Transcript Racjonalność ograniczona, błędy systematyczne i przesądy Konrad Talmont-Kamiński KLI & UMCS Cukier i cyjanek.

Racjonalność ograniczona,
błędy systematyczne i przesądy
Konrad Talmont-Kamiński
KLI & UMCS
Cukier i cyjanek
Cele
o Wykazać znaczenie pracy o
przesądach jako naturalnym
zjawisku poznawczym dla
pojęcia umiejętności
wnioskowania
o i na odwrót
Plan
o Heurystyka styczności
(contagion)
o Przesądy jako wynik błędów
systematycznych
o Dwa systemy kontra
racjonalność ograniczona
o Nawyki wg Hume’a i heurystyki
o Wnioski
Magia sympatyczna
o Frazer Złota Gałąź 1890
o Prawo podobieństwa (homeopatia)
o Podobne powoduje podobne
o Pij krew wołu, żeby być silnym
o Prawo styczności
o Kiedyś styczne, zawsze styczne
o Spal obcięte paznokcie, żeby zaszkodzić ich
właścicielowi
o Niedostateczna charakteryzacja
o Czarne koty, stłuczone lustro, etc.
o Związki
o Homeopatyczna ‘medycyna’
o Zarazki jako podstawa chorób
Styczność jako heurystyka
o Heurystyka
o Reguła o ograniczonym polu
zastosowania
o Pozwala zrozumieć świat
o Prowadzi do adaptatywnego
zachowania
o 2 różnice w stosunku do
‘klasycznych’ heurystyk
o Znaczny element emocjonalny
o Nieracjonalność generalnie
uznawana
Paul Rozin & Carol Nemeroff “Sympathetic magical thinking” in
Gilovich, Griffin, Kahneman eds. Heuristics & Biases 2002
Heurystyki i błędy systematyczne
o Klasyczne heurystyki
o Reprezentatywność
o Dostępność
o Zakotwiczenie
o Znaczenie dla przesądów?
o Tłumaczone jako błędy
systematyczne
o Ograniczone możliwości
Amos Tversky, Daniel Kahneman “Judgement under
uncertainty: heuristics and biases” in Science 185 1974
Reinżynieria przesądów
o Potrzebne szersze pojęcie
heurystyk
o Ujęcie filozoficzne
o Emocje jako heurystyki poznawcze
o Konflikt pomiędzy wrodzonymi i
nabytymi heurystykami
o Styczność pasuje
o Błędy systematyczne jako ślady
o Empiryczny projekt badawczy
Bill Wimsatt, Re-engineering Philosophy for Limited Beings 2007
Błędy systematyczne
o Czy wszystkie błędy
systematyczne są przesądami?
o Nie
o Dlaczego?
o Czy wszystkie przesądy są
błędami systematycznymi?
o Zapewne, kategoria jest bardzo
szeroka
o Istniejąca praca może być
zrozumiana w tym teoretycznym
ujęciu
Błędy i przesądy
o Kiedy błąd nie jest przesądem?
o Czy jest potrzebne
ponadempiryczne wyjaśnienie?
o Czy jest dostępne?
o Różnica niezbyt głęboka
o Korelacje to sugerują
o Ale trudniej się pozbyć
przesądów
Możliwe ujęcia teoretyczne
o Kontekst dla heurystyk
o Teorie dwusystemowe (dual
process)
o Racjonalność ograniczona
o Różne oceny
o Przesądów nie można utożsamiać z
jednym rodzajem wnioskowania
Dwa systemy
o System 1 a System 2
o Intuicyjny a analityczny
o Heurystyki a racjonalność
klasyczna
o Zakłada niezależność systemów
o Problemy
o Przesądy wszechobecne i
uporczywe
o Ludzie nie ‘przechodzą’ na system
2
J. Evans, “Dual processing accounts of reasoning, judgement,
and social cognition” Annual Review of Psychology 2008
Racjonalność ograniczona
o
o
o
o
o
o
Tylko heurystyki
Wiele różnych heurystyk
Nabudowują się na siebie
Tylko czasami zastępują inne
Metody naukowe są heurystykami
Problem
o Jak ująć zdolności logiczne
o G. Harman Change in View 1986
o Ten sam problem dla dwóch systemów
H. Simon Models of Bounded Rationality 1982/1997
G. Gigerenzer “I think, therefore I err” Social Research 2005
Hume, nawyki i heurystyki
o David Hume
o Nawyki kontra Rozum
o Oryginalna teoria dwóch
systemów?
o Problem indukcji
o Tylko nawyki
o Naturalistyczna lub sceptyczna
interpretacja
o Heurystyki jako nawyki
Wnioski
o 3 nieco hipotetyczne wnioski
oProblem indukcji wskazuje, że
używamy heurystyki
oWszechobecność przesądów jest tego
dowodem
oIstnienie przesądów nie wynika z
problemu indukcji, ale może on być
rozumiany jako ich ostateczny powód
Dziękuję
E-mail: [email protected]
Blog: deisidaimon.wordpress.com
Zapraszam na Kazimierz Naturalism Workshop
6-10 września