Transcript Ocenianie kształtujące
Slide 1
OCENIANIE
KSZTAŁTUJĄCE
dr Artur Foremski
Slide 2
Krzywa gausa
Slide 3
Kilka faktów…
• W ostatnim 20-leciu postęp technologiczny jest większy
niż przez ostatnich 200 lat:
• - przestajemy produkować (robią to Chiny, Tajwan,
Indonezja)
• - zajmujemy się usługami
• - człowiek klika razy w swoim życiu zmienia rodzaj
wykonywanej pracy
Slide 4
Kilka faktów…
• Uczeń w szkole spowalnia swoją aktywność 10-krotnie:
• - uczeń zdolny się nudzi
• - uczeń słaby się nudzi, bo nic nie rozumie
Slide 5
Uczniowie chodząc do szkoły kierują się następującymi
celami (wg Allena)
• życiem towarzyskim
• zadowalającymi ocenami
Slide 6
Stosują 6 strategii:
•
•
•
•
•
•
Odkryj czego oczekuje nauczyciel
Baw się dobrze
Daj nauczycielowi, na czym mu zależy
Zminimalizuj wysiłek
Zmniejsz nudę
Unikaj kłopotów
Slide 7
Jak motywować uczniów do nauki?
Myśląc o motywacji ucznia lub jej braku w warunkach
szkolnych, mam na myśli następujące, pożądane w
szkole zachowania:
• aktywny udział w lekcji,
• rzetelne odrabianie prac zadanych do domu,
• wytrwałość w przezwyciężaniu niepowodzeń i porażek,
• samodzielne i twórcze rozwiązywanie problemów związanych z
zagadnieniami wynikającymi z treści nauczania i innymi, np.
dotyczącymi funkcjonowania w grupie.
Slide 8
Na rozwój motywacji u uczniów mogą wpływać różne czynniki. Do
najważniejszych można z pewnością zaliczyć:
• postawę nauczyciela,
• klimat lekcji,
• metody nauczania,
• rodzaj zadań domowych proponowanych uczniom,
• jasne, zrozumiałe dla wszystkich uczniów kryteria oceniania,
• atmosfera w klasie ze szczególnym uwzględnieniem stylu
współpracy pomiędzy
uczniami,
• stosunek rodziców do obowiązków szkolnych dzieci,
• osobowość samego ucznia.
Slide 9
Ocenianie
• proces gromadzenia informacji o uczniu
• integralna część procesu uczenia się i nauczania
• powinno służyć wspieraniu kariery uczniów i ich
motywowaniu
• sposób komunikowania informacji
Slide 10
Cele oceniania :
• Diagnoza – określanie indywidualnych potrzeb i przyczyn
trudności każdego ucznia
• Informacja o efektywności procesu
nauczania – opisywanie rozwoju i postępów uczniów,
ewaluacja i modyfikowanie procesu nauczania
• Ocenianie dla stopnia – różnicowanie i klasyfikowanie
uczniów
• Upowszechnianie osiągnięć uczniów –
porównywanie osiągnięć szkół, określanie stopnia opanowania
standardów
• Ewaluacja programów nauczania – ocena
efektywności różnych modeli kształcenia
Slide 11
Funkcje oceny
•
•
•
•
•
•
•
•
•
diagnostyczna,
kształcąca,
informacyjna,
motywacyjna,
selekcyjna,
klasyfikująca,
różnicująca,
sumująca,
wspierająca,
Slide 12
CZYM JEST OCENIANIE
KSZTAŁTUJĄCE
• Ocenianie kształtujące (Formative assessment) zwane w Anglii
„Ocenianiem służącym uczeniu się” (Assessment for learning)
definiuje się:
• Ocenianie kształtujące to sposób oceniania polegający na
aktywnej współpracy ucznia i nauczyciela, mający na celu
ocenianie postępów i poziomu zrozumienia zdobywanej przez
uczniów wiedzy oraz dostosowanie nauczania do rozpoznanych
potrzeb ucznia.
• (Janet Looney, OECD)
Slide 13
• Ocenianie kształtujące polega na wspieraniu aktywnego i
świadomego uczenia się uczniów za pomocą informacji z ciągłego
rozpoznawania jego przebiegu i wyników.
• (J. Ochenduszko)
• Ocenianie kształtujące polega na interaktywnej pomocy uczniom
w wyzwalaniu satysfakcji z samodzielnego uczenia się
zapewniającego im sukcesy edukacyjne na miarę ich możliwości.
• (W. Turewicz, J. Ochenduszko „EKO-TUR”)
Slide 14
Nie łącz OK z OS
• Nie należy łączyć oceny kształtującej i sumującej w tym samym
czasie, komentarz traci wtedy funkcję oceny kształtującej.
• Uczeń, który otrzymuje taką podwójną ocenę, interesuje się tylko
stopniem i nie czyta komentarza nauczyciela.
• Uczniowie porównują stopnie swoje i kolegów, zastanawiają się, czy
są sprawiedliwe, zaglądają do prac sąsiadów, nie zastanawiają się
nad sposobem poprawiania oceny. Aby dobrze wykorzystać obie
oceny, trzeba je rozdzielić.
Slide 15
SKUTKI OCENIANIA SUMUJĄCEGO
Do czego doprowadziło OS?
•
do koncentracji na ocenie a nie na uczeniu się
•
ocena stała się narzędziem do regulowania relacji między
nauczycielem a uczniem
•
ocena zaburzyła poczucie bezpieczeństwa uczniów
•
OS zabija radość uczenia się, ciekawość świata
Slide 16
SZANSE DLA SZKOŁY WYNIKAJĄCE Z O.K.
• Uczeń ma większy udział w budowaniu procesu uczenia
(większa odpowiedzialność)
• Wraca naturalna potrzeba uczenia się (odkrywanie, radość z
poznawania)
• Uczenie się w sprzyjającym klimacie (zwiększa się poczucie
bezpieczeństwa ucznia i nauczyciela)
• Współpraca nauczyciela z uczniem (pozytywne relacje
między nimi)
• Ocenianie kształtujące szansą na sukces nauczyciela
Slide 17
OCENIANIE
KSZTAŁTUJĄCE
Połączenie ocenia kształtującego z ocenianiem sumującym w procesie uczenia.
informacja
zwrotna
sprzężenie
zwrotne
Nauczyciel
Uczeń
Proces uczenia się
Ocenianie
kształtujące
Sprawdzian
wiadomości
Ocenianie
sumujące
Slide 18
Wersja
eksperymentu
Stopień
Komentarz
A
0
0
B
0
TAK
C
TAK
0
D
TAK
TAK
E
Przyrost
motywacji
Przyrost
osiągnięć
Zachowanie
uczniów
POCHWAŁA
• Tab. 1. Wpływ ocen szkolnych – stopni i komentarzy na uczenie
się według R. Butler (za B. Niemierko, 2002, s. 253)
Slide 19
Wersja
eksperymentu
Stopień
Komentarz
Przyrost
motywacji
Przyrost
osiągnięć
Zachowanie
uczniów
A
0
0
0
0
Obojętność
B
0
TAK
TAK
TAK
Orientacja
na zadanie
C
TAK
0
½
0
Orientacja
na sukces
D
TAK
TAK
½
0
Orientacja
na sukces
TAK
0
Orientacja
na sukces
E
POCHWAŁA
• Tab. 1. Wpływ ocen szkolnych – stopni i komentarzy na uczenie
się według R. Butler (za B. Niemierko, 2002, s. 253)
Slide 20
ATMOSFERA SPRZYJAJĄCA UCZENIU SIĘ
• Zanim przystąpisz do wprowadzania oceniania
kształtującego, zastanów się,
czy w klasie, w której uczysz, jest klimat do uczenia
się, czy do rywalizacji
Slide 21
Elementy oceniania kształtującego
•
•
•
•
•
•
•
•
Informacja zwrotna
Cele nauczyciela
Cele ucznia
Kryteria oceniania
Pytania kluczowe
Samoocena ucznia
Ocena koleżeńska
Rola rodziców
Slide 22
Cel – dlaczego?
• Przenosi odpowiedzialność z nauczyciela na ucznia (wspólna
odpowiedzialność).
• Motywuje do pracy, zwiększa świadomość ucznia
• Pomaga w doborze środków, metod, sposobów uczenia się.
• Uświadamia braki („odległość do celu”)
• Dyscyplinuje i mobilizuje nauczyciela
Slide 23
Cele w OK
Trzy etapy pracy nauczyciela:
• Przed lekcją nauczyciel zastanawia się jakie cele chce osiągnąć.
• Na lekcji nauczyciel podaje uczniom cel lub ustala go wspólnie z
nimi (uczniowie wiedzą, czego i po co będą się uczyć).
• Po lekcji uczniowie zastanawiają się, co już osiągnęli, co się
nauczyli.
Slide 24
Ustalenie celu z uczniami powoduje, że
odpowiedzialność za uczenie staje się sprawą
wspólną nauczyciela i ucznia.
Slide 25
Kryteria oceniania
Jeżeli ustaliłeś cele lekcji i poinformowałeś o nich uczniów, teraz
będziesz musiał ustalić:
na co będziesz zwracał uwagę przy ocenianiu, czyli – co dokładnie
będziesz oceniał.
Ważne jest określenie faktów, które pokażą nauczycielowi i uczniowi,
że cel lekcji został zrealizowany („nacobezu”, ang. „wilf” –what I am
looking for”)
Możemy mówić o kryteriach oceniania jako o swoistym
„kontrakcie z uczniem, którego nie można zmienić”.
Slide 26
Kryteria oceniania na lekcji
• Jeżeli nauczyciel nie określi kryteriów, uczniowie nie wiedzą co jest
najważniejsze na lekcji.
• Po stworzeniu listy kryteriów, uczniowie mogą sami sprawdzić swoją
pracę (samoocena) lub pracę kolegi (ocena koleżeńska).
•
Bez kryteriów niemożliwa jest samoocena i ocena koleżeńska.
Slide 27
Pytania kluczowe
•
•
•
•
•
Pokazują uczniom szerszą perspektywę zagadnienia.
Są ściśle powiązane z celem lekcji.
Dotyczą głównej problematyki zagadnień.
Uczą myślenia, oceniania, analizy i syntezy.
Są to pytania otwarte
Slide 28
Pytania kluczowe
•
•
•
•
•
•
Wiedza – przypomnij, podaj …
Rozumienie – pokaż, że rozumiesz, podaj przykłady …
Zastosowanie – wnioskuj, zastosuj …
Analiza – podziel, zbadaj …
Synteza – połącz, zestaw …
Ewaluacja – oceń …
Slide 29
Pytania kluczowe - przykłady
• Historia – dlaczego nie powinniśmy zapomnieć o zagładzie Żydów?
• Język niemiecki – jakie umiejętności są konieczne, aby
porozmawiać z kimś o planach wakacyjnych?
• Geografia – czy człowiek przebije kiedyś ziemię?
• Matematyka – w jakich sytuacjach życiowych może być przydatna
znajomość ułamków dziesiętnych.
Slide 30
Informacja zwrotna
Jest to sprzężenie zwrotne pomiędzy tobą a innymi ludźmi
pozwalające uświadomić tobie, jaki wpływ ty wywierasz na
innych, a jaki oni na ciebie.
NADAWCA-INFORMACJA ZWROTNA-ODBIORCA
Slide 31
Informacja zwrotna to wzajemne dawanie sobie
informacji
• Nauczyciel udziela uczniowi informacji o osiąganych
przez niego wynikach.
• Uczeń przekazuje informację o tym, jak on odbiera
sytuację uczenia się – siebie oraz nauczyciela.
• Obydwie osoby przekazują sobie też uwagi, własne
odczucia na temat samego procesu.
Slide 32
Sposób przekazywania feedbacku:
1) Odwołanie się do wymaganych w szkole ustaleń.
2) Informacja dla ucznia – jak radzi sobie z pracą.
- opis konkretnych zachowań (dobrze jest przytoczyć konkretne
przykłady)
-najlepiej jest podawać pozytywny i negatywny feedback na zasadzie
kanapki:
„dobra wiadomość” – „zła wiadomość” - „dobra wiadomość”.
Slide 33
Konstruktywna Informacja zwrotna
• Dostarcza informacji na temat zachowań, ocenianych na
podstawie obiektywnych standardów, w taki sposób,
ze odbiorca zachowuje pozytywny stosunek do samego
siebie i swojej pracy.
•
Informacja zwrotna może być zarówno pozytywna – wzmacniająca
pożądane zachowania i działania, albo
•
negatywna – korygująca niewłaściwe działania i zachowania.
•
Zadaniem nauczyciela jest przekazywanie zarówno pozytywnej jak i
negatywnej informacji w taki sposób, aby miał on charakter
konstruktywny.
Slide 34
Najczęściej popełniane błędy dotyczą
• Przekazywania bardzo małej ilości pozytywnej informacji,
wówczas właściwe działania nie uzyskują wzmocnienia.
• Informacja negatywna przekazywany jest w taki sposób, że staje
się destruktywną krytyką.
• Jeżeli przekazujemy ją w formie ogólnych, subiektywnych uwag
koncentrujących się na cechach osobistych to wówczas
osoba, której jej udzielamy poczuje się dotknięta i
zniechęcona. Powinniśmy skupiać się na opisie konkretnych
zachowań.
Slide 35
Predyspozycje uczniów do przyjmowania
informacji zwrotnej
•
„kubły” – osoby gotowe i chętne do przyjęcia informacji, często same
poszukują go. Jednak może też zdarzyć się tak, że ktoś jest „kubłem z
dziurą”,
•
„kubki” – potrafią przyjąć rozsądną ilość informacji zwrotnych, ok. 3 – 4,
•
„naparstki” – są w stanie przyjąć niewiele, są to osoby wrażliwe i w ich
przypadku wymagana jest szczególna ostrożność
Slide 36
samoocena
Jest to ocena własnej pracy w oparciu o
wypracowane kryteria
Slide 37
Korzyści wynikające z zastosowania
samooceny:
•
Uczniowie stają się bardziej samodzielni oraz bardziej zaangażowani w
proces uczenia się
•
Uczniowie rozumieją czego się uczą i w jakim celu
•
Wzrasta w uczniach poczucie własnej wartości
•
Nauczyciel ma stałą informację o postępach uczniów
•
Uczniowie wiedzą na ile opanowali materiał
•
Nauczyciel może wraz z uczniami planować cele
Slide 38
Elementy samooceny:
• Co już umiem? (++)
• Nad czym muszę jeszcze popracować? (-)
• Co powinienem zmienić w swoim sposobie uczenia się? (∆)
• Jakie powinienem przyjąć postanowienia na przyszłość? ( ∕ )
Slide 39
Ocena koleżeńska
Jest to recenzowanie i ocenianie pracy kolegi
na podstawie wcześniej ustalonych
kryteriów, poprzez dawanie mu wskazówek.
Slide 40
Kilka uwag, o których należy pamiętać przy OK:
• Dowiedz się jak najwięcej o ocenianiu kształtującym.
• Podejmij osobistą decyzję o poświęceniu się idei oceniania
kształtującego.
• Skupiaj wokół siebie ludzi zapoznanych z tą ideą.
• Twórz środowisko ludzi pochłoniętych filozofią oceniania kształtującego.
• Pamiętaj, że ważnym elementem tej idei jest ciągłe doskonalenie siebie
i środowiska.
Slide 41
Literatura:
1.
2.
3.
4.
5.
„Szkoła naprawdę przyjazna” Turewicz, Foremski, Kania wyd.
EKO-TUR 2011
„Ocenianie kształtujące w praktyce” Danuta Sterna
wydawnictwo-Centrum Edukacji Obywatelskiej
„Ocenianie kształtujące. Doskonalenie kształcenia w szkole
średniej” Wydawnictwo- CODN
„Wprowadzenie do Total Quality Management” John Jay
Bonstingl
„Oświata XXI wieku. Kierunki przeobrażeń” Ryszard Pachociński
Slide 42
OCENIANIE
KSZTAŁTUJĄCE
dr Artur Foremski
Slide 2
Krzywa gausa
Slide 3
Kilka faktów…
• W ostatnim 20-leciu postęp technologiczny jest większy
niż przez ostatnich 200 lat:
• - przestajemy produkować (robią to Chiny, Tajwan,
Indonezja)
• - zajmujemy się usługami
• - człowiek klika razy w swoim życiu zmienia rodzaj
wykonywanej pracy
Slide 4
Kilka faktów…
• Uczeń w szkole spowalnia swoją aktywność 10-krotnie:
• - uczeń zdolny się nudzi
• - uczeń słaby się nudzi, bo nic nie rozumie
Slide 5
Uczniowie chodząc do szkoły kierują się następującymi
celami (wg Allena)
• życiem towarzyskim
• zadowalającymi ocenami
Slide 6
Stosują 6 strategii:
•
•
•
•
•
•
Odkryj czego oczekuje nauczyciel
Baw się dobrze
Daj nauczycielowi, na czym mu zależy
Zminimalizuj wysiłek
Zmniejsz nudę
Unikaj kłopotów
Slide 7
Jak motywować uczniów do nauki?
Myśląc o motywacji ucznia lub jej braku w warunkach
szkolnych, mam na myśli następujące, pożądane w
szkole zachowania:
• aktywny udział w lekcji,
• rzetelne odrabianie prac zadanych do domu,
• wytrwałość w przezwyciężaniu niepowodzeń i porażek,
• samodzielne i twórcze rozwiązywanie problemów związanych z
zagadnieniami wynikającymi z treści nauczania i innymi, np.
dotyczącymi funkcjonowania w grupie.
Slide 8
Na rozwój motywacji u uczniów mogą wpływać różne czynniki. Do
najważniejszych można z pewnością zaliczyć:
• postawę nauczyciela,
• klimat lekcji,
• metody nauczania,
• rodzaj zadań domowych proponowanych uczniom,
• jasne, zrozumiałe dla wszystkich uczniów kryteria oceniania,
• atmosfera w klasie ze szczególnym uwzględnieniem stylu
współpracy pomiędzy
uczniami,
• stosunek rodziców do obowiązków szkolnych dzieci,
• osobowość samego ucznia.
Slide 9
Ocenianie
• proces gromadzenia informacji o uczniu
• integralna część procesu uczenia się i nauczania
• powinno służyć wspieraniu kariery uczniów i ich
motywowaniu
• sposób komunikowania informacji
Slide 10
Cele oceniania :
• Diagnoza – określanie indywidualnych potrzeb i przyczyn
trudności każdego ucznia
• Informacja o efektywności procesu
nauczania – opisywanie rozwoju i postępów uczniów,
ewaluacja i modyfikowanie procesu nauczania
• Ocenianie dla stopnia – różnicowanie i klasyfikowanie
uczniów
• Upowszechnianie osiągnięć uczniów –
porównywanie osiągnięć szkół, określanie stopnia opanowania
standardów
• Ewaluacja programów nauczania – ocena
efektywności różnych modeli kształcenia
Slide 11
Funkcje oceny
•
•
•
•
•
•
•
•
•
diagnostyczna,
kształcąca,
informacyjna,
motywacyjna,
selekcyjna,
klasyfikująca,
różnicująca,
sumująca,
wspierająca,
Slide 12
CZYM JEST OCENIANIE
KSZTAŁTUJĄCE
• Ocenianie kształtujące (Formative assessment) zwane w Anglii
„Ocenianiem służącym uczeniu się” (Assessment for learning)
definiuje się:
• Ocenianie kształtujące to sposób oceniania polegający na
aktywnej współpracy ucznia i nauczyciela, mający na celu
ocenianie postępów i poziomu zrozumienia zdobywanej przez
uczniów wiedzy oraz dostosowanie nauczania do rozpoznanych
potrzeb ucznia.
• (Janet Looney, OECD)
Slide 13
• Ocenianie kształtujące polega na wspieraniu aktywnego i
świadomego uczenia się uczniów za pomocą informacji z ciągłego
rozpoznawania jego przebiegu i wyników.
• (J. Ochenduszko)
• Ocenianie kształtujące polega na interaktywnej pomocy uczniom
w wyzwalaniu satysfakcji z samodzielnego uczenia się
zapewniającego im sukcesy edukacyjne na miarę ich możliwości.
• (W. Turewicz, J. Ochenduszko „EKO-TUR”)
Slide 14
Nie łącz OK z OS
• Nie należy łączyć oceny kształtującej i sumującej w tym samym
czasie, komentarz traci wtedy funkcję oceny kształtującej.
• Uczeń, który otrzymuje taką podwójną ocenę, interesuje się tylko
stopniem i nie czyta komentarza nauczyciela.
• Uczniowie porównują stopnie swoje i kolegów, zastanawiają się, czy
są sprawiedliwe, zaglądają do prac sąsiadów, nie zastanawiają się
nad sposobem poprawiania oceny. Aby dobrze wykorzystać obie
oceny, trzeba je rozdzielić.
Slide 15
SKUTKI OCENIANIA SUMUJĄCEGO
Do czego doprowadziło OS?
•
do koncentracji na ocenie a nie na uczeniu się
•
ocena stała się narzędziem do regulowania relacji między
nauczycielem a uczniem
•
ocena zaburzyła poczucie bezpieczeństwa uczniów
•
OS zabija radość uczenia się, ciekawość świata
Slide 16
SZANSE DLA SZKOŁY WYNIKAJĄCE Z O.K.
• Uczeń ma większy udział w budowaniu procesu uczenia
(większa odpowiedzialność)
• Wraca naturalna potrzeba uczenia się (odkrywanie, radość z
poznawania)
• Uczenie się w sprzyjającym klimacie (zwiększa się poczucie
bezpieczeństwa ucznia i nauczyciela)
• Współpraca nauczyciela z uczniem (pozytywne relacje
między nimi)
• Ocenianie kształtujące szansą na sukces nauczyciela
Slide 17
OCENIANIE
KSZTAŁTUJĄCE
Połączenie ocenia kształtującego z ocenianiem sumującym w procesie uczenia.
informacja
zwrotna
sprzężenie
zwrotne
Nauczyciel
Uczeń
Proces uczenia się
Ocenianie
kształtujące
Sprawdzian
wiadomości
Ocenianie
sumujące
Slide 18
Wersja
eksperymentu
Stopień
Komentarz
A
0
0
B
0
TAK
C
TAK
0
D
TAK
TAK
E
Przyrost
motywacji
Przyrost
osiągnięć
Zachowanie
uczniów
POCHWAŁA
• Tab. 1. Wpływ ocen szkolnych – stopni i komentarzy na uczenie
się według R. Butler (za B. Niemierko, 2002, s. 253)
Slide 19
Wersja
eksperymentu
Stopień
Komentarz
Przyrost
motywacji
Przyrost
osiągnięć
Zachowanie
uczniów
A
0
0
0
0
Obojętność
B
0
TAK
TAK
TAK
Orientacja
na zadanie
C
TAK
0
½
0
Orientacja
na sukces
D
TAK
TAK
½
0
Orientacja
na sukces
TAK
0
Orientacja
na sukces
E
POCHWAŁA
• Tab. 1. Wpływ ocen szkolnych – stopni i komentarzy na uczenie
się według R. Butler (za B. Niemierko, 2002, s. 253)
Slide 20
ATMOSFERA SPRZYJAJĄCA UCZENIU SIĘ
• Zanim przystąpisz do wprowadzania oceniania
kształtującego, zastanów się,
czy w klasie, w której uczysz, jest klimat do uczenia
się, czy do rywalizacji
Slide 21
Elementy oceniania kształtującego
•
•
•
•
•
•
•
•
Informacja zwrotna
Cele nauczyciela
Cele ucznia
Kryteria oceniania
Pytania kluczowe
Samoocena ucznia
Ocena koleżeńska
Rola rodziców
Slide 22
Cel – dlaczego?
• Przenosi odpowiedzialność z nauczyciela na ucznia (wspólna
odpowiedzialność).
• Motywuje do pracy, zwiększa świadomość ucznia
• Pomaga w doborze środków, metod, sposobów uczenia się.
• Uświadamia braki („odległość do celu”)
• Dyscyplinuje i mobilizuje nauczyciela
Slide 23
Cele w OK
Trzy etapy pracy nauczyciela:
• Przed lekcją nauczyciel zastanawia się jakie cele chce osiągnąć.
• Na lekcji nauczyciel podaje uczniom cel lub ustala go wspólnie z
nimi (uczniowie wiedzą, czego i po co będą się uczyć).
• Po lekcji uczniowie zastanawiają się, co już osiągnęli, co się
nauczyli.
Slide 24
Ustalenie celu z uczniami powoduje, że
odpowiedzialność za uczenie staje się sprawą
wspólną nauczyciela i ucznia.
Slide 25
Kryteria oceniania
Jeżeli ustaliłeś cele lekcji i poinformowałeś o nich uczniów, teraz
będziesz musiał ustalić:
na co będziesz zwracał uwagę przy ocenianiu, czyli – co dokładnie
będziesz oceniał.
Ważne jest określenie faktów, które pokażą nauczycielowi i uczniowi,
że cel lekcji został zrealizowany („nacobezu”, ang. „wilf” –what I am
looking for”)
Możemy mówić o kryteriach oceniania jako o swoistym
„kontrakcie z uczniem, którego nie można zmienić”.
Slide 26
Kryteria oceniania na lekcji
• Jeżeli nauczyciel nie określi kryteriów, uczniowie nie wiedzą co jest
najważniejsze na lekcji.
• Po stworzeniu listy kryteriów, uczniowie mogą sami sprawdzić swoją
pracę (samoocena) lub pracę kolegi (ocena koleżeńska).
•
Bez kryteriów niemożliwa jest samoocena i ocena koleżeńska.
Slide 27
Pytania kluczowe
•
•
•
•
•
Pokazują uczniom szerszą perspektywę zagadnienia.
Są ściśle powiązane z celem lekcji.
Dotyczą głównej problematyki zagadnień.
Uczą myślenia, oceniania, analizy i syntezy.
Są to pytania otwarte
Slide 28
Pytania kluczowe
•
•
•
•
•
•
Wiedza – przypomnij, podaj …
Rozumienie – pokaż, że rozumiesz, podaj przykłady …
Zastosowanie – wnioskuj, zastosuj …
Analiza – podziel, zbadaj …
Synteza – połącz, zestaw …
Ewaluacja – oceń …
Slide 29
Pytania kluczowe - przykłady
• Historia – dlaczego nie powinniśmy zapomnieć o zagładzie Żydów?
• Język niemiecki – jakie umiejętności są konieczne, aby
porozmawiać z kimś o planach wakacyjnych?
• Geografia – czy człowiek przebije kiedyś ziemię?
• Matematyka – w jakich sytuacjach życiowych może być przydatna
znajomość ułamków dziesiętnych.
Slide 30
Informacja zwrotna
Jest to sprzężenie zwrotne pomiędzy tobą a innymi ludźmi
pozwalające uświadomić tobie, jaki wpływ ty wywierasz na
innych, a jaki oni na ciebie.
NADAWCA-INFORMACJA ZWROTNA-ODBIORCA
Slide 31
Informacja zwrotna to wzajemne dawanie sobie
informacji
• Nauczyciel udziela uczniowi informacji o osiąganych
przez niego wynikach.
• Uczeń przekazuje informację o tym, jak on odbiera
sytuację uczenia się – siebie oraz nauczyciela.
• Obydwie osoby przekazują sobie też uwagi, własne
odczucia na temat samego procesu.
Slide 32
Sposób przekazywania feedbacku:
1) Odwołanie się do wymaganych w szkole ustaleń.
2) Informacja dla ucznia – jak radzi sobie z pracą.
- opis konkretnych zachowań (dobrze jest przytoczyć konkretne
przykłady)
-najlepiej jest podawać pozytywny i negatywny feedback na zasadzie
kanapki:
„dobra wiadomość” – „zła wiadomość” - „dobra wiadomość”.
Slide 33
Konstruktywna Informacja zwrotna
• Dostarcza informacji na temat zachowań, ocenianych na
podstawie obiektywnych standardów, w taki sposób,
ze odbiorca zachowuje pozytywny stosunek do samego
siebie i swojej pracy.
•
Informacja zwrotna może być zarówno pozytywna – wzmacniająca
pożądane zachowania i działania, albo
•
negatywna – korygująca niewłaściwe działania i zachowania.
•
Zadaniem nauczyciela jest przekazywanie zarówno pozytywnej jak i
negatywnej informacji w taki sposób, aby miał on charakter
konstruktywny.
Slide 34
Najczęściej popełniane błędy dotyczą
• Przekazywania bardzo małej ilości pozytywnej informacji,
wówczas właściwe działania nie uzyskują wzmocnienia.
• Informacja negatywna przekazywany jest w taki sposób, że staje
się destruktywną krytyką.
• Jeżeli przekazujemy ją w formie ogólnych, subiektywnych uwag
koncentrujących się na cechach osobistych to wówczas
osoba, której jej udzielamy poczuje się dotknięta i
zniechęcona. Powinniśmy skupiać się na opisie konkretnych
zachowań.
Slide 35
Predyspozycje uczniów do przyjmowania
informacji zwrotnej
•
„kubły” – osoby gotowe i chętne do przyjęcia informacji, często same
poszukują go. Jednak może też zdarzyć się tak, że ktoś jest „kubłem z
dziurą”,
•
„kubki” – potrafią przyjąć rozsądną ilość informacji zwrotnych, ok. 3 – 4,
•
„naparstki” – są w stanie przyjąć niewiele, są to osoby wrażliwe i w ich
przypadku wymagana jest szczególna ostrożność
Slide 36
samoocena
Jest to ocena własnej pracy w oparciu o
wypracowane kryteria
Slide 37
Korzyści wynikające z zastosowania
samooceny:
•
Uczniowie stają się bardziej samodzielni oraz bardziej zaangażowani w
proces uczenia się
•
Uczniowie rozumieją czego się uczą i w jakim celu
•
Wzrasta w uczniach poczucie własnej wartości
•
Nauczyciel ma stałą informację o postępach uczniów
•
Uczniowie wiedzą na ile opanowali materiał
•
Nauczyciel może wraz z uczniami planować cele
Slide 38
Elementy samooceny:
• Co już umiem? (++)
• Nad czym muszę jeszcze popracować? (-)
• Co powinienem zmienić w swoim sposobie uczenia się? (∆)
• Jakie powinienem przyjąć postanowienia na przyszłość? ( ∕ )
Slide 39
Ocena koleżeńska
Jest to recenzowanie i ocenianie pracy kolegi
na podstawie wcześniej ustalonych
kryteriów, poprzez dawanie mu wskazówek.
Slide 40
Kilka uwag, o których należy pamiętać przy OK:
• Dowiedz się jak najwięcej o ocenianiu kształtującym.
• Podejmij osobistą decyzję o poświęceniu się idei oceniania
kształtującego.
• Skupiaj wokół siebie ludzi zapoznanych z tą ideą.
• Twórz środowisko ludzi pochłoniętych filozofią oceniania kształtującego.
• Pamiętaj, że ważnym elementem tej idei jest ciągłe doskonalenie siebie
i środowiska.
Slide 41
Literatura:
1.
2.
3.
4.
5.
„Szkoła naprawdę przyjazna” Turewicz, Foremski, Kania wyd.
EKO-TUR 2011
„Ocenianie kształtujące w praktyce” Danuta Sterna
wydawnictwo-Centrum Edukacji Obywatelskiej
„Ocenianie kształtujące. Doskonalenie kształcenia w szkole
średniej” Wydawnictwo- CODN
„Wprowadzenie do Total Quality Management” John Jay
Bonstingl
„Oświata XXI wieku. Kierunki przeobrażeń” Ryszard Pachociński
Slide 42