Transcript Neologizmy i ich rodzaje
Slide 1
NEOLOGIZMY I ICH
RODZAJE
Slide 2
Neologizm to każdy nowo utworzony wyraz,
wyrażenie lub konstrukcja składniowa.
Po co je tworzymy?
Po co, po co! Po to, żeby nazwać na przykład
nowe przedmioty, pojęcia, osoby!
Rozumiem już, dziękuję za wyjaśnienie.
I jeszcze jedno. Neologizmy przestają być
neologizmami, gdy na stałe wychodzą do języka
ogólnopolskiego.
Slide 3
Drogi Uczniu
Na dzisiejszej lekcji przyswoisz sobie nowe
wiadomości oraz nabędziesz nowe umiejętności,
które zwiększą Twoją sprawność językową.
W czasie lekcji przed komputerem
zachowaj poniższe zasady:
Ćwiczenia rozwiązuj w pamięci lub w brudnopisie.
Po każdej serii ćwiczeń przechodź do rozwiązywani
zadań w karcie pracy.
Każde polecenie czytaj uważnie i ze zrozumieniem.
Slide 4
Wyjaśnij mi, co to są neologizmy
znaczeniowe, a później przejdziemy do
ćwiczeń.
Neologizmy znaczeniowe
to wyrazy, które już istniały
w naszym języku,
a którym nadano nowe znaczenie.
W ten sposób powstają homonimy.
Slide 5
A TERAZ DO ĆWICZEŃ!
Co przedstawiają poniższe animowane obrazki?
Znajdź jeszcze inne neologizmy znaczeniowe, które weszły
do języka w związku z nowymi technologiami.
okno
mysz
komórka
Slide 6
Ćwiczenie – wykonaj, zaprezentuj
wyraz
ikona
program
aplikacja
dysk
kosz
folder
znaczenie
podstawowe
nowe
znaczenie
ozdobny wzór naszyty na
tkaninę
drewniany krążek do
rzutów w dal
aplikacja Windows
umożliwiająca usuwanie
plików, folderów
Slide 7
Porozmawiajmy teraz o neologizmach
słowotwórczych.
To bardzo szeroki i skomplikowany temat.
Temu zagadnieniu poświęcimy osobną lekcję. Teraz krótko.
Nowe wyrazy powstają według istniejącego w naszym
systemie językowym wzorca.
Poprawny neologizm musi być utworzony według tego
wzorca. Przykłady znajdziesz na następnym slajdzie.
Slide 8
Ćwiczenie
Rzeczowniki abstrakcyjne powstają w języku polskim
przez dodanie do tematu wyrazu podstawowego
określonych formantów
A.
formanty: -anie,
-enie,
-cie,
przewidywalny – przewidywaln ość
upolitycznić – upolityczni enie,
-ość
Slide 9
Ćwiczenie –
B. Formanty: - stwo,
ciąg dalszy
-ctwo, -two – erstwo,
Utwórz wyraz pochodny. Oddziel formant od podstawy
słowotwórczej. Czy te neologizmy weszły już do języka ogólnego?
krytyk
polityka
krytyki erstwo
polityki erstwo
pozorant
pozoranc two
menedżer
menedżer stwo
Slide 10
Ćwiczenie
–
C.
ciąg dalszy
Przyrostki pochodzenia obcego: -acja, - izm, -ing.
Utwórz wyraz pochodny. Oddziel formant od podstawy
słowotwórczej. Czy te neologizmy weszły już do języka
ogólnego?
infiltrować
infiltr acja
globalizować
global izm
monitorować
monitor ing
Slide 11
Podobno do neologizmów zaliczamy także
zapożyczenia z języków obcych...
Tak. A czy wiesz z jakiego języka mamy dziś
najwięcej zapożyczeń ? Wyjaśnij, dlaczego.
Nie tylko wiem, ale również znam nazwę
takich zapożyczeń i przyczyny, dlaczego
trafiły do naszego języka.
A Ty odpowiedz na powyższe pytania w
karcie pracy.
Slide 12
Ćwiczenie
Do jakich zakresów tematycznych należą poniższe
zapożyczenia? Zakwalifikuj je, później skonfrontuj swoją
odpowiedź z odpowiedzią autorki.
chip, broker, telebim, drink, monitoring, developer,
fitness club, CD-ROM, leasing, catering, peeling,
billing, body, haker, sitcom, casting, briefing
Po wykonaniu ćwiczenia przejdź do następnego
slajdu i porównaj odpowiedzi.
Slide 13
SPRAWDŹ
technika
chip, telebim, CD-ROM
polityka
briefing, news
żywienie
uroda
drink, catering
peeling, fitnesclub
rozrywka
ludzie
sitcom, casting
developer, haker
ekonomia
moda
leasing, broker, billing,
monitoring
body, top
Slide 14
Kiedy neologizm jest poprawny?
Po pierwsze – powinien być potrzebny.
Po drugie – powinien być utworzony zgodnie z normami
gramatycznymi naszego języka.
Po trzecie – powinien być trafny i zrozumiały.
Z A PA M I Ę TA J !
Slide 15
Po wykonaniu ćwiczeń przejdź do
karty pracy. Sprawdź poprawność
wszystkich zadań.
Uzupełnioną kartę oddaj nauczycielowi
języka polskiego.
To już koniec. Do spotkania na innej lekcji
przed monitorem komputera.
NEOLOGIZMY I ICH
RODZAJE
Slide 2
Neologizm to każdy nowo utworzony wyraz,
wyrażenie lub konstrukcja składniowa.
Po co je tworzymy?
Po co, po co! Po to, żeby nazwać na przykład
nowe przedmioty, pojęcia, osoby!
Rozumiem już, dziękuję za wyjaśnienie.
I jeszcze jedno. Neologizmy przestają być
neologizmami, gdy na stałe wychodzą do języka
ogólnopolskiego.
Slide 3
Drogi Uczniu
Na dzisiejszej lekcji przyswoisz sobie nowe
wiadomości oraz nabędziesz nowe umiejętności,
które zwiększą Twoją sprawność językową.
W czasie lekcji przed komputerem
zachowaj poniższe zasady:
Ćwiczenia rozwiązuj w pamięci lub w brudnopisie.
Po każdej serii ćwiczeń przechodź do rozwiązywani
zadań w karcie pracy.
Każde polecenie czytaj uważnie i ze zrozumieniem.
Slide 4
Wyjaśnij mi, co to są neologizmy
znaczeniowe, a później przejdziemy do
ćwiczeń.
Neologizmy znaczeniowe
to wyrazy, które już istniały
w naszym języku,
a którym nadano nowe znaczenie.
W ten sposób powstają homonimy.
Slide 5
A TERAZ DO ĆWICZEŃ!
Co przedstawiają poniższe animowane obrazki?
Znajdź jeszcze inne neologizmy znaczeniowe, które weszły
do języka w związku z nowymi technologiami.
okno
mysz
komórka
Slide 6
Ćwiczenie – wykonaj, zaprezentuj
wyraz
ikona
program
aplikacja
dysk
kosz
folder
znaczenie
podstawowe
nowe
znaczenie
ozdobny wzór naszyty na
tkaninę
drewniany krążek do
rzutów w dal
aplikacja Windows
umożliwiająca usuwanie
plików, folderów
Slide 7
Porozmawiajmy teraz o neologizmach
słowotwórczych.
To bardzo szeroki i skomplikowany temat.
Temu zagadnieniu poświęcimy osobną lekcję. Teraz krótko.
Nowe wyrazy powstają według istniejącego w naszym
systemie językowym wzorca.
Poprawny neologizm musi być utworzony według tego
wzorca. Przykłady znajdziesz na następnym slajdzie.
Slide 8
Ćwiczenie
Rzeczowniki abstrakcyjne powstają w języku polskim
przez dodanie do tematu wyrazu podstawowego
określonych formantów
A.
formanty: -anie,
-enie,
-cie,
przewidywalny – przewidywaln ość
upolitycznić – upolityczni enie,
-ość
Slide 9
Ćwiczenie –
B. Formanty: - stwo,
ciąg dalszy
-ctwo, -two – erstwo,
Utwórz wyraz pochodny. Oddziel formant od podstawy
słowotwórczej. Czy te neologizmy weszły już do języka ogólnego?
krytyk
polityka
krytyki erstwo
polityki erstwo
pozorant
pozoranc two
menedżer
menedżer stwo
Slide 10
Ćwiczenie
–
C.
ciąg dalszy
Przyrostki pochodzenia obcego: -acja, - izm, -ing.
Utwórz wyraz pochodny. Oddziel formant od podstawy
słowotwórczej. Czy te neologizmy weszły już do języka
ogólnego?
infiltrować
infiltr acja
globalizować
global izm
monitorować
monitor ing
Slide 11
Podobno do neologizmów zaliczamy także
zapożyczenia z języków obcych...
Tak. A czy wiesz z jakiego języka mamy dziś
najwięcej zapożyczeń ? Wyjaśnij, dlaczego.
Nie tylko wiem, ale również znam nazwę
takich zapożyczeń i przyczyny, dlaczego
trafiły do naszego języka.
A Ty odpowiedz na powyższe pytania w
karcie pracy.
Slide 12
Ćwiczenie
Do jakich zakresów tematycznych należą poniższe
zapożyczenia? Zakwalifikuj je, później skonfrontuj swoją
odpowiedź z odpowiedzią autorki.
chip, broker, telebim, drink, monitoring, developer,
fitness club, CD-ROM, leasing, catering, peeling,
billing, body, haker, sitcom, casting, briefing
Po wykonaniu ćwiczenia przejdź do następnego
slajdu i porównaj odpowiedzi.
Slide 13
SPRAWDŹ
technika
chip, telebim, CD-ROM
polityka
briefing, news
żywienie
uroda
drink, catering
peeling, fitnesclub
rozrywka
ludzie
sitcom, casting
developer, haker
ekonomia
moda
leasing, broker, billing,
monitoring
body, top
Slide 14
Kiedy neologizm jest poprawny?
Po pierwsze – powinien być potrzebny.
Po drugie – powinien być utworzony zgodnie z normami
gramatycznymi naszego języka.
Po trzecie – powinien być trafny i zrozumiały.
Z A PA M I Ę TA J !
Slide 15
Po wykonaniu ćwiczeń przejdź do
karty pracy. Sprawdź poprawność
wszystkich zadań.
Uzupełnioną kartę oddaj nauczycielowi
języka polskiego.
To już koniec. Do spotkania na innej lekcji
przed monitorem komputera.