskie odzyskało dostęp do morza, dzięki czemu mógł się rozwijać handel; skutkiem – wzbogacenie się portowych miast pruskich (szczególnie Gdańska) Wisła stała się najważniejszym polskim szlakiem handlowym –spław zboża