Transcript Slide 1
Slide 1
دکتر علی اردالن
مشاور معاون بهداشت ،سرپرست واحد مدیریت و کاهش خطر بالیا
و دبیر کمیته بهداشت کارگروه سالمت در حوادث غیرمترقبه
Slide 2
حیطه کاری مدیریت و کاهش خطر بالیا
در معاونت بهداشت
ارتقای آمادگی و کاهش آسیب پذیری در برابر بالیا در:
24000مرکز بهداشتی درمانی کشور
75میلیون جمعیت عمومی کشور
Slide 3
واحد مديريت و كاهش خطر باليا
شروع فعالیت :سال 1389
مسئولیت کمیته بهداشت کارگروه سالمت در حوادث غیرمترقبه در ساختار مدیریت بحران
وزارت بهداشت و کشور
همکاری با مرکزمدیریت حوادث و فوریت های پزشکی و EOCوزارت بهداشت
همکاری با مراکز و دفاتر معاونت بهداشت
Slide 4
احکام صادره
معاون محترم بهداشت با حکم مقام محترم وزارت ،بعنوان رییس کمیته بهداشت کارگروه سالمت در
حوادث غیرمترقبه منصوب می شوند.
در معاونت بهداشت ،واحد مدیریت و کاهش خطر بالیا مسئولیت های مربوط به کمیته بهداشت کارگروه
را بر عهده دارد و سرپرست آن دبیر کمیته میباشد.
رییس و دبیر کارگروه به ترتیب ،معاون محترم درمان و رییس محترم مرکز مدیریت حوادث و فوریت های
پزشکی کشور تعیین شده اند.
Slide 5
اسناد باالدستی
قانون و آیین نامه اجرایی سازمان مدیریت بحران کشور (شرح وظایف
کارگروه سالمت در حوادث غیرمترقبه)
نقشه راه مدیریت و کاهش خطر بالیا در نظام سالمت
برنامه پنجم توسعه اجتماعی ،اقتصادی و فرهنگی
Slide 6
چرا مدیریت و کاهش خطر بالیا
در جمهوری اسالمی ایران مهم است؟
Slide 7
ایران دارای سطح خطر 8از ( 10بر اساس مرگ ناش ی از بالیا) است.
Iran
Source: GAR on Disaster Risk Reduction - 2009
Slide 8
اثرات سوء بالیا بر سالمتی ایرانیان در یک سال
پیامد
وقوع مخاطره طبیعی
تعداد
250
مرگ
مصدوم
بار اقتصادی ”فقط مصدومین فیزیکی“
3000نفر
9000نفر
حداقل 8میلیارد تومان
1.5میلیون نفر
جمعیت تحت تاثیر
Slide 9
نابرابری در اثرات سوء بالیا بر سالمتی
آسیب بیشتر به گروه های آسیب پذیر (مادران باردار ،کودکان ،ساملندان ،معلولین،
بیماران مبتال به بیماری های خاص)
آسیب بیشتر به مناطق محروم و SESپایین
Slide 10
مقاومت پایین 97درصد ساختمان های روستایی کشور در برابر زلزله
Slide 11
تجمع جمعیت و توسعه نامتوازن شهری
Slide 12
Slide 13
چرا مدیریت و کاهش خطر بالیا در حوزه بهداشت عمومی
نیاز به تقویت و توسعه دارد؟
Slide 14
فراوانی وقوع مخاطرات طبیعی که منجر به آسیب به مراکز بهداشتی
شده اند1390 تا1380 طی سال
25
20
y = 1.1545x + 3.8909
15
10
5
0
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Ardalan A, Yusefi H, Roohi N, et al. A survey on natural hazards impacts on PHC facilities.
Deputy of Public Health, MOH&ME
2011
Slide 15
فراوانی مراکز بهداشتی آسیب دیده از مخاطرات طبیعی ،سال 1380تا 1390
Slide 16
سطح خطر تسهیالت بهداشتی در برابر بالیا
Component
Score
Hazard probability
0.70
Functional readiness
33.6
Nonstructural vulnerability
70.8
Structural vulnerability
88.0
Risk score
0.3
Risk class
7
Risk score
(minimum)
Risk score
(maximum)
10
0/80
1/00
9
0/60
0/79
8
0/40
0/59
7
0/20
0/39
6
0/00
0/19
5
-0/20
-0/01
4
-0/40
-0/21
3
-0/60
-0/41
2
-0/80
-0/61
1
-1/00
-0/81
Risk class
Slide 17
سطح خطر تسهیالت بهداشتی در برابر بالیا
1.0
10
0.8
9
0.6
8
7
0.4
Risk class
6
0.0
5
-0.2
4
-0.4
3
-.0.6
2
-0.8
1
-1.0
Risk score
0.2
Slide 18
آمادگی عملکردی تسهیالت بهداشتی در برابر بالیا
Slide 19
آسیب پذیری غیرسازه ای تسهیالت بهداشتی در برابر بالیا
Slide 20
سطح آمادگی خانوارهای ایرانی در برابر بالیا
100
80
60
40
14.8
12.2
Total
Rural
15.9
20
0
Urban
بر اساس مطالعه شاخص های
چندگانه سالمت در ایران
حجم نمونه حدود 31000خانوار
Slide 21
اثربخش ی مداخالت مبتنی بر نظام شبکه بر آمادگی خانوارها در برابر بالیا
Source: Ardalan A, Mowafi H, Malekafzali H, et al. Effectiveness of a primary health care program on urban and rural
community disaster preparedness, I.R.Iran: A Community intervention trial. DMPHP [Accepted]
Slide 22
فرصت ها و محدودیت های فاز پاسخ
فرصت ها:
تجربیات ارزشمند مراکز و دفاتر حوزه بهداشت در پاسخ به حوادثی مانند
زلزله های بم ،زرند ،لرستان و ورزقان و ...
محدودیت ها:
ضعف جدی در کارکردهای پشتیبانی ،ارتباطات و مدیریت جامع اطالعات
محدودیت در ارزشیابی و ارتقای اثربخش ی عملیات پاسخ
Slide 23
راهبردهای توسعه برنامه های مدیریت و کاهش خطر بالیا
در معاونت بهداشت
Slide 24
Slide 25
تدوین و توسعه سیاست ها
آموزش و آگاه سازی عمومی
پژوهش ،پایش و ارزشیابی
راهبردهای حوزه بهداشت برای مدیریت و کاهش خطر بالیا
فرهنگ سازی و حمایت طلبی
چارچوب قانونی
زیر ساخت عملیاتی
فرهنگ سازی و حمایت طلبی
مقدمات
Slide 26
فرهنگ سازی و حمایت طلبی
گروه های هدف:
سیاستگذاران و مدیران کشوری
مدیران و کارشناسان دانشگاه های علوم پزشکی
Slide 27
فرهنگ سازی و حمایت طلبی
Slide 28
فرهنگ سازی و حمایت طلبی
.برگزاری همزمان روز های جهانی بهورز و کاهش خطر بالیا را گرامی می داریم
We Celebrate Commemoration
of Behvarz and Disaster Reduction Days !
بهورز نماد رویکرد پیش فعال نظام سالمت به کاهش خطر بالیا
Behvarz’s Imperative Role in Proactive Approach of Health System to Disaster
Risk Reduction
Slide 29
چارچوب قانونی
آیین نامه کارگروه سالمت در حوادث غیرمترقبه و کمیته های تخصص ی آن (کمیته بهداشت)
نقشه راه نظام سالمت در حوزه مدیریت و کاهش خطر بالیا
نقشه تحول نظام سالمت
برنامه پنجم توسعه
Slide 30
زیرساخت عملیاتی – در سطح وزارت
Slide 31
Slide 32
زیرساخت عملیاتی – در سطح وزارت
Ministry of Health & Medical Education
Department of
Curative Affairs
Department of
Food and Drug
Department of
Public Health
Department of
Logistic Human
Resources
Others
Center for
Communicable Disease Management
Center for Non-Communicable
Disease Management
Center for
Environmental Health Management
Office of Mental Health
Office of Community Nutrition
Office of Health Promotion
واحد مدیریت و کاهش خطر بالیا
Slide 33
زیرساخت عملیاتی – در سطح دانشگاه های علوم پزشکی
University of Medical Sciences & Health Services
Department of
Curative Affairs
Department of
Food and Drug
Department of
Public Health
Department of
Logistic Human
Resources
Others
Center for
Communicable Disease Management
Center for Non-Communicable
Disease Management
Center for
Environmental Health Management
Office of Mental Health
Office of Community Nutrition
Office of Health Promotion
واحد مدیریت و کاهش خطر بالیا
Slide 34
پیشرفت ایجاد زیر ساخت عملیاتی
در دانشگاه های علوم پزشکی کشور
100
Appointment of DRR
coordinator
100
Inter-sectoral
activities
80
80
Unit establishment
60
60
40
Intra-sectoral
activities
Appointment of unit
head
20
0
42
40
20
Training of unit staff
Physical space
0
Human resource
Equipment
0
2010
2012
Slide 35
زمینه آموزش و پیشرفت تحصیلی نیروی انسانی
مدیریت و کاهش خطر بالیا در کشور
سطح 3
سطح 2
سطح 1
• PhDسالمت در حوادث
و بالیا
• کارشناس ی ارشد سالمت
در حوادث و بالیا
• MPHبالیا
• دوره های آموزش ی کوتاه
مدت مانند DHMRو
غیره
Slide 36
برنامه های واحد مدیریت و کاهش خطر بالیا
Slide 37
ادغام مدیریت و کاهش خطر بالیا در نظام شبکه
91 دانشگاه علوم پزشکی کشور در سال10 ابالغ پایلوت برنامه در
PHC facilities and resources
• Facility HVA
• Training and exercise
• Vulnerability reduction
• EOP development and
implementation
General population
• Household disaster readiness
and education
Finance
Logistic
Human resource
Disaster Management Cycle:
Mitigation, Preparedness, Response, Recovery
Slide 38
تعریف شاخص های مدیریت و کاهش خطر بالیا
در سامانه اطالعات نظام سالمت
میزان مرگ و صدمات
میزان آمادگی خانوار
میران آمادگی تسهیالت بهداشتی درمانی
Slide 39
Slide 40
Slide 41
برنامه ثبت پیامدهای بالیا بر تسهیالت و برنامه های بهداشتی اولیه
Slide 42
مدیریت و کاهش خطر بالیا در برنامه پزشک خانواده
تعریف برنامه آموزش خانوار
برای آمادگی در برابر بالیا
Slide 43
Slide 44
برنامه پوشش بیمه تسهیالت بهداشتی
نتیجه پیمایش :1391
پوشش کامل بیمه تنها در دو دانشگاه فسا و اردبیل
Slide 45
Slide 46
بودجه مدیریت و کاهش خطر بالیا ؟؟
برنامه مدیریت بیماری ها ،ردیف 30318
برنامه دسترس ی عادالنه به خدمات
سالمت ،ردیف 129450-2
Slide 47
موارد قانونی مرتبط در برنامه پنجم
ماده قانونی موضوع
40بندهای الف ـ تقویت ،توسعه و آمادگی شبکه امداد و نجات کشور
ب -افزایش و گسترش آموزشهای همگانی و عمومی امداد و نجات در سراسر کشور
الف وب
168بندها
ی الف،
ب ،ج ،د
الف ـ درج الزام رعایت مقررات ملی ساختمان در پروانههای ساختمانی
ب ـ صدور پروانه ساختمان منوط به ارائه موافقت اصولی بیمه کیفیت
ج ـ بیمه کردن ساختمانهای تحت پوشش اعم از شهری و روستایی
د – توسعه شبکه های زلزله نگاری و حمایت از مصالح و روشهای مؤثر در مقاومسازی
ساختمانی استاندارد
171
دـ احیا و بازسازی بافتهای فرسوده شهری
180
توزیع عادالنه و رفع تبعیض و ارتقاء سطح مناطق کمترتوسعهیافته و تحقق پیشرفت و
عدالت
توضیحات
Slide 48
موارد قانونی مرتبط در برنامه پنجم
ماده قانونی موضوع
216بند ج
ج -پيش آگاهي ،پيشگیري ،امدادرساني ،بازسازي و نوسازي مناطق آسيب ديده
از حوادث غیر مترقبه
بند ش -پیشگیری ،مقابله و جبران خسارات ناش ی از حوادث غیرمترقبه و
مدیریت خشکسالی
195بند
الف
الف -تبصره 4ـ ایجاد زیرساختها و اتخاذ ساز و کارهای الزم برای مشارکت هر
چه گستردهتر دستگاههای دولتی و بخش غیردولتی در برنامههای دفاعی در
شرایط بحران و جنگ
224بند
ش
توضیحات
Slide 49
دکتر علی اردالن
مشاور معاون بهداشت ،سرپرست واحد مدیریت و کاهش خطر بالیا
و دبیر کمیته بهداشت کارگروه سالمت در حوادث غیرمترقبه
Slide 2
حیطه کاری مدیریت و کاهش خطر بالیا
در معاونت بهداشت
ارتقای آمادگی و کاهش آسیب پذیری در برابر بالیا در:
24000مرکز بهداشتی درمانی کشور
75میلیون جمعیت عمومی کشور
Slide 3
واحد مديريت و كاهش خطر باليا
شروع فعالیت :سال 1389
مسئولیت کمیته بهداشت کارگروه سالمت در حوادث غیرمترقبه در ساختار مدیریت بحران
وزارت بهداشت و کشور
همکاری با مرکزمدیریت حوادث و فوریت های پزشکی و EOCوزارت بهداشت
همکاری با مراکز و دفاتر معاونت بهداشت
Slide 4
احکام صادره
معاون محترم بهداشت با حکم مقام محترم وزارت ،بعنوان رییس کمیته بهداشت کارگروه سالمت در
حوادث غیرمترقبه منصوب می شوند.
در معاونت بهداشت ،واحد مدیریت و کاهش خطر بالیا مسئولیت های مربوط به کمیته بهداشت کارگروه
را بر عهده دارد و سرپرست آن دبیر کمیته میباشد.
رییس و دبیر کارگروه به ترتیب ،معاون محترم درمان و رییس محترم مرکز مدیریت حوادث و فوریت های
پزشکی کشور تعیین شده اند.
Slide 5
اسناد باالدستی
قانون و آیین نامه اجرایی سازمان مدیریت بحران کشور (شرح وظایف
کارگروه سالمت در حوادث غیرمترقبه)
نقشه راه مدیریت و کاهش خطر بالیا در نظام سالمت
برنامه پنجم توسعه اجتماعی ،اقتصادی و فرهنگی
Slide 6
چرا مدیریت و کاهش خطر بالیا
در جمهوری اسالمی ایران مهم است؟
Slide 7
ایران دارای سطح خطر 8از ( 10بر اساس مرگ ناش ی از بالیا) است.
Iran
Source: GAR on Disaster Risk Reduction - 2009
Slide 8
اثرات سوء بالیا بر سالمتی ایرانیان در یک سال
پیامد
وقوع مخاطره طبیعی
تعداد
250
مرگ
مصدوم
بار اقتصادی ”فقط مصدومین فیزیکی“
3000نفر
9000نفر
حداقل 8میلیارد تومان
1.5میلیون نفر
جمعیت تحت تاثیر
Slide 9
نابرابری در اثرات سوء بالیا بر سالمتی
آسیب بیشتر به گروه های آسیب پذیر (مادران باردار ،کودکان ،ساملندان ،معلولین،
بیماران مبتال به بیماری های خاص)
آسیب بیشتر به مناطق محروم و SESپایین
Slide 10
مقاومت پایین 97درصد ساختمان های روستایی کشور در برابر زلزله
Slide 11
تجمع جمعیت و توسعه نامتوازن شهری
Slide 12
Slide 13
چرا مدیریت و کاهش خطر بالیا در حوزه بهداشت عمومی
نیاز به تقویت و توسعه دارد؟
Slide 14
فراوانی وقوع مخاطرات طبیعی که منجر به آسیب به مراکز بهداشتی
شده اند1390 تا1380 طی سال
25
20
y = 1.1545x + 3.8909
15
10
5
0
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Ardalan A, Yusefi H, Roohi N, et al. A survey on natural hazards impacts on PHC facilities.
Deputy of Public Health, MOH&ME
2011
Slide 15
فراوانی مراکز بهداشتی آسیب دیده از مخاطرات طبیعی ،سال 1380تا 1390
Slide 16
سطح خطر تسهیالت بهداشتی در برابر بالیا
Component
Score
Hazard probability
0.70
Functional readiness
33.6
Nonstructural vulnerability
70.8
Structural vulnerability
88.0
Risk score
0.3
Risk class
7
Risk score
(minimum)
Risk score
(maximum)
10
0/80
1/00
9
0/60
0/79
8
0/40
0/59
7
0/20
0/39
6
0/00
0/19
5
-0/20
-0/01
4
-0/40
-0/21
3
-0/60
-0/41
2
-0/80
-0/61
1
-1/00
-0/81
Risk class
Slide 17
سطح خطر تسهیالت بهداشتی در برابر بالیا
1.0
10
0.8
9
0.6
8
7
0.4
Risk class
6
0.0
5
-0.2
4
-0.4
3
-.0.6
2
-0.8
1
-1.0
Risk score
0.2
Slide 18
آمادگی عملکردی تسهیالت بهداشتی در برابر بالیا
Slide 19
آسیب پذیری غیرسازه ای تسهیالت بهداشتی در برابر بالیا
Slide 20
سطح آمادگی خانوارهای ایرانی در برابر بالیا
100
80
60
40
14.8
12.2
Total
Rural
15.9
20
0
Urban
بر اساس مطالعه شاخص های
چندگانه سالمت در ایران
حجم نمونه حدود 31000خانوار
Slide 21
اثربخش ی مداخالت مبتنی بر نظام شبکه بر آمادگی خانوارها در برابر بالیا
Source: Ardalan A, Mowafi H, Malekafzali H, et al. Effectiveness of a primary health care program on urban and rural
community disaster preparedness, I.R.Iran: A Community intervention trial. DMPHP [Accepted]
Slide 22
فرصت ها و محدودیت های فاز پاسخ
فرصت ها:
تجربیات ارزشمند مراکز و دفاتر حوزه بهداشت در پاسخ به حوادثی مانند
زلزله های بم ،زرند ،لرستان و ورزقان و ...
محدودیت ها:
ضعف جدی در کارکردهای پشتیبانی ،ارتباطات و مدیریت جامع اطالعات
محدودیت در ارزشیابی و ارتقای اثربخش ی عملیات پاسخ
Slide 23
راهبردهای توسعه برنامه های مدیریت و کاهش خطر بالیا
در معاونت بهداشت
Slide 24
Slide 25
تدوین و توسعه سیاست ها
آموزش و آگاه سازی عمومی
پژوهش ،پایش و ارزشیابی
راهبردهای حوزه بهداشت برای مدیریت و کاهش خطر بالیا
فرهنگ سازی و حمایت طلبی
چارچوب قانونی
زیر ساخت عملیاتی
فرهنگ سازی و حمایت طلبی
مقدمات
Slide 26
فرهنگ سازی و حمایت طلبی
گروه های هدف:
سیاستگذاران و مدیران کشوری
مدیران و کارشناسان دانشگاه های علوم پزشکی
Slide 27
فرهنگ سازی و حمایت طلبی
Slide 28
فرهنگ سازی و حمایت طلبی
.برگزاری همزمان روز های جهانی بهورز و کاهش خطر بالیا را گرامی می داریم
We Celebrate Commemoration
of Behvarz and Disaster Reduction Days !
بهورز نماد رویکرد پیش فعال نظام سالمت به کاهش خطر بالیا
Behvarz’s Imperative Role in Proactive Approach of Health System to Disaster
Risk Reduction
Slide 29
چارچوب قانونی
آیین نامه کارگروه سالمت در حوادث غیرمترقبه و کمیته های تخصص ی آن (کمیته بهداشت)
نقشه راه نظام سالمت در حوزه مدیریت و کاهش خطر بالیا
نقشه تحول نظام سالمت
برنامه پنجم توسعه
Slide 30
زیرساخت عملیاتی – در سطح وزارت
Slide 31
Slide 32
زیرساخت عملیاتی – در سطح وزارت
Ministry of Health & Medical Education
Department of
Curative Affairs
Department of
Food and Drug
Department of
Public Health
Department of
Logistic Human
Resources
Others
Center for
Communicable Disease Management
Center for Non-Communicable
Disease Management
Center for
Environmental Health Management
Office of Mental Health
Office of Community Nutrition
Office of Health Promotion
واحد مدیریت و کاهش خطر بالیا
Slide 33
زیرساخت عملیاتی – در سطح دانشگاه های علوم پزشکی
University of Medical Sciences & Health Services
Department of
Curative Affairs
Department of
Food and Drug
Department of
Public Health
Department of
Logistic Human
Resources
Others
Center for
Communicable Disease Management
Center for Non-Communicable
Disease Management
Center for
Environmental Health Management
Office of Mental Health
Office of Community Nutrition
Office of Health Promotion
واحد مدیریت و کاهش خطر بالیا
Slide 34
پیشرفت ایجاد زیر ساخت عملیاتی
در دانشگاه های علوم پزشکی کشور
100
Appointment of DRR
coordinator
100
Inter-sectoral
activities
80
80
Unit establishment
60
60
40
Intra-sectoral
activities
Appointment of unit
head
20
0
42
40
20
Training of unit staff
Physical space
0
Human resource
Equipment
0
2010
2012
Slide 35
زمینه آموزش و پیشرفت تحصیلی نیروی انسانی
مدیریت و کاهش خطر بالیا در کشور
سطح 3
سطح 2
سطح 1
• PhDسالمت در حوادث
و بالیا
• کارشناس ی ارشد سالمت
در حوادث و بالیا
• MPHبالیا
• دوره های آموزش ی کوتاه
مدت مانند DHMRو
غیره
Slide 36
برنامه های واحد مدیریت و کاهش خطر بالیا
Slide 37
ادغام مدیریت و کاهش خطر بالیا در نظام شبکه
91 دانشگاه علوم پزشکی کشور در سال10 ابالغ پایلوت برنامه در
PHC facilities and resources
• Facility HVA
• Training and exercise
• Vulnerability reduction
• EOP development and
implementation
General population
• Household disaster readiness
and education
Finance
Logistic
Human resource
Disaster Management Cycle:
Mitigation, Preparedness, Response, Recovery
Slide 38
تعریف شاخص های مدیریت و کاهش خطر بالیا
در سامانه اطالعات نظام سالمت
میزان مرگ و صدمات
میزان آمادگی خانوار
میران آمادگی تسهیالت بهداشتی درمانی
Slide 39
Slide 40
Slide 41
برنامه ثبت پیامدهای بالیا بر تسهیالت و برنامه های بهداشتی اولیه
Slide 42
مدیریت و کاهش خطر بالیا در برنامه پزشک خانواده
تعریف برنامه آموزش خانوار
برای آمادگی در برابر بالیا
Slide 43
Slide 44
برنامه پوشش بیمه تسهیالت بهداشتی
نتیجه پیمایش :1391
پوشش کامل بیمه تنها در دو دانشگاه فسا و اردبیل
Slide 45
Slide 46
بودجه مدیریت و کاهش خطر بالیا ؟؟
برنامه مدیریت بیماری ها ،ردیف 30318
برنامه دسترس ی عادالنه به خدمات
سالمت ،ردیف 129450-2
Slide 47
موارد قانونی مرتبط در برنامه پنجم
ماده قانونی موضوع
40بندهای الف ـ تقویت ،توسعه و آمادگی شبکه امداد و نجات کشور
ب -افزایش و گسترش آموزشهای همگانی و عمومی امداد و نجات در سراسر کشور
الف وب
168بندها
ی الف،
ب ،ج ،د
الف ـ درج الزام رعایت مقررات ملی ساختمان در پروانههای ساختمانی
ب ـ صدور پروانه ساختمان منوط به ارائه موافقت اصولی بیمه کیفیت
ج ـ بیمه کردن ساختمانهای تحت پوشش اعم از شهری و روستایی
د – توسعه شبکه های زلزله نگاری و حمایت از مصالح و روشهای مؤثر در مقاومسازی
ساختمانی استاندارد
171
دـ احیا و بازسازی بافتهای فرسوده شهری
180
توزیع عادالنه و رفع تبعیض و ارتقاء سطح مناطق کمترتوسعهیافته و تحقق پیشرفت و
عدالت
توضیحات
Slide 48
موارد قانونی مرتبط در برنامه پنجم
ماده قانونی موضوع
216بند ج
ج -پيش آگاهي ،پيشگیري ،امدادرساني ،بازسازي و نوسازي مناطق آسيب ديده
از حوادث غیر مترقبه
بند ش -پیشگیری ،مقابله و جبران خسارات ناش ی از حوادث غیرمترقبه و
مدیریت خشکسالی
195بند
الف
الف -تبصره 4ـ ایجاد زیرساختها و اتخاذ ساز و کارهای الزم برای مشارکت هر
چه گستردهتر دستگاههای دولتی و بخش غیردولتی در برنامههای دفاعی در
شرایط بحران و جنگ
224بند
ش
توضیحات
Slide 49