ГҮЙЦЭТГЭХ АЖЛЫН ҮР ДҮНГ ҮНЭЛЭХ АСУУДАЛ “Evaluating the results of intelligence operation”

ХСИС-ийн ЦС-ийн ЭБШ эрх зүйн тэнхимийн эрхлэгч, хууль зүйн доктор, дэд профессор, цагдаагийн хурандаа Т.Оюунчимэг Dr. Ouynchimeg.T, Dean of Criminal procedure law faculty, Police school, Law enforcement university, Ph.D.

Гүйцэтгэх ажлын үр дүнг үнэлэх асуудал

• Гэмт хэрэгтэй тэмцэх чиглэлээр явуулсан гүйцэтгэх ажлын үр дүнг хэрэглэх орон зай нь Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулиар зохицуулагддаг бөгөөд тэрхүү үр дүнг эргэлтэнд оруулах арга зам нь уг ажиллагааг баримтлалтай зохицуулж уялдуулан буй эрх зүйн актуудыг төрийн эрүүгийн бодлогын үзэл боловсронгуй болгох явдал юм.

Үргэлжлэл

• • Манай улсын хувьд гүйцэтгэх ажлын үр дүнг ЭБШ ажиллагаанд хэрэглэх тухай асуудал 1963 оны ЭБШ хуульд /1994 оны хуулиар нэмэлт оруулсан/ тусгагдсан юм.

Энэ хуульд “Гүйцэтгэх ажил” гэсэн нэр томъёо, гүйцэтгэх ажлын үр дүнг нотлох баримтын хэмжээнд үнэлж болох тухай заалт оруулсан нь гүйцэтгэх ажлын хүч хэрэгсэлийг ЭБШ ажиллагааны явцад ашиглах эрх зүйн үндсийг нь бүрдүүлж өгсөн түүхэн ач холбогдолтой хууль болсон билээ.

Үргэлжлэл

• 2002 оноос шинээр батлагдан мөрдөж байгаа ЭБШ хуульд 1963 оны ЭБШ хуулийн үзэл санаа уламжлагдан тусгагдсан ба 1997 онд “Гүйцэтгэх ажлын тухай” хууль шинээр батлагдан мөрдөгдөж эхэлсэн нь дээрх үзэл санааг үйл хэрэг болгон хэрэгжүүлэх нөхцөлийг бүрдүүлсэн билээ .

Үргэлжлэл

• Ийнхүү нэршсэн тагнах ажиллагаа өөрийн онцлогийг болсон юм.

гүйцэтгэх тусгасан зохицуулагдаж байх ажил бие хэмээн даасан хуультай болсон нь аливаа нийгмийн харилцаа эрх зүйн хэм хэмжээгээр ардчилсан нийгмийн үндсэн шинжид нийцэх

Үргэлжлэл • 2002 оны МУ-ын ЭБШ хуулийн 79-р зүйлийн 3 дахь хэсэгт: “Эрүүгийн хэргийн талаар хуульд заасан үндэслэл, нөхцөл, журмын дагуу прокурорын зөвшөөрөлөөр явуулсан гүйцэтгэх ажлын арга хэрэгсэл ашиглаж авсан баримт сэлтийг нотлох баримтын хэмжээнд үнэлж болох” тухай хуульчилсан хэм хэмжээ нь эрдэмтэн судлаачдын мэтгэлцээний бай болсоор байгаа билээ.

Үргэлжлэл • “

Гүйцэтгэх ажлын үр дүн

ЭБШ хуулиудийн аль ” гэж юуг ойлгох тухай Гүйцэтгэх ажлын болон алинд нь тодорхойлоогүй, зөвхөн байна .

гүйцэтгэх харин ажлын тухай хуулийн 18 дугаар зүйлд ажлын Гүйцэтгэх үр дүнг ашиглах чиглэлийг бэхжүүлж өгсөн

Манай эрдэмтэд гүйцэтгэх ажлын үр дүнгийн тухай тодорхойлолтуудыг дараах байдлаар өгсөн байдаг

• Гавьяат хуульч, доктор /Sc/ профессор С.Жанцан: нотлох болох “Гүйцэтгэх баримтын урьдчилсан эх ажлын шугамаар авагдсан баримт сэлт нь сурвалжид хамруулж болох нотолгооны шинэ төрөл” гэж үзэж байгаа ба зарим эрдэмтдийн хувьд гүйцэтгэх ажлын үр дүн нь зөвхөн нотлох баримт бий нөхцлийг бүрдүүлдэг гэж үздэг байна.

• Доктор ёсны /Ph/, эсэхийг профессор Б.Бат-Эрдэнэ: “Онцгой тохиолдолд Гүйцэтгэх ажлын тухай хуульд заасан үндэслэл, журмын дагуу гүйцэтгэх ажлын шугамаар авагдсан баримт сэлтийг нотлох баримтын хэмжээнд үнэлж болох... эдгээр ажиллагааны хууль хууль хяналт прокурор хариуцна, ... Ийм баримт сэлтийг шүүгдэгчийн гэм бурууг нотлох, эцсийн шийдвэр гаргахад бусад нотлох баримтын хамт үнэлнэ” хэмээн нотлох баримттай дүйцүүлэн үзэхээр тайлбарлажээ.

тавьсан

Гүйцэтгэх ажлын үр дүнг үнэлэх эрдэмтдийн үзэл баримтлалыг нэгтгэн үзэхэд

Нэгдүгээрт

• Тагнах ажиллагааны мэргэшсэн эрдэмтэд чиглэлээр гүйцэтгэх ажлын үр дүн нь бэлэн бүтээгдэхүүн үздэг байна.

бөгөөд өөрөөр хэлбэл нотлох баримт мөн гэж

Хоёрдугаарт

• ЭБШ хуульд эрүүгийн хэргийг мөрдөх болон хянан шийдвэрлэх явцад гүйцэтгэх ажил явуулах журмыг тусгасан байдгаас гүйцэтгэх ажил бол бүрэлдэхүүн хэсэг, гүйцэтгэх ажлын үр дүнг нотлох ажиллагаанд хэрэглэж болох төдийгүй нотлох баримт гэж үнэлэх нь зүйтэй.

ЭБШ үндэслэл, ажиллагааны

Гуравдугаарт

• Процессийн чиглэлээр мэргэшсэн эрдэмтэд гүйцэтгэх холбогдол ажлын бүхий үр үйл дүн нь явдал, хэрэгт хамааралтай байх шинжийг буюу хэрэгт ач нөхцөл байдлын нотлох тухай мэдээлэлийг баримттай боломжгүй.

Өөрөөр хэлбэл агуулдагч адилтган үзэх эрүүгийн процесс нь эрүүгийн хэргийг мөрдөн шалгах, шийдвэрлэх ажиллагааг зөвхөн ЭБШ хуулиар зохицуулдаг.

Үргэлжлэл

• Тиймээс гүйцэтгэх ажлын үр дүн нь нотлох баримт болохуйц байх шинжийг хадгалахгүй субьектийн хувьд ч тэр ЭБШ хуульд хуульчлаагүй тийм л арга хэрэгсэл, эх сурвалжаас олж цуглуусан байдгаараа ялгагдана гэж үздэг.

бөгөөд

• Ийнхүү хууль зүйн шинжлэх ухаанд тусгалын нотлох онолд ач суурилсан гэмт хэргийг илрүүлэхийн тулд хуулиар хориглоогүй, хэргийг шийдвэрлэхэд холбогдол бүхий мэдээлэлийг ямар арга хэрэгсэл, хэлбэрээр олж авсанаас хамаарахгүйгээр нотлох баримтын хэмжээнд үнэлэх тухай үзэл баримтлал давамгайлах болсон байна.

• Гүйцэтгэх ажлын үр дүнд эрүүгийн хэргийг зөв шийдвэрлэхэд ач холбогдол бүхий эрүүгийн хэрэгт нотлогдвол зохих нөхцөл байдлын тухай мэдээлэлийг олж авдаг тухай асуудлаар шинжлэх ухаан талаасаа ямар нэг маргаан байхгүй ч гүйцэтгэх ажлын үр дүнгийн процессийн ач холбогдлын тухайд өнөөг хүртэл эрдэмтэн мэргэд, судлаачид санал нэгдэж чадаагүй байна.

• •

Үргэлжлэл

Гэмт хэрэгтэй тэмцэх үйл ажиллагаа, ер нь хууль сахиулах үйл ажиллагааны эрх зүйн орчин үндсээрээ өөрчлөгдөж байна.

Шинээр гүйцэтгэх ажил, түүний үр дүнг гэмт хэрэгтэй бусад батлагдан тэмцэх асуудлыг шинжлэх ухааны үндэстэйгээр орны гарах чиглэлээр судлаач хуулиудад ашиглах эрдэмтдийн дэвшүүлсэн тулгуурлан яригдах ёстой.

онолын тусгах үзэл асуудал баримтлалд зайлшгүй

АНХААРАЛ ХАНДУУЛСАН ТА БҮХЭНД ТАЛАРХАЛ ИЛЭРХИЙЛЬЕ.