Transcript Chcę i potrafię dobrze kształcić i wychowywać
Slide 1
Chcę i potrafię dobrze
wychowywać i kształcić
Wychowująca relacja nauczyciel - uczeń
Maria Panz
Slide 2
Dobre relacje z uczniami powodują, że chętniej
podejmują się współpracy z nauczycielami, lepiej się
uczą i są bardziej skłonni do pozytywnych reakcji na
uwagi dotyczące ich zachowania.
Dobre relacje z uczniami budujemy poprzez:
• przyjazne słowa,
• kontakt poza zajęciami obowiązkowymi,
• solidarność,
• poczucie humoru,
• organizowanie pomocy,
• przywracanie normalnych relacji po każdej
interwencji dyscyplinarnej
Slide 3
Solidarność w swoim najważniejszym
przesłaniu oznacza, że pracujemy wspólnie
a nie przeciw sobie.
• pozwalamy uczniom w sposób kontrolowany
wpływać na niektóre decyzje aby uczyć ich
odpowiedzialnej samodzielności,
• uświadamiamy konsekwencje spokojnie i z
szacunkiem wobec ucznia
• Wykazujemy osobiste zainteresowanie
uczniami przy każdej nadarzającej się okazji
w szkole i poza nią
Slide 4
Efektywne nauczanie i świadoma dyscyplina
opierają się na dobrych kontaktach z uczniami
a te z kolei wymagają poświęcenia im czasu.
• Brak czasu stwarza presję skutkiem czego łatwo
zapomnieć o paru słowach przyjaznego powitania,
krótkiej rozmowie z uczniem i ograniczyć się tylko
do przerabiania materiału w atmosferze
bezosobowej funkcjonalności!
• Dla ucznia nauczyciel, który ma czas jest dobrym
nauczycielem
• Zarówno nauczyciele jak i uczniowie wskazują brak
czasu jako główny czynnik związany z niewłaściwym
zachowaniem
Slide 5
Szczególne znaczenie w budowaniu dobrej
atmosfery na lekcji, uwagi oraz dyscypliny ma
znajomość oraz stosowanie przez nauczycieli
ingerencji dyskretnych w kontaktach z
uczniami
Ingerencje dyskretne to między innymi:
• upomnienia niewerbalne,
• czujność,
• uwaga wybiórcza,
• zachęcanie do współpracy,
• polecenia pozytywne,
• ingerencje machinalne
Slide 6
Upomnienia niewerbalne to wszystkie działania, w
których nie używa się do upomnień komunikatów
słownych – to porozumiewanie i komunikaty
bezsłowne. Używamy w nich mimiki, ruchów rąk,
wzroku, umówionych i dobrze rozumianych
gestów.
Czujność to wypatrywanie ucznia, który zdradza
pierwsze oznaki niewłaściwego zachowania,
zanim jeszcze zacznie przeszkadzać innym w
lekcji.
Slide 7
Swoją ogromną skuteczność upomnienia
niewerbalne zawdzięczają temu, że jako
bezsłowne reprymendy nie wywołują ryzyka
długich dysput i konfliktu
Przekazany w ten sposób komunikat czy
upomnienie wydaje się być osobiste, ukryte
przed innymi a uczeń sam zdaje sobie sprawę z
tego co robi i wystarczy tylko delikatne
przypomnienie.
Upomnienia niewerbalne, nie mając charakteru
publicznego, nie kuszą uczniów do replik.
Slide 8
Jeśli uczeń nie posłucha lub nie zrozumie,
natychmiast po umiarkowanych sygnałach
muszą nastąpić wyraźniejsze gesty i mimika:
odłóż to!, odwróć się!, usiądź porządnie!
Dotrzymując konsekwentnie danych obietnic
umacniamy wrażenie, że kontrolujemy sytuację
i jesteśmy czujni.
W przeciwnym razie uczniowie wezmą nas za
roztargnionych i szybko nauczą się ignorować
zapowiedzi kar i polecenia
Slide 9
Wyrażenia jakich używamy przekazując
polecenia nie tylko informują o tym, co ktoś
ma zrobić, ale i o tym jaki jest charakter
wzajemnych stosunków między nauczycielem
a uczniami.
Reagowanie negatywnymi poleceniami
podkreśla to, czego uczeń nie powinien robić,
uwypuklając niewłaściwe zachowania!
Polecenia pozytywne zwracają uwagę ucznia
na to, co robić powinien, podkreślając
oczekiwane zachowania.
Slide 10
Polecenia pozytywne wskazują zarazem
oczekiwany sposób ich wykonania , co sprawia,
że nie ma dodatkowych pytań uczniów a w
klasie panuje lepszy porządek bo wszyscy
wiedzą co maja robić.
nie mów bez pozwolenia”- „jak chcesz spytać, podnieś rękę”
„nie pchać się” - „podchodźcie pojedynczo”
„nie biegać” - „pamiętajcie aby spokojnie przejść przez
korytarz”
„nie wolno wam wyjść dopóki...” - „ dobrze, jak tylko...”
„ cisza!” - „dziewczynki... postarajcie się...”
Slide 11
Ingerencje bezpośrednie to różne techniki
powstrzymujące niewłaściwe zachowanie
uczniów lub bezpośrednie próby modyfikacji
zachowania ucznia.
Powtarzające się, często gwałtowne konflikty na lekcjach
mogą być bezpośrednio powiązane z tym, że nauczyciel
uczestniczy w sytuacjach, których nie potrafił trwale, raz
na zawsze określić i rozwiązać.
Trwała definicja sytuacji wymaga zaprezentowania w
formie wypowiedzi, „zewnętrznych reguł”, które
nauczyciel narzuca w formie bezosobowej, ale
nieodwołalnie, bez wahania i niepewności
Slide 12
Co to oznacza w praktyce?
Mamy tu na myśli taką sytuację, która nigdy
wcześniej w tej klasie nie miała miejsca i nie
ma jej ujętej w WSO.
• Jasno nazywamy to co się wydarzyło,
określamy jakie granice zostały
przekroczone, kto ponosi konsekwencje i
jakie będą kolejne kroki dyscyplinarne gdy
podobna sytuacja się powtórzy.
• Uzupełniamy WSO o te zasady.
Slide 13
Lepiej nie mówić nic, jeśli słowa nie da
się dotrzymać!
• Brak konsekwencji w karaniu sprawia, że uczeń
nie wiąże kary z czynem i uważa ją za
niesprawiedliwą, skoro za podobne zachowanie
w innym przypadku nic jego kolegów nie
spotkało. Uczniowie szybko pojmą wtedy, że
grożenie karą nie jest jej zapowiedzią.
• Długie napominania zwłaszcza zawierające
upomnienie dla całej klasy to błąd.
• Jest to typowe „naddawanie dyscyplinarne”,
które spowalnia i dezorganizuje lekcje.
Slide 14
Ciche i stanowcze zwrócenie uwagi wyraża
szacunek, gdyż nadaje interakcji charakter
osobisty
• Przy każdej ingerencji w zachowanie uczniów, należy z
całą mocą zwrócić ich uwagę na osobistą
odpowiedzialność jaką ponoszą.
• Należy przypomnieć polecenie lub regułę i nie czuć się w
obowiązku tłumaczyć podjętej decyzji ani uzasadniać jej.
• Nie należy przyzwyczajać uczniów do myśli, że za to, co
postanowią, ponoszą winę inni ludzie lub okoliczności. Musi
być jasne jakie zachowanie jest dopuszczalne.
Slide 15
Przywracanie normalnych relacji
• W polskiej szkole niemal wszystkie interwencje
kończą się najczęściej reprymendą słowną i (lub) karą.
Może dlatego tak mało uczą i sprawiają, że uczniowie
nie starają się zmieniać swojego zachowania.
• Często przy okazji naruszana jest godność dziecka
a o jej przywróceniu nikt już nie ma czasu myśleć.
• Po dokonanej ingerencji w zachowanie ucznia należy
możliwie najprędzej powrócić do zwykłych stosunków,
jak gdyby nic się nie wydarzyło
• Nie wypominać zachowania gdy sprawa została
załatwiona. Wystarczy zapytać ucznia jak mu idzie,
czy ma jakieś trudności, bez żadnych aluzji do tego co
zaszło. Tak właśnie wyrażamy szacunek.
Slide 16
Uczniów zawsze należy traktować z szacunkiem!
• Szczególnie ważne jest okazywanie szacunku wtedy,
gdy podejmujemy ingerencje w ich zachowanie
• Odmowa szacunku i poniżanie jest pogwałceniem
norm moralnych i może przyjmować różne formy.
• Jest skierowana na osobę a nie na jej czyn.
• Brak szacunku wyraża się przez zawstydzanie,
wielokrotne upominanie, nadmierne karcenie,
ośmieszanie, negatywne porównywanie, potępienie,
reprymendy, wypominanie dawnych przewinień czy
poniżające żarty a także odmowa czynienia dobra.
Slide 17
Podstawową i najważniejsza metodą wychowawczą
jest dobry przykład oraz pozytywne pełne szacunku
postawy płynące od Dyrektora oraz każdego z
Nauczycieli
• Rozwiązywanie konfliktów szkolnych powinno być
oparte na rzetelnej wiedzy pedagogiczno –
psychologicznej i przebiegać w atmosferze
szacunku dla uczniów i ich rodziców.
• Aby wypełniać te zadania nauczyciel powinien być w
swojej pracy wychowawczej dobrze zorganizowany
Slide 18
Nauczyciel, dobrze zorganizowany w swoich
działaniach wychowawczych to taki, który:
1. Interweniuje w sytuacjach kryzysowych
2. Ustanawia zasady i je jasno komunikuje
3. Jest zaangażowany w to co robi i to okazuje.
4. Egzekwuje ustanowione przez siebie zasady.
5. Okazuje emocje, które czuje.
6. Jest zorganizowany, ma cele do których zmierza
7. Okazuje szacunek i wymaga szacunku
Slide 19
Podejmowanie ingerencji bezpośrednich
•
•
•
•
•
•
•
•
Co pomaga:
spokój interweniującego nauczyciela
wysłuchanie monologu ucznia bez przerywania,
oszczędna gestykulacja oraz mówienie prostym i
jasnym językiem.
znajomość konkretnych możliwości pomocy
uczniowi zgodnie z przepisami
wykazanie troski o ucznia.
wybadanie konkretnych potrzeb ale po zabraniu
ucznia z miejsca zdarzenia (bez świadków)
lepiej przebiega rozmowa gdy skłonimy ucznia
aby usiadł.
podsumowanie całości i zawarcie kontraktu w
którym uczeń bierze na siebie część
odpowiedzialności za dalsze działania.
Slide 20
Podejmowanie ingerencji bezpośrednich
•
•
•
•
•
•
Co przeszkadza
próba przekrzykiwania ucznia przez
interweniującego nauczyciela
mówienie aby uczeń się uspokoił lub nie
denerwował.
przerywanie, wycofywanie się, gwałtowna
gestykulacja ale także przytakiwanie
uczniowi.
używanie nauczycielskiego żargonu,
przytulanie lub odpychanie ucznia przez
interweniującego
wchodzenie z uczniem w dyskusje
Slide 21
Jak postępować w sytuacji konfliktu w klasie?
1. Zbieramy informacje na temat tego co się wydarzyło.
2. Powstrzymujemy się z osądem i podejmowaniem działań
wychowawczych.
3. Zapowiadamy wcześniej rozmowę z klasą. Skupiamy się na
teraźniejszości i przyszłości unikając wszelkich form
osądu i dyskusji o powodach.
a) nazywamy sytuację
b) przypominamy zasady
c) pozwalamy wygadać się klasie, nie komentujemy
żali, nie stajemy po niczyjej stronie
d) proponujemy zasady na przyszłość w formie
kontraktu, który klasa może doprecyzować
4. Nie warto ukrywać konfliktów w klasie, ważne jest
pokazanie, że mamy nad nimi kontrole i podjęliśmy
odpowiednie działania.
5. Konflikty dzieci rozwiązywać przez dzieci. Wszystkich
rodziców należy jednak poinformować, że był konflikt,
który się zakończył i że z dziećmi wypracowaliśmy
konkretne zasady aby przeciwdziałać podobnym
problemom w przyszłości.
Slide 22
Rozmowa wychowawcza z pojedynczym uczniem
• Opisujemy konkretne zachowania: skupiamy się na faktach,
oceniamy zachowanie a nie osobę
• Mówimy o tym jak oddziałuje na nas czyjeś zachowanie:
mówimy o swoich odczuciach, nadziejach, zawodzie
• Nie zwlekamy z reakcją: odnosimy się do sytuacji zanim
straci na ważności, odroczona reakcja może być uznana za
karę
• Nie jesteśmy wyłącznie krytyczni: druga strona łatwiej
przyjmie wówczas uwagi
• Sugerujemy możliwość poprawy sytuacji
• Jesteśmy otwarci na sugestie ucznia: nie wykorzystujemy
okazji aby odreagowywać własne emocje
• Staramy się aby nasza reakcja umożliwiła zmianę
zachowania
• Udzielamy często informacji zwrotnej
• Pytamy o reakcje ucznia: czy rozumie nasz przekaz, co
sądzi o naszych sugestiach
Slide 23
Komunikacja z klasą podczas zajęć z z przedmiotu
• Podajemy cel zajęć: aby sprawnie przyswajać
sobie wiedzę i umiejętności potrzeba jasnej
informacji po co ta wiedza będzie nam potrzebna
• Okazujemy zaangażowanie: prowadzimy zajęcia z
pasja, nie jednostajnie, modulujemy głosem,
wyrywamy z obojętności lekcji
• Dbamy o logikę wypowiedzi: stosujemy jasne
struktury językowe dotyczące omawianego tematu
oraz dygresje, które pomagają uczniom nadążać za
wypowiedzią
• Dostosowujemy język: używamy właściwego
słownictwa związanego z przedmiotem,
wyjaśniamy nowe terminy prostymi znanymi
wcześniej potocznymi, nienaukowymi określeniami
Slide 24
Komunikacja z klasą podczas zajęć z przedmiotu
• Dbamy o sprzężenie zwrotne: pytania, szczególnie
otwarte pozwalają realnie określić stan rozumienia
tematu oraz zwiększają zaangażowanie uczniów w
słuchanie. Nie należy karać nieprawidłowych
odpowiedzi podczas wprowadzania treści.
• Opowiadamy historie: metoda fabularyzacji
angażuje ucznia w problem także emocjonalnie i
ułatwia późniejsze zastosowanie zdobytej wiedzy
w podobnych sytuacjach życiowych
• Skłaniamy do refleksji nad wykorzystaniem
wiedzy: pytanie” Do czego się to przyda?’
ukierunkowuje uczniów na właściwe rozwiązanie i
przygotowuje do krytycznego podejścia do
uzyskanych wiadomości
Slide 25
Sytuacja krytyki w szkole
• Od świadomych swej roli wychowawczej nauczycieli i
dyrekcji należy oczekiwać, że wszelkiego typu krytyka
innego nauczyciela będzie miała zawsze miejsce w
cztery oczy. Nigdy w obecności uczniów!
• Osoba, która ma zamiar nas skrytykować wnosi do
relacji z nami dwie podstawowe potrzeby: znalezienie
winnego oraz znalezienie rozwiązania sytuacji.
• Najczęściej popełniamy dwa podstawowe błędy
przeszkadzające w szybkim zakończeniu krytyki:
usprawiedliwianie się oraz skupienie się na określeniu
stopnia naszej odpowiedzialności, szczególnie wtedy
gdy nie poczuwamy się do winy
Slide 26
Jak należy postąpić, jeśli przydarzyła nam się
nieprzyjemność doświadczenia krytyki przy uczniach:
1.Jak najszybciej przerwać sytuację.
Zdecydowanym głosem zaproponować Dyrektorowi
lub nauczycielowi dokończenie rozmowy na
korytarzu i ruszyć w kierunku drzwi.
2.Zająć klasę. Przed wyjściem wydać polecenie
czym ma się zająć klasa, nazywając sytuację.
Np. „Sprawdzę ćwiczenie 2 jak tylko wyjaśnimy
nieporozumienie z panią profesor”
3.Jak najszybciej zakończyć na korytarzu sytuację
krytyki.
4.Wracając do klasy pokazać kontrolę nad sytuacją.
„Koniec, wracamy do pracy. Jak powiedziałam
przechodzimy do ćwiczenia 2.”
Slide 27
Relacja nauczyciel uczeń wychowuje, jeśli :
• nauczyciel dobrze uczy i jest w swojej pracy świetnie
zorganizowany – jest przykładem dobrej, odpowiedzialnej pracy
• Pokazuje własnym przykładem, że można żyć tak, jak się tego
uczy i wymaga od uczniów – uwidacznia spójność słów i działań,
skuteczność oraz wiarygodność
• Świadomie, mądrze i odpowiedzialnie buduje relacje z uczniami
i nauczycielami – nie kieruje się wyłącznie emocjami, nie daje
się wciągać w konflikty emocjonalne
• Wie jakich trudności może się spodziewać - jest na to
przygotowany
• Potrafi szybko rozwiązywać problemy i przywracać normalne
relacje z uczniami i nauczycielami – uczniowie widzą i odbierają
emocje nauczycieli na obydwu płaszczyznach
•
Skutecznie włącza rodziców do współpracy dla dobra
dziecka
Slide 28
Św. Jan Bosko powiedział w Turynie w 1878r:
„Chcecie uczynić dobrą rzecz?- Wychowujcie
młodzież
Chcecie uczynić rzecz świętą?- Wychowujcie
młodzież
„Chcecie uczynić rzecz boską?- Wychowujcie
młodzież”
Chcę i potrafię dobrze
wychowywać i kształcić
Wychowująca relacja nauczyciel - uczeń
Maria Panz
Slide 2
Dobre relacje z uczniami powodują, że chętniej
podejmują się współpracy z nauczycielami, lepiej się
uczą i są bardziej skłonni do pozytywnych reakcji na
uwagi dotyczące ich zachowania.
Dobre relacje z uczniami budujemy poprzez:
• przyjazne słowa,
• kontakt poza zajęciami obowiązkowymi,
• solidarność,
• poczucie humoru,
• organizowanie pomocy,
• przywracanie normalnych relacji po każdej
interwencji dyscyplinarnej
Slide 3
Solidarność w swoim najważniejszym
przesłaniu oznacza, że pracujemy wspólnie
a nie przeciw sobie.
• pozwalamy uczniom w sposób kontrolowany
wpływać na niektóre decyzje aby uczyć ich
odpowiedzialnej samodzielności,
• uświadamiamy konsekwencje spokojnie i z
szacunkiem wobec ucznia
• Wykazujemy osobiste zainteresowanie
uczniami przy każdej nadarzającej się okazji
w szkole i poza nią
Slide 4
Efektywne nauczanie i świadoma dyscyplina
opierają się na dobrych kontaktach z uczniami
a te z kolei wymagają poświęcenia im czasu.
• Brak czasu stwarza presję skutkiem czego łatwo
zapomnieć o paru słowach przyjaznego powitania,
krótkiej rozmowie z uczniem i ograniczyć się tylko
do przerabiania materiału w atmosferze
bezosobowej funkcjonalności!
• Dla ucznia nauczyciel, który ma czas jest dobrym
nauczycielem
• Zarówno nauczyciele jak i uczniowie wskazują brak
czasu jako główny czynnik związany z niewłaściwym
zachowaniem
Slide 5
Szczególne znaczenie w budowaniu dobrej
atmosfery na lekcji, uwagi oraz dyscypliny ma
znajomość oraz stosowanie przez nauczycieli
ingerencji dyskretnych w kontaktach z
uczniami
Ingerencje dyskretne to między innymi:
• upomnienia niewerbalne,
• czujność,
• uwaga wybiórcza,
• zachęcanie do współpracy,
• polecenia pozytywne,
• ingerencje machinalne
Slide 6
Upomnienia niewerbalne to wszystkie działania, w
których nie używa się do upomnień komunikatów
słownych – to porozumiewanie i komunikaty
bezsłowne. Używamy w nich mimiki, ruchów rąk,
wzroku, umówionych i dobrze rozumianych
gestów.
Czujność to wypatrywanie ucznia, który zdradza
pierwsze oznaki niewłaściwego zachowania,
zanim jeszcze zacznie przeszkadzać innym w
lekcji.
Slide 7
Swoją ogromną skuteczność upomnienia
niewerbalne zawdzięczają temu, że jako
bezsłowne reprymendy nie wywołują ryzyka
długich dysput i konfliktu
Przekazany w ten sposób komunikat czy
upomnienie wydaje się być osobiste, ukryte
przed innymi a uczeń sam zdaje sobie sprawę z
tego co robi i wystarczy tylko delikatne
przypomnienie.
Upomnienia niewerbalne, nie mając charakteru
publicznego, nie kuszą uczniów do replik.
Slide 8
Jeśli uczeń nie posłucha lub nie zrozumie,
natychmiast po umiarkowanych sygnałach
muszą nastąpić wyraźniejsze gesty i mimika:
odłóż to!, odwróć się!, usiądź porządnie!
Dotrzymując konsekwentnie danych obietnic
umacniamy wrażenie, że kontrolujemy sytuację
i jesteśmy czujni.
W przeciwnym razie uczniowie wezmą nas za
roztargnionych i szybko nauczą się ignorować
zapowiedzi kar i polecenia
Slide 9
Wyrażenia jakich używamy przekazując
polecenia nie tylko informują o tym, co ktoś
ma zrobić, ale i o tym jaki jest charakter
wzajemnych stosunków między nauczycielem
a uczniami.
Reagowanie negatywnymi poleceniami
podkreśla to, czego uczeń nie powinien robić,
uwypuklając niewłaściwe zachowania!
Polecenia pozytywne zwracają uwagę ucznia
na to, co robić powinien, podkreślając
oczekiwane zachowania.
Slide 10
Polecenia pozytywne wskazują zarazem
oczekiwany sposób ich wykonania , co sprawia,
że nie ma dodatkowych pytań uczniów a w
klasie panuje lepszy porządek bo wszyscy
wiedzą co maja robić.
nie mów bez pozwolenia”- „jak chcesz spytać, podnieś rękę”
„nie pchać się” - „podchodźcie pojedynczo”
„nie biegać” - „pamiętajcie aby spokojnie przejść przez
korytarz”
„nie wolno wam wyjść dopóki...” - „ dobrze, jak tylko...”
„ cisza!” - „dziewczynki... postarajcie się...”
Slide 11
Ingerencje bezpośrednie to różne techniki
powstrzymujące niewłaściwe zachowanie
uczniów lub bezpośrednie próby modyfikacji
zachowania ucznia.
Powtarzające się, często gwałtowne konflikty na lekcjach
mogą być bezpośrednio powiązane z tym, że nauczyciel
uczestniczy w sytuacjach, których nie potrafił trwale, raz
na zawsze określić i rozwiązać.
Trwała definicja sytuacji wymaga zaprezentowania w
formie wypowiedzi, „zewnętrznych reguł”, które
nauczyciel narzuca w formie bezosobowej, ale
nieodwołalnie, bez wahania i niepewności
Slide 12
Co to oznacza w praktyce?
Mamy tu na myśli taką sytuację, która nigdy
wcześniej w tej klasie nie miała miejsca i nie
ma jej ujętej w WSO.
• Jasno nazywamy to co się wydarzyło,
określamy jakie granice zostały
przekroczone, kto ponosi konsekwencje i
jakie będą kolejne kroki dyscyplinarne gdy
podobna sytuacja się powtórzy.
• Uzupełniamy WSO o te zasady.
Slide 13
Lepiej nie mówić nic, jeśli słowa nie da
się dotrzymać!
• Brak konsekwencji w karaniu sprawia, że uczeń
nie wiąże kary z czynem i uważa ją za
niesprawiedliwą, skoro za podobne zachowanie
w innym przypadku nic jego kolegów nie
spotkało. Uczniowie szybko pojmą wtedy, że
grożenie karą nie jest jej zapowiedzią.
• Długie napominania zwłaszcza zawierające
upomnienie dla całej klasy to błąd.
• Jest to typowe „naddawanie dyscyplinarne”,
które spowalnia i dezorganizuje lekcje.
Slide 14
Ciche i stanowcze zwrócenie uwagi wyraża
szacunek, gdyż nadaje interakcji charakter
osobisty
• Przy każdej ingerencji w zachowanie uczniów, należy z
całą mocą zwrócić ich uwagę na osobistą
odpowiedzialność jaką ponoszą.
• Należy przypomnieć polecenie lub regułę i nie czuć się w
obowiązku tłumaczyć podjętej decyzji ani uzasadniać jej.
• Nie należy przyzwyczajać uczniów do myśli, że za to, co
postanowią, ponoszą winę inni ludzie lub okoliczności. Musi
być jasne jakie zachowanie jest dopuszczalne.
Slide 15
Przywracanie normalnych relacji
• W polskiej szkole niemal wszystkie interwencje
kończą się najczęściej reprymendą słowną i (lub) karą.
Może dlatego tak mało uczą i sprawiają, że uczniowie
nie starają się zmieniać swojego zachowania.
• Często przy okazji naruszana jest godność dziecka
a o jej przywróceniu nikt już nie ma czasu myśleć.
• Po dokonanej ingerencji w zachowanie ucznia należy
możliwie najprędzej powrócić do zwykłych stosunków,
jak gdyby nic się nie wydarzyło
• Nie wypominać zachowania gdy sprawa została
załatwiona. Wystarczy zapytać ucznia jak mu idzie,
czy ma jakieś trudności, bez żadnych aluzji do tego co
zaszło. Tak właśnie wyrażamy szacunek.
Slide 16
Uczniów zawsze należy traktować z szacunkiem!
• Szczególnie ważne jest okazywanie szacunku wtedy,
gdy podejmujemy ingerencje w ich zachowanie
• Odmowa szacunku i poniżanie jest pogwałceniem
norm moralnych i może przyjmować różne formy.
• Jest skierowana na osobę a nie na jej czyn.
• Brak szacunku wyraża się przez zawstydzanie,
wielokrotne upominanie, nadmierne karcenie,
ośmieszanie, negatywne porównywanie, potępienie,
reprymendy, wypominanie dawnych przewinień czy
poniżające żarty a także odmowa czynienia dobra.
Slide 17
Podstawową i najważniejsza metodą wychowawczą
jest dobry przykład oraz pozytywne pełne szacunku
postawy płynące od Dyrektora oraz każdego z
Nauczycieli
• Rozwiązywanie konfliktów szkolnych powinno być
oparte na rzetelnej wiedzy pedagogiczno –
psychologicznej i przebiegać w atmosferze
szacunku dla uczniów i ich rodziców.
• Aby wypełniać te zadania nauczyciel powinien być w
swojej pracy wychowawczej dobrze zorganizowany
Slide 18
Nauczyciel, dobrze zorganizowany w swoich
działaniach wychowawczych to taki, który:
1. Interweniuje w sytuacjach kryzysowych
2. Ustanawia zasady i je jasno komunikuje
3. Jest zaangażowany w to co robi i to okazuje.
4. Egzekwuje ustanowione przez siebie zasady.
5. Okazuje emocje, które czuje.
6. Jest zorganizowany, ma cele do których zmierza
7. Okazuje szacunek i wymaga szacunku
Slide 19
Podejmowanie ingerencji bezpośrednich
•
•
•
•
•
•
•
•
Co pomaga:
spokój interweniującego nauczyciela
wysłuchanie monologu ucznia bez przerywania,
oszczędna gestykulacja oraz mówienie prostym i
jasnym językiem.
znajomość konkretnych możliwości pomocy
uczniowi zgodnie z przepisami
wykazanie troski o ucznia.
wybadanie konkretnych potrzeb ale po zabraniu
ucznia z miejsca zdarzenia (bez świadków)
lepiej przebiega rozmowa gdy skłonimy ucznia
aby usiadł.
podsumowanie całości i zawarcie kontraktu w
którym uczeń bierze na siebie część
odpowiedzialności za dalsze działania.
Slide 20
Podejmowanie ingerencji bezpośrednich
•
•
•
•
•
•
Co przeszkadza
próba przekrzykiwania ucznia przez
interweniującego nauczyciela
mówienie aby uczeń się uspokoił lub nie
denerwował.
przerywanie, wycofywanie się, gwałtowna
gestykulacja ale także przytakiwanie
uczniowi.
używanie nauczycielskiego żargonu,
przytulanie lub odpychanie ucznia przez
interweniującego
wchodzenie z uczniem w dyskusje
Slide 21
Jak postępować w sytuacji konfliktu w klasie?
1. Zbieramy informacje na temat tego co się wydarzyło.
2. Powstrzymujemy się z osądem i podejmowaniem działań
wychowawczych.
3. Zapowiadamy wcześniej rozmowę z klasą. Skupiamy się na
teraźniejszości i przyszłości unikając wszelkich form
osądu i dyskusji o powodach.
a) nazywamy sytuację
b) przypominamy zasady
c) pozwalamy wygadać się klasie, nie komentujemy
żali, nie stajemy po niczyjej stronie
d) proponujemy zasady na przyszłość w formie
kontraktu, który klasa może doprecyzować
4. Nie warto ukrywać konfliktów w klasie, ważne jest
pokazanie, że mamy nad nimi kontrole i podjęliśmy
odpowiednie działania.
5. Konflikty dzieci rozwiązywać przez dzieci. Wszystkich
rodziców należy jednak poinformować, że był konflikt,
który się zakończył i że z dziećmi wypracowaliśmy
konkretne zasady aby przeciwdziałać podobnym
problemom w przyszłości.
Slide 22
Rozmowa wychowawcza z pojedynczym uczniem
• Opisujemy konkretne zachowania: skupiamy się na faktach,
oceniamy zachowanie a nie osobę
• Mówimy o tym jak oddziałuje na nas czyjeś zachowanie:
mówimy o swoich odczuciach, nadziejach, zawodzie
• Nie zwlekamy z reakcją: odnosimy się do sytuacji zanim
straci na ważności, odroczona reakcja może być uznana za
karę
• Nie jesteśmy wyłącznie krytyczni: druga strona łatwiej
przyjmie wówczas uwagi
• Sugerujemy możliwość poprawy sytuacji
• Jesteśmy otwarci na sugestie ucznia: nie wykorzystujemy
okazji aby odreagowywać własne emocje
• Staramy się aby nasza reakcja umożliwiła zmianę
zachowania
• Udzielamy często informacji zwrotnej
• Pytamy o reakcje ucznia: czy rozumie nasz przekaz, co
sądzi o naszych sugestiach
Slide 23
Komunikacja z klasą podczas zajęć z z przedmiotu
• Podajemy cel zajęć: aby sprawnie przyswajać
sobie wiedzę i umiejętności potrzeba jasnej
informacji po co ta wiedza będzie nam potrzebna
• Okazujemy zaangażowanie: prowadzimy zajęcia z
pasja, nie jednostajnie, modulujemy głosem,
wyrywamy z obojętności lekcji
• Dbamy o logikę wypowiedzi: stosujemy jasne
struktury językowe dotyczące omawianego tematu
oraz dygresje, które pomagają uczniom nadążać za
wypowiedzią
• Dostosowujemy język: używamy właściwego
słownictwa związanego z przedmiotem,
wyjaśniamy nowe terminy prostymi znanymi
wcześniej potocznymi, nienaukowymi określeniami
Slide 24
Komunikacja z klasą podczas zajęć z przedmiotu
• Dbamy o sprzężenie zwrotne: pytania, szczególnie
otwarte pozwalają realnie określić stan rozumienia
tematu oraz zwiększają zaangażowanie uczniów w
słuchanie. Nie należy karać nieprawidłowych
odpowiedzi podczas wprowadzania treści.
• Opowiadamy historie: metoda fabularyzacji
angażuje ucznia w problem także emocjonalnie i
ułatwia późniejsze zastosowanie zdobytej wiedzy
w podobnych sytuacjach życiowych
• Skłaniamy do refleksji nad wykorzystaniem
wiedzy: pytanie” Do czego się to przyda?’
ukierunkowuje uczniów na właściwe rozwiązanie i
przygotowuje do krytycznego podejścia do
uzyskanych wiadomości
Slide 25
Sytuacja krytyki w szkole
• Od świadomych swej roli wychowawczej nauczycieli i
dyrekcji należy oczekiwać, że wszelkiego typu krytyka
innego nauczyciela będzie miała zawsze miejsce w
cztery oczy. Nigdy w obecności uczniów!
• Osoba, która ma zamiar nas skrytykować wnosi do
relacji z nami dwie podstawowe potrzeby: znalezienie
winnego oraz znalezienie rozwiązania sytuacji.
• Najczęściej popełniamy dwa podstawowe błędy
przeszkadzające w szybkim zakończeniu krytyki:
usprawiedliwianie się oraz skupienie się na określeniu
stopnia naszej odpowiedzialności, szczególnie wtedy
gdy nie poczuwamy się do winy
Slide 26
Jak należy postąpić, jeśli przydarzyła nam się
nieprzyjemność doświadczenia krytyki przy uczniach:
1.Jak najszybciej przerwać sytuację.
Zdecydowanym głosem zaproponować Dyrektorowi
lub nauczycielowi dokończenie rozmowy na
korytarzu i ruszyć w kierunku drzwi.
2.Zająć klasę. Przed wyjściem wydać polecenie
czym ma się zająć klasa, nazywając sytuację.
Np. „Sprawdzę ćwiczenie 2 jak tylko wyjaśnimy
nieporozumienie z panią profesor”
3.Jak najszybciej zakończyć na korytarzu sytuację
krytyki.
4.Wracając do klasy pokazać kontrolę nad sytuacją.
„Koniec, wracamy do pracy. Jak powiedziałam
przechodzimy do ćwiczenia 2.”
Slide 27
Relacja nauczyciel uczeń wychowuje, jeśli :
• nauczyciel dobrze uczy i jest w swojej pracy świetnie
zorganizowany – jest przykładem dobrej, odpowiedzialnej pracy
• Pokazuje własnym przykładem, że można żyć tak, jak się tego
uczy i wymaga od uczniów – uwidacznia spójność słów i działań,
skuteczność oraz wiarygodność
• Świadomie, mądrze i odpowiedzialnie buduje relacje z uczniami
i nauczycielami – nie kieruje się wyłącznie emocjami, nie daje
się wciągać w konflikty emocjonalne
• Wie jakich trudności może się spodziewać - jest na to
przygotowany
• Potrafi szybko rozwiązywać problemy i przywracać normalne
relacje z uczniami i nauczycielami – uczniowie widzą i odbierają
emocje nauczycieli na obydwu płaszczyznach
•
Skutecznie włącza rodziców do współpracy dla dobra
dziecka
Slide 28
Św. Jan Bosko powiedział w Turynie w 1878r:
„Chcecie uczynić dobrą rzecz?- Wychowujcie
młodzież
Chcecie uczynić rzecz świętą?- Wychowujcie
młodzież
„Chcecie uczynić rzecz boską?- Wychowujcie
młodzież”