Transcript Kliknij żeby dodać tytuł
Slide 1
1
Slide 2
DORADZTWO BIZNESOWE
PAŹDZIERNIK 2006
Partnerstwo Publiczno-Prywatne
Nowe możliwości realizacji projektów
infrastrukturalnych
Slide 3
Spis Treści
3
Czym jest Partnerstwo Publiczno-Prywatne (PPP)?
Stosowane dotychczas formuły współpracy sektora
publicznego i prywatnego
Ustawa o PPP
Korzyści i problemy PPP
Przygotowanie przedsięwzięć w oparciu o ustawę o PPP
Fundusze UE a PPP
Potencjalne obszary finansowania przedsięwzięć w formule
PPP
Slide 4
1. Czym jest PPP?
4
Slide 5
Cechy charakterystyczne dla modeli PPP
Czym jest PPP
WSPÓŁPRACA
Celem tej współpracy jest
osiągnięcie obopólnych korzyści,
a kluczową cechą jest jej
ukierunkowanie na realizację
zarówno celów komercyjnych,
jak i społecznych przedsięwzięcia.
W przedsięwzięciach PPP sektor
publiczny oraz prywatny zachowują
własną hierarchię celów i zakres
obowiązków oraz współpracują na
podstawie zdefiniowanego w
umowie PPP podziału ryzyka i
zobowiązań zgodnie z regułą:
„dane ryzyko bierze na siebie ten
partner, który nim lepiej zarządza.”
CELE
RYZYKA
KORZYŚCI
5
Partnerstwo publiczno–prywatne
(PPP) jest formą długoterminowej
współpracy sektora publicznego
z sektorem prywatnym przy
realizacji inwestycji.
Rezultatem jest osiągnięcie
relatywnie wyższej jakości usług za
relatywnie niższą cenę niż w
przypadku ich finansowania w
tradycyjny sposób.
Przykładowe zastosowania kontraktów PPP
Drogi
Szpitale
Tunele
Komunikacja
miejska
Obiekty
sportowe
Transport i
infrastruktura
kolejowa
Szkoły
Oczyszczalnie
ścieków
Więzienia
Usługi wodne
i kanalizacyjne
Slide 6
Podział celów i zadań w PPP
Sektor publiczny
Dostarczenie usług potrzebnych ze społecznego
punktu widzenia obecnie, a nie w odległej
perspektywie
Jak najniższy koszt obiektu mierzony jako suma
kosztów kapitałowych i operacyjnych
Zachowanie wysokich standardów jakości usług
zapewniających długoterminową eksploatację
obiektu
CELE
ZADANIA
6
Sektor prywatny
Osiągnięcie wymiernych korzyści finansowych z
realizacji przedsięwzięcia inwestycyjnego (zwrot na
zaangażowanym kapitale), między innymi dzięki:
– możliwości generowania dodatkowych przychodów
– obniżeniu kosztów realizacji inwestycji oraz kosztów
eksploatacji obiektu
Ograniczenie ryzyka – pozostawienie sektorowi
publicznemu tych ryzyk, którymi sektor ten lepiej
zarządza
Zapewnienie optymalnego finansowania
zwłaszczaw aspekcie alokacji wydatków w czasie.
Ograniczenie ponoszonego ryzyka
Osiągnięcie społecznych korzyści poprzez
przyciągnięcie nowych inwestycji, stworzenie
miejsc pracy i stymulację lokalnego wzrostu
gospodarczego
Określa warunki ramowe projektu oraz wymagany
poziomstandardów (technicznych, usługi, etc.).
Wykonuje zadanie będące tradycyjnie domeną sektora
publicznego.
Kontraktuje partnera prywatnego do realizacji
projektu.
Odpowiada za projektowanie, budowę i eksploatację
obiektu.
Zabezpiecza finansowanie wspomagające (np.:
fundusze unijne).
Odpowiada za zapewnienie finansowania projektu.
Monitoruje zgodność wykonania projektu z
kontraktem oraz dotrzymanie uzgodnionych
standardów.
Odpowiada za dotrzymanie wcześniej ustalonych
standardów.
Slide 7
Schemat transakcji PPP
Partner Publiczny
Umowy
kredytowe/
finansowania
Banki i instytucje
finansujące
Zabezpieczenia, np. zastaw
na udziałach w spółce
projektowej
Umowa
PPP
Kapitał
Spółka projektowa
(umowa pożyczki
podporządkowanej)
Umowa o budowę
obiektu „pod klucz”
Generalny wykonawca
7
Udziałowcy i
inwestorzy prywatni
Umowa na zarządzanie i utrzymanie
Operator obiektu
Slide 8
2. Stosowane dotychczas formuły
współpracy sektora publicznego
i prywatnego
8
Slide 9
Formy współpracy sektora publicznego i
prywatnego (1)
Koncesja
na roboty budowlane
- Wykonawca otrzymuje zapłatę w formie prawa do czasowej eksploatacji
wybudowanego obiektu lub także wynagrodzenie
- Określona forma wyboru partnera publicznego w trybie przetargowym
- Brak ograniczenia czasowego obowiązywania umowy, jednak umowa na czas
oznaczony
- Właścicielem inwestycji pozostaje podmiot publiczny
- Po ustalonym okresie obiekt przechodzi w zarząd podmiotu publicznego
Spółki celowe
o mieszanym kapitale
- Realizacja zadań spoza sfery użyteczności publicznej ważnych dla rozwoju
gminy
- Wkład partnera publicznego najczęściej w postaci aportu w formie nieruchomości
Kontraktacja usług
9
- Zlecanie wykonania wybranych usług przez krótki okres np. kilku miesięcy,
których przedmiotem może być na przykład delegowanie zadania własnego
gminy
- Nie wymaga od partnera prywatnego znacznego zaangażowania finansowego
Slide 10
Formy współpracy sektora publicznego i
prywatnego (2)
Kontrakty menedżerskie
Dzierżawa
Umowy typu BOT
10
- Część majątku publicznego zostaje oddana w zarząd prywatny
- Prawo własności pozostaje po stronie władzy publicznej
- Partner prywatny (wynajęty do zarządzania menadżer) wynagradzany jest za sprawne
zarządzanie zależnie od osiąganych wyników i celów, jakie stawia właściciel
- Cenne doświadczenie dla sektora publicznego w zakresie kooperacji z firmami
prywatnymi
- Tradycyjne procedury przetargowe
- Prywatny wykonawca uiszcza opłatę za dzierżawę i uzyskuje prawo zarządzania
przedmiotem dzierżawy
- Ryzyko komercyjnego sukcesu po stronie partnera prywatnego
- Dzierżawca ma obowiązek przeprowadzenia niezbędnych inwestycji
- Odpowiedzialność za planowanie długofalowego rozwoju i dużych inwestycji po stronie
sektora publicznego
- Jedna umowa łącząca zwykle odrębne funkcje – projektowania, budowy oraz
utrzymania i zarządzania oraz przekazanie podmiotowi publicznemu
- Prywatny inwestor jest finansowany z publicznych środków
- Zastosowanie przy inwestycjach tworzonych od podstaw, zaangażowanie różnorodnych
partnerów i znacznych środków finansowych
- Czasochłonne procedury przygotowania umowy, negocjacji oraz procedury
przetargowej
Slide 11
Przykłady współpracy sektora publicznego i
prywatnego w Polsce
Budowa autostrad A1, A2 i A4
Dotychczas budowano autostrady w systemie koncesyjnym – inwestor
prywatny finansuje, buduje i zarządza inwestycją
A1: Gdańsk – Toruń (koncesjonariusz GTC S.A.),
A2: Nowy Tomyśl – Września (koncesjonariusz Autostrada
Wielkopolska S.A.)
A4: Kraków – Katowice (koncesjonariusz Autostrada Małopolska)
Obecnie powstaje nowa koncepcja budowy autostrad w systemie PPP
Państwo zamierza wraz inwestorami utworzyć spółki, które wybudują
autostrady. Będzie to dotyczyć:
A1: 190 km pomiędzy Strykowem i Pyrzowicami
A2: 94 km pomiędzy Strykowem a Konotopą
11
Slide 12
Przykłady współpracy sektora publicznego i
prywatnego w Polsce
Regionalne pasażerskie przewozy kolejowe
Koleje Mazowieckie Sp. z o.o. (KM)
Spółka utworzona przez Samorząd Województwa Mazowieckiego (51% udziałów)
oraz PKP Przewozy Regionalne spółka z o.o. (49% udziałów) realizuje zadania
przewozowe finansowane przez Urząd Marszałkowski
PKP Warszawska Kolej Dojazdowa Sp. z o.o. (WKD)
W 2005 r. Konsorcjum Samorządowe złożone z Samorządu Województwa
Mazowieckiego, m.st. Warszawy oraz 6 gmin leżących wzdłuż trasy WKD przejęło
na własność nieruchomości (dzierżawione na rzecz WKD) oraz własność udziałów
WKD
Zakup taboru kolejowego (autobusów szynowych) przez
Samorządy Wojewódzkie
Tabor zakupiony ze środków własnych lub przy współfinansowaniu z funduszy UE
jest dzierżawiony lub użyczany na rzecz operatora kolejowego
12
Slide 13
Przykłady współpracy sektora publicznego i
prywatnego w Polsce
Projekty wodno-kanalizacyjne
Gdański projekt wodno-ściekowy
• Partner prywatny – spółka Saur Neptun Gdańsk S.A. – dzierżawca infrastruktury,
odpowiada za dostawę wody i odbiór ścieków na terenie Gdańska oraz za remonty,
utrzymanie sieci i usuwanie awarii
• Gdańska Infrastruktura Wodociągowo-Kanalizacyjna Sp. z o.o. (GIWK) – będący
własnością Miasta Gdańsk - właściciel infrastruktury, realizator procesu
inwestycyjnego, wnioskodawca i beneficjent końcowy dotacji z Funduszu Spójności.
Program Poprawy Gospodarki Wodno-Ściekowej w Bielsku-Białej
• Aqua S.A. (gmina Bielsko-Biała posiada 51% udziałów w spółce) zarządca i
operator miejskiej sieci wodno-kanalizacyjnej w Bielsku Białej.
Projekt przewiduje budowę 210 km sieci wodno-kanalizacyjnej oraz modernizację
oczyszczalni ścieków w Bielsko-Białej. Projekt w 77% finansowany z funduszy UE.
Tarnowskie Góry
• Komunalna spółka PWiK Sp. z o.o. w 1999 roku została sprywatyzowana i
pozyskała inwestora strategicznego - francuską Firmę Compagnie Générale des
Eaux z grupy Veolia Environnement Dzięki dokapitalizowaniu oraz know - how
wniesionemu przez inwestora Spółka modernizuje i rozbudowuje sieć
wodociągową, przeprowadza monitoring, renowację i rozbudowę sieci
kanalizacyjnej, modernizację oczyszczalni ścieków, modernizacji oczyszczalni
ścieków, unowocześnienia maszyn i urządzeń
13
Slide 14
3. Ustawa o PPP
14
Slide 15
Przepisy o PPP – fakty
Październik 2005 r. - Ustawa o partnerstwie publiczno-prywatnym z dnia 28 lipca 2005 r. weszła w
życie.
Przez prawie rok ustawa była martwym przepisem, gdyż brak było wskazanych
w Ustawie rozporządzeń wykonawczych niezbędnych do przygotowania
przedsięwzięć zgodnie z Ustawą.
Lipiec 2006 r. –
Weszły w życie rozporządzenia wykonawcze, niezbędne do przygotowania
przedsięwzięć zgodnie z ustawą o PPP:
1. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 30 czerwca 2006 r. w sprawie
niezbędnych elementów analizy przedsięwzięcia w ramach partnerstwa
publiczno-prywatnego
2. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 czerwca 2006 r. w sprawie ryzyk
związanych z realizacją przedsięwzięć w ramach partnerstwa publiczno
prywatnego
3. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 9 czerwca 2006 r. w sprawie
szczegółowego zakresu, form i zasad sporządzania informacji dotyczących
umów o partnerstwie publiczno-prywatnym
15
Slide 16
Co wnosi ustawa o PPP?
Ustawa o ppp:
jest instrumentem realizacji inwestycji i świadczenia usług publicznych przez podmiot prywatny,
jest podstawą dla zawierania wieloletnich umów o współpracy
ma zagwarantować transparentne procedury wyboru partnera prywatnego.
Celem ustawy jest m.in.
pobudzenie inwestycji infrastrukturalnych
zachęcenie sektora publicznego do współpracy z sektorem prywatnym na określonych zasadach
(dotychczas duże ryzyko społeczno-polityczne)
Zakres stosowania Ustawy obejmuje wykonywanie zadań publicznych
zadania publiczne obejmują zadania wykonywane w interesie publicznym;
decyzja o tym, co jest zadaniem publicznym, wynika z potrzeby zaspokojenie potrzeb społeczności
Podmioty, które mogą brać udział w projektach PPP – ustawa wprowadza zamknięty katalog:
16
partnerzy prywatni – przedsiębiorcy, organizacje pozarządowe, kościoły lub inne związki wyznaniowe oraz
podmioty zagraniczne, o ile są przedsiębiorcami w rozumieniu prawa kraju rejestracji;
partnerzy publiczni – organy administracji rządowej, jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki, fundusze
celowe, państwowe szkoły wyższe, samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej, a także państwowe
lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań
publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, banków i spółek handlowych.
Slide 17
Co wnoszą rozporządzenia wydane do ustawy o
PPP?
1.
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 30 czerwca 2006 r. w sprawie niezbędnych elementów
analizy przedsięwzięcia w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego wymienia niezbędne analizy i
ich zakres, oraz wskazuje na zakres parametrów służących do porównania różnych opcji realizacji
inwestycji.
Wymagane analizy to:
–
–
–
–
2.
Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 czerwca 2006 r. w sprawie ryzyk związanych z
realizacją przedsięwzięć w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego określa:
–
–
–
3.
rodzaje ryzyk związanych z przedsięwzięciami PPP
zasady podziału ryzyk pomiędzy sektor publiczny i prywatny
wpływ ryzyka na poziom długu publicznego oraz deficyt finansów publicznych
Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 9 czerwca 2006 r. w sprawie szczegółowego zakresu,
form i zasad sporządzania informacji dotyczących umów o partnerstwie publiczno-prywatnym
zawiera m.in:
–
–
–
17
określenie zakresu przedsięwzięcia wraz z jego harmonogramem;
analiza ekonomiczno – finansowa;
analiza prawna;
analiza rodzajów ryzyka i wrażliwości przedsięwzięcia na rodzaje ryzyka.
wzory formularzy dla analizy jakościowej i ilościowej ryzyka
wzory macierzy podziału ryzyk
wzory zestawień finansowych dotyczących wpływu umowy PPP na poziom długu publicznego oraz deficyt
finansów publicznych
Slide 18
Kilka problemów z przepisami o PPP
18
Czy zastosowanie ustawy jest obowiązkowe, czy pozostaje kwestią
wyboru?
Stosowanie ustawy prawo zamówień publicznych wg wielkości
zamówienia – jaka jest wielkość zamówienia?
Jest to pierwsze brzmienie ustawy i prawdopodobne są
doprecyzowania różnych kwestii po pojawieniu się pierwszych
niejednoznaczności
Slide 19
4. Korzyści i problemy PPP
19
Slide 20
Korzyści z PPP (1)
Pomiar efektywności
Pomiar efektywności i system motywowania są
integralną częścią PPP i zapewniają wysokiej
jakości usługi świadczone przez sektor prywatny w
ramach PPP w relacji do ceny.
Zarządzanie przez cele
Usługi dostarczane przez prywatny sektor
określane są poprzez cele, które muszą być
spełnione. Wynagrodzenie podmiotu prywatnego
uzależnione jest od ich jakości i terminowości
dostarczenia.
Długoterminowe kontrakty
Kontrakt obejmuje koszty całego okresu
użyteczności obiektu, co jest kluczowym
czynnikiem decydującym o najbardziej efektywnym
wykorzystaniu angażowanych środków.
Dostarczający usługę podmiot prywatny jest
zainteresowany optymalizacją kosztów w czasie
całego cyklu inwestycji i eksploatacji obiektu.
20
Slide 21
Korzyści z PPP (2)
21
Transfer ryzyk
W kontraktach PPP dokonuje się przeniesienia
ryzyk na tę stronę umowy, która będzie najlepiej
zarządzała danym ryzykiem.
Dostępność środków na nakłady
W kontraktach PPP partner publiczny nie musi
organizować pełnego finansowania
przedsięwzięcia. Obciążenie finansowe
rozłożone jest w czasie.
Kwalifikacje sektora prywatnego
Zdolności zarządzania projektem i inne
kwalifikacje sektora prywatnego w zakresie
dostarczania efektywnych całościowych
rozwiązań są uznawane za krytyczny czynnik
sukcesu PPP
Konkurencyjność
Podstawą uzyskania korzystnej relacji wartości
usługi do ceny jest konkurencyjność procesu
wyboru partnera do PPP.
Slide 22
Kluczowe problemy związane z PPP
22
Wyższy koszt kapitału dla sektora prywatnego, który
musi być zrekompensowany przez uzyskanie
oszczędności dzięki właściwie przeprowadzonemu
przetargowi na realizację projektu oraz większej
wydajności sektora prywatnego
Ograniczenie elastyczności finansowej sektora
publicznego w wyniku długoterminowego zobowiązania
wobec spółki projektowej – limity zadłużenia
Bardziej złożony, kosztowny oraz czasochłonny
proces wdrażania koncepcji PPP – realizacja tego
procesu wymaga zaangażowania odpowiednich środków
zarówno ze strony publicznej, jak i prywatnej. Koszt
zastosowania ustawy do małych przedsięwzięć może być
wysoki ze względu na obszerność analiz
Ryzyko niestabilności wspólnej polityki partnerów w
perspektywie cyklicznych zmian reprezentantów partnera
publicznego – zalecane szerokie debaty publiczne przed
zawarciem umowy o PPP
Slide 23
5. Przygotowanie przedsięwzięć w oparciu
o ustawę o PPP
23
Slide 24
Etapy przygotowania PPP
I.
Identyfikacja potrzeb
Decyzję o przystąpieniu do przygotowania ppp podejmuje podmiot publiczny, który jest
zazwyczaj inicjatorem procesu. Jednakże ustawa wskazuje, że podmiot prywatny,
zainteresowany realizacją określonego przedsięwzięcia może złożyć wniosek do
podmiotu publicznego z propozycją jego realizacji, jednak bez jakiegokolwiek
zapewnienia wyboru go jako partnera prywatnego.
PPP może stanowić sposób realizacji przedsięwzięcia, jeżeli przynosi to korzyści dla
interesu publicznego, większe niż z zastosowania innej metody (praktycznie
niemożliwe do potwierdzenia na etapie identyfikacji potrzeby).
II. Koncepcja realizacji
Podjęcie decyzji o realizacji zadania poprzez ppp powinno być oparte na szczegółowej
analizie planowanego przedsięwzięcia. Zakres takiej analizy wskazany jest w ustawie i
odpowiednich rozporządzeniach.
Na tym etapie należy znacząco uprawdopodobnić zasadność realizacji
przedsięwzięcia w formule ppp.
Podstawowym narzędziem weryfikacji jest tzw. Komparator Sektora Publicznego.
III. Wdrożenie
Ustawodawca nie zdecydował się na odrębne uregulowanie procedury wyboru
partnera w ramach ppp. W rozdziale dotyczącym zasad i trybu wyboru partnera
prywatnego jest odesłanie do stosowania odpowiednich przepisów prawa zamówień
publicznych.
W stosunku do ustawy o zamówieniach publicznych, ustawa o ppp wprowadza pewne
modyfikacje ze względu na właściwość stosunku ppp, m.in. umowa na dłużej niż 3 lata
oraz zwrot kosztów oferty.
24
Etapy PPP
Potrzeba
Koncepcja
Studia wykonalności
Ocena zainteresowania
przedsięwzięciem w kraju
i za granicą
Wdrożenie
Dokumentacja kontraktowa
- Przetarg
- Negocjacje
Realizacja
Projektowanie i budowa
Eksploatacja i utrzymanie
Zwrot
Slide 25
Istotne zagadnienia przygotowania PPP
Uczestnicy transakcji
Lider (Dyrektor) Projektu ze strony publicznej wspomagany przez wewnętrzne zespoły ds. finansowania, spraw
technicznych i prawny.
Doradcy Zewnętrzni posiadający wiedzę i doświadczenie w zawieraniu podobnych transakcji
–
Doradcy finansowi
–
Doradcy techniczni
–
Doradcy prawni
Komparator Sektora Publicznego
Analiza hipotetycznych kosztów realizacji przedsięwzięcia przez sektor publiczny we własnym zakresie zgodnie z
jasno określoną charakterystyką projektu przy założeniu realizacji projektu przez sektor publiczny we własnym
zakresie na bazie aktualnych doświadczeń z podobnych projektów z uwzględnieniem wyceny ryzyk projektu
uwzględniająca wartość pieniądza w czasie
Model finansowy
Model finansowy jest potrzebny na każdym etapie przedsięwzięcia i pozwala na:
–
ocenę alternatywnych opcji realizacji inwestycji
–
ocenę otrzymanych ofert
–
monitoring przedsięwzięcia w trakcie realizacji kontraktu
Wycena ryzyk
25
Trudna na etapie koncepcyjnym
Ma kluczowe znaczenie dla oceny zasadności przedsięwzięcia
Slide 26
Istotne elementy przygotowania PPP
Wartość
oczekiwana
kosztów
‘Korzyść z PPP’
120
100
80
Ryzyka
transferowane
Konkurencyjna
Neutralność
60
Płatności okresowe dla
partnera prywatnego od
partnera publicznego
‘Czyste’ PSC
40
20
Ryzyka
zatrzymane
Ryzyka
zatrzymane
0
KSP
26
PPP
Slide 27
6. Fundusze UE a PPP
27
Slide 28
Kluczowe kwestie dotyczące funduszy UE w
aspekcie PPP
Zaangażowanie się sektora prywatnego w realizację projektów
infrastrukturalnych w systemie partnerstwa publiczno-prywatnego może
okazać się skutecznym środkiem przeciwdziałania problemom związanym z
pełnym wykorzystaniem środków z funduszy pomocowych UE związanych z,
oprócz problemami natury administracyjnej, trudnościami z zapewnieniem
wkładu własnego na sfinansowanie realizacji projektów przez sektor publiczny.
Łączenie PPP z finansowaniem z funduszy UE pozwala osiągnąć efekt
synergii umożliwiając zarazem realizację głównych celów stawianych sobie
przez poszczególnych uczestników finansowania:
–
państwu – możliwość realizacji ważnych ekonomicznie i społecznie projektów przy
ograniczonych środkach budżetowych, z dodatkowymi korzyściami, jakie daje udział
sektora prywatnego w projektach realizowanych w formule PPP,
–
administracji funduszy unijnych – bardziej efektywną realizację celów polityki Unii
Europejskiej. Zwiększenie zaangażowania finansowego sektora prywatnego w realizację
projektów współfinansowanych z funduszy UE umożliwi zrealizowanie większej liczby
projektów niż byłoby to możliwe przy ich finansowaniu wyłącznie ze środków
publicznych.
–
partnerom prywatnym – udział w trwałym ekonomicznie przedsięwzięciu, z możliwością
osiągnięcia wynagrodzenia za zaangażowanie w jego realizację, skutkujące
przeniesieniem na grunt przedsięwzięć publicznych doświadczeń, efektywności działania
oraz innowacyjności w zakresie wychodzenia naprzeciw potrzebom klientów, typowych
dla sektora prywatnego.
W Polsce można spodziewać się zaistnienia szans dla rozwoju PPP w obliczu przewidywanego wzrostu liczby projektów
zgłaszanych do dofinansowania z funduszy UE oraz konieczności zapewnienia jak największej efektywności
proponowanych inwestycji przy jednoczesnym zapewnieniu odpowiedniego wkładu własnego dla ich realizacji.
28
Slide 29
Kluczowe kwestie dotyczące funduszy UE
w aspekcie PPP (1)
1.
2.
3.
29
Rentowność projektu i stopa zwrotu z zainwestowanego kapitału w projektach dofinansowanych z funduszy UE
–
projekty ubiegające się o dofinansowanie z funduszy UE charakteryzują się niską rentownością, ale mają istotne
znaczenie z punktu widzenia realizacji określonych celów stawianych przez instytucje unijne;
–
projekty PPP muszą zapewnić stopę zwrotu na poziomie atrakcyjnym dla sektora prywatnego;
–
nadmierne korzyści, jakie czerpałby z projektu partner prywatny stawiałyby pod znakiem zapytania efektywność
ekonomiczną stosowania PPP i mogłyby naruszać zasady finansowania projektów z funduszy UE.
Ryzyko wypierania środków prywatnych przez fundusze UE
–
dla części projektów infrastrukturalnych realizowanych w Polsce PPP może nie być atrakcyjnym sposobem
finansowania ze względu na stosunkowo łatwy dostęp do znacznej wartości środków UE i długoterminowych kredytów
instytucji międzynarodowych
–
dofinansowanie UE i kredyty instytucji międzynarodowych pokrywają wymagane nakłady w tak znacznym stopniu, że
zaangażowanie kapitału prywatnego może nie stanowić krytycznego zagadnienia dla sektora publicznego
Okres zaangażowania funduszy UE w finansowanie inwestycji
–
rozwiązaniem jakie można zastosować w ramach PPP przy dofinansowaniu projektu z funduszy UE jest zawarcie
dwóch umów (umowy dotyczącej budowy infrastruktury oraz umowy koncesyjnej dotyczącej świadczenia usług
użyteczności publicznej w okresie eksploatacji inwestycji);
–
korzystna dla podmiotu publicznego jest współpraca z sektorem prywatnym począwszy od najwcześniejszych etapów
realizacji projektu, czyli już od etapu planowania, z uwagi na wzrost efektywności oraz rentowności projektu w wyniku
rzetelnego zaplanowania harmonogramu prac i wprowadzenia przejrzystej struktury zarządzania projektem oraz z
uwagi na adekwatny podział ryzyk pomiędzy sektor prywatny i publiczny, w tym ryzyka fazy budowy
Slide 30
Kluczowe kwestie dotyczące funduszy UE
w aspekcie PPP (2)
4.
5.
PPP w obszarze zainteresowania UE
–
Komisja Europejska powinna wspierać poszukiwania innych źródeł finansowania, w szczególności większe wysiłki
Państw Członkowskich zmierzające do szerszego wykorzystania prywatnych źródeł finansowania
dla maksymalizacji efektu dźwigni zasobów funduszy
–
Partnerstwo publiczno-prywatne jest ważnym środkiem służącym przyspieszeniu tworzenia sieci TEN-T
w okresie 2007 – 2013 do ok. 20 mld euro wzrośnie pula środków przeznaczonych na projekty TEN-T realizowane w
Europie, których przygotowanie UE promuje na zasadzie PPP
–
Eurostat natomiast podjął prace nad uregulowaniem traktowania PPP na potrzeby rachunków narodowych. Zgodnie z
decyzją wydaną w listopadzie 2004 roku, aktywa będące przedmiotem PPP nie muszą być uwzględniane jako
zobowiązanie jednostki publicznej pod warunkiem odpowiedniego podziału ryzyk kontraktu między podmioty sektora
publicznego i prywatnego.
Uwarunkowania dla rozwoju PPP w połączeniu z funduszami UE w Polsce
–
W projekcie NPR na lata 2007-2013 wyeksponowana została rola PPP jako instrumentu realizacji projektów
współfinansowanych przez UE
„Celem upowszechnienia partnerstwa publiczno-prywatnego jest zwiększenie atrakcyjności włączenia kapitału
prywatnego w realizację zadań publicznych. Rozwój PPP jest podyktowany głównie ograniczeniami publicznych
środków finansowych (…)”
30
Slide 31
7. Potencjalne obszary dla PPP
31
Slide 32
Gdzie PPP może przynosić korzyści?
32
Komunalne budownictwo mieszkaniowe
Gospodarka wodno-kanalizacyjna
Gospodarka odpadami
Budowa szpitali
Transport publiczny
Obiekty sportowe
Energetyka
Szkoły
Więziennictwo
Slide 33
Doradztwo Biznesowe
Jan Friedberg
Dyrektor
Zespół Projektów Infrastrukturalnych
tel: +48 (0) 22 557 66 61
e-mail: jan.friedberg@@pl.ey.com
Paweł Malinowski
Menedżer
Zespół Projektów Infrastrukturalnych
tel: +48 (0) 22 557 66 22
e-mail: [email protected]
Przemysław Gorgol
Konsultant
Zespół Projektów Infrastrukturalnych
tel: +48 (0) 22 557 66 74
e-mail: [email protected]
ERNST & YOUNG
© 2006 Ernst & Young
Wszelkie prawa zastrzeżone.
Ernst & Young jest zarejestrowanym
znakiem towarowym.
www.ey.com/pl
1
Slide 2
DORADZTWO BIZNESOWE
PAŹDZIERNIK 2006
Partnerstwo Publiczno-Prywatne
Nowe możliwości realizacji projektów
infrastrukturalnych
Slide 3
Spis Treści
3
Czym jest Partnerstwo Publiczno-Prywatne (PPP)?
Stosowane dotychczas formuły współpracy sektora
publicznego i prywatnego
Ustawa o PPP
Korzyści i problemy PPP
Przygotowanie przedsięwzięć w oparciu o ustawę o PPP
Fundusze UE a PPP
Potencjalne obszary finansowania przedsięwzięć w formule
PPP
Slide 4
1. Czym jest PPP?
4
Slide 5
Cechy charakterystyczne dla modeli PPP
Czym jest PPP
WSPÓŁPRACA
Celem tej współpracy jest
osiągnięcie obopólnych korzyści,
a kluczową cechą jest jej
ukierunkowanie na realizację
zarówno celów komercyjnych,
jak i społecznych przedsięwzięcia.
W przedsięwzięciach PPP sektor
publiczny oraz prywatny zachowują
własną hierarchię celów i zakres
obowiązków oraz współpracują na
podstawie zdefiniowanego w
umowie PPP podziału ryzyka i
zobowiązań zgodnie z regułą:
„dane ryzyko bierze na siebie ten
partner, który nim lepiej zarządza.”
CELE
RYZYKA
KORZYŚCI
5
Partnerstwo publiczno–prywatne
(PPP) jest formą długoterminowej
współpracy sektora publicznego
z sektorem prywatnym przy
realizacji inwestycji.
Rezultatem jest osiągnięcie
relatywnie wyższej jakości usług za
relatywnie niższą cenę niż w
przypadku ich finansowania w
tradycyjny sposób.
Przykładowe zastosowania kontraktów PPP
Drogi
Szpitale
Tunele
Komunikacja
miejska
Obiekty
sportowe
Transport i
infrastruktura
kolejowa
Szkoły
Oczyszczalnie
ścieków
Więzienia
Usługi wodne
i kanalizacyjne
Slide 6
Podział celów i zadań w PPP
Sektor publiczny
Dostarczenie usług potrzebnych ze społecznego
punktu widzenia obecnie, a nie w odległej
perspektywie
Jak najniższy koszt obiektu mierzony jako suma
kosztów kapitałowych i operacyjnych
Zachowanie wysokich standardów jakości usług
zapewniających długoterminową eksploatację
obiektu
CELE
ZADANIA
6
Sektor prywatny
Osiągnięcie wymiernych korzyści finansowych z
realizacji przedsięwzięcia inwestycyjnego (zwrot na
zaangażowanym kapitale), między innymi dzięki:
– możliwości generowania dodatkowych przychodów
– obniżeniu kosztów realizacji inwestycji oraz kosztów
eksploatacji obiektu
Ograniczenie ryzyka – pozostawienie sektorowi
publicznemu tych ryzyk, którymi sektor ten lepiej
zarządza
Zapewnienie optymalnego finansowania
zwłaszczaw aspekcie alokacji wydatków w czasie.
Ograniczenie ponoszonego ryzyka
Osiągnięcie społecznych korzyści poprzez
przyciągnięcie nowych inwestycji, stworzenie
miejsc pracy i stymulację lokalnego wzrostu
gospodarczego
Określa warunki ramowe projektu oraz wymagany
poziomstandardów (technicznych, usługi, etc.).
Wykonuje zadanie będące tradycyjnie domeną sektora
publicznego.
Kontraktuje partnera prywatnego do realizacji
projektu.
Odpowiada za projektowanie, budowę i eksploatację
obiektu.
Zabezpiecza finansowanie wspomagające (np.:
fundusze unijne).
Odpowiada za zapewnienie finansowania projektu.
Monitoruje zgodność wykonania projektu z
kontraktem oraz dotrzymanie uzgodnionych
standardów.
Odpowiada za dotrzymanie wcześniej ustalonych
standardów.
Slide 7
Schemat transakcji PPP
Partner Publiczny
Umowy
kredytowe/
finansowania
Banki i instytucje
finansujące
Zabezpieczenia, np. zastaw
na udziałach w spółce
projektowej
Umowa
PPP
Kapitał
Spółka projektowa
(umowa pożyczki
podporządkowanej)
Umowa o budowę
obiektu „pod klucz”
Generalny wykonawca
7
Udziałowcy i
inwestorzy prywatni
Umowa na zarządzanie i utrzymanie
Operator obiektu
Slide 8
2. Stosowane dotychczas formuły
współpracy sektora publicznego
i prywatnego
8
Slide 9
Formy współpracy sektora publicznego i
prywatnego (1)
Koncesja
na roboty budowlane
- Wykonawca otrzymuje zapłatę w formie prawa do czasowej eksploatacji
wybudowanego obiektu lub także wynagrodzenie
- Określona forma wyboru partnera publicznego w trybie przetargowym
- Brak ograniczenia czasowego obowiązywania umowy, jednak umowa na czas
oznaczony
- Właścicielem inwestycji pozostaje podmiot publiczny
- Po ustalonym okresie obiekt przechodzi w zarząd podmiotu publicznego
Spółki celowe
o mieszanym kapitale
- Realizacja zadań spoza sfery użyteczności publicznej ważnych dla rozwoju
gminy
- Wkład partnera publicznego najczęściej w postaci aportu w formie nieruchomości
Kontraktacja usług
9
- Zlecanie wykonania wybranych usług przez krótki okres np. kilku miesięcy,
których przedmiotem może być na przykład delegowanie zadania własnego
gminy
- Nie wymaga od partnera prywatnego znacznego zaangażowania finansowego
Slide 10
Formy współpracy sektora publicznego i
prywatnego (2)
Kontrakty menedżerskie
Dzierżawa
Umowy typu BOT
10
- Część majątku publicznego zostaje oddana w zarząd prywatny
- Prawo własności pozostaje po stronie władzy publicznej
- Partner prywatny (wynajęty do zarządzania menadżer) wynagradzany jest za sprawne
zarządzanie zależnie od osiąganych wyników i celów, jakie stawia właściciel
- Cenne doświadczenie dla sektora publicznego w zakresie kooperacji z firmami
prywatnymi
- Tradycyjne procedury przetargowe
- Prywatny wykonawca uiszcza opłatę za dzierżawę i uzyskuje prawo zarządzania
przedmiotem dzierżawy
- Ryzyko komercyjnego sukcesu po stronie partnera prywatnego
- Dzierżawca ma obowiązek przeprowadzenia niezbędnych inwestycji
- Odpowiedzialność za planowanie długofalowego rozwoju i dużych inwestycji po stronie
sektora publicznego
- Jedna umowa łącząca zwykle odrębne funkcje – projektowania, budowy oraz
utrzymania i zarządzania oraz przekazanie podmiotowi publicznemu
- Prywatny inwestor jest finansowany z publicznych środków
- Zastosowanie przy inwestycjach tworzonych od podstaw, zaangażowanie różnorodnych
partnerów i znacznych środków finansowych
- Czasochłonne procedury przygotowania umowy, negocjacji oraz procedury
przetargowej
Slide 11
Przykłady współpracy sektora publicznego i
prywatnego w Polsce
Budowa autostrad A1, A2 i A4
Dotychczas budowano autostrady w systemie koncesyjnym – inwestor
prywatny finansuje, buduje i zarządza inwestycją
A1: Gdańsk – Toruń (koncesjonariusz GTC S.A.),
A2: Nowy Tomyśl – Września (koncesjonariusz Autostrada
Wielkopolska S.A.)
A4: Kraków – Katowice (koncesjonariusz Autostrada Małopolska)
Obecnie powstaje nowa koncepcja budowy autostrad w systemie PPP
Państwo zamierza wraz inwestorami utworzyć spółki, które wybudują
autostrady. Będzie to dotyczyć:
A1: 190 km pomiędzy Strykowem i Pyrzowicami
A2: 94 km pomiędzy Strykowem a Konotopą
11
Slide 12
Przykłady współpracy sektora publicznego i
prywatnego w Polsce
Regionalne pasażerskie przewozy kolejowe
Koleje Mazowieckie Sp. z o.o. (KM)
Spółka utworzona przez Samorząd Województwa Mazowieckiego (51% udziałów)
oraz PKP Przewozy Regionalne spółka z o.o. (49% udziałów) realizuje zadania
przewozowe finansowane przez Urząd Marszałkowski
PKP Warszawska Kolej Dojazdowa Sp. z o.o. (WKD)
W 2005 r. Konsorcjum Samorządowe złożone z Samorządu Województwa
Mazowieckiego, m.st. Warszawy oraz 6 gmin leżących wzdłuż trasy WKD przejęło
na własność nieruchomości (dzierżawione na rzecz WKD) oraz własność udziałów
WKD
Zakup taboru kolejowego (autobusów szynowych) przez
Samorządy Wojewódzkie
Tabor zakupiony ze środków własnych lub przy współfinansowaniu z funduszy UE
jest dzierżawiony lub użyczany na rzecz operatora kolejowego
12
Slide 13
Przykłady współpracy sektora publicznego i
prywatnego w Polsce
Projekty wodno-kanalizacyjne
Gdański projekt wodno-ściekowy
• Partner prywatny – spółka Saur Neptun Gdańsk S.A. – dzierżawca infrastruktury,
odpowiada za dostawę wody i odbiór ścieków na terenie Gdańska oraz za remonty,
utrzymanie sieci i usuwanie awarii
• Gdańska Infrastruktura Wodociągowo-Kanalizacyjna Sp. z o.o. (GIWK) – będący
własnością Miasta Gdańsk - właściciel infrastruktury, realizator procesu
inwestycyjnego, wnioskodawca i beneficjent końcowy dotacji z Funduszu Spójności.
Program Poprawy Gospodarki Wodno-Ściekowej w Bielsku-Białej
• Aqua S.A. (gmina Bielsko-Biała posiada 51% udziałów w spółce) zarządca i
operator miejskiej sieci wodno-kanalizacyjnej w Bielsku Białej.
Projekt przewiduje budowę 210 km sieci wodno-kanalizacyjnej oraz modernizację
oczyszczalni ścieków w Bielsko-Białej. Projekt w 77% finansowany z funduszy UE.
Tarnowskie Góry
• Komunalna spółka PWiK Sp. z o.o. w 1999 roku została sprywatyzowana i
pozyskała inwestora strategicznego - francuską Firmę Compagnie Générale des
Eaux z grupy Veolia Environnement Dzięki dokapitalizowaniu oraz know - how
wniesionemu przez inwestora Spółka modernizuje i rozbudowuje sieć
wodociągową, przeprowadza monitoring, renowację i rozbudowę sieci
kanalizacyjnej, modernizację oczyszczalni ścieków, modernizacji oczyszczalni
ścieków, unowocześnienia maszyn i urządzeń
13
Slide 14
3. Ustawa o PPP
14
Slide 15
Przepisy o PPP – fakty
Październik 2005 r. - Ustawa o partnerstwie publiczno-prywatnym z dnia 28 lipca 2005 r. weszła w
życie.
Przez prawie rok ustawa była martwym przepisem, gdyż brak było wskazanych
w Ustawie rozporządzeń wykonawczych niezbędnych do przygotowania
przedsięwzięć zgodnie z Ustawą.
Lipiec 2006 r. –
Weszły w życie rozporządzenia wykonawcze, niezbędne do przygotowania
przedsięwzięć zgodnie z ustawą o PPP:
1. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 30 czerwca 2006 r. w sprawie
niezbędnych elementów analizy przedsięwzięcia w ramach partnerstwa
publiczno-prywatnego
2. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 czerwca 2006 r. w sprawie ryzyk
związanych z realizacją przedsięwzięć w ramach partnerstwa publiczno
prywatnego
3. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 9 czerwca 2006 r. w sprawie
szczegółowego zakresu, form i zasad sporządzania informacji dotyczących
umów o partnerstwie publiczno-prywatnym
15
Slide 16
Co wnosi ustawa o PPP?
Ustawa o ppp:
jest instrumentem realizacji inwestycji i świadczenia usług publicznych przez podmiot prywatny,
jest podstawą dla zawierania wieloletnich umów o współpracy
ma zagwarantować transparentne procedury wyboru partnera prywatnego.
Celem ustawy jest m.in.
pobudzenie inwestycji infrastrukturalnych
zachęcenie sektora publicznego do współpracy z sektorem prywatnym na określonych zasadach
(dotychczas duże ryzyko społeczno-polityczne)
Zakres stosowania Ustawy obejmuje wykonywanie zadań publicznych
zadania publiczne obejmują zadania wykonywane w interesie publicznym;
decyzja o tym, co jest zadaniem publicznym, wynika z potrzeby zaspokojenie potrzeb społeczności
Podmioty, które mogą brać udział w projektach PPP – ustawa wprowadza zamknięty katalog:
16
partnerzy prywatni – przedsiębiorcy, organizacje pozarządowe, kościoły lub inne związki wyznaniowe oraz
podmioty zagraniczne, o ile są przedsiębiorcami w rozumieniu prawa kraju rejestracji;
partnerzy publiczni – organy administracji rządowej, jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki, fundusze
celowe, państwowe szkoły wyższe, samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej, a także państwowe
lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań
publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw, banków i spółek handlowych.
Slide 17
Co wnoszą rozporządzenia wydane do ustawy o
PPP?
1.
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 30 czerwca 2006 r. w sprawie niezbędnych elementów
analizy przedsięwzięcia w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego wymienia niezbędne analizy i
ich zakres, oraz wskazuje na zakres parametrów służących do porównania różnych opcji realizacji
inwestycji.
Wymagane analizy to:
–
–
–
–
2.
Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 czerwca 2006 r. w sprawie ryzyk związanych z
realizacją przedsięwzięć w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego określa:
–
–
–
3.
rodzaje ryzyk związanych z przedsięwzięciami PPP
zasady podziału ryzyk pomiędzy sektor publiczny i prywatny
wpływ ryzyka na poziom długu publicznego oraz deficyt finansów publicznych
Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 9 czerwca 2006 r. w sprawie szczegółowego zakresu,
form i zasad sporządzania informacji dotyczących umów o partnerstwie publiczno-prywatnym
zawiera m.in:
–
–
–
17
określenie zakresu przedsięwzięcia wraz z jego harmonogramem;
analiza ekonomiczno – finansowa;
analiza prawna;
analiza rodzajów ryzyka i wrażliwości przedsięwzięcia na rodzaje ryzyka.
wzory formularzy dla analizy jakościowej i ilościowej ryzyka
wzory macierzy podziału ryzyk
wzory zestawień finansowych dotyczących wpływu umowy PPP na poziom długu publicznego oraz deficyt
finansów publicznych
Slide 18
Kilka problemów z przepisami o PPP
18
Czy zastosowanie ustawy jest obowiązkowe, czy pozostaje kwestią
wyboru?
Stosowanie ustawy prawo zamówień publicznych wg wielkości
zamówienia – jaka jest wielkość zamówienia?
Jest to pierwsze brzmienie ustawy i prawdopodobne są
doprecyzowania różnych kwestii po pojawieniu się pierwszych
niejednoznaczności
Slide 19
4. Korzyści i problemy PPP
19
Slide 20
Korzyści z PPP (1)
Pomiar efektywności
Pomiar efektywności i system motywowania są
integralną częścią PPP i zapewniają wysokiej
jakości usługi świadczone przez sektor prywatny w
ramach PPP w relacji do ceny.
Zarządzanie przez cele
Usługi dostarczane przez prywatny sektor
określane są poprzez cele, które muszą być
spełnione. Wynagrodzenie podmiotu prywatnego
uzależnione jest od ich jakości i terminowości
dostarczenia.
Długoterminowe kontrakty
Kontrakt obejmuje koszty całego okresu
użyteczności obiektu, co jest kluczowym
czynnikiem decydującym o najbardziej efektywnym
wykorzystaniu angażowanych środków.
Dostarczający usługę podmiot prywatny jest
zainteresowany optymalizacją kosztów w czasie
całego cyklu inwestycji i eksploatacji obiektu.
20
Slide 21
Korzyści z PPP (2)
21
Transfer ryzyk
W kontraktach PPP dokonuje się przeniesienia
ryzyk na tę stronę umowy, która będzie najlepiej
zarządzała danym ryzykiem.
Dostępność środków na nakłady
W kontraktach PPP partner publiczny nie musi
organizować pełnego finansowania
przedsięwzięcia. Obciążenie finansowe
rozłożone jest w czasie.
Kwalifikacje sektora prywatnego
Zdolności zarządzania projektem i inne
kwalifikacje sektora prywatnego w zakresie
dostarczania efektywnych całościowych
rozwiązań są uznawane za krytyczny czynnik
sukcesu PPP
Konkurencyjność
Podstawą uzyskania korzystnej relacji wartości
usługi do ceny jest konkurencyjność procesu
wyboru partnera do PPP.
Slide 22
Kluczowe problemy związane z PPP
22
Wyższy koszt kapitału dla sektora prywatnego, który
musi być zrekompensowany przez uzyskanie
oszczędności dzięki właściwie przeprowadzonemu
przetargowi na realizację projektu oraz większej
wydajności sektora prywatnego
Ograniczenie elastyczności finansowej sektora
publicznego w wyniku długoterminowego zobowiązania
wobec spółki projektowej – limity zadłużenia
Bardziej złożony, kosztowny oraz czasochłonny
proces wdrażania koncepcji PPP – realizacja tego
procesu wymaga zaangażowania odpowiednich środków
zarówno ze strony publicznej, jak i prywatnej. Koszt
zastosowania ustawy do małych przedsięwzięć może być
wysoki ze względu na obszerność analiz
Ryzyko niestabilności wspólnej polityki partnerów w
perspektywie cyklicznych zmian reprezentantów partnera
publicznego – zalecane szerokie debaty publiczne przed
zawarciem umowy o PPP
Slide 23
5. Przygotowanie przedsięwzięć w oparciu
o ustawę o PPP
23
Slide 24
Etapy przygotowania PPP
I.
Identyfikacja potrzeb
Decyzję o przystąpieniu do przygotowania ppp podejmuje podmiot publiczny, który jest
zazwyczaj inicjatorem procesu. Jednakże ustawa wskazuje, że podmiot prywatny,
zainteresowany realizacją określonego przedsięwzięcia może złożyć wniosek do
podmiotu publicznego z propozycją jego realizacji, jednak bez jakiegokolwiek
zapewnienia wyboru go jako partnera prywatnego.
PPP może stanowić sposób realizacji przedsięwzięcia, jeżeli przynosi to korzyści dla
interesu publicznego, większe niż z zastosowania innej metody (praktycznie
niemożliwe do potwierdzenia na etapie identyfikacji potrzeby).
II. Koncepcja realizacji
Podjęcie decyzji o realizacji zadania poprzez ppp powinno być oparte na szczegółowej
analizie planowanego przedsięwzięcia. Zakres takiej analizy wskazany jest w ustawie i
odpowiednich rozporządzeniach.
Na tym etapie należy znacząco uprawdopodobnić zasadność realizacji
przedsięwzięcia w formule ppp.
Podstawowym narzędziem weryfikacji jest tzw. Komparator Sektora Publicznego.
III. Wdrożenie
Ustawodawca nie zdecydował się na odrębne uregulowanie procedury wyboru
partnera w ramach ppp. W rozdziale dotyczącym zasad i trybu wyboru partnera
prywatnego jest odesłanie do stosowania odpowiednich przepisów prawa zamówień
publicznych.
W stosunku do ustawy o zamówieniach publicznych, ustawa o ppp wprowadza pewne
modyfikacje ze względu na właściwość stosunku ppp, m.in. umowa na dłużej niż 3 lata
oraz zwrot kosztów oferty.
24
Etapy PPP
Potrzeba
Koncepcja
Studia wykonalności
Ocena zainteresowania
przedsięwzięciem w kraju
i za granicą
Wdrożenie
Dokumentacja kontraktowa
- Przetarg
- Negocjacje
Realizacja
Projektowanie i budowa
Eksploatacja i utrzymanie
Zwrot
Slide 25
Istotne zagadnienia przygotowania PPP
Uczestnicy transakcji
Lider (Dyrektor) Projektu ze strony publicznej wspomagany przez wewnętrzne zespoły ds. finansowania, spraw
technicznych i prawny.
Doradcy Zewnętrzni posiadający wiedzę i doświadczenie w zawieraniu podobnych transakcji
–
Doradcy finansowi
–
Doradcy techniczni
–
Doradcy prawni
Komparator Sektora Publicznego
Analiza hipotetycznych kosztów realizacji przedsięwzięcia przez sektor publiczny we własnym zakresie zgodnie z
jasno określoną charakterystyką projektu przy założeniu realizacji projektu przez sektor publiczny we własnym
zakresie na bazie aktualnych doświadczeń z podobnych projektów z uwzględnieniem wyceny ryzyk projektu
uwzględniająca wartość pieniądza w czasie
Model finansowy
Model finansowy jest potrzebny na każdym etapie przedsięwzięcia i pozwala na:
–
ocenę alternatywnych opcji realizacji inwestycji
–
ocenę otrzymanych ofert
–
monitoring przedsięwzięcia w trakcie realizacji kontraktu
Wycena ryzyk
25
Trudna na etapie koncepcyjnym
Ma kluczowe znaczenie dla oceny zasadności przedsięwzięcia
Slide 26
Istotne elementy przygotowania PPP
Wartość
oczekiwana
kosztów
‘Korzyść z PPP’
120
100
80
Ryzyka
transferowane
Konkurencyjna
Neutralność
60
Płatności okresowe dla
partnera prywatnego od
partnera publicznego
‘Czyste’ PSC
40
20
Ryzyka
zatrzymane
Ryzyka
zatrzymane
0
KSP
26
PPP
Slide 27
6. Fundusze UE a PPP
27
Slide 28
Kluczowe kwestie dotyczące funduszy UE w
aspekcie PPP
Zaangażowanie się sektora prywatnego w realizację projektów
infrastrukturalnych w systemie partnerstwa publiczno-prywatnego może
okazać się skutecznym środkiem przeciwdziałania problemom związanym z
pełnym wykorzystaniem środków z funduszy pomocowych UE związanych z,
oprócz problemami natury administracyjnej, trudnościami z zapewnieniem
wkładu własnego na sfinansowanie realizacji projektów przez sektor publiczny.
Łączenie PPP z finansowaniem z funduszy UE pozwala osiągnąć efekt
synergii umożliwiając zarazem realizację głównych celów stawianych sobie
przez poszczególnych uczestników finansowania:
–
państwu – możliwość realizacji ważnych ekonomicznie i społecznie projektów przy
ograniczonych środkach budżetowych, z dodatkowymi korzyściami, jakie daje udział
sektora prywatnego w projektach realizowanych w formule PPP,
–
administracji funduszy unijnych – bardziej efektywną realizację celów polityki Unii
Europejskiej. Zwiększenie zaangażowania finansowego sektora prywatnego w realizację
projektów współfinansowanych z funduszy UE umożliwi zrealizowanie większej liczby
projektów niż byłoby to możliwe przy ich finansowaniu wyłącznie ze środków
publicznych.
–
partnerom prywatnym – udział w trwałym ekonomicznie przedsięwzięciu, z możliwością
osiągnięcia wynagrodzenia za zaangażowanie w jego realizację, skutkujące
przeniesieniem na grunt przedsięwzięć publicznych doświadczeń, efektywności działania
oraz innowacyjności w zakresie wychodzenia naprzeciw potrzebom klientów, typowych
dla sektora prywatnego.
W Polsce można spodziewać się zaistnienia szans dla rozwoju PPP w obliczu przewidywanego wzrostu liczby projektów
zgłaszanych do dofinansowania z funduszy UE oraz konieczności zapewnienia jak największej efektywności
proponowanych inwestycji przy jednoczesnym zapewnieniu odpowiedniego wkładu własnego dla ich realizacji.
28
Slide 29
Kluczowe kwestie dotyczące funduszy UE
w aspekcie PPP (1)
1.
2.
3.
29
Rentowność projektu i stopa zwrotu z zainwestowanego kapitału w projektach dofinansowanych z funduszy UE
–
projekty ubiegające się o dofinansowanie z funduszy UE charakteryzują się niską rentownością, ale mają istotne
znaczenie z punktu widzenia realizacji określonych celów stawianych przez instytucje unijne;
–
projekty PPP muszą zapewnić stopę zwrotu na poziomie atrakcyjnym dla sektora prywatnego;
–
nadmierne korzyści, jakie czerpałby z projektu partner prywatny stawiałyby pod znakiem zapytania efektywność
ekonomiczną stosowania PPP i mogłyby naruszać zasady finansowania projektów z funduszy UE.
Ryzyko wypierania środków prywatnych przez fundusze UE
–
dla części projektów infrastrukturalnych realizowanych w Polsce PPP może nie być atrakcyjnym sposobem
finansowania ze względu na stosunkowo łatwy dostęp do znacznej wartości środków UE i długoterminowych kredytów
instytucji międzynarodowych
–
dofinansowanie UE i kredyty instytucji międzynarodowych pokrywają wymagane nakłady w tak znacznym stopniu, że
zaangażowanie kapitału prywatnego może nie stanowić krytycznego zagadnienia dla sektora publicznego
Okres zaangażowania funduszy UE w finansowanie inwestycji
–
rozwiązaniem jakie można zastosować w ramach PPP przy dofinansowaniu projektu z funduszy UE jest zawarcie
dwóch umów (umowy dotyczącej budowy infrastruktury oraz umowy koncesyjnej dotyczącej świadczenia usług
użyteczności publicznej w okresie eksploatacji inwestycji);
–
korzystna dla podmiotu publicznego jest współpraca z sektorem prywatnym począwszy od najwcześniejszych etapów
realizacji projektu, czyli już od etapu planowania, z uwagi na wzrost efektywności oraz rentowności projektu w wyniku
rzetelnego zaplanowania harmonogramu prac i wprowadzenia przejrzystej struktury zarządzania projektem oraz z
uwagi na adekwatny podział ryzyk pomiędzy sektor prywatny i publiczny, w tym ryzyka fazy budowy
Slide 30
Kluczowe kwestie dotyczące funduszy UE
w aspekcie PPP (2)
4.
5.
PPP w obszarze zainteresowania UE
–
Komisja Europejska powinna wspierać poszukiwania innych źródeł finansowania, w szczególności większe wysiłki
Państw Członkowskich zmierzające do szerszego wykorzystania prywatnych źródeł finansowania
dla maksymalizacji efektu dźwigni zasobów funduszy
–
Partnerstwo publiczno-prywatne jest ważnym środkiem służącym przyspieszeniu tworzenia sieci TEN-T
w okresie 2007 – 2013 do ok. 20 mld euro wzrośnie pula środków przeznaczonych na projekty TEN-T realizowane w
Europie, których przygotowanie UE promuje na zasadzie PPP
–
Eurostat natomiast podjął prace nad uregulowaniem traktowania PPP na potrzeby rachunków narodowych. Zgodnie z
decyzją wydaną w listopadzie 2004 roku, aktywa będące przedmiotem PPP nie muszą być uwzględniane jako
zobowiązanie jednostki publicznej pod warunkiem odpowiedniego podziału ryzyk kontraktu między podmioty sektora
publicznego i prywatnego.
Uwarunkowania dla rozwoju PPP w połączeniu z funduszami UE w Polsce
–
W projekcie NPR na lata 2007-2013 wyeksponowana została rola PPP jako instrumentu realizacji projektów
współfinansowanych przez UE
„Celem upowszechnienia partnerstwa publiczno-prywatnego jest zwiększenie atrakcyjności włączenia kapitału
prywatnego w realizację zadań publicznych. Rozwój PPP jest podyktowany głównie ograniczeniami publicznych
środków finansowych (…)”
30
Slide 31
7. Potencjalne obszary dla PPP
31
Slide 32
Gdzie PPP może przynosić korzyści?
32
Komunalne budownictwo mieszkaniowe
Gospodarka wodno-kanalizacyjna
Gospodarka odpadami
Budowa szpitali
Transport publiczny
Obiekty sportowe
Energetyka
Szkoły
Więziennictwo
Slide 33
Doradztwo Biznesowe
Jan Friedberg
Dyrektor
Zespół Projektów Infrastrukturalnych
tel: +48 (0) 22 557 66 61
e-mail: jan.friedberg@@pl.ey.com
Paweł Malinowski
Menedżer
Zespół Projektów Infrastrukturalnych
tel: +48 (0) 22 557 66 22
e-mail: [email protected]
Przemysław Gorgol
Konsultant
Zespół Projektów Infrastrukturalnych
tel: +48 (0) 22 557 66 74
e-mail: [email protected]
ERNST & YOUNG
© 2006 Ernst & Young
Wszelkie prawa zastrzeżone.
Ernst & Young jest zarejestrowanym
znakiem towarowym.
www.ey.com/pl