Transcript Өмчлөх эрхийн эсрэг гэмт хэрэг
Slide 1
ӨМЧЛӨХ ЭРХИЙН ЭСРЭГ ГЭМТ ХЭРЭГ БА
ДЭЛХИЙН ЭРҮҮГИЙН ЗАГВАР ХУУЛЬ
МУИС-ийн ХЗС-ийн Эрүүгийн эрх зүйн тэнхмийн
дэд профессор, доктор (Ph.D) Ж.Эрдэнэбулган
Slide 2
ТА ЭНЭХҮҮ САЙТААС МЭДЭЭЛЭЛ АВЧ
БАЙГАА БОЛ ЭХ СУРВАЛЖАА
ДУРЬДАНА УУ.
WWW.CRIMINOLOGY.MN
Slide 3
• Орчин үед дэлхий нийтийг хамарсан
даяарчлалын үйл явц гүнзгийрч, эрүүгийн
эрх зүйн салбарт хийгдэж буй эрх зүйн
рецепци, интеграцичлалын үр дүнд гадаад
орнуудын
эрүүгийн
хууль
тогтоомж
харьцангуй нийтлэг шинжтэй болох шинэ
хандлага бий болон бүрэлдэж байна. Үүний
нэг тод илрэл нь орчин үеийн эрүүгийн эрх
зүйн өөрчлөлтийн нэг нь дэлхийн болон бүс
нутаг, хөгжлийн загвараар адил төстэй
орнуудыг хамарсан Эрүүгийн загвар хуулийг
хэрэглэх болсон явдал юм.
Slide 4
• Эрүүгийн эрх зүйн хөгжлийн орчин үеийн чиг
хандлага,
загварыг
тодорхойлоход
ТТУХНөхөрлөлийн (СНГ) орнуудын Эрүүгийн
загвар хууль (1996) ялангуяа НҮБ болон
харьцуулсан эрүүгийн эрх зүй судлалын олон
улсын хүрээлэнгийн дэмжлэгтэйгээр 2007 онд
гаргасан Эрүүгийн загвар хуулиуд (2007) нь
хөгжиж буй орнууд болон
постсоциалист
орнуудын эрүүгийн хуулийн өөрчлөлтийн үзэл
баримтлал, зарчим, үндэслэл, чиг хандлагыг
тодорхойлоход чухал үүрэг гүйцэтгэж байгаа
бөгөөд
эрүүгийн
эрх
зүйн
үндэслэлийг
боловсронгуй болгох төдийгүй ялын бодлогыг
оновчтой хэрэгжүүлэх явдлыг хангахад эдгээр
загвар хуулиудийн ач холбогдол өнөө хэр өсөн
нэмэгдсээр байна.
Slide 5
• Илтгэлийн сэдвийн хүрээнд өмчлөх эрхийн
эсрэг гэмт хэргийн зохицуулалтыг улсын
Эрүүгийн хуульд хэрхэн хуульчилж ирснийг
харьцуулсан судлалын онол, арга зүй,
уламжлалт болон орчин цагийн өнгөрсөн,
одоо, ирээдүй гэсэн гурван цагт харьцуулж
тэдгээрийн онцлог, уламжлал, шинэчлэл,
ирээдүйн чиг хандлагыг тодорхойлоход
энэхүү илтгэлийн гол зорилго болно.
Slide 6
1926 оны “Шүүх цаазын бичигт
1990
12 дугаар
сарын
28-ны
Эрүүгийн
хуульд
орсон
“Хулгайлах
булаах,
дээрэмдэх
зэргээр
1986
оныоны
12 дугаар
сарын
5-ндба
“БНМАУ-ын
шинэчлэн
найруулсан
өөрчлөлт
эрүүгийн
хуулийг
батлах
тухай”
бусдын
эд хөрөнгийг
сүйтгэх”
2 анги, 18 бүлэг 301 зүйлтэй
“социалист болон амины өмчийн” эсрэг гэмт хэргийн бүлгүүдийг
”Бусдын өмчийн
эсрэг гэмт хэрэг” гэсэн нэг бүлэгт багтаасан
социалист өмчийн эсрэг гэмт хэрэг
1942 оны Эрүүгийн хуулиар
иргэдийн амины өмчийн эсрэг гэмт хэрэг
“Эд хөрөнгийн гэмт хэргүүд”
өмчийн хэлбэрийг харгалзан хоёр тусгай зүйлээр
гэмт үйлдлийн
арга, хэлбэр,
субъект,
эрүүгийн хариуцлагын
хүндрүүлэх
байдал,
зүйлчилж
байсан
зүйлүүдийг
нэгтгэн нэг
гэмт нөхцөл
хэргийн
хохирлын хэмжээг харгалзан улс хоршоолол, олон нийтийн эд хөрөнгийг “хулгайлах”,
бүрэлдэхүүнийг
“булаах”, “дээрэмдэх”, “завшиж
үрэгдүүлж эсхүлтогтоосон
албан тушаалын байдлыг урвуулж
1961 оны Эрүүгийн хуулиар
ашиглан шамшигдуулах”, “залилан мэхэлж ашиглан шамшигдуулах” гэсэн бие даасан
хуулийн
зарим
бүлэгт
1993-2000
он хүртэл
таван
зүйл болгон
зүйлзүйл,
тус бүрийн
диспозици,
санкцийг
тогтоож зарчмын
өгсөн юм. шинжтэй
маш олон нэмэлт, өөрчлөлт оруулсан боловч энэ нь тус улсад бий
“социалист
өмчийн
гэмт”
болсон нийгэм,
эдийн засаг,
эрх зүйнэсрэг
шинэчлэлийг
бүрэн хамаарах
боломжгүй болсон
Slide 7
Хууль тогтоох байгууллага өмчийн эсрэг гэмт хэргийн
бүрэлдэхүүний үндсэн шинж, ялын бодлогыг зөв
тогтооход онцгой анхаарал тавьж ирсэн түүхэн
уламжлалтай. Дээрх байдлаас товч дүгнэлт хийхэд:
• 1986 оны Эрүүгийн хуулиас өмнө өмчийн эсрэг гэмт
хэргийг төсөөтэй хэрэглэн шийдвэрлэж байсан
• Эрүүгийн хуулийн хамгаалалтын
нэн тэргүүний
зорилго нь
“социалист өмчийг” хамгаалахад
чиглэгдэж байсан ба харин “өмчлөх эрх” гэдэг
ойлголт сүүлд шинээр хуульчлагсан гэж үзэж
болохоор байна
Slide 8
2002 оны Эрүүгийн хууль түүнд орсон нэмэлт, өөрчлөлтүүдээр
өмчлөх эрхийн эсрэг гэмт хэргийн бүлэгт
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
145 дугаар зүйл. /Бусдын эд хөрөнгийг хулгайлах /,
146 дугаар зүйл. /Бусдын эд хөрөнгийг булаах/,
147 дугаар зүйл. /Бусдын эд хөрөнгийг дээрэмдэх/,
148 дугаар зүйл. /Бусдын эд хөрөнгийг залилан мэхлэж авах/,
149 дүгээр зүйл. /Бусдын эд хөрөнгийг авахаар далайлган сүрдүүлэх/,
150 дугаар зүйл. / Бусдын эд хөрөнгийг завших, үрэгдүүлэх/,
151 дүгээр зүйл. /Алдуул мал, гээгдэл буюу санамсаргүй олдсон эд
хөрөнгө завших/,
152 дугаар зүйл. /Хадгалуулсан буюу бусад зорилгоор итгэмжлэн өгсөн
бусдын эд хөрөнгө завших/
153 дугаар зүйл. / Бусдын эд хөрөнгийг санаатайгаар устгах, гэмтээх/,
1531 дүгээр зүйл. / Бусдын эд хөрөнгөд болгоомжгүйгээр хохирол
учруулах/,
154 дүгээр зүйл. / Бусдын эд хөрөнгө хамгаалахад хайнга хандах/,
155 дугаар зүйл. / Гэмт хэрэг үйлдэж олсон эд хөрөнгийг авах,
борлуулах/,
1551 дүгээр зүйл. / Нотариатч, эрхийн улсын бүртгэгч өмчлөгчийн
эрхийг зөрчих/
Slide 9
• Энэ бүлэгт хуульчлагдсан дээрх гэмт
хэргүүдийн
дийлэнх
нь
материаллаг
бүрэлдэхүүнтэй ба хорих ялын дээд хэмжээ
нь онц хүндрүүлэх бүрэлдэхүүнтэй хулгайлах,
булаах, залилан мэхлэх гэмт хэрэгт 15 жил
хүртэл
хугацаатай
хорих
харин
онц
хүндрүүлэх бүрэлдэхүүнтэй дээрэмдэх гэмт
хэрэгт 20 жил хүртэл байхаар тогтоожээ.
Slide 10
ТА ЭНЭХҮҮ САЙТААС МЭДЭЭЛЭЛ АВЧ
БАЙГАА БОЛ ЭХ СУРВАЛЖАА
ДУРЬДАНА УУ.
WWW.CRIMINOLOGY.MN
Slide 11
“Гэмт хэргийн тухай” хуулийн төсөлд:
▫ “Өмчлөх эрхийн эсрэг гэмт хэрэг” гэсэн
уламжлалт томъёоллыг хэвээр хадгалсан
▫ гэмт хэргийн томъёолол, нэршлийг өөрчилсөн,
▫ бүрэлдэхүүнийг өөрчилсөн, дотор нь задалж өөр
өөр зүйл болгосон / 17.5 Хөрөнгө завших, 17.6
Ашиглан шамшигдуулах/, эсхүл нэг зүйлд хоёр өөр
гэмт хэргийн бүрэлдэхүүнийг багтаасан /булаалт/
мөн өөр бүлэгт байсан гэмт хэргийг байдал
харагдаж байна.
▫ тодорхой төрлийн гэмт хэргийн хүндрүүлэх болон
онц хүндрүүлэх бүрэлдэхүүн болдог, эрүүгийн
хуульд заасан зарчимтай зөрчилдөг онц аюултай
гэмт хэрэгтэн, урьд ял шийтгүүлсэн, давтан зэрэг
урьд нь тодорхой хэрэгт ял шийтгүүлж түүнийг
эдэлсний дараа хууль зүйн үр дагавар үүсгэдэг
ойлголтыг өөрчилсөн
Slide 12
• Улсын Дээд Шүүхээс эрүүгийн хуулийн
заалтыг
бүхэл
нь
эсхүл
хэсэгчлэн
тайлбарладаг өмнөх практикийг өөрчилж
Шүүхийн тухай хуульд заасанаар Улсын
Дээд Шүүх хуульд заасан нэр томъёо,
аливаа зүйл хэсгийг нэг мөр ойлгож, нэгдсэн
практик тогтоох асуудлыг зөвхөн хэрэг
маргааныг
шийдвэрлэх
замаар
тайлбарлахаар
заасан
нь
шинэлэг
зохицуулалт болсон гэж үзэхээр байна.
УДШ-ийн гаргасан тайлбар болон хуулийн
заалт
хоорондоо
зөрчилдөх,
хууль
хэрэглэхэд төвөгтэй байдал үүсэх тохиолдол
одоо ч байсаар байгаа Гэмт хэргийн тухай
хуулийн танилцуулга.
Slide 13
Гэмт хэргийн тухай хуульд өмчлөх эрхийн
эсрэг гэмт хэргийг хуульчилсан байдал
• Гэмт хэргийн тухай хуулийг боловсруулахад Дэлхийн эрүүгийн загвар
хуульд тулгуурласан байх бөгөөд энэ төсөлд буй өмчлөх эрхийн эсрэг
гэмт хэргийг хуульчилсан байдал нь дээрх эрүүгийн загвар хуулийн
заалттай зарчмын ялгаагүй байна. Гэмт хэргийн тухай хуульд энэ
бүлэгт дараах гэмт хэргүүдийг хуульчилсан байна.
• 17.1 дүгээр зүйл / Хулгайлах /,
• 17.2 дугаар зүйл / Дээрэмдэх /,
• 17.3 дугаар зүйл / Залилах /,
• 17.4 дүгээр зүйл / Хөрөнгө завших /,
• 17.5 дугаар зүйл / Айлган сүрдүүлэх /,
• 17.6 дугаар зүйл / Ашиглан шамшигдуулах /,
• 17.7 дугаар зүйл / Авто тээврийн хэрэгсэлийг зөвшөөрөлгүйгээр авч
явах/,
• 17.8 дугаар зүйл / Эд хөрөнгө устгах, гэмтээх /,
• 17.9 дүгээр зүйл / Бусдын эд хөрөнгө хамгаалахад хайнга хандах /,
• 17.10 дүгээр зүйл / Наториатч, эрхийн улсын бүртгэгч өмчлөгчийн
эрхийг зөрчих /,
• 17.11 дүгээр зүйл / Болгоомжгүйгээр эд хөрөнгө устгах, гэмтээх/
Slide 14
Дэлхийн эрүүгийн загвар хуульд өмчлөх эрхийн эсрэг
гэмт хэргийг хуульчилсан байдал
• Article 119: Theft / Хулгай /
• Article 120: Robbery and Aggravated Robbery / Дээрэм,
хүндрүүлэх бүрэлдэхүүнтэй дээрэм /
• Article 121: Extortion / Далайлган сүрдүүлэх /
• Article 122: Burglary / Орон байранд нэвтэрч хулгай хийх /
• Article 123: Aggravated Burglary / Хүндрүүлэх бүрэлдэхүүнтэй
орон байрны хулгай/
• Article 124: Receiving and Concealing Stolen Goods / Хулгайн эд
зүйлийг авах, нуун далдлах/
• Article 125: Bringing into the State Property Obtained through
Crime / Нийтийн өмчийг гэмт хэргийн аргаар олж авах /
Slide 15
• Article 126: Fraud / Залилан мэхлэх /
• Article 127: Embezzlement of Property / Эд хөрөнгийг
ашиглан шамшигдуулах /
• Article 128: Forgery / Хуурамч бичиг баримт үйлдэх /
• Article 129: Using False Instruments / Хуурамч бичиг
баримт ашиглах /
• Article 130: Possessing False Instruments / Хуурамч бичиг
баримт хадгалах, эзэмших /
• Article 131: Arson / Галдан шатаах /
• Article 132: Reckless Burning or Exploding
/Болгоомжгүйгээр галдан шатаах, дэлбэлэх /
• Article 133: Criminal Damage /Эд хөрөнгө устгах гэмтээх/
Slide 16
ТА ЭНЭХҮҮ САЙТААС МЭДЭЭЛЭЛ АВЧ
БАЙГАА БОЛ ЭХ СУРВАЛЖАА
ДУРЬДАНА УУ.
WWW.CRIMINOLOGY.MN
Slide 17
Анхаарал хандуулсанд баярлалаа.
ӨМЧЛӨХ ЭРХИЙН ЭСРЭГ ГЭМТ ХЭРЭГ БА
ДЭЛХИЙН ЭРҮҮГИЙН ЗАГВАР ХУУЛЬ
МУИС-ийн ХЗС-ийн Эрүүгийн эрх зүйн тэнхмийн
дэд профессор, доктор (Ph.D) Ж.Эрдэнэбулган
Slide 2
ТА ЭНЭХҮҮ САЙТААС МЭДЭЭЛЭЛ АВЧ
БАЙГАА БОЛ ЭХ СУРВАЛЖАА
ДУРЬДАНА УУ.
WWW.CRIMINOLOGY.MN
Slide 3
• Орчин үед дэлхий нийтийг хамарсан
даяарчлалын үйл явц гүнзгийрч, эрүүгийн
эрх зүйн салбарт хийгдэж буй эрх зүйн
рецепци, интеграцичлалын үр дүнд гадаад
орнуудын
эрүүгийн
хууль
тогтоомж
харьцангуй нийтлэг шинжтэй болох шинэ
хандлага бий болон бүрэлдэж байна. Үүний
нэг тод илрэл нь орчин үеийн эрүүгийн эрх
зүйн өөрчлөлтийн нэг нь дэлхийн болон бүс
нутаг, хөгжлийн загвараар адил төстэй
орнуудыг хамарсан Эрүүгийн загвар хуулийг
хэрэглэх болсон явдал юм.
Slide 4
• Эрүүгийн эрх зүйн хөгжлийн орчин үеийн чиг
хандлага,
загварыг
тодорхойлоход
ТТУХНөхөрлөлийн (СНГ) орнуудын Эрүүгийн
загвар хууль (1996) ялангуяа НҮБ болон
харьцуулсан эрүүгийн эрх зүй судлалын олон
улсын хүрээлэнгийн дэмжлэгтэйгээр 2007 онд
гаргасан Эрүүгийн загвар хуулиуд (2007) нь
хөгжиж буй орнууд болон
постсоциалист
орнуудын эрүүгийн хуулийн өөрчлөлтийн үзэл
баримтлал, зарчим, үндэслэл, чиг хандлагыг
тодорхойлоход чухал үүрэг гүйцэтгэж байгаа
бөгөөд
эрүүгийн
эрх
зүйн
үндэслэлийг
боловсронгуй болгох төдийгүй ялын бодлогыг
оновчтой хэрэгжүүлэх явдлыг хангахад эдгээр
загвар хуулиудийн ач холбогдол өнөө хэр өсөн
нэмэгдсээр байна.
Slide 5
• Илтгэлийн сэдвийн хүрээнд өмчлөх эрхийн
эсрэг гэмт хэргийн зохицуулалтыг улсын
Эрүүгийн хуульд хэрхэн хуульчилж ирснийг
харьцуулсан судлалын онол, арга зүй,
уламжлалт болон орчин цагийн өнгөрсөн,
одоо, ирээдүй гэсэн гурван цагт харьцуулж
тэдгээрийн онцлог, уламжлал, шинэчлэл,
ирээдүйн чиг хандлагыг тодорхойлоход
энэхүү илтгэлийн гол зорилго болно.
Slide 6
1926 оны “Шүүх цаазын бичигт
1990
12 дугаар
сарын
28-ны
Эрүүгийн
хуульд
орсон
“Хулгайлах
булаах,
дээрэмдэх
зэргээр
1986
оныоны
12 дугаар
сарын
5-ндба
“БНМАУ-ын
шинэчлэн
найруулсан
өөрчлөлт
эрүүгийн
хуулийг
батлах
тухай”
бусдын
эд хөрөнгийг
сүйтгэх”
2 анги, 18 бүлэг 301 зүйлтэй
“социалист болон амины өмчийн” эсрэг гэмт хэргийн бүлгүүдийг
”Бусдын өмчийн
эсрэг гэмт хэрэг” гэсэн нэг бүлэгт багтаасан
социалист өмчийн эсрэг гэмт хэрэг
1942 оны Эрүүгийн хуулиар
иргэдийн амины өмчийн эсрэг гэмт хэрэг
“Эд хөрөнгийн гэмт хэргүүд”
өмчийн хэлбэрийг харгалзан хоёр тусгай зүйлээр
гэмт үйлдлийн
арга, хэлбэр,
субъект,
эрүүгийн хариуцлагын
хүндрүүлэх
байдал,
зүйлчилж
байсан
зүйлүүдийг
нэгтгэн нэг
гэмт нөхцөл
хэргийн
хохирлын хэмжээг харгалзан улс хоршоолол, олон нийтийн эд хөрөнгийг “хулгайлах”,
бүрэлдэхүүнийг
“булаах”, “дээрэмдэх”, “завшиж
үрэгдүүлж эсхүлтогтоосон
албан тушаалын байдлыг урвуулж
1961 оны Эрүүгийн хуулиар
ашиглан шамшигдуулах”, “залилан мэхэлж ашиглан шамшигдуулах” гэсэн бие даасан
хуулийн
зарим
бүлэгт
1993-2000
он хүртэл
таван
зүйл болгон
зүйлзүйл,
тус бүрийн
диспозици,
санкцийг
тогтоож зарчмын
өгсөн юм. шинжтэй
маш олон нэмэлт, өөрчлөлт оруулсан боловч энэ нь тус улсад бий
“социалист
өмчийн
гэмт”
болсон нийгэм,
эдийн засаг,
эрх зүйнэсрэг
шинэчлэлийг
бүрэн хамаарах
боломжгүй болсон
Slide 7
Хууль тогтоох байгууллага өмчийн эсрэг гэмт хэргийн
бүрэлдэхүүний үндсэн шинж, ялын бодлогыг зөв
тогтооход онцгой анхаарал тавьж ирсэн түүхэн
уламжлалтай. Дээрх байдлаас товч дүгнэлт хийхэд:
• 1986 оны Эрүүгийн хуулиас өмнө өмчийн эсрэг гэмт
хэргийг төсөөтэй хэрэглэн шийдвэрлэж байсан
• Эрүүгийн хуулийн хамгаалалтын
нэн тэргүүний
зорилго нь
“социалист өмчийг” хамгаалахад
чиглэгдэж байсан ба харин “өмчлөх эрх” гэдэг
ойлголт сүүлд шинээр хуульчлагсан гэж үзэж
болохоор байна
Slide 8
2002 оны Эрүүгийн хууль түүнд орсон нэмэлт, өөрчлөлтүүдээр
өмчлөх эрхийн эсрэг гэмт хэргийн бүлэгт
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
145 дугаар зүйл. /Бусдын эд хөрөнгийг хулгайлах /,
146 дугаар зүйл. /Бусдын эд хөрөнгийг булаах/,
147 дугаар зүйл. /Бусдын эд хөрөнгийг дээрэмдэх/,
148 дугаар зүйл. /Бусдын эд хөрөнгийг залилан мэхлэж авах/,
149 дүгээр зүйл. /Бусдын эд хөрөнгийг авахаар далайлган сүрдүүлэх/,
150 дугаар зүйл. / Бусдын эд хөрөнгийг завших, үрэгдүүлэх/,
151 дүгээр зүйл. /Алдуул мал, гээгдэл буюу санамсаргүй олдсон эд
хөрөнгө завших/,
152 дугаар зүйл. /Хадгалуулсан буюу бусад зорилгоор итгэмжлэн өгсөн
бусдын эд хөрөнгө завших/
153 дугаар зүйл. / Бусдын эд хөрөнгийг санаатайгаар устгах, гэмтээх/,
1531 дүгээр зүйл. / Бусдын эд хөрөнгөд болгоомжгүйгээр хохирол
учруулах/,
154 дүгээр зүйл. / Бусдын эд хөрөнгө хамгаалахад хайнга хандах/,
155 дугаар зүйл. / Гэмт хэрэг үйлдэж олсон эд хөрөнгийг авах,
борлуулах/,
1551 дүгээр зүйл. / Нотариатч, эрхийн улсын бүртгэгч өмчлөгчийн
эрхийг зөрчих/
Slide 9
• Энэ бүлэгт хуульчлагдсан дээрх гэмт
хэргүүдийн
дийлэнх
нь
материаллаг
бүрэлдэхүүнтэй ба хорих ялын дээд хэмжээ
нь онц хүндрүүлэх бүрэлдэхүүнтэй хулгайлах,
булаах, залилан мэхлэх гэмт хэрэгт 15 жил
хүртэл
хугацаатай
хорих
харин
онц
хүндрүүлэх бүрэлдэхүүнтэй дээрэмдэх гэмт
хэрэгт 20 жил хүртэл байхаар тогтоожээ.
Slide 10
ТА ЭНЭХҮҮ САЙТААС МЭДЭЭЛЭЛ АВЧ
БАЙГАА БОЛ ЭХ СУРВАЛЖАА
ДУРЬДАНА УУ.
WWW.CRIMINOLOGY.MN
Slide 11
“Гэмт хэргийн тухай” хуулийн төсөлд:
▫ “Өмчлөх эрхийн эсрэг гэмт хэрэг” гэсэн
уламжлалт томъёоллыг хэвээр хадгалсан
▫ гэмт хэргийн томъёолол, нэршлийг өөрчилсөн,
▫ бүрэлдэхүүнийг өөрчилсөн, дотор нь задалж өөр
өөр зүйл болгосон / 17.5 Хөрөнгө завших, 17.6
Ашиглан шамшигдуулах/, эсхүл нэг зүйлд хоёр өөр
гэмт хэргийн бүрэлдэхүүнийг багтаасан /булаалт/
мөн өөр бүлэгт байсан гэмт хэргийг байдал
харагдаж байна.
▫ тодорхой төрлийн гэмт хэргийн хүндрүүлэх болон
онц хүндрүүлэх бүрэлдэхүүн болдог, эрүүгийн
хуульд заасан зарчимтай зөрчилдөг онц аюултай
гэмт хэрэгтэн, урьд ял шийтгүүлсэн, давтан зэрэг
урьд нь тодорхой хэрэгт ял шийтгүүлж түүнийг
эдэлсний дараа хууль зүйн үр дагавар үүсгэдэг
ойлголтыг өөрчилсөн
Slide 12
• Улсын Дээд Шүүхээс эрүүгийн хуулийн
заалтыг
бүхэл
нь
эсхүл
хэсэгчлэн
тайлбарладаг өмнөх практикийг өөрчилж
Шүүхийн тухай хуульд заасанаар Улсын
Дээд Шүүх хуульд заасан нэр томъёо,
аливаа зүйл хэсгийг нэг мөр ойлгож, нэгдсэн
практик тогтоох асуудлыг зөвхөн хэрэг
маргааныг
шийдвэрлэх
замаар
тайлбарлахаар
заасан
нь
шинэлэг
зохицуулалт болсон гэж үзэхээр байна.
УДШ-ийн гаргасан тайлбар болон хуулийн
заалт
хоорондоо
зөрчилдөх,
хууль
хэрэглэхэд төвөгтэй байдал үүсэх тохиолдол
одоо ч байсаар байгаа Гэмт хэргийн тухай
хуулийн танилцуулга.
Slide 13
Гэмт хэргийн тухай хуульд өмчлөх эрхийн
эсрэг гэмт хэргийг хуульчилсан байдал
• Гэмт хэргийн тухай хуулийг боловсруулахад Дэлхийн эрүүгийн загвар
хуульд тулгуурласан байх бөгөөд энэ төсөлд буй өмчлөх эрхийн эсрэг
гэмт хэргийг хуульчилсан байдал нь дээрх эрүүгийн загвар хуулийн
заалттай зарчмын ялгаагүй байна. Гэмт хэргийн тухай хуульд энэ
бүлэгт дараах гэмт хэргүүдийг хуульчилсан байна.
• 17.1 дүгээр зүйл / Хулгайлах /,
• 17.2 дугаар зүйл / Дээрэмдэх /,
• 17.3 дугаар зүйл / Залилах /,
• 17.4 дүгээр зүйл / Хөрөнгө завших /,
• 17.5 дугаар зүйл / Айлган сүрдүүлэх /,
• 17.6 дугаар зүйл / Ашиглан шамшигдуулах /,
• 17.7 дугаар зүйл / Авто тээврийн хэрэгсэлийг зөвшөөрөлгүйгээр авч
явах/,
• 17.8 дугаар зүйл / Эд хөрөнгө устгах, гэмтээх /,
• 17.9 дүгээр зүйл / Бусдын эд хөрөнгө хамгаалахад хайнга хандах /,
• 17.10 дүгээр зүйл / Наториатч, эрхийн улсын бүртгэгч өмчлөгчийн
эрхийг зөрчих /,
• 17.11 дүгээр зүйл / Болгоомжгүйгээр эд хөрөнгө устгах, гэмтээх/
Slide 14
Дэлхийн эрүүгийн загвар хуульд өмчлөх эрхийн эсрэг
гэмт хэргийг хуульчилсан байдал
• Article 119: Theft / Хулгай /
• Article 120: Robbery and Aggravated Robbery / Дээрэм,
хүндрүүлэх бүрэлдэхүүнтэй дээрэм /
• Article 121: Extortion / Далайлган сүрдүүлэх /
• Article 122: Burglary / Орон байранд нэвтэрч хулгай хийх /
• Article 123: Aggravated Burglary / Хүндрүүлэх бүрэлдэхүүнтэй
орон байрны хулгай/
• Article 124: Receiving and Concealing Stolen Goods / Хулгайн эд
зүйлийг авах, нуун далдлах/
• Article 125: Bringing into the State Property Obtained through
Crime / Нийтийн өмчийг гэмт хэргийн аргаар олж авах /
Slide 15
• Article 126: Fraud / Залилан мэхлэх /
• Article 127: Embezzlement of Property / Эд хөрөнгийг
ашиглан шамшигдуулах /
• Article 128: Forgery / Хуурамч бичиг баримт үйлдэх /
• Article 129: Using False Instruments / Хуурамч бичиг
баримт ашиглах /
• Article 130: Possessing False Instruments / Хуурамч бичиг
баримт хадгалах, эзэмших /
• Article 131: Arson / Галдан шатаах /
• Article 132: Reckless Burning or Exploding
/Болгоомжгүйгээр галдан шатаах, дэлбэлэх /
• Article 133: Criminal Damage /Эд хөрөнгө устгах гэмтээх/
Slide 16
ТА ЭНЭХҮҮ САЙТААС МЭДЭЭЛЭЛ АВЧ
БАЙГАА БОЛ ЭХ СУРВАЛЖАА
ДУРЬДАНА УУ.
WWW.CRIMINOLOGY.MN
Slide 17
Анхаарал хандуулсанд баярлалаа.